Hợp chất carbonyl đơn giản nhất là aldehyde và ketone đơn chức

Giải Hóa 11 Bài 18: Hợp chất carbonyl - Chân trời sáng tạo

Mở đầu trang 115 Hóa học 11: Hợp chất carbonyl đơn giản nhất là aldehyde và ketone đơn chức. Chúng có nhiều ứng dụng trong ngành công nghiệp hoá chất cũng như thiên nhiên. Chẳng hạn, progesteron là hormon của nữ giới, 11 – cis – retinal rất cần thiết cho khả năng nhìn của mắt. Hợp chất carbonyl là gì? Aldehyde và ketone có đặc điểm gì về tính chất vật lí và hoá học? Vai trò của chúng trong đời sống như thế nào?

Lời giải:

- Hợp chất carbonyl là các hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm (nhóm carbonyl). Aldehyde, ketone thuộc loại hợp chất carbonyl.

- Tính chất vật lí của aldehyde, ketone:

+ Formaldehyde và acetaldehyde là những chất khí ở nhiệt độ thường. Các hợp chất carbonyl khác là chất lỏng hoặc rắn.

+ Aldehyde, ketone có nhiệt độ sôi thấp hơn so với alcohol tương ứng nhưng cao hơn nhiều so với các hydrocarbon có phân tử khối tương đương.

+ Các aldehyde, ketone có mạch carbon ngắn dễ tan trong nước nhờ liên kết hydrogen với nước; các aldehyde, ketone có mạch carbon dài hơn ít tan hoặc không tan trong nước; các aldehyde, ketone thơm hầu như không tan.

+ Aldehyde, ketone thường có mùi đặc trưng.

- Tính chất hoá học của aldehyde, ketone:

+ Với chất khử là LiAlH₄ hoặc NaBH₄ thì aldehyde bị khử thành alcohol bậc I; ketone bị khử thành alcohol bậc II.

+ Khi tác dụng với nước bromine thì aldehyde bị oxi hoá thành acid; ngoài ra, aldehyde còn bị oxi hoá bởi thuốc thử Tolens và Cu(OH)₂/OH^-. Ketone không tham gia các phản ứng này.

+ Aldehyde, ketone có phản ứng cộng với HCN tạo thành sản phẩm cyanohydrin.

+ Các aldehyde và ketone có nhóm methyl cạnh nhóm carbonyl (CH₃CO -) tham gia được phản ứng tạo iodoform.

- Aldehyde và ketone có nhiều ứng dụng trong đời sống và sản xuất hàng ngày:

+ Formaldehyde ứng dụng trong công nghiệp dệt, nhựa, chất dẻo, xây dựng, mỹ phẩm, keo dán, thuốc nổ, giấy than, mực máy photocopy… Ngoài ra, formaldehyde được sử dụng trong nông nghiệp và thuỷ sản.

+ Acetaldehyde được dùng nhiều trong tổng hợp hữu cơ. Ví dụ sản xuất acetic acid, acetic anhydride, butanol …

+ Acetone là dung môi tốt trong sản xuất tơ nhân tạo, thuốc súng không khói, dùng để pha loãng nhựa polyester và được sử dụng trong các chất tẩy rửa. Acetone là nguyên liệu để tổng hợp nhiều chất hữu cơ như chloroform, iodoform, methyl methacrylate, thuốc an thần sulfonal…

+ Bezaldehyde được dùng để sản xuất phẩm nhuộm và nhiều hoá chất khác nhau.

Lời giải Hóa 11 Bài 18: Hợp chất carbonyl hay khác:

• Câu hỏi thảo luận 1 trang 116 Hóa học 11: Quan sát Hình 18.1, nhận xét đặc điểm chung về cấu tạo của formaldehyde, acetaldehyde (aldehyde) và acetone (ketone) ....

• Luyện tập trang 116 Hóa học 11: Viết công thức cấu tạo các đồng phân của hợp chất carbonyl có công thức phân tử C₄H₈O ....

• Câu hỏi thảo luận 2 trang 117 Hóa học 11: Dựa vào Bảng 18.1, rút ra cách gọi tên theo danh pháp thay thế của aldehyde so với ketone ....

• Câu hỏi thảo luận 3 trang 117 Hóa học 11: Gọi tên theo danh pháp thay thế của các hợp chất carbonyl C₄H₈O đã viết ở trên ....

