Lý thuyết KHTN 6 Kết nối tri thức Bài 40: Lực là gì

Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 40: Lực là gì hay nhất, ngắn gọn sách Kết nối tri thức giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt KHTN 6.

Lý thuyết KHTN lớp 6 Kết nối tri thức Bài 40: Lực là gì

A. Tóm tắt lý thuyết

I. Lực và sự đẩy, kéo

- Tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác gọi là lực.

- Khi vật A đẩy hoặc kéo vật B ta nói vật A tác dụng lực lên vật B.

                                     

II. Tác dụng của lực

1. Lực và chuyển động của vật

 Lực làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động của các vật như sau:

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.

- Vật chuyển động nhanh lên.

- Vật chuyển động chậm lại.

- Vật đổi hướng chuyển động (vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác).

Ví dụ: 

Con cá cắn vào chiếc phao của một cần câu đang nổi, bỗng chìm xuống nước. Lực của con cá đã làm cho chiếc phao bắt đầu chuyển động.

Khi thủ môn dùng tay bắt quả bóng đang bay vào khung thành thì tay thủ môn đã tác dụng một lực lên quả bóng khiến cho quá bóng đang chuyển động bị dừng lại.

                                                                     

Bóng đang lăn trên sân thì một cầu thủ chạy theo đá nối. Lực của cầu thủ này làm bóng chuyển động nhanh dần.

Ôtô đang chuyển động, lực hãm phanh đã làm cho ô tô chuyển động chậm dần.

Bóng đang bay về phía khung thành thì bị hậu vệ phá sang phải. Lực của hậu vệ làm bóng đổi hướng chuyển động.

2. Lực và hình dạng của vật

- Lực làm thay đổi hình dạng của vật (biến dạng vật).

Ví dụ:

                                                    

- Ngoài ra, lực tác dụng lên một vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật.

Ví dụ: 

Khi quả bóng đập vào một bức tường, lực do tường tác dụng lên bóng vừa làm biến đổi chuyển động vừa làm biến dạng quả bóng.

.

Một vận động viên nhảy cầu đang nhún người trên ván nhảy để lấy đà trước khi nhảy lên. Người này đã tác dụng lên ván, khiến cho ván vừa bị uốn cong, vừa chuyển động lên xuống

Chân tác dụng lên quả bóng một lực vừa làm quả bóng bị biến dạng vừa làm quả bóng chuyển động theo một hướng khác

III. Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc

- Lực tiếp xúc là lực xuất hiện khi vật gây ra lực tiếp xúc với vật chịu tác dụng của lực.

Ví dụ:

Thủ môn bắt được bóng trước khung thành. Thủ môn và quả bóng tiếp xúc với nhau.

Tay ta tác dụng một lực đẩy vào thùng hàng, tay ta và thùng hàng tiếp xúc với nhau.

Gió tác dụng lực đẩy lên cánh buồm làm thuyền chuyển động, gió và cánh buồm có tiếp xúc với nhau.

- Lực không tiếp xúc là lực xuất hiện khi vật gây ra lực không tiếp xúc với vật chịu tác dụng của lực.

Ví dụ:

Nam châm tác dụng lực hút lên miếng sắt, nam châm và miếng sắt không tiếp xúc với nhau.

Lực hút của hai thanh nam châm, hai thanh nam châm không tiếp xúc với nhau. 

Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trăng không tiếp xúc với nhau.

B. Bài tập tự luyện

Bài 1: Lấy hai ngón tay ép hai đầu lò xo của bút bi lại. Nhận xét lực mà hai ngón tay tác dụng lên 2 đầu lò xo và lực lò xo tác dụng lên 2 đầu ngón tay?

Bài 2: Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác gọi là lực.

B. Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật mà vật vẫn đứng yên thì hai lực đó là hai lực cân bằng.

C. Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều.

D. Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật thì hai lực đó là hai lực cân bằng.

Bài 3: Chọn đáp án đúng trong các đáp án dưới đây? Hai lực cân bằng

A. là hai lực có cùng độ lớn, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào 2 vật khác nhau.

B. là hai lực có cùng độ lớn, có cùng phương nhưng ngược chiều, cùng tác dụng vào  1 vật.

C. là hai lực có cùng độ lớn, có cùng phương, cùng chiều, tác dụng vào 2 vật khác nhau.

D. là hai lực có cùng độ lớn, có cùng phương, cùng chiều, cùng tác dụng vào  1 vật.

Bài 4: Cặp lực nào dưới đây không phải là hai lực cân bằng?

A. Lực của mặt nước và lực hút của Trái Đất tác dụng vào tàu để tài đứng yên trên mặt nước.

B. Lực của hai bạn kéo hai đầu sợi dây khi sợi dây đứng yên.

C. Lực mà lò xo tác dụng vào vật và lực mà vật tác dụng vào lò xo.

D. Lực nâng của sàn và lực hút của Trái Đất tác dụng vào bàn.

Bài 5: Một quả nặng được treo ổn định trên một sợi dây. Hỏi quả nặng đã chịu tác dụng của những lực nào? Xác định phương và chiều của mỗi lực đó?

Bài 6: Treo một vật nặng vào lò xo, thấy lò xo dãn ra. Trường hợp này có lực tác dụng vào quả nặng hay không? Lực đó có phương và chiều như thế nào? Tại sao ủa nặng lại đứng yên?

Bài 7: Cho biết phương, chiều và độ lớn của trọng lực tác dụng lên vật nặng nằm trên sàn có khối lượng 1 kg?

Bài 8: Một xe tải nặng 5 tấn đang đứng yên trên đường.

a) Tại sao xe lại đứng yên?

b) Tính trọng lượng của xe?

c) Kể tên và cho biết phương chiều và độ lớn các lực tác dụng vào xe?

Bài 9: Nêu kết quả tác dụng của lực lên vật trong hai trường hợp sau:

a) Dùng tay ép mạnh vào lò xo tròn làm lò xo bị móp.

b) Quả bóng bị ném từ trên cao rơi xuống đất bị nảy lên.

Bài 10: Một quyển sách nặng 3 kg đang nằm yên trên mặt bàn.

a) Kể tên các lực tác dụng vào quyển sách, cho biết phương và chiều của các loại lực này?

b) Tại sao quyển sách lại nằm yên? Nhận xét phương và chiều, độ lớn của các lực tác dụng lên quyển sách?

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

• Lý thuyết KHTN 6 Bài 41: Biểu diễn lực

• Lý thuyết KHTN 6 Bài 42: Biến dạng của lò xo

• Lý thuyết KHTN 6 Bài 43: Trọng lượng, lực hấp dẫn

• Lý thuyết KHTN 6 Bài 44: Lực ma sát

• Lý thuyết KHTN 6 Bài 45: Lực cản của nước

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 6 hay khác:

• Giải sgk Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức
• Giải SBT Khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức
• Giải lớp 6 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 6 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 6 Cánh diều (các môn học)

---