30+ Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú (hay, ngắn gọn)

---

---

Tổng hợp các bài văn Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú hay nhất, ngắn gọn với dàn ý chi tiết giúp học sinh có thêm tài liệu tham khảo để viết văn hay hơn.

30+ Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú (hay, ngắn gọn)

Bài giảng: Khi con tu hú - Cô Phạm Lan Anh (Giáo viên VietJack)

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 1

Tố Hữu viết bài thơ "Khi con tu hú" vào tháng 7 năm 1939 sau gần 100 ngày "ác mộng" bị cùm trói trong nhà lao Thừa Thiên. Không gian nghệ thuật, thời gian nghệ thuật, tâm trạng nghệ thuật, đồng hiện qua 10 câu thơ lục bát da diết và ám ảnh. Cái mùa hè hơn 70 năm về trước ấy thật không bao giờ có thể quên!

Tiếng chim tu hú vọng qua song sắt nhà tù hay tiếng chim trong nỗi nhớ, trong hoài niệm?

Chim thì "gọi bầy". Lúa chiêm thì "đương chín". Trái cây thì "ngọt dần". Âm thanh ấy, hương vị ấy thể hiện nỗi nhớ đồng quê, nhớ làng xóm thân yêu. Chữ "đương chín" và "ngọt dần" gợi tả thời gian đang lặng lẽ trôi qua. Một giọng thơ bồi hồi tha thiết: "Nghe chim như nhắc tấm lồng thần hôn" (Truyện Kiều):

"Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần"

Giữa chốn ngục tù "lòng sôi rạo rực", người chiến sĩ trẻ nhớ "tiếng ve ngân", nhớ màu "vàng" của bắp, nhớ màu "đào" của nắng. Cánh sắc đồng quê trong hoài niệm trào lên trong tâm hồn biết bao bình dị, thân thiết, yêu thương:

"Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào"

Có khao khát sống mới có nỗi nhớ ấy. Vần thơ đầy màu sắc, ánh sáng và âm thanh. Tiếng ve chứa đầy tâm trạng. Ve không kêu mà là "ve ngân". Sáu trăm năm về trước, Nguyễn Trãi lấy tiếng ve để nói về cảnh tình mùa hè:

"Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"
              (Quốc âm thi tập)

Sau này, trong bài "Việt Bắc", Tố Hữu lại viết:

"Ve kêu rừng phách đổ vàng"

Sau tiếng ve là màu "vàng" của bắp, là màu "đào" của nắng hiện lên. Chữ "ngân" tả tiếng ve "sôi" lên và ngân dài trong vườn quê. Chữ "đầy" gợi nắng đẹp, nắng chan hòa, nắng đầy sân, nắng rực rỡ.

Nỗi nhớ trở nên bồi hồi: nhớ bầu trời xanh, nhớ con diều sáo "lộn nhào" giữa cái mênh mông "cao rộng" của từng không. Hình ảnh con diều "lộn nhào từng không" mang ý nghĩa biểu tượng cho sự tung hoành và khát vọng tự do:

"Trời xanh càng rộng càng cao,
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không"

Sáu câu thơ đầu làm hiện lên bức tranh đồng quê thân yêu. Thơ nên nhạc, nên họa. Ngôn từ trong sáng, tinh luyện. Mỗi chữ được dùng như được chắt lọc qua hồn quê và hồn thơ đậm đà: "đương chín", "ngọt dần", "dậy tiếng ve ngân", "đầy sân nắng đào", "xanh, rộng, cao", "lộn nhào"...

Trẻ trung và yêu đời, say mê và khao khát sống, khao khát tự do. Nhà thơ đang bị đày đọa trong ngục tối, nhưng "tinh thần ở ngoài lao" mới có cảm xúc, cảm hứng ấy.

Giọng thơ từ tha thiết nhớ chuyển thành uất hận sục sôi:

"Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu"

Mùa hè đã đến, mùa hè đang qua. Bao âm thanh đã "dậy bên lòng", thôi thúc, gịuc giã: "muốn đạp tan phòng" xà lim chật chội. Không cam chịu cảnh tù đày! Lòng uất hận dâng trào muốn phá tung chốn ngục tù chật chội và ngột ngạt. Câu thơ "Ngột làm sao // chết uất thôi" với cách ngắt nhịp 3/3, cảm xúc như nén xuống bỗng trào lên thể hiện một ý chí bất khuất. Quyết sống vì tự do! Quyết chết vì tự do! Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú "gọi bầy", khép lại bài thơ là tiếng chim tu hú ''ngoài trời cứ kêu". Tiếng chim vừa gợi nhớ gợi thương, vừa giục giã lên đường chiến đấu.

"Khi con tu hú" là khúc ca tâm tình, là tiếng gọi đàn, hướng về đồng quê và bầu trời tự do với tất cả tình yêu và niềm khao khát cháy bỏng. Bài thơ ghi lại một nét đẹp bức chân dung tinh thần tự họa của người thanh niên cộng sản Tố Hữu thuở ấy. Để ta ngưỡng mộ và tin yêu.

Dàn ý Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú

A. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng của nước ta trong giai đoạn 1930 - 1945. Bài thơ “Khi con tu hú” là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của Tố Hữu.

- Khái quát nội dung tác phẩm: “Khi con tu hú” thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và khát khao tự do mãnh liệt của người tù cách mạng.

B. Thân bài:

1. Luận điểm 1: 6 câu thơ đầu là bức tranh mùa hè yên bình, tươi đẹp

- Âm thanh:

   + Tiếng chim tu hú kêu

   + Tiếng ve ngân

   + Tiếng diều sáo vi vu trên trời

⇒ Âm thanh báo hiệu hè sang, như một bản nhạc sôi động đầu mùa.

- Màu sắc:

   + Màu vàng của lúa chin, của bắp ngô

   + Màu vàng hồng của nắng mới

   + Màu xanh thẳm của bầu trời

⇒ Gam màu tươi sáng, màu của sức sống, đó còn là những màu tượng trưng cho sự tự do.

- Hình ảnh: cánh đồng lúa chín, trái cây bắt đầu chín ⇒ báo hiệu mùa hè, bước chuyển mình của thời gian từ xuân qua hạ.

- Đường nét: diều sáo “lộn nhào” giữa nền trời xanh thẳm ⇒ cảnh vật, đường nét có đôi có cặp, thể hiện sức sống.

⇒ Bức tranh mùa hè tươi mới, sinh động, tràn đầy sức sống qua con mắt của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời. Phải vô cùng tinh tế mới có thể cảm nhận được từng bước chuyển của không gian và thời gian như vậy!

2. Luận điểm 2: 4 câu thơ cuối là tâm trạng, cảm xúc của người tù

- Trước khung cảnh tràn đầy sức sống của mùa hè, tâm trạng người tù cách mạng dường như đang bí bách, ngột ngạt hơn bao giờ hết.

   + Động từ mạnh: “đạp”, “ngột”, “chết uất”

   + Một loạt từ cảm thán: “ôi!”, “làm sao”, “thôi!”

   + Kết thúc bằng một câu cảm thán

   + Nhịp thơ thay đổi: 6/2, 3/3

⇒ Tâm trạng lên đến đỉnh điểm khiến nhà thơ phải liên tục thốt lên

- Tiếng chim tu hú được lặp lại 2 lần ở câu mở đầu và câu kết thúc: kết cấu đầu cuối tương ứng, tạo ra sự logic. Tiếng chim tu hú hay chính là tiếng gọi của sự tự do, tiếng gọi của cuộc sống đang hối hả, dồn dập, thúc giục niềm khao khát tự do, thoát khỏi chốn ngục tù, và sâu xa hơn là khao khát đất nước được hòa bình đọc lập đang cháy hừng hực trong lòng tác giả.

3. Luận điểm 3: Thành công về nghệ thuật

- Thể thơ lục bát giản dị, mềm mại, uyển chuyển

- Nhịp thơ thay đổi bất ngờ, diễn tả tâm trạng của tác giả

- Cảm xúc logic, giọng điệu thay đổi linh hoạt, khi vui tươi, hóm hỉnh, khi uất ức, dồn nén.

C. Kết bài:

- Khái quát lại giá trị tác phẩm: Bài thơ chính là nỗi lòng sục sôi, khao khát tự do, độc lập của tất cả người dân Việt Nam đang trong hoàn cảnh mất nước

- Liên hệ và đánh giá tác phẩm: Tố Hữu là một nhà thơ tài năng, tinh tế với một tấm lòng mộc mạc, giản dị, luôn hướng đến cuộc sống của nhân dân và độc lập tự do dân tộc.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 2

Tố Hữu - một chiến sĩ cách mạng, đồng thời là một nhà thơ cách mạng. Bài thơ "Khi con tu hú" sáng tác năm 1039 - lúc tác giả còn rất trẻ, đang bị thực dân Pháp bắ giam ở Huế.

Nhiệt tình yêu đời, khát vọng tự do, tinh thần hăng say hoạt động của nhà thơ nổi bật trong bài "Khi con tu hú" thức dậy trong lòng chàng trai cả một bài ca sôi động, một đất trời tự do mà chàng yêu vô hạn, một ý chí vượt khỏi cảnh ngục tối ngột ngạt khi hè đang về ngoài kia. Tiếng chim tu hú ở đây khác nào tiếng gọi của cuộc đời, lời thôi thúc của cuộc đấu tranh.

Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần

Ta tưởng như hai câu thơ này không phảu bay lên từ mái nhà tù mà đang tuôn ra từ cây bút đứng ở đầu một làng quê thật đẹp, có cánh đồng lúa, có cây quả chín về mùa hè như vải, nhãn...

Cái sinh khí của mùa hè đang dậy lên mãnh liệt. Con chim hay ăn quả ngọt tíu tít gọi nhau, lúa chiêm đang chuyển từ màu xanh sang màu vàng nâng dần thân hạt cho to thêm và trên cây một hương vị ngọt ngào đang theo nắng, sương mù rót vào quả chuyển chất chua thành ngọt!

Lạ nữa là những câu thơ dưới đây vẫn chưa có cái bóng dáng gì về hoàn cảnh của người làm thơ đang ở trong tù, mà như ai đó đứng ở ngoài sáng mắt mới quan sát được cảnh vật mùa hè đang xao động trong một không gian rộng lớn:

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không

Sức sống của mùa hè, dưới ngòi bút của nhà thơ là bức tranh phong cảnh của nông thôn ở độ dạt dào!

Tiếng ve ngân râm ran ở một cây nào đó, trước một sân phơi màu nắng còn non lửa mặt trờ nên thành một thứ nắng đào "vàng nhật''. Đó là trên mặt đất. Còn cái vòm trời cao rộng ngất nghểu kia thì có đôi con điều sáo cho đảo lộn nhào bên nhau. Như thế là bức tranh có cảnh gần cảnh xa, dưới thấp, trên cao, có màu xanh diệp lục của lá cây, màu vàng của bắp, màu "nắng đào" của trời và ngập tràn ánh sáng cho đôi con diều tung hoành trong không gian.

Ôi! Những vần thơ thật là đẹp, tình tứ, đạm đà biết bao.

Nhưng đến mấy câu thơ này thì những cảnh đẹp, những sinh lực, những ngọt ngào bõng biến mất chỉ còn để lại một mùa hè oi bức, ngột ngạt mà nhà thơ người tù chỉ muốn co chân đạp thật mạnh cho gian phòng tan ra:

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Thì ra, trên kia nhà thơ ngồi trong tù tưởng tượng ra cái thiên nhiên như mình đang nghĩ đến. Đó là mảnh tự do của tâm hồn thoát khỏi song sắt mà thôi.