• Luyện tập trang 117 Hóa học 11: Gọi tên theo danh pháp thay thế của các hợp chất carbonyl sau ....

• Vận dụng trang 117 Hóa học 11: Tìm hiểu một số hợp chất carbonyl được tìm thấy trong thiên nhiên ....

• Câu hỏi thảo luận 4 trang 118 Hóa học 11: Dựa vào Bảng 18.2 hãy nhận xét sự thay đổi trạng thái, nhiệt độ sôi và độ tan của một số hợp chất carbonyl ....

• Luyện tập trang 118 Hóa học 11: Hãy sắp xếp theo thứ tự tăng dần nhiệt độ sôi các chất sau: acetaldehyde (1); ethanol (2); ethane (3) ....

• Vận dụng trang 118 Hóa học 11: a) Formaldehyde là chất khí không màu, có mùi hắc và gây khó chịu ....

• Câu hỏi thảo luận 5 trang 119 Hóa học 11: Dựa vào giá trị độ âm điện của nguyên tử C và nguyên tử O, giải thích sự phân cực của liên kết C = O trong các hợp chất carbonyl ....

• Luyện tập trang 119 Hóa học 11: Viết sơ đồ phản ứng tạo thành alcohol của các chất sau (dùng chất khử là LiAlH₄ hoặc NaBH₄) ....

• Câu hỏi thảo luận 6 trang 119 Hóa học 11: Cho biết sự thay đổi số oxi hoá của C và Br trong phương trình hoá học ở Ví dụ 4 ....

• Câu hỏi thảo luận 7 trang 120 Hóa học 11: Xác định vai trò của CH₃CHO trong phản ứng tráng bạc ....

• Câu hỏi thảo luận 8 trang 120 Hóa học 11: Vì sao trong phản ứng tráng bạc, người ta chỉ làm nóng mà không đun sôi hỗn hợp phản ứng? ....

• Câu hỏi thảo luận 9 trang 120 Hóa học 11: Khi cho dung dịch NaOH vào dung dịch CuSO₄ đến khi kết tủa không tăng thêm nữa ....

• Luyện tập trang 121 Hóa học 11: Trình bày phương pháp hoá học để nhận biết 3 chất lỏng riêng biệt sau: propan – 1 – ol ....

• Câu hỏi thảo luận 10 trang 121 Hóa học 11: Từ đặc điểm cấu tạo nào của aldehyde, ketone chứng tỏ chúng có thể tham gia phản ứng cộng? ....

• Câu hỏi thảo luận 11 trang 121 Hóa học 11: Thực hiện Thí nghiệm 3 tạo iodoform. Từ phương trình hoá học, xác định vai trò của I₂ và NaOH trong phản ứng tạo iodoform ....

• Luyện tập trang 121 Hóa học 11: Hoàn thành các phương trình hoá học của các phản ứng sau: a) HCHO + [Ag(NH₃)₂]OH → ....

• Luyện tập trang 122 Hóa học 11: Cho các hợp chất sau: methanal, pentan – 3 – one, butanone ....

• Câu hỏi thảo luận 12 trang 122 Hóa học 11: Đọc thông tin về những ứng dụng của một số hợp chất carbonyl thường gặp, trình bày các ứng dụng của formaldehyde ....

• Vận dụng trang 122 Hóa học 11: Vì sao acetone được dùng làm dung môi để lau sơn móng tay? ....

• Bài 1 trang 123 Hóa học 11: Hoàn thành thông tin còn thiếu vào bảng theo mẫu sau ....

• Bài 2 trang 123 Hóa học 11: Cho các chất sau: (1) C₃H₈, (2) C₂H₅OH, (3) CH₃CHO ....

• Bài 3 trang 123 Hóa học 11: Viết công thức cấu tạo các hợp chất carbonyl có công thức phân tử C₅H₁₀O ....

• Bài 4 trang 123 Hóa học 11: Khi đo phổ IR của hợp chất X thu được kết quả ở hình dưới ....

Xem thêm lời giải bài tập Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

• Hóa học 11 Bài 14: Arene (Hydrocarbon thơm)

• Hóa học 11 Bài 15: Dẫn xuất halogen

• Hóa học 11 Bài 16: Alcohol

• Hóa học 11 Bài 17: Phenol

• Hóa học 11 Bài 19: Carboxylic acid

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:

• Giải sgk Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Chân trời sáng tạo
• Giải SBT Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
• Giải lớp 11 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 11 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 11 Cánh diều (các môn học)

---