Trình bày về một vấn đề - Ngữ văn lớp 10

Trình bày về một vấn đề - Ngữ văn lớp 10

A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ

I. Tầm quan trọng của việc trình bày một vấn đề

Trình bày một vấn đề trước tập thể là nhu cầu hàng ngày nhằm bày tỏ nguyện vọng, suy nghĩ , nhận thức của mình; thuyết phục người khác cảm thông, đồng tình với mình về vấn đề đó.

Ví dụ: Trong cuộc hàng ngày cũng như trong học tập, công tác, chúng ta thường xuyên gặp tình huống phải trình bày một vấn đề nào đó trước tập thể hoặc trước người khác:

   + Trong gia tộc, gia đình: con cái thường phải chào hỏi, đề đạt yêu cầu nguyện vọng với bố mẹ; anh chị em trao đổi tâm tư tình cảm hoặc trao đổi về công việc...

   + Khi đến trường hoặc cơ quan: bạn bè cùng lớp cùng trường trò chuyện với nhau;, thầy – trò giao tiếp với nhau trong các giờ học, giờ ra chơi; hoạt động giao tiếp trong các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt chi đoàn...

   + Trong xã hội: các hoạt động giao tiếp khi đến cơ quan bạn, trong việc giải quyết nhiều vấn đề khác...

II. Công việc chuẩn bị để trình bày một vấn đề

1. Chọn vấn đề trình bày: Cơ sở lựa chọn:

   + Đề tài trình bày có bao nhiêu vấn đề.

   + Đối tượng nghe.

   + Am hiểu và sự thích thú của bản thân về vấn đề muốn trình bày.

2. Lập dàn ý cho bài trình bày

a. Ví dụ: Vấn đề: “Thời trang và tuổi trẻ”

* Xác định các ý chính

- Trang phục là thứ bắt buộc phải có đối với con người văn minh, văn hóa; nhất là đối với phụ nữ

- Trang phục phù hợp với cộng đồng, với thời đại, hài hòa với cá nhân...

- Trang phục đẹp, hiện đại (thời trang) tức là phải “y phục xứng kì đức”

* Chia tách ý chính thành các ý nhỏ

- Trang phục là thứ bắt buộc phải có

   + Người Việt ta thường nói “cơm ăn áo mặc” với ý nghĩa “ăn” và “mặc” là hai trong những nhu cầu thiết yếu của con người. Lại nói “cơm no áo ấm” với ý nghĩa là cái đích tối thiểu của lao động

   + Từ “cơm no áo ấm” đến “ăn ngon mặc đẹp” được coi là một chặng đường phấn đấu gian khổ của con người, trong đó cái đích hướng tới là “đẹp”

   + Nói như thế có nghĩa là, ở các mức độ khác nhau, trang phục là một trong những tiêu chí để đánh giá con người, nhất là đối với người phụ nữ

- Trang phục phải phù hợp với cộng đồng

   + Người Việt có các trang phục truyền thống của mình, cho nên dù có cách tân kiểu gì cũng phải chú ý đến kế thừa và phát triển cái đẹp truyền thống.

   + Trong thời đại giao lưu hội nhập hiện nay, chúng ta có thể lựa chọn các loại trang phục của các dân tộc bạn và sử dụng có sáng tạo (chẳng hạn như com lê của nam giới, các kiểu váy của phụ nữ...) nhưng điều quan trọng nhất là trang phục phải hài hòa với hình thể, nghề nghiệp... của mỗi cá nhân

- Trang phục phải đúng với tinh thần “y phục xứng kì đức” nghĩa là cùng với vẻ đẹp hình thức còn cần phải chăm sóc vẻ đẹp của nhân cách và tâm hồn, nếu không cái y phục hình thức sẽ trở nên lòe loẹt, kệch cỡm.

b. Cách lập dàn ý

- Tìm ý lớn, ý nhỏ

- Sắp xếp các ý theo trình tự lôgíc

- Chuẩn bị trước những lời chào hỏi, chuyển ý

III. Quá trình trình bày một vấn đề

1. Bắt đầu trình bày:

- Bước lên diễn đàn.

- Chào cử tọa và mọi người.

- Tự giới thiệu.

- Nêu lí do trình bày.

2. Trình bày nội dung chính:

- Nêu nội dung chính sẽ trình bày.

- Nêu lần lượt các ý chính, cụ thể hóa các ý đó.

- Có chuyển ý, dẫn dắt.

- Chú ý xem thái độ, cử chỉ của người nghe để kịp thời điều chỉnh nội dung và cách trình bày.

3. Kết thúc và cảm ơn:

- Tóm tắt, nhấn mạnh một số ý chính.