Thực trạng thì nhà thơ đang ở trong tù, đang bực dọc, bực sốt, thế mà những vần thơ trênđây vẫn cụ thể, tươi sống.

Lạ thay ở chỗ thiên nhiên bên ngoài thì rực rỡ vậy gọi, mà thực tế bên trong thì bị nhốt trong những bức tường vôi xám lạnh. Nếu mùa hè đã mang lại chút gì đó để hồn thơ vang vọng được với đất trời, thì mùa hè lại là nhà thơ:

Ngột làm sao, chết mất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu

Cảm xúc của nhà thơ bắt đầu bối rối, ngột ngạt đến tột cùng vì vẫn là:

"Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu"

Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là sự kết cấu hai tầng của không gian (ngoài tù, trong tù), hai cảnh vật đối lập nhau, sự bung ra với sức dồn nén làm bật ra niềm khao khát tự do của người chiến sĩ trẻ trên cái nên của mùa hè đầy sinh lực.

Nếu không có một tâm hồn hòa quyện với thiên nhiên làm sao có thế miêu tả một mùa hè như vậy. Bài thơ để lại cho người đọc hai tiếng kêu: tiếng kêu của con chim tu hú và tiếng thét uất hận có tính chất phản kháng tự do của người tù.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 3

Tố Hữu viết bài thơ "Khi con tu hú" vào tháng 7 năm 1939 sau gần 100 ngày bị giam trong nhà lao Thừa Phủ (Huế). Không gian, thời gian, tâm trạng của tác giả đã được thể hiện qua những câu thơ đặc sắc trong bài thơ.

Bài thơ bắt đầu bằng tiếng chim tu hú gọi bầy vang vào ngục thất, nơi có một tù nhân đang bị giam cầm. Tiếng chim tu hú đã gợi lên trong tác giả nhiều điều về nỗi nhớ và hoài niệm. Tu hú thì gọi bầy; lúa chim thì đương chín, trái cây thì ngọt dần. Âm thanh và hương vị thể hiện một khung cảnh của làng quê thân yêu. Chữ "đương chín" và "ngọt dần" gợi tả sự trôi qua của thời gian một cách chậm chạp. Giọng thơ bồi hồi và da diết xuất phát từ không gian mênh mông:

Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần

Giữa chốn ngục tù lòng sôi rạo rực, người chiến sĩ nhớ tiếng ve ngân, nhớ màu vàng của bắp, màu đào của nắng. Khung cảnh cánh đồng quê hiện lên một cách bình dị, thân thiết, yêu thương:

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Chỉ có những ai có khát vọng sông mới có được nỗi nhớ ấy. Vần thơ đầy màu sắc, ánh sáng và âm thanh. Tiếng ve ngân chứa đầy tâm trạng. Đó là tâm trạng ngột ngạt, tù túng nơi buồng giam; là tất cả những gì tác giả đã cảm nhận trong những ngày tháng tự do. Sau tiếng ve là màu sắc của thiên nhiên, của nắng và của bắp. Những thứ hết sức bình dị trong cuộc sống hàng ngày giờ trở thành những hình ảnh hết sức đẹp trong thơ Tô' Hữu. Chữ "ngân" diễn tả thời gian kéo dài còn từ "đầy" diễn tả không gian có ánh nắng chan hòa và rực rỡ.

Nỗi nhớ của tác giả trở nên bồi hồi hơn với bầu trời xanh nơi có đôi diều sáo đang nhào lộn. Sự khoáng đạt của không gian là thế, mênh mông là thế, nó hoàn toàn trái ngược với sự chật chội nơi tác giả đang trú ngụ. Hình ảnh con diều lộn nhào từng không mang ý nghĩa cho sự tung hoành và khát vọng tự do, đó cũng chính là khát vọng cháy bỏng của tác giả hôm qua, hôm nay và mai sau:

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không

Sáu câu thơ đầu làm hiện lên bức tranh đồng quê thân yêu, nó không dừng lại ở câu thơ mà đã nên nhạc, nên họa. Ngôn ngữ trong sáng, trau chuốt và giàu tính hình ảnh. Các câu thơ đã thể hiện sự trẻ trung và yêu đời, niềm khát khao và say mê cuộc sống. Có thể nói nhà thơ đang ở trong lao nhưng tâm hồn thì vẫn hướng về một không gian bao la nơi có bầu trời xanh, có nắng ấm, có tất cả những gì thuộc về cuộc sống tự do ở bên ngoài.

Những câu thơ tiếp theo nhà thơ đã chuyển từ giọng điệu tha thiết sang giọng điệuuất hận sục sôi.

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết mất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu

Mùa hè đã đến và đang qua, bao âm thanh của hè đã dậy bên lòng, thôi thúc, giục tác giả đạp tan xà lim chật chội, xóa bỏ cảnh tù đày. Lòng uất hận dâng trào khiến tác giả muốn phá tan chốn ngục tù chật chội và ngột ngạt. Câu thơ "Ngột làm sao chết uất thôi" với cách ngắt nhịp 3/3, cảm xúc được nén xuống bỗng trào lên thể hiện một ý chí bất khuất. Quyết sống chết vì tự do của bản thân cũng như của cả dân tộc. Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú gọi bầy, khép lại bài thơ cũng là tiếng chim tu hú. Tiếng chim vừa gợi nhớ yêu thương, vừa như giục giã nhà thơ nhanh chóng về với cuộc sống của những người chiến sĩ cách mạng.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 4

Cái tên bài thơ "Khi con tu hú", mấy chữ đó chỉ là một mệnh đề phụ, một câu nói nửa chừng... Qua nội dung bài thơ, người đọc có thể hiểu: Khi chim tu hú kêu, gọi mùa hè về, người tù cách mạng (nhân vật trữ tình) càng cảm thấy ngột ngạt chết uất trong cái phòng giam chật chội này, càng thèm khát cháybỏng cuộc sống tưng bừng, tự do bên ngoài... Cách đặt tên bài thơ như thế của Tố Hữu có tác dụng chuẩn bị cho người đọc đi vào mạch cảm xúc của bài thơ.

Tiếng chim tu hú là âm thanh báo hiệu hè về. Mùa hè với không gian bao la, ánh nắng rực rỡ, sự sống trởnên rộn rã tưng bừng... Tiếng chim đã làm bừng dậy tất cả trong lòngngười tù cách mạng trẻ tuổi đang bị nhốt chặt trong phòng giam chật chội. Tiếng chim tu hú với tác giả lúc này chính tiếng gọi của bầu trời tự do của sự sống tưng bừng đã vang động sâu xa trong tâm hồn người tù đang cảm thấy vô cùng ngột ngạt vì thèm không gian và sự sống ấy.

Sáu câu lục bát thật trong trẻo, thanh thoát, nhưng đã mởra cả một thế giới rộn ràng, tràn trề nhựa sống. Đó là khi hè sang, nắng đào rực rỡ, lúc chiêm chín vàng trên cánh đồng và trái cây đượm ngọt trong vườn, hạt bắt rây vang..., đó là tiếng ve vang trong vườn râm và tiếng tu hú kêu vang ngoài bão; nó là bầu trời xanh biếc cao lồng lộng và rộng tới vô tận để cho những cánh diều sáo thỏa sức nhào giữa tầng không... Tất cả sự sống như bừng dậy như bước vào độ chín, tất cả đều chan hòa ánh sáng, rực rỡ rộng hơn, khoáng đạt hơn. Tiếng chim tu hú kêu như là tiếng gọi của mùa hè; tiếng chim ấy thức dậy tất cả, mở ra tất cả và bắt nhịp cho tất cả...

Thực ra, đây chỉ cảnh mùa hè trong tâm tưởng của người chiến sĩ trẻ đang trong "cảnh thân thù". Càng cảm thấy ngột ngạt chết uất trong phòng giam chật chội, anh càng cảm thấy cảnh mùa hè ngoài kia mới tưng bừng, rộng rãi, mới quyến rũ biết bao! Với niềm thèm khát tự do, thèm khát sự sống cháy ruột, người tù cách mạng đã huy động mọi giác quan căng ra đón nhận mọi tín hiệu của thế giới sự sống bên ngoài; và anh đã mường tượng ra cả một bầu trời tự do bao la, một không gian tràn đầy sự sống.

Mấy câu lục bát bình dị, nhẹ nhõm mà đầy ắp hình ảnh âm thanh, màu sắc là hương vị, chẳng những đã tái hiện sinh động cảnh vật mà còn rất gợi không khí vào hè. Đằng sau mấy câu thơ là một tâm hồn thật trẻ trung, yêu đời nồng nàn, gắn bó máu thịt với sự sống, nên rất nhạy cảm để nắm bắt mọi biểu hiện phong phú của sự sống ấy trong tạo vật bao la.

Nếu sáu câu trên là cảnh thì bốn câu dưới là tình, là lời phát biểu trực tiếp những cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình. Tiếng chim tu hú gọi trời đất vào hè, và mùa hè đã bừng dậy trong lòng người tù cách mạng, vốn đã rất đau khổ, bực bội vì "cảnh thân tù" đêm ngày hằng thèm khát tự do và thèm khát sự sống, thì giờ đây, anh càng cảm thấy không chịu nổi cái phòng giam ngột ngạt này:

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết mất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu

Cùng với ý nghĩ rất táo tợn, dữ dội (chân muốn đạp tan phòng) là cách ngắt nhịp ở hai câu 8, 9 (nhịp 6/2 và nhịp 3/3 gợi cảm giác nhói lên bực bội đến điên người) và giọng điệu cảm thán, dường như cảm xúc bực bội không nén được cứ trào ra ("hè ôi! ngột làm sao, chết uất thôi") Tất cả đều thể hiện tâm trạng ngột ngạt cao độ và niềm khao khát mãnh liệt hướng về cuộc đời tự do và sự sống bên ngoài.

Bài thơ mở đầu bằng tiếng chim tu hú kêu, kết thúc cũng bằng tiếng chim tu hú kêu. Nhưng tiếng chim mở đầu bài thơ đã đưa tác giả vào cảnh mùa hè với bầu trời tự do cao rộng và sức sống tràn đầy, thì tiếng chim tu hú kết thúc và sự sống tràn đầy, thì tiếng chim tu hú kết thúc gọi niềm chua xót, đau khổ. Đólà cách kết cấu tạo được hiệu quả nghệ thuật cao, gây ám ảnh day dứt cho người đọc.

Khi con tu hú chỉ là một bài thơ nhỏ, hình tượng nghệ thuật khá bình dị, không có gì thật tân kì, nhưng là bài thơ thật hay, có sức truyền cảm nghệ thuật mạnh mẽ. Cả hai đoạn tả cảnh (trời đất vào hè) và tả tình (nỗi lòng người tù) đều rất đạt; cảnh thật đẹp và đầy gợi cảm, có hồn, tình (tâm trạng) thì sâu, da diết.

Câu thơ lục bát của bài thơ thật mềm mại, linh hoạt. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh và giàu nhạc điệu. Bài thơ liền mạch, cảm xúc nhất quán, giọng điệu tự nhiên, khi tươi sáng khoáng đạt, khi dằn vặt, u uất tất cả đều phù hợp với cảm xúc thơ.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 5

Tố Hữu là một con chim đầu đàn của nền thơ ca Việt Nam trước và sau Cách mạng tháng Tám 1945. Thơ Tố Hữu tràn đầy lý tưởng sống cao đẹp đồng thời thể hiện tinh thần sáng tạo không mệt mỏi trên bước đường nghệ thuật. Chính vì vậy, bài thơ Khi con tu hú trong tập thơ Từ ấy của Tố Hữu-đã có sức cuốn hút độc giả yêu thơ, say thơ, một cách mãnh liệt.

Mở đầu bài thơ là những âm thanh sống động, mở ra một không gian tươi đẹp, thoáng đãng:

Khi con tu hú gọi bầy

Trong thi ca Việt Nam, mỗi loài chim kêu, mỗi loài hoa nở, ... báo hiệu một mùa khác nhau. Tiếng chim cuốc kêu trong thơ Nguyễn Trãi báo hiệu mùa xuân đã muộn. Tiếng chim quyên nô nức gọi hè dưới trăng thanh trong thơ Nguyễn Du,.... Riêng Tố Hữu, tiếng chim tu hú đi vào thơ khắc khoải báo hiệu mùa hạ đã bước sang. Tiếng chim làm sống dậy những ngày tự do, êm đềm, hạnh phúc. Thuở ấy, Tố Hữu hãy còn bên ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè. Phải là một trái tim nhạy cảm, rạt rào nhựa sống mới có được cái nghiêng tai tinh tế như thế giữa bốn bức tường hôi hám, chật hẹp, tối tăm,...Tố Hữu hay lắng nghe những âm thanh của cuộc sống đời thường:

"Cô đơn thay là cảnh thân tù!

Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực

Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức

Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!

Nghe chim reo trong gió mạnh lên triều

Nghe vội vã tiếng dơi chiều đập cánh

Nghe lạc ngựa rùng chân bên giếng lạnh

Dưới đường xa nghe tiếng guốc đi vệ".

(Tâm tư trong tù)

Có thể nói, từ tiếng chim tu hú, Tố Hữu đã lắng đọng lòng mình, tập hợp các giác quan và tài năng của người nghệ sĩ để vẽ lên

một bức tranh thiên nhiên mùa hè của miền Trung thân yêu:

"Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần Vườn râm dậy tiếng ve ngân Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào Trời xanh càng rộng càng cao Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...".

Đây là một bức tranh lóng lánh sắc màu: màu vàng óng ả của lúa chín; màu vàng tươi roi rói của hoa quả; màu xanh dịu mát của khu vườn nhiều cây; màu vàng đặc trưng của bắp; màu nắng; màu xanh bao la của da trời. Như vậy hai gam màu vàng và xanh đã tô điểm cho bức tranh thơ thêm những đường nét mỹ miều, rực rỡ, đậm chất đồng quê. Bên cạnh đó, có thanh âm của tiếng ve rộn ràng lảnh lót. Tiếng ve ngân là đặc trưng của mùa hè. Các chú ve dạo bản đồng ca chào đón đức vua mùa hạ đến ngự trị. Nếu thiếu tiếng ve thì nét sinh động, nhộn nhịp của bức tranh thơ giảm đi nhiều lắm. Hình ảnh "đôi con diều sáo lộn nhào từng không" là nét chấm phá độc đáo làm cho cuộc sống nơi thôn quê trở nên có hồn và thi vị hơn. Nhà thơ lấy cái hữu hạn (con diều sáo) đế biểu thị cái vô hạn (từng không). Không gian của bức tranh thơ được mỏ' ra thoáng đãng và tiến tới vô tận.

Trên đây chỉ là bức tranh mùa hè được vẽ trong tâm tưởng của một con người trẻ tuổi đắm say lý tưởng đẹp. Dù chỉ một chút tình quê nhưng rất đáng được nâng niu, quý trọng. Còn thực tế thì sao?

Nhà thơ đang đối diện với bốn bức tường nóng bức ngột ngạt:

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết mất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu

Từ "dậy" trong tiếng Việt, theo Từ điển của Nguyễn Văn Xô có ba nghĩa chính: cất mình lên; nổi lên; vang ầm. Chúng ta có thể hiểu mùa hè đã nổi lên trong lòng nhà thơ ở đỉnh điểm. Hòa với nhịp thơ ỏ' câu 8 là 6/2; ở câu 6 là 3/3 gợi cảm giác phẫn uất, bực bội, căng thẳng tột độ của hệ thống thần kinh trung ương đồng thời cũng thể hiện được sức mạnh và ý chí anh hùng của tuổi trẻ. Bởi thế, Tản Đà nói: "Tài cao phận thấp chí khí uất". Điều đó cũng không sai đối với Tô" Hữu. Riêng câu thơ "Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi" gợi cho chúng ta nhớ tâm trạng của Nguyễn Hữu cầu:

"Bay thẳng cánh muôn trùng Tiều, Hán Phá vòng vây bạn với kim ó".

Phải chăng giữa Nguyễn Hữu cầu và Tố Hữu có cùng chung một ước vọng anh hùng của đấng nam nhi? Tiếng kêu "Ngột làm sao, chết uất thôi" của Tố Hữu cũng là một tiếng kêu xé lòng của một lớp thanh niên ham sống, đầy nhiệt huyết, mong muốn đối đời của xã hội ta lúc ấy.

Cả bài thơ, Tố Hữu không nhắc đến chữ "tự do" nào nhưng qua bức tranh thiên nhiên và bức tranh tâm trạng, chúng ta hiểu được nhà thơ nhận biết cái tất yếu đến tầng bậc nào rồi bởi lẽ "Tự do là nhận biết được cải tất yếu" (Các-Mác).

Bài thơ khép lại theo lối "đầu cuối tương ứng". Nếu câu mỏ' đầu gợi tiếng chim tu hú khỏe khoắn mời gọi hè thì câu kết thúc tiếng chim tu hú kêu hoài, kêu mãi giữa bầu trời mênh mông như "tiếng gọi hối thúc của thực tại". Cái kết cấu ấy làm day dứt, xốn xang cõi lòng người đọc.

Tóm lại, Khi con tu hú là một bài thơ hay, lời lẽ mộc mạc, bình dị, dễ hiểu, câu chữ ít nhưng cô đọng, hàm súc. Bức tranh tả cảnh thiên nhiên và bức tranh tâm trạng hiện lên rất cân xứng. Kết hợp với thể thơ cổ truyền của dân tộc uyển chuyển, giàu hình ảnh, giàu nhạc điệu, bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu đã để lại sức rung, sức gợi sâu xa, bền bỉ trong lòng những độc giả yêu thơ, say thơ suốt mấy mươi năm qua.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 6

Có những bài thơ để ta yêu. Có những bài thơ để ta nhớ. Bài "Khi con tu hú" của Tố Hữu là một trong những bài thơ để ta nhớ - nhớ tình người và nhớ tình đời một thời gian khổ mà oanh liệt.

Bài thơ này, Tố Hữu viết vào tháng 7 - 1939, khi nhà thơ bước sang tuổi 19, ở nhà lao Thừa Thiên, tư thế hiên ngang của người chiến sĩ cách mạng. Bài thơ gồm 10 câu lục bát, chứa đầy tâm trạng. Sáu câu thơ đầu nói lên nỗi nhớ da diết đồng quê. Bốn câu cuối là niềm sục sôi căm hờn uất hận.

Thời kì Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1936-1939), Tố Hữu được giác ngộ cách mạng, hoạt động bí mật trong học sinh, thanh niên tại thành phố Huế quê mẹ. Tháng 4 - 1939, nhà thơ bị mật thám Pháp bắt giam. Nhiều bài thơ tràn đầy dũng khí cách mạng được viết sau song sắt nhà tù đế quốc, sau này được tập hợp lại trong phần "Xiềng xích" của 'Từ ấy".

Sống trong cảnh lao tù ngột ngạt, người chiến sĩ trẻ lúc nào cũng hướng tâm hồn mình về cuộc sống bên ngoài song sắt nhà tù. Với tâm hồn khao khát tự do và trí tưởng tượng phong phú, nhà thơ lắng nghe mọi âm thanh từ xa vọng đến nơi tối tăm tù ngục.

Tiếng kêu của chim tu hú trên đồng quê nghe bồi hồi, tha thiết. Tiếng chim gọi bầy xa gần vang lên. Tiếng ve ngân lên từ những vườn cây trái đôi bờ sông Hương suốt đêm ngày nghe dắng dỏi. Tiếng sáo diều trên đồng quê gợi nhớ gợi thương một thời cắp sách với bao kỉ niệm đẹp:

Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không

Nhớ khúc nhạc đồng quê những âm thanh dân dã bình dị và thân quen ấy vô cùng, bởi lẽ trong cảnh tù đày nhà thơ khao khát một tình quê vơi đầy, nhớ khôn nguôi.

Chân tay bị cùm trói trong bốn bức tường xám lạnh và kín mít, người chiến sĩ vẫn nhìn thấy cảnh sắc quê hương bằng tất cả tấm lòng nhớ quê, yêu quê. Sự tưởng tượng thật phi thường. Trong tâm hồn Tố Hữu lúc bấy giờ, hình ảnh quê hương lần lượt hiện lên như một cuốn phim màu tuyệt đẹp.

Có màu vàng thẫm của lúa chiêm, màu đỏ của trái chín với vị ngọt say người:

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào.

Có màu "xanh" của bầu trời trên đồng quê. Cánh đồng thì rộng, mây trời thì cao.

Các tính từ chỉ màu sắc, tính từ chỉ tính chất: "Xanh, vàng, đào, ngọt, rộng, cao", được phối hợp hài hòa, gợi tả màu sắc và hương vị quê nhà. Những âm thanh nghe thấy, những hình ảnh tưởng tượng thể hiện một tấm lòng gắn bó sâu nặng với quê hương, nỗi nhớ da diết triền miên suốt đêm ngày không bao giờ nguôi. Nỗi nhớ ấy đã phản ánh khát vọng tự do bùng lên như ngọn lửa cháy bỏng tâm hồn người chiến sĩ cách mạng trong đọa đầy. Trong một bài thơ khác của phần "Xiềng xích" Tố Hữu đã nói lên tâm trạng mình khao khát tự do, luôn luôn hướng tâm hồn mình ra ánh sáng, hướng vẻ cuộc sống bên ngoài:

"Nghe chim reo trong gió mạnh lên triều,

Nghe vội vã tiếng dơi chiều đập cánh

Nghe lạc ngựa rùng chân bên giếng lạnh

Dưới đường xa nghe tiếng guốc đi về"

Bài thơ "Khi con tu hú" thật đáng nhớ. Bốn câu thơ, đã bộc lộ cảm xúc trực tiếp của nhà thơ. Đầy bực bội và sục sôi! Đầy căm thù, uất hận:

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết mất thôi

"Phòng" là phòng giam, là nhà đá, là nơi biệt giam những người con ưu tú của dân tộc. Lòng căm thù được thể hiện bằng ước muốn và hành động quyết liệt: "Mà muốn đạp tan phòng hè ôi !"."Phòng" ở đây còn tượng trưng cho chế độ thực dân với chính sách cai trị dã man đang đầy đọa nhân dân ta trong xích xiềng nô lệ.

"Đạp tan phòng..." là đạp tan chế độ thực dân Pháp, giành lại độc lập, tự do. Câu cảm thán: "Ngột làm sao! Chết uất thôi !"là tiếng than, là thái độ căm giận sục sôi, quyết không đội trời chung với giặc Pháp. Câu thơ Tố Hữu là sự kế thừa những bài ca yêu nước của ông cha ta những năm đầu thế kỉ XX:

"Nghĩ lắm lúc bầm gan tím ruột

Vạch trời: kêu mà tuốt gươm ra"

Khép lại bài thơ là tiếng kêu của chim tu hú. Âm thanh ấy góp phần đặc tả tâm trạng người chiến sĩ cách mạng. Tiếng chim gọi bầy... tiếng chim báo mùa gặt, gợi nhớ hương vị và cảnh sắc đồng quê. Tiếng chim khắc khoải giục giã căm hờn, nung nấu tinh thần bất khuất đấu tranh.

Có thể nói chất trữ tình tráng ca được diễn đạt một cách đặc sắc để nói tình yêu thuơng và lòng căm giận của nhà thơ trong cảnh tù đày. Cái hay của bài thơ là lấy ngoại cảnh để diễn đạt tâm trạng. Tiếng kêu của chim tu hú như một ám ảnh. Nói rằng bài thơ để ta nhớ là vì thế. Ta nhớ hình ảnh người chiến sĩ cách mạng có một đầu óc lạnh và một trái tim nóng đã sống và chiến đấu vì một lí tưởng cao đẹp.

Đọc bài thơ đầy tâm huyết của Tố Hữu, là cảm nhận một phần nào tinh thần gang thép của những chiến sĩ cách mạng. Sống vì tự do và sẵn sàng chết vì tự do. Máu đào của các liệt sĩ đã làm cho lá cờ Tổ quốc thêm đỏ chói. Sự hi sinh anh dũng của những chiến sĩ cộng sản trong các nhà tù đế quốc đã chuẩn bị cho nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do. Uống nước nhớ nguồn, chúng ta mãi mãi ghi nhớ công ơn các chiến sĩ cách mạng.

Thật vậy, bài thơ "Khi con tu hú" gợi nhớ trong lòng ta:

"Những hồn Trần Phú vô danh

Sóng xanh biển cả, cây xanh núi ngàn"

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 7

Trong bóng tối mịt mờ chốn lao tù, dường như sự sống đã chấm dứt hẳn, bởi lạnh giá, bởi cô độc. Vậy mà, giữa những âm thanh khô khốc, chói tai của tiếng xiềng xích, vẫn vang lên nhịp tim thổn thức, rạo rực của một hồn thơ trẻ tha thiết yêu đời, yêu người. Tố Hữu, bằng cảm xúc chân thật của mình, đã cất lên tiếng nói tâm tình tha thiết của người chiến sĩ cộng sản suốt đời chiến đấu cho lí tưởng và tâm hồn khát khao tự do đến cháy bỏng trong bài thơ “Khi con tu hú”.
Nhan đề bài thơ là một sự diễn đạt chưa trọn ý một cách kì lạ. Kì lạ bởi chính chỗ chưa trọn vẹn đó đã mở ra bao nhiêu liên tưởng. Giờ đây, người ta không còn thấy bóng dáng cô đơn, nặng nề của người tù Tố Hữu mà chỉ nghe tiếng lòng nhà thơ đang rộn ràng, ngân vang khi đón nhận lấy tiếng chim tu hú từ xa rộn về. Tu hú gọi bầy là âm thanh hết sức quen thuộc ở chốn làng quê Việt Nam, báo hiệu cho sự chuyển mình của sự sống – mùa hè về. Lúc này, khi con tu hú gọi bầy, trong hoàn cảnh tách biệt với cuộc sống bên ngoài, người chiến sĩ cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt hơn, tù túng hơn, vì vậy mà càng thêm khát khao cháy bỏng hướng đến cuộc sống tự do tươi đẹp bên ngoài:

“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không.”

Mười chín tuổi, còn trẻ trung, bồng bột, người thanh niên Tố Hữu đã tìm thấy cho mình lí tưởng cao đẹp cuộc đời. Những bước đi không mỏi mệt trên chặng đường chông gai, phút chốc phải dừng đột ngột, bị bó buộc tù hãm khiến cho Tố Hữu không khỏi có lúc thốt lên chua xót: “Cô đơn thay là cảnh thân tù”. Nhưng rồi phút giây ấy cũng nhanh chóng đi qua, nhường chỗ cho không gian cảnh vật tràn trề nhựa sống: những bông lúa chín, hạt bắp vàng, ánh nắng đào, trời xanh rộng, đôi sáo diều, tiếng ve ngân…

Phải có một sự tưởng tượng lãng mạn, bay bổng và một tâm hồn mến yêu sự sống sâu sắc mới có thể vẽ lại toàn bộ bức tranh phong cảnh mùa hè sống động đến vậy. Thiên nhiên hiện lên tuyệt đẹp kia không phải là hiện thực, tất cả chỉ là sự tưởng tượng của một tâm hồn mơ mộng khi căng tất cả các giác quan để nghe, để nhìn, để ngửi, để cảm nhận không khí hè qua tiếng gọi bầy của tu hú. Chỉ bằng vài đường nét, màu sắc, âm thanh, nhà thơ đã phơi bày một bức tranh đầy nhựa sống với cánh đồng lúa chiêm quen thuộc của quê hương đã bao lần đi vào thơ Tố Hữu:

“Đây từng ô mạ xanh mơn mởn
(…)
Ôi ruộng đồng quê hương thương nhớ ơi!”

Giờ đây lại hiện về trong trạng thái căng đầy nhất, viên mãn nhất, lúa ngả vàng, ngả sang màu niềm vui, là màu vàng rực rỡ của mùa hè, của mồ hôi kết tinh thành hạt thóc.

Với một tâm hồn lãng mạn tinh tế, Tố Hữu đã cảm nhận sự thay đổi của màu nắng với nhiều góc độ: từ ánh nắng của “đôi ánh lạt ban chiều” (Tâm tư trong tù), ánh nắng yếu ớt dễ bóp nghẹt bởi bóng tối tới một “ánh nắng đào” giữa mùa hè, lấp đi dấu ấn của “vườn râm”. Câu thơ là một không gian thoải mái với sắc hồng kì lạ. Đó là thứ ánh sáng êm dịu, hiền hậu, vỗ về cho con người trước những mất mát, đau khổ trong cuộc đời. Có lẽ từ chính sự gặp gỡ tuyệt diệu của chàng thanh niên trẻ tuổi:

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”

đã khiến cho ánh nắng mùa hè có sự thay đổi tinh tế đến vậy. Và sự xuất hiện của bầu trời trong vắt như mặt nước yên bình nâng tầm bay cho các cánh diều đã đẩy tầm nhìn, tầm nhận thức của nhà thơ lên đến độ sâu nhất, xa nhất, cao nhất:

“Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không”

Thấp thoáng trong ánh nhìn người tù, là một không gian mở rộng đến vô cùng vô tận. Mặc dù có thể lúc ấy ánh nhìn của nhà thơ – chiến sĩ có phần bị che khuất đi bởi chấn song nhà tù chật hẹp. Trên bầu trời lúc này không phải là một mình lẻ loi, con sáo diều cũng có đôi, có cặp, có được sự tự do bay lượn trong vùng trời riêng kia. Huống chi là con người. Vậy mà, thực tế thì sao? Con người cô đơn, cô đơn hơn bao giờ hết, và mất tự do.

Không ngẫu nhiên mà bài thơ có sự bổ đôi của hai câu thơ lục bát. Nhà thơ diễn tả bức tranh mùa hè sống động đối lập với cảnh mùa đông trong ngục tối đã làm nổi bật lên khát vọng cháy bỏng của người chiến sĩ trên con đường tìm đến tự do. bốn câu thơ kết đã lắng lại cho tiếng lòng náo nức bật lên:

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết mất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”

Khổ thơ là lời bộc lộ trực tiếp cho tâm tư con người. Bốn câu cảm thán là sự dồn nén những cảm xúc mãnh liệt của một trái tim đau khổ, uất hận vì mất tự do. Nhà thơ nghe hè, cảm nhận hè chỉ qua tiếng chim tu hú gọi bầy. Hè đã đến, ba tháng trong ngục tối cũng đã trôi qua, lòng người thanh niên đầy nhiệt huyết càng trỗi dậy mạnh mẽ hơn tiếng gọi lên đường, tiếng gọi của tự do.

Từ trong sâu thẳm tâm tư mình, người tù đã nhận ra tất cả cuộc sống náo nức, vui tươi bên ngoài lúc chỉ là tưởng tượng, bởi đó là tất cả những hình ảnh tồn tại trong trí nhớ của nhà thơ. Đó là những cánh đồng, những vườn cây trái, những vườn râm. Còn hiện tại, kẻ thù đang giày xéo quê hương, đã biến bao đồng quê thành hoang mạc và thực chất không gian tự do mà nhà thơ khát khao bên ngoài kia cũng chỉ là một không gian tù hãm, một cái lồng to giam chí lớn, như chụp lên cuộc sống con người, lên quê hương. Cho nên, khổ thơ là sự bừng tỉnh của lí trí, là tâm trạng uất ức, ngột ngạt muốn đạp bỏ tất cả, tìm đến không gian tự do, tự tại thật sự. Bằng cách ngắt nhịp mạnh kết hợp với những từ ngữ mạnh mẽ: “đạp tan”, “chết uất”, câu thơ đã tập trung cao độ tinh thần yêu đời, yêu người cháy bỏng.

Tiếng kêu tu hú cứ day đi day lại cả bài thơ, như thúc giục, như lời thôi thúc người tù vượt thoát cảnh giam cầm, tìm về với tự do. Có lẽ vì vậy mà ba năm sau, Tố Hữu đã vượt ngục và quay về đội ngũ, để làm tròn ước nguyện cống hiến tất cả cuộc đời cho cách mạng.

“Khi con tu hú” là một bài thơ kết hợp hài hoà của cảnh và tình. Cảnh mở ra rạo rực, tha thiết, tình lắng đọng da diết, trầm buồn. Với tâm hồn dân tộc, ngòi bút linh hoạt, mềm mại, Tố Hữu xứng đáng với danh hiệu con chim đầu đàn trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 8

Người ta nói:

Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại

Nhật kí trong-tù, nhà cách mạng Hồ Chí Minh đã viết:

Một ngày tù, nghìn thu ở ngoài

Quả là cuộc sống sự khác biệt lớn lao. Cái hữu hạn, nhỏ bé ("một ngày").

Mà có thể tương xứng với cái vô cùng, vô tận ("nghìn thu"), như thế đã thấy tâm trạng của người bị giam hãm trong tù nặng nề đến mức nào.

Nỗi nhớ càng lớn hơn khi người tù là một chiến sĩ cách mạng. Nỗi khổ vì vật chất (ăn đói, mặc rách, ghẻ lở,...) có thể vượt qua được nhưng nỗi khổ về tinh thần khi không thế góp sức vào sự nghiệp chung luôn đè nặng lên tâm trí người tù. Trong bài Tâm tư trong tù, Tố Hữu từng viết:

Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!

"Ở ngoài kia" là không gian tự do, nơi người tù hòa mình trong "tiếng đời lăn náo nức", tiếng lạc ngựa "rùng chân bên giếng lạnh", như vẫy gọi, như thúc giục người chiến sĩ xung trận. Trong bài Khi con tu hú, tứ thơ lại được sáng tạo theo một hướng khác, có phần kín đáo hơn. Mới đọc bài thơ chúng ta không biết người thơ đang ở trong tù:

Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín, trái cây ngọt dần.

Không phải tiếng chim đơn độc mà là tiếng chim "gọi bầy", tiếng chim báo tin vui. Nghe chim tu hú gọi nhau biết rằng "lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần". Nhưng không phải chỉ có thế. Tiếng chim gợi lên một thế giới tràn ngập âm thanh, màu sắc, hình ảnh:

Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt dầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...

Đó là những sắc màu, âm thanh của cuộc sống hằng ngày. Màu vàng của ngô, màu hồng của nắng nổi bật trên cái nền xanh của đất trời, quyện với tiếng ve ngân và còn được điểm xuyến thêm bằng hình ảnh "Đôi con diều sáo lộn nhào từng không". Không gian tràn trề nhựa sống, đang vận động, sinh sôi nảy nở hằng ngày.

Đọc kĩ lại những câu thơ, ta bỗng phát hiện thêm nhiều điều kì lạ khác nữa. Các sự việc không được miêu tả trong trạng thái bình thường, chúng được tô đậm, được đẩy lên mức cao nhất có thể. Không phải "hạt bắp vàng" mà là "bắp rây vàng hạt" nắng là "nắng đào" màu sắc lộng lẫy nhất, trời xanh thì "càng rộng càng cao" tầm mắt cứ được mở rộng ra thêm mãi. Tiếng ve không chỉ "ngân" mà còn "dậy" lên, hai tính từ miêu tả âm thanh kết hợp với nhau khiến cho tiếng ve rộn rã khác thường. Chừng như để hòa điệu với những âm thanh và hình ảnh đó, cánh diều sáo cũng không chịu "lững lờ" hay "vi vu" mà "lộn nhào từng không". Cánh diều như cũng nô nức, vui lây trong không gian lộng lẫy màu sắc và rộn rã âm thanh đó.

Sở dĩ có hiện tượng đó là bởi tác giả đã không trực tiếp quan sát và miêu tả cảnh vật. Nhà thơ đang bị giam trong tù. Những bức tường kín mít vây xung quanh làm sao cho phép nhà thơ nhìn ngắm hay lắng nghe... Tất cả đều được tái hiện từ trí tưởng tượng, trí nhớ và hơn thế nữa là tình yêu, lòng khát khao mãnh liệt được thoát khỏi ngục tù. Trong cảnh tù đày, màu ngô lúa hay màu nắng, màu của trời xanh bỗng trở nên quý giá vô ngần, bởi thế nên những màu sắc, âm thanh hết sức bình thường bỗng trở nên lung linh huyền ảo, rực rỡ hẳn lên.

Mộng tưởng càng tươi đẹp bao nhiêu thì hiện thực lại càng cay đắng, nghiệt ngã bấy nhiêu.

Ta nghe hè dậy trong lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

Tưởng như sự liên kết giữa hai đoạn thơ này không chặt chẽ và tứ thơ không liên tục. Khi hướng ra bên ngoài, nhà thơ tả cảnh nhưng khi hướng vào trong lại tả tâm trạng. Kì thực đây chính là sự liên kết vô cùng khéo léo và tinh tế. Mối dây liên kết ấy chính là tiếng chim tu hú. Tiếng chim gọi bầy tha thiết gợi mở một thế giới bao la và vô cùng sinh động. Nhưng thế giới đó càng rộng rãi, rực rỡ bao nhiêu thì lại càng khiến cho người tù (đã bị tách biệt khỏi thế giới ấy) cảm thấy ngột ngạt và khao khát bấy nhiêu. Chỉ trong bốn câu thơ đã có đến ba sắc thái.

Nghe tiếng "hè dậy bên lòng", người tù muốn phá tung tất cả.

Không thê vượt qua những bức tường nặng nề, nỗi uất ức bị dồn nén, nỗi đau khổ như tạo thành hai hình khối chi qua sáu âm tiết và hai nhịp thơ "Ngột làm sao...".

Tác giả bật lên lời trách cứ ("Con chim tu hú... cứ kêu").

Giọng điệu bên ngoài là thế nhưng thực ra đó chính là sự thể hiện nỗi uất ức, đau khổ đã lên đến đỉnh điểm.

Tiếng chim tu hú gọi bầy ấm áp, tươi vui nhưng cứ vô tình khoan sâu vào nỗi khổ của người tù, khơi dậy nỗi uất hận trước tình cảnh thực tại và càng làm bùng cháy lên khát vọng tự do.

Thơ viết trong tù nhưng không có một dòng, một chữ nào nói về nỗi khổ vật chất của người tù. Điều đó cho thây người tù đã vượt lên những nỗi đau vật chất bình thường. Nỗi đau lớn nhất của người tù là nỗi đau của người chiến sĩ cách mạng bị mất tự do, đang khao khát "tháo cũi sổ lồng" để đến với cuộc sống tự do, để được chiến đấu cho cách mạng.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 9

Trong nền văn học Việt Nam, Tố Hữu được coi là ngôi sao sáng, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng, được tôn vinh là nhà thơ của nhân dân. Chặng đường thơ của ông gắn liền với chặng đường lịch sử của cả một dân tộc. Bài thơ “Khi con tu hú” sáng tác vào tháng 7/1939 khi tác giả bị bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ được coi là bức tranh tinh thần của Tố Hữu trong giai đoạn đầu giác ngộ và tham gia hoạt động cách mạng. Qua bài thơ, chúng ta có thể cảm nhận được tâm tư người chiến sĩ cách mạng bị giam giữ chốn ngục tù, niềm khao khát cuộc sống tự do cùng lí tưởng cách mạng của tác giả.

Tác phẩm có một nhan đề độc đáo, gợi mở mạch cảm xúc cho toàn bài thơ. Về cấu trúc, “Khi con tu hú” chỉ là một vế phụ của một câu trọn ý, tạo nên cách nói nửa chừng gợi sự tò mò, thu hút đối với độc giả. Trong sáu câu thơ đầu tiên, tác giả đã tái hiện bức tranh thiên nhiên tươi sáng và dạt dào sức sống. Hàng loạt hình ảnh đặc trưng, tiêu biểu của mùa hè đã hiện ra: Lúa chiêm đang chín, trái cây đương chín, đôi diều sáo, bắp vàng, sân, vườn. Đó là những dấu hiệu vô cùng thân thuộc và gần gũi khi hè về:

“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…”

Bằng tâm hồn tinh tế cùng giác quan nhạy cảm, tác giả đã tạo nên một bức tranh mùa hè sôi động và đậm chất hội họa với những nét vẽ về âm thanh, màu sắc, hương vị, không gian. Đó là thanh âm “tiếng chim tu hú gọi bầy”, “ve ngân” - những tín hiệu quen thuộc mỗi khi hè về gợi sự tươi vui, rộn rã. Bức tranh còn thêm phần rực rỡ với những gam màu tươi tắn: sắc vàng của “lúa chiêm đang chín”, “bắp rây vàng hạt”, sắc đào của nắng, sắc xanh của bầu trời. Đặc biệt, hương vị ngọt ngào đã được khắc họa thông qua mùi thơm của lúa, vị ngọt của trái cây. Không gian hiện lên cao rộng với sự xuất hiện của hình ảnh “đôi con diều sáo”. Đó không phải là những cánh diều lững lờ trôi êm đềm trên những cánh đồng lúa “thẳng cánh cò bay” mà hiện lên qua trạng thái “lộn nhào”, thả sức bay lượn giữa không trung, gợi sự khoáng đạt, tự do. Phải chăng đó cũng chính là hình ảnh ẩn dụ cho biểu tượng của cuộc sống tự do đang vẫy gọi? Phải chăng người chiến sĩ cách mạng đang thực hiện một cuộc vượt ngục tinh thần để thỏa sức bay lượn những những cánh diều? Tác giả đã sử dụng những phó từ chỉ thời gian như “đang, dần, càng”, kết hợp với các động từ mạnh “gọi”, “ngân”, “lộn nhào” để thể hiện sự vận động không ngừng nghỉ của cảnh vật. Như vậy, ở sáu câu thơ đầu tiên, chúng ta có thể cảm nhận được bức tranh vào hè sôi động, rực rỡ và tràn đầy sức sống - một bức tranh đồng nội quê hương thật gần gũi, thân thuộc. Qua đó, chúng ta có thể thấy được tình yêu thiên nhiên, cảm nhận tinh tế với mọi biến chuyển của cảnh vật, gắn bó tha thiết với cuộc sống bên ngoài của tác giả. Ở bốn câu thơ tiếp theo, người chiến sĩ quay trở về với cuộc sống hiện tại:

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”

Cảm xúc của người chiến sĩ cách mạng đã được bộc lộ một cách trực tiếp. Tác giả đã sử dụng những động từ mạnh: “đạp tan”, “ngột”, “chết uất” kết hợp với những từ cảm thán “ôi”, “thôi”, “làm sao”. Qua đó, người đọc có thể cảm nhận được tâm trạng u uất, ngột ngạt, bức bối. Lúc này, nhà thơ đang bị bắt giam trong bốn bức tường của nhà tù lạnh lẽo. Tiếng đời cuộc sống ngoài kia cứ vẫy gọi, khiến cho tâm trạng người tù chiến sĩ cách mạng càng trở nên u uất, bức bối. Tất cả như những đợt sóng dồn dập và bủa vây lấy tâm trí tác giả, khiến khát vọng tự do trở nên tha thiết hơn bao giờ hết như muốn bật tung ra để trở về với cuộc sống sôi động bên ngoài. Bài thơ được mở đầu bằng hình ảnh “Khi con tu hú gọi bầy”, đồng thời kết thúc bằng “Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”, tạo nên kết cấu đầu cuối tương ứng. Nếu như tiếng chim ở đầu bài thơ là tiếng gọi đàn - tín hiệu, là sứ giả bắt nhịp cho dàn đồng ca mùa hè, mở ra khung cảnh mùa hè đẹp đẽ, rộn ràng, tươi vui thì ở cuối bài thơ, âm thanh tu hú “ngoài trời cứ kêu” là tiếng kêu khắc khoải, da diết, gợi lên sự bức bối, ngột ngạt và thôi thúc khát vọng tự do đang cháy bỏng trong tâm hồn người chiến sĩ. Như vậy, thông qua bốn câu thơ cuối, chúng ta có thể thấy được bức tranh tâm trạng tù túng, u uất và khát vọng tự do cháy bỏng trong tâm trạng người tù chiến sĩ cách mạng. Qua đó, cảm nhận sâu sắc về lòng yêu tự do cùng cuộc sống của tác giả.

Như vậy, bằng việc sử dụng thể thơ lục bát dân tộc uyển chuyển, linh hoạt; hình ảnh thơ phong phú, đậm chất hội họa và giàu sức gợi cùng giọng điệu thơ tự nhiên, tác giả đã tái hiện bức tranh mùa hè vui tươi, căng tràn sức sống cùng tiếng lòng cháy bỏng với khao khát tự do của người tù cách mạng. Qua đó, độc giả có thể cảm nhận được sự thống nhất đẹp đẽ giữa cuộc đời cách mạng và cuộc đời thơ, giữa lí tưởng trong trái tim và những câu thơ trên đầu ngọn bút của nhà thơ Tố Hữu.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 10

Nhắc đến những tác giả nổi bật trong phong trào thơ ca cách mạng không thể không nhắc đến nhà thơ Tố Hữu. Các tác phẩm của ông đều là những vần thơ đẹp đẽ mang ánh sáng chói lòa của niềm vui khi có Đảng, của nhiệt huyết tuổi trẻ, của khát khao sống và cống hiến cho cách mạng. Một trong những vần thơ đẹp ấy phải kế đến thi phẩm Khi con tu hú- bài thơ mang tiếng lòng của người chí sĩ yêu nước, khát khao tự do trong cảnh tù đày.

Mở đầu bài thơ là khung cảnh mùa hè đầy sôi động, vẻ đẹp của thiên nhiên đẹp được dệt nên bởi những ngôn từ quá đỗi trong sáng, bình dị:

"Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chin, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng vàng"

Nếu khi xuân về có cánh én chao nghiêng thì hè đến là tiếng chim tu hú gọi nhau ngang trời. Câu thơ đầu tiên là một trạng ngữ chỉ thời gian báo hiệu hè về, là cơ sở để gợi mở ra một khung cảnh mùa hè tươi đẹp ở những câu sau. Thiên nhiên vào hè dường như đang "chín" dần theo vị thời gian: những bông lúa vàng ươm gần đến ngày thu hoạch, những trái cây thơm đang đượm dần vị ngọt, những hạt bắp vàng được tưới tắm ánh mặt trời ngày hạ lại đậm thêm vị nắng.

Hè về, lúa ngoài đồng đã chín, bắp trên đồi đã bẻ, quả trong vườn đã ngọt,...những công sức của người nông dân cuối cùng cũng được đền đáp. Vì thế niềm vui như gấp bội, lòng người thi sĩ cũng phấn khởi, rộn ràng. Khúc nhạc "tiếng ve ngân" là thanh âm làm sống động cả khu vườn. Ve đến gọi hè về, tiếng ve ngân nga tự do giữa khung trời, mang bao dư âm của tuổi thơ, mang bao kỉ niệm thời niên thiếu. Cảnh hè tươi mới, rộn ràng với sắc vàng của lúa chín, của nắng hạ, của bắp ngô, với sắc xanh của cây trái vườn nhà, với tiếng tu hú và tiếng ve ngân. Cảnh hè còn được điểm tô bởi cánh diều bay trong gió giữa bầu trời thanh bình, rộng lớn, tự do:

"Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không."

Lòng người thi sĩ như đang say mê, rạo rực trước mùa hè tuyệt diệu, ao ước được đắm chìm trong không gian rộng mở ấy đề tận hưởng vị thiên nhiên mà tạo hóa ban tặng. Nhưng có lẽ, với thực tại bây giờ, niềm ao ước ấy thật khó để thành hiện thực, bởi nhân vật trữ tình đang bị giam mình trong cõi chật hẹp của nhà tù thực dân. Đằng sau bức tranh thiên nhiên đẹp gợi lên ấy là cả một dòng tâm trạng khôn nguôi, đau xót:

"Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi"

Tiếng hè dậy bên lòng, tiếng hè vẫy gọi thiết tha, hè khiến lòng chiến sĩ rạo rực muốn được chìm đắm trong khoảng không gian tươi đẹp. Lòng thổn thức-chân muốn đạp, muốn vượt thoát khỏi bốn bức tường chật hẹp nơi này để tận hưởng vị thiên nhiên, để được tự do làm cách mạng. Lối nói quá "đạp tan phòng" kết hợp với tiếng gọi tha thiết "hè ôi! " càng diễn tả khát khao tự mãnh liệt như muốn bùng cháy trong trái tim người chiến sĩ trẻ. Còn gì buồn hơn khi sống trong cảnh giam cầm, còn gì bí bách hơn khi một kẻ suốt đời khát khao tận hiến cho cách mạng lại bị dùi xích chôn chân nơi ngục tù.

" Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú, ngoài trời cứ kêu"

Những tính từ mạnh "ngột", "chết uất" được kết hợp khéo léo với các từ mang giá trị biểu cảm như "làm sao", "thôi" đã diễn tả rõ nỗi bực dọc, ngột ngạt đến tột cùng của người chiến sĩ lúc này. Đồng thời, càng cho thấy niềm khát khao được vượt thoát khỏi chốn ngục tù tăm tối để rời xa những khó chịu đang bủa vây trong tâm trí, để được là bước ra đời sống với đôi chân tự do và tâm hồn rộng mở.

Nếu như tiếng tu hú đầu bài gọi hạ đến, là một tín hiệu của thời gian, đánh thức trong tâm hồn nỗi nhớ nhung về một mùa hè tươi đẹp, rộn ràng và tình yêu thiên nhiên tha thiết thì tiếng tu hú cuối bài là là tiếng gọi của tự do, của Đảng, thôi thúc nỗi khát khao được trở về với cách mạng trong lòng người chiến sĩ trẻ. Tiếng tu hú tuy bình dị, giản đơn nhưng là tiếng lòng sâu thẳm của một người suốt đời mình khao khát được cống hiến cho cách mạng lại không may bị giặc giã giam cầm.

Bằng thể thơ lục bát quen thuộc, kết hợp với các thủ pháp nghệ thuật tiêu biểu như liệt kê, tả cảnh ngụ tình cùng lối viết giản dị mà giàu sức biểu đạt tác giả đã tạo nên một thi phẩm độc đáo, dạt dào cảm xúc và mang sức sống lâu bền qua bao thế hệ. Có thể nói, bài thơ đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu mỗi khi nhắc đến hồn thơ Tố Hữu và thơ ca cách mạng.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 11

Tố Hữu sinh năm 1920, là nhà thơ lớn của văn học cách mạng Việt Nam. Cuộc đời cách mạng và cuộc đời thơ của ông có sự thống nhất, hài hòa. Hồn thơ Tố Hữu trong trẻo, ngọt ngào, da diết mà sâu lắng với hình ảnh thơ gần gũi, bình dị mà giàu chất tạo hình, khơi gợi bao cảm xúc lắng đọng trong lòng người. “Khi con tú hú” là một thi phẩm thành công tiêu biểu cho phong cách thơ của ông.

Bài thơ được in trong phần Xiềng xích thuộc tập thơ Từ ấy. Tác phẩm được viết vào tháng 7 năm 1939, khi tác giả đang bị giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Bài thơ đã thể hiện lòng yêu cuộc sống và trái tim khát khao về sự tự do cháy bỏng của nhà thơ trong cảnh tù đày.

“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…”

Những câu thơ lục bát thanh thoát mở đầu bài thơ gợi ra một bức tranh mùa hè xinh đẹp, và căng tràn nhựa sống. Một thế giới rộn ràng với những hình ảnh, âm thanh sống động được mở ra: Đó là hình ảnh của lúa chiêm, của tiếng ve, của hạt bắp, của bầu trời cao rộng với những cánh diều bay lượn hay những trái cây đượm ngọt,…Âm thanh đặc trưng khi hè đến là tiếng chim tú hú, là tiếng ve ngân vang trên những cành cây trong vườn nhỏ. Tiếng tu hú, tiếng ve gọi hè về khiến khu vườn trở nên tươi vui hẳn, những bản hòa ca, những thanh âm diệu kì của cuộc sống góp vào hè nét sống động, nên thơ.

Hè đến, cảnh vật còn được điểm tô bởi những gam màu rực rỡ, tươi tắn: Đó là sắc vàng của những lúa chiêm đang reo vui rộn rã trên cánh đồng quê “lúa chiêm đang chín”, là sắc vàng đậm của bắp rây “bắp rây vàng hạt”. Đó còn là màu hồng của “nắng đào”, màu xanh lá của cỏ cây và sắc xanh biếc của mây trời “trời xanh”. Tất cả hòa vào không gian cao rộng tạo nên một vẻ đẹp xao xuyến lòng người.

Bằng cảm nhận tinh tế của mình, tác giả gợi mùa hè không chỉ qua hình ảnh, âm thanh, màu sắc mà hè còn được gợi ra bởi những hương vị thanh khiết của tự nhiên. Hương nồng nàn của lúa bắp, hương dịu ngọt của trái cây trong vườn nhà vào độ chín, hương tinh khiết của nắng trời hòa vào bầu không khí trong lành khiến mùa hè càng thêm quyến rũ. Tác giả sử dụng các phó từ như “đang”, “dần”, “càng”, kết hợp khéo léo với các tính từ “chín”, “ngọt”, “rộng”; những động từ “gọi”, “ngân”, “lộn nhào” cũng được sử dụng vô cùng linh hoạt diễn tả được sự vận động bên trong của cảnh vật. Mùa hè sôi động, dạt dào sức sống, cảnh vật không hề tĩnh tại mà luôn vận động, luôn hướng về sự sống.

Qua bức tranh mùa hè đẹp đẽ, đầy khoáng đạt, tự do và thanh bình ấy, ta cảm nhận được một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống mãnh liệt của tác giả. Trong chốn ngục tù chật hẹp có thể chôn chân người lính trẻ nhưng nào có thể trói buộc tâm hồn trẻ trung, yêu đời kẻ thiết tha với nhân dân, với cuộc đời. Mùa hè tươi vui ấy phải chăng là tiếng gọi của tự do, của cuộc sống bên ngoài, của nỗi khát khao tự do mãnh liệt của một trái tim trẻ tuổi đang bị giam cầm.

Vốn đang say mê với lý tưởng, nhiệt huyết, niềm vui phơi phới đang ngập tràn trong tim, trở về với hiện thực khắc nghiệt, bị bó buộc tự do trong phòng giam chật chội, tù túng, bí bách khiến người lính trẻ không khỏi ngột ngạt, bức bối:

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”

Mùa hè đang vẫy gọi, cuộc sống tự do, tươi đẹp bên ngoài đón chờ khiến lòng người không khỏi rạo rực, băn khoăn. Các tính từ, động từ mạnh như “ngột”, “chết uất”, “đạp” được sử dụng kết hợp với các từ cảm thán “ôi”, “thôi” cùng nhịp thơ bất thường 6/2; 3/3 nhấn mạnh cảm ngột ngạt đến cao độ và nỗi khát khao mãnh liệt được bước ra cuộc sống bên ngoài của người tù cách mạng. Những cảm xúc, tâm trạng phơi phới của tác giả trong những ngày được cống hiến, được say sưa với cuộc đời trước đây dường như bị thay thế bởi nỗi buồn đau đến tột độ khi bị giam cầm trong bốn bức tường lạnh lẽo. Bốn câu thơ khiến ta nhớ đến những lời cùng tâm trạng mà ông từng viết:

“ Cô đơn thay là cảnh thân tù!
Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực
Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức
Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!”

Nỗi ngột ngạt bủa vây lấy tâm trí, ôm lấy tâm hồn người chiến sĩ, lời thơ buông theo cảm xúc uất ức, bức bối buông ra trong từng hơi thở, tất cả như muốn biến thành hành động phá tan xiềng xích để chạm lấy tự do “đạp tan phòng”, để vượt thoát ra ngoài. Nơi ấy có nhân dân mình, có đồng đội, đồng chí, nơi ấy có tự do để đôi chân được tiếp tục say sưa với cách mạng.

Âm thanh của tiếng chim tu hú kết thúc bài thơ là một tín hiệu nghệ thuật độc đáo. Nếu tiếng chim tu hú ở đầu bài là tiếng chim gọi hè, sứ giả báo hiệu mùa hè đến, mở ra một khung cảnh mùa hè rộn ràng, đẹp đẽ thì tiếng tu hú cuối bài là tiếng kêu đầy khắc khoải, da diết gợi sự bức bối, thôi thúc khát khao cuộc sống bên ngoài. Đó cũng là tiếng gọi của tự do- một tiếng gọi tha thiết mà đầy quyến rũ.

Bàng thể thơ lục bát giản dị mà nhịp ngàng, uyển chuyển cùng dòng cảm xúc tự nhiên, Tố Hữu đã viết nên một bài thơ đượm cảnh- đượm tình. Cảnh thì đẹp, dạt dào sức sống, tình thì sôi nổi, da diết mà sâu sắc. Một biểu hiện của lòng yêu nước, đẹp đẽ, sáng trong và mãnh liệt được hội tụ trong từng lời thơ, toát ra trong từng nhịp điệu của thi phẩm. Bài thơ đã gieo vào lòng bao thế hệ đọc giả lòng yêu nước thiết tha và tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống trên quê hương mình.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 12

Tố Hữu (1920-2002 là nhà thơ nổi tiếng của nền thơ ca trữ tình chính trị Việt Nam, với hàng loạt các tác phẩm có giá trị như: Từ ấy, Việt Bắc, Một tiếng đờn..., ông được xem là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến, có đóng góp to lớn đưa nền thơ ca trữ tình chính trị của nước nhà đạt đến đỉnh cao. Thơ Tố Hữu có sự hòa quyện giữa chất chính trị đậm nét cùng chất trữ tình tha thiết, đằm thắm, một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất cho phong cách thơ Tố Hữu có thể kể đến bài thơ Khi con tu hú.