- Cảm ơn người nghe.

B. LUYỆN TẬP CỦNG CỐ

1. Lập đề cương chi tiết cho một số đề tài sau:

Đề 1: Nét thanh lịch trong ứng xử hàng ngày

Đề 2: Nghệ thuật gây thiện cảm

Đề 3: Giữ gìn môi truờng xanh-sạch-đẹp

Trả lời:

a. Vấn đề: Nét thanh lịch trong ứng xử hàng ngày

- Thanh lịch là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc

- Thanh lịch thể hiện trong:

   + Lời ăn tiếng nói hàng ngày

   + Cách ăn mặc

   + Thái độ sẵn sàng giúp đỡ

   + Sự kính nhường

- Nét thanh lịch trong ứng xử hàng ngày của học sinh

   + Thái độ lễ phép, trung thực, thẳng thắn

   + Ăn mặc theo chuẩn mực của người học sinh

   + Quan hệ bạn bè chân thật, hòa nhã

   + Sẵn sàng giúp đỡ mọi người

b. Vấn đề: Nghệ thuật gây thiện cảm

- Gây thiện cảm là chìa khóa quyết định thành công vì:

   + Tạo ra được sự chú ý tốt đẹp ngay từ ban đầu

   + Tạo ra sự thuận lợi cho việc học hành, công việc và sự phấn đấu vươn lên

- Gây thiện cảm bằng cách nào?

   + Quan tâm tìm hiểu trước đối tượng (sở thích, thói quen, tính tình,…)

   + Chuẩn bị trước lời ăn tiếng nói cho phù hợp

   + Có ó khôi hài để chủ động tạo ra không khí gần gũi thân mạt và vui vẻ

c. Vấn đề: Giữ gìn môi truờng xanh-sạch-đẹp

- Môi trường sống của chúng ta hiện đang bị tàn phá và ô nhiễm vô cùng nghiêm trọng (sưu tầm những số liệu)

   + Nạn phá rừng bừa bãi

   + Xả rác thải sinh hoạt và rác thải công nghiệp vô ý thức

- Môi trường ô nhiễm gây nhiều tai họa cho con người

   + Nguy hiểm đến tính mạng (lũ lụt, lở đất…)

   + Gây hậu quả lâu dài (các chất độc hại gây ra các bệnh truỳen nhiễm, sinh dị tật, thiểu năng hoặc tử vong)

   + Gây thiệt hại về vật chất cho xã hội

- Giải pháp gìn giữ môi trường xanh - sạch - đẹp

   + Xây dựng, quy hoạch nơi xử lí rác thải

   + Quản lí chặt và xử lí nghiêm ngặt các hành vi làm tổn hại môi trường (chặt phá rừng, xả rác vô ý thức)

   + Giáo dục, nâng cao ý thức của mọi người về bảo vệ môi trường sống

2. Cho vấn đề sau: Thần tượng của tuổi học trò

Giả sử, đây là một đề tài trong cuộc thảo luận sẽ tổ chức ở trường. Em hãy dự kiến những ý cần trình bày cho đề tài đó

Trả lời:

- Thế nào là thần tượng? Là người mà mình yêu mến và cảm phục vì tài năng, nhân cách hay một năng lực đặc biệt nào đó…

- Thần tượng có ích gì? Là mục tiêu để chúngta phấn đấu và hướng tới hoặc đơn thuần là tấm gương, là động lực cho chúng ta học tập

- Thần tượng của giới trẻ hôm nay là gì?

   + Chủ yếu là các ngôi sao điện ảnh, ca nhạc, thể thao…

   + Cách thức “tôn thờ” thần tượng của giới trẻ hôm nay có nhiều thái quá (nhiều khi vượt qua cả giới hạn đạo đức)

   + Ngày nay việc tôn thờ thần tượng có khi lại có hại cho việc học hành

- Cần phải quan niệm như thế nào cho đúng về thần tượng?

   + Yêu quý là không sai nhưng cần có cách thể hiện văn hóa

   + Cần phải coi đó là một động lực để học hành hoặc ít ra thần tượng cũng phải có những điểm khiến ta ham mê và khâm phục thực sự

   + Cần tránh lối tôn thờ thần tượng theo kiểu a dua

Xem thêm tài liệu Ngữ văn lớp 10 phần Tiếng Việt và Tập làm văn chọn lọc, hay khác:

• Lập kế hoạch cá nhân
• Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh
• Lập dàn ý bài văn thuyết minh
• Tính chuẩn xác hấp dẫn của văn bản thuyết minh
• Khái quát lịch sử tiếng Việt

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---