Khi con tu hú được ra đời trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt vào khoảng thời gian đầu khi Tố Hữu bị thực dân Pháp bắt giam ở nhà tù Thừa Phủ (tháng 7 năm 1939). Khi ấy Tố Hữu vừa mới gia nhập vào Đảng cộng sản Việt Nam chưa bao lâu, đang hăng hái hoạt động cách mạng thì bị bắt, điều đó đã mang đến trong lòng tác giả, một con người vừa tìm được con đường sáng sau những năm tháng tối tăm, lọc lõng nhiều xúc cảm phức tạp.

“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần
Vườn râm, dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không”

Trong 6 câu thơ đầu tác giả Tố Hữu đã cảm nhận bức tranh thiên mùa hạ rực rỡ và tràn đầy sức sống bằng nhiều giác quan, bao gồm cả thính giác, vị giác, xúc giác. Mùa hè hiện ra thật nhộn nhịp với tiếng tu hú gọi bầy tha thiết, tiếng ve ngân rạo rực, tiếng sáo diều vi vu vang vọng trời đất. Bên cạnh đó còn rực rỡ, tươi tắn với nhiều màu sắc của thiên nhiên như cảnh lúa chiêm vàng xuộm, cảnh “bắp rây vàng hạt” đầy sân, lại thêm cái “nắng đào”, ấm áp chói chang, mang đến cảnh tượng trù phú, mùa màng bội thu, tràn đầy sức sống.

Không dừng lại ở đó mùa hè còn hiện ra thông qua những cảm nhận từ vị giác, với vị ngọt dịu của lúa chiêm đang dần chín, vị ngọt đậm của trái cây đang vào mùa. Xa xăm hơn, cảnh ngày hè còn đặc biệt ấn tượng với khung cảnh bầu trời trong xanh, không một gợn mây, rộng lớn, cao vút, tô điểm trên nền trời ấy là cảnh từng con diều sáo đang lộn nhào:

Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không

Câu thơ gợi ra khung cảnh bình yên, tự do và tràn đầy sức sống, càng đặc biệt hơn khi bức tranh thiên nhiên tràn đầy âm thanh và sắc màu đó lại được nhà thơ cảm nhận qua song sắt chật hẹp của nhà tù. Điều đó đã bộc lộ tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống tha thiết của tác giả. Không chỉ là lòng yêu thiên nhiên sâu sắc, mà ở sáu câu thơ đầu những hình ảnh thiên nhiên đậm hương sắc, còn bộc lộ tấm lòng khao khát tự do, muốn thoát khỏi cảnh tù đày, để hòa vào cuộc sống thiên nhiên tươi đẹp, để tiếp tục thực hiện lý tưởng còn dang dở. Sâu xa hơn nữa, bức tranh hè rực rỡ còn bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn người chiến sĩ cách mạng “thân thể ở trong lao, tâm hồn ở ngoài lao”, khi mà song sắt, tường dày cũng chẳng thể nào ngăn nổi ý chí chiến đấu, không thể dập tắt được ngọn lửa cách mạng đang sục sôi trong tâm hồn của người lính trẻ. Dù đang bị giam cầm, khốn khổ với cảnh tù đày, thế nhưng Tố Hữu vẫn rất yêu đời, lạc quan, vui vẻ, hướng về cuộc sống tự do bên ngoài. Đó là một phẩm chất vô cùng tốt đẹp, sáng ngời của người chiến sĩ cách mạng.

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi
Ngột làm sao chết uất thôi
Khi con tu hú ngoài trời cứ kêu”

Ở bốn câu thơ cuối, tâm trạng của tác giả càng được bộc lộ rõ. Tiếng tu hú càng tha thiết như vẫy gọi người chiến sĩ thoát ra khỏi lồng giam tăm tối về với thế giới tự do, hòa vào mùa hè sôi động, tiếp tục chiến đấu. Từ tấm lòng khao khát tự do, khao khát được chiến đấu, cùng với sự đau khổ, tù túng khi bị giam cầm đã khiến tác giả có xúc cảm mạnh muốn phá tan cái lồng giam ngột ngạt của quân thù để trở về với tự do, trở về với sự nghiệp cách mạng còn dang dở.

Câu thơ “Ngột làm sao chết uất thôi” càng bộc lộ rõ sự tức giận, phẫn nộ, uất hận của tác giả với tình trạng tù túng, mất tự do của hiện tại. Mà lúc này đây tiếng tu hú kêu, cái nóng bức của ngày hè lại càng làm cho cảm giác ấy càng trở nên rõ nét, trở thành một nguồn lửa nóng không ngừng cuồn cuộn trong trái tim người chiến sĩ, khiến ông vô cùng bực bội, khao khát được trở về với tự do càng thêm cháy bỏng, mạnh mẽ. Kết thúc bài thơ với tâm trạng bức bối, chững lại và nhiều xúc cảm dồn nén như thế chính là dự báo về một sự đột phá, một con đường mới để thoát khỏi cảnh tù đày, tìm về với tự do và sự nghiệp cách mạng của người chiến sĩ trẻ.

Khi con tú hú là một trong những tác tiêu biểu trong giai đoạn đầu của sự nghiệp sáng tác thơ ca trữ tình chính trị của Tố Hữu với nguồn xúc cảm tươi trẻ, tràn đầy sức sống mạnh mẽ, ý chí chiến đấu kiên cường. Tác phẩm tinh tế bộc lộ tấm lòng yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, khát khao tự do tha thiết cháy bỏng, cũng như lòng căm thù, phẫn nộ trước cảnh tù đày, cùng với sự mạnh mẽ muốn phá tan xiềng xích phi nghĩa để về với tự do của người chiến sĩ trẻ.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 13

Tố Hữu là nhà thơ đi đầu trong phong trào thơ ca Cách mạng. Con đường thơ của Tố Hữu có sự hòa quyện thống nhất với cuộc đời cách mạng. Có thể nói những kho tàng thơ văn của ông chính là cuốn biên niên sử bằng thơ bởi mỗi sự kiện, từng bước chuyển mình của lịch sử được thể hiện rõ nét trong các tác phẩm. Bài thơ Khi con tu hú được sáng tác năm 1939 khi Tố Hữu đang bị giam giữ trong nhà ngục ở Thừa Thiên. Bài thơ là lòng yêu cuộc sống và khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi.

Mở đầu bài thơ là tiếng tu hú đang cất lên từng hồi tha thiết. Tu hú là loài chim rất đặc trưng của mùa hè, tiếng chim tu hú ấy cất lên không chỉ gọi mùa hè tới mà còn đánh thức đánh thức tình yêu cuộc sống, yêu tự do đang âm ỉ cháy trong lòng người chiến sĩ cách mạng:

“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không”

Bức tranh thiên nhiên mùa hè tươi mát, sống động mở ra trước mắt độc giả. Bức tranh ấy có đủ âm thanh, màu sắc, những hình ảnh sống động và cả không gian rộng lớn, khoáng đạt. Âm thanh tiếng tu hú, tiếng ve, tiếng sáo diều vi vu làm cho bức tranh mùa hè trở nên sôi động, náo nhiệt. Điểm xuyết cho bức tranh tươi vui, rộn rã ấy là những gam màu rực rỡ, tươi sáng, đó là màu vàng rực của lúa chín, bắp rây, màu nắng “đào” ửng hồng, màu xanh của da trời lồng lộng, màu của trái cây đang độ chín. Không gian cao rộng của bầu trời và hình ảnh những con diều sáo lộn nhào “từng không” càng tô đậm thêm ấn tượng về một không gian rộng lớn, khoáng đạt, đó là thế giới của sự sống, là thế giới của tự do . Bức tranh mùa hè rực rỡ, căng tràn sự sống được Tố Hữu cảm nhận bằng nhiều giác quan và bằng chính trái tim nhạy cảm, tha thiết yêu đời, yêu tự do của người thi sĩ, chiến sĩ.

Tố Hữu giác ngộ Cách mạng từ năm mười tám tuổi, khi còn là một chàng trai bơ vơ giữa cuộc đời. Khi dấn thân vào con đường Cách mạng, ông hiểu rõ:

“Đời cách mạng từ đây tôi đã hiểu
Dấn thân vô là phải chịu tù đày”

Giờ đây, ông càng hiểu rõ hoàn cảnh của mình, thế nhưng, một người cách mạng nhiệt huyết làm sao có thể chịu nổi cái cảnh tù đày ngột ngạt này. Nó bức bối quá, ngột ngạt quá, khiến ông phải thốt lên:

“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi
Ngột làm sao chết uất thôi
Khi con tu hú ngoài trời cứ kêu”

Khung cảnh mùa hè ngoài kia đẹp quá đỗi mà tiếc rằng nó chỉ ở trong trí tưởng tượng của nhà thơ. Bởi ông đang ở giữa bốn bức tường lạnh lẽo của nhà tù thực dân. Tố Hữu cảm thấy bức bối, ngột ngạt, nhà thơ khát khao được tự do, muốn đắm mình tận hưởng cảnh sắc, hương vị của mùa hè và quan trọng hơn nhà thơ muốn tiếp tục hành trình cách mạng còn dang dở của mình.

Tố Hữu đã dùng ở đây một loạt những động từ mạnh như “đạp tan”, “ngột”, “chết uất” để diễn tả sự ngột ngạt, bức bách đến tột cùng của mình. Ông muốn phá tan xiềng xích, phá tan nghịch cảnh để trở về với tự do, trở về với sự nghiệp cách mạng. Cái cảm xúc bức bối ấy được thể hiện càng rõ hơn qua các từ cảm thán như “ôi, làm sao, thôi”. Nhịp thơ ở đoạn thơ này cũng dồn dập, mạnh mẽ hơn đoạn thơ trước, nó như dòng sông cảm xúc cuộn trào trong lòng người thì sĩ.

Bài thơ mở ra bằng tiếng chim tu hú, kết lại cũng bằng tiếng chim tu hú tạo ra kết cấu đầu cuối tương ứng. Nếu ở đầu bài thơ, tiếng chim tu hú gọi về mùa hè, đánh thức tình yêu cuộc sống mãnh liệt nơi tâm hồn nhà thơ thì tiếng chim tu hú cuối bài lại đẩy sự bức bối, u uất của nhà thơ lên cao trào. Tiếng chim tu hú là biểu tượng cho tự do, cho sự sống, tiếng chim ấy khiến người tù cách mạng trẻ tuổi phải bồn chồn, bức bối, ngột ngạt đến tận cùng! Ông muốn thoát ra để hòa mình vào thiên nhiên, hòa mình mà tận hưởng tiếng tu hú ấy!

Bài thơ Khi con tu hú được viết bằng thể thơ lục bát hết sức quen thuộc với người dân Việt Nam ta với nhịp thơ linh hoạt. Theo dòng cảm xúc của nhà thơ khiến người đọc như được hòa mình vào dòng cảm hứng bất tận của Tố Hữu. Hơn thế, những ngôn từ trong thơ vô cùng giản dị, hình ảnh thơ gần gũi, ca từ da diết, thể hiện một tình yêu tha thiết vào cuộc sống, một khát khao tự do mãnh liệt.

Khi con tu hú là bài thơ được viết vào năm Tố Hữu mới chỉ mười chín tuổi. Thế nhưng, cũng như Từ ấy, bài thơ minh chứng cho một tài năng thơ ca cực kỳ xuất sắc. Đó là tấm lòng yêu cuộc sống sâu sắc, khát khao tự do cháy bỏng của người tù cách mạng trong hoàn cảnh tù đày.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 14

Tố Hữu là một trong những lá cờ đầu của nền văn nghệ cách mạng Việt Nam. Các chặng đường thơ của Tố Hữu luôn gắn bó và phản ánh chân thật những chặng đường cách mạng đầy gian khổ hi sinh nhưng cũng nhiều thắng lợi vinh quang của dân tộc, ghi dấu những chặng đường biến đổi trong tư tưởng và bản lĩnh nghệ thuật của nhà thơ.Khi con tu hú là một bài thơ hay trong các bài thơ tiêu biểu của ông, được sáng tác trong thời gian sôi sục của cách mạng nhưng ông bị bọn giặc giam cầm, tuy vậy tâm hồn ông luôn vượt lên trên cảnh ngộ tù đày để về với thiên nhiên bên ngoài, bầu bạn và tâm sự, vừa tôi luyện ý chí bền bỉ vượt nghịch cảnh.

Nhan đề của bài thơ dường như chỉ nói về một thời gian chưa đầy đủ về mặt thời gian. Là một điểm nhấn để ta phải tập trung theo dõi con vật diễn ra như thế nào, đầy đủ ẩn ý sự chuẩn bị cho bước bùng lên của cảnh vật, cũng như sự khát khao mãnh liệt của con người. Sự liên tưởng khi con vật báo hiệu của mùa hè – con tu hú bắt đầu hoạt động gọi bầy, sự tự do bay lượn trên bầu trời nó đã thu hút sự chú ý của người chí sĩ cách mạng bị giam cầm sau thanh sắt nhà tù, điều này càng làm cho tâm trạng của người tù không yên bình mà dồn dập khát vọng muốn được giải thoát ra ngoài kia để đóng góp cho phong trào cách mạng đang sục sôi.

Cả bài thơ tác giả sử dụng thể thơ lục bát nhịp nhàng, uyển chuyển, giàu âm hưởng, có khả năng truyền tải tình cảm, linh hoạt trong chỉ vọn vẹn trong 10 câu thơ ngắn gọn, súc tích.

Ta có thể cảm nhận được quang cảnh bên ngoài của mùa hè tuyệt vời với biết bao kỷ niệm thân thương in hằn trong kí ức của tác giả qua 6 câu đầu. Những sự vật trong hoàn cảnh ấy nó đến với sự tự nhiên, lần lượt được gợi về sau tiếng động của âm thanh của con tu hú. Mùa hè của tác giả thật đẹp đẽ, chân thực, rộn rã, nhiều màu sắc. Tất cả những cảnh vật đang ở trong giai đoạn đỉnh điểm như lúa chiêm đang chín, trái cây thì ngọt dần, ve mới bắt đầu ran, nắng còn rất mới… Có thể nói đó cũng là sự trùng hợp trong hoàn cảnh của người tù không? Vì ở người tù so với việc hoạt động cách mạng, đây cũng chính là thời điểm đẹp, đầy sự hứng khởi trong quá trình mới giác ngộ và theo đuổi lý tưởng cách mạng, sẵn sàng hăng hái phục vụ cho tổ quốc.

Tất cả những điều tác giả cảm nhận được chèn âm thanh, hình ảnh được hiện lên sống đông, phải đi qua mùa hè đó tác giả mới hiểu hết vẻ đẹp của từng cảnh vật từ trời xanh, nắng đào, bắp vàng, trái chín… đến chú tu hú lộn nhào từng không, tất cả đang được hiện lên trong một khung nền của tự do đối ngược với căn buồng tối tăm, kìm hãm của tác giả hiện tại.

Tác giả đã vận dụng hết các tri giác để cảm nhận không khí của mùa hè, bằng tình yêu sự sống thiết tha trong trái tim nóng bỏng làm người đọc như sống dậy, hòa nhập theo tiếng mời gọi sự vật, cùng tác giả để thưởng thức hết vẻ đẹp của nó.

Đến những câu thơ tiếp theo, suy nghĩ muốn vùng dậy giải phóng bản thân khi quá thiết tha với cảnh ngày hè sôi động ngoài kia, tâm trạng phẫn uất, đau khổ khi nghĩ về thực tại thật đắng cay với người tù mất quyền được sống, được hành động, gò bó, bất lực, nhưng những ý nghĩ ấy không đồng nghĩa với sự cam chịu mãi, sự yếu đuối cũng không thể tồn tại thể hiện qua câu “muốn đạp tan phòng, cảm giác chết vì uất ức, ngột ngạt” câu thơ đang êm dịu, vui tươi, nhịp đều, bỗng bị gằn lại mạnh mẽ hơn theo sự thay đổi tâm trạng người chiến sĩ. Tất cả chúng xuất hiện như để tôi luyện thêm ý chí sắt đá của người tù, trong tâm hồn ông lúc này chỉ là sự khao khát bằng sức mạnh phi thường của bản thân để đạp đổ tất cả, phóng thoát cho bản thân.

Âm thanh trong bài thơ này được gửi gắm như một biện pháp chủ đạo giúp tác giả thành công hơn trong việc miêu tả, là cách kết nối dễ dàng nhất với thế giới bên ngoài.

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

Âm thanh con tu hú ở đây làm không gian khác thường đi, đáng chú ý hơn đó là sự kích động tâm hồn đang buồn đau, mang nhiều uất ức, tiếng vọng đó càng lặp lai nhiều lần như thúc giục hành động của nhân vật. Tiếng chim được sử dụng độc đáo, thành công trong việc miêu tả nội tâm của tác giả gợi nhiều tâm sự, xúc cảm. Càng chăm chú lắng nghe chính tâm hồn tác giả càng có nhiều sự biến đổi từ vui tươi, thưởng thức, mơ mộng đến sự bức bách, luôn bị dằn vặt trong tâm hồn, luôn thúc giục hành động.

Bài thơ mang những tính triết lý, rất gần gũi, bình dị mà thân thuộc. Bài thơ khép lại, với âm thanh vang vọng của tiếng chim, gieo vào lòng tác giả ngay lúc này chính là khát vọng tự do luôn mạnh mẽ, sức sống đẹp đẽ cùa mùa hè đã truyền ngọn lửa của hy vọng, phản kháng loại bỏ ngục tù về với quá khứ tươi đẹp tiếp tục cống hiến cho trường kì kháng chiến, qua đó cũng có thể thấy cả cuộc đời của nhà thơ, chiến sĩ Tố Hữu là một chuỗi sự hiến dâng cho Tổ Quốc, cho Đảng, cho nhân dân không ngừng nghỉ.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 15

Trong phong trào thơ ca cách mạng Việt Nam, tác giả Tố Hữu là một trong những nhân vật nổi bật nhất. Ông là một trong những nhà thơ hàng đầu của thời kỳ đấu tranh giành độc lập, tự do dân tộc, và đóng góp không nhỏ vào việc thúc đẩy sự phát triển của văn học nước nhà. Những tác phẩm của Tố Hữu đều thể hiện sự yêu nước, đấu tranh cho sự giải phóng dân tộc, và những ước mơ về một tương lai tươi sáng cho đất nước. Vần thơ của ông luôn được xây dựng với sự tâm huyết, sáng tạo và mang tính nhân văn cao. Trong số các tác phẩm của Tố Hữu, "Khi con tu hú" là một trong những bài thơ đẹp nhất và ý nghĩa nhất. Bài thơ này đã vang danh và trở thành biểu tượng cho lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh không ngừng của những người con của đất nước.

Trong bài thơ, tác giả đã mở đầu bằng khung cảnh mùa hè đầy sôi động. Những nét đẹp của thiên nhiên được nhà thơ dệt nên bởi những ngôn từ quá đỗi trong sáng, bình dị:

"Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng vàng"

Khi mùa xuân về, nếu có cánh én chao đầu trong gió thì đó là điềm báo cho mùa hè sắp đến với tiếng chim tu hú gọi nhau bay lượn trên bầu trời. Câu đầu tiên được dùng như một trạng ngữ chỉ thời gian để đánh dấu sự khởi đầu cho một bức tranh tươi đẹp về mùa hè. Khi hè đến, tiếng ve ngân và tiếng chim tu hú gọi nhau trên bầu trời xanh rộng lớn, tạo nên một cảnh tượng tươi đẹp. Mùa hè là thời điểm thiên nhiên "chín" dần theo thời gian, những bông lúa vàng và trái cây thơm ngon đang đượm dần vị ngọt, tất cả là kết quả của sự nỗ lực và công sức của người nông dân. Niềm vui rộn ràng của mùa hè được phản ánh qua khúc nhạc "tiếng ve ngân" và cảnh vườn tươi mới với sắc vàng của lúa chín, của nắng hạ, của bắp ngô, và sắc xanh của cây trái. Trên bầu trời thanh bình và rộng lớn, cánh diều bay tự do tạo nên một cảm giác tự do và không gian mở:

"Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không."

Trong lòng nhà thơ trữ tình, niềm say mê trước mùa hè tuyệt diệu cứ mãi rạo rực, nhà thơ mong ước được nhảy múa và ngắm nhìn cảnh vật tuyệt vời của thiên nhiên với tất cả tinh thần mình. Nhưng thực tế, hiện tại, ước mơ ấy là một giấc mơ xa vời, bởi ông đang bị giam giữ trong căn phòng nhỏ hẹp, bị bao vây bởi những tường đá và sắt. Nỗi đau xót và cảm xúc đong đầy trong tâm trí nhà thơ được phản ánh qua những lời thơ:

"Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi"

Mùa hè đến, tiếng chim hót rạo rực gọi thiết tha, làm say đắm trái tim người thi sĩ. Nhưng sự thực hiện tại, ước mơ được đắm chìm trong không gian rộng mở ấy khó mà thành hiện thực. Vì nhân vật trữ tình đang bị giam giữ trong cõi chật hẹp của nhà tù thực dân. Lòng thổn thức, chân muốn đạp, muốn thoát ra khỏi bốn bức tường chật chội này để tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên, để được tự do làm cách mạng. Từ "đạp tan phòng" kết hợp với tiếng gọi tha thiết "hè ôi! " càng tôn lên sự khát khao tự do, mãnh liệt như muốn bùng cháy trong trái tim người chiến sĩ trẻ. Chẳng có gì đau đớn hơn là sống trong cảnh giam giữ và chẳng có gì khó khăn hơn khi một người khát khao tận hiến cho cách mạng lại bị giam cầm nơi ngục tù.

"Ngột làm sao, chết uất thôi

Con chim tu hú, ngoài trời cứ kêu"

Các tính từ mạnh như "ngột", "chết uất" được sử dụng kết hợp với những từ mang giá trị cảm xúc như "làm sao", "thôi" đã diễn tả rõ nỗi buồn bực, ngột ngạt đến tận cùng của người chiến sĩ. Đồng thời, nó càng thể hiện niềm khát khao của họ muốn thoát khỏi chốn tù tội tối tăm để thoát khỏi những khó chịu trong tâm trí và có thể bước ra đời sống với đôi chân tự do và tâm hồn mở rộng. Nếu tiếng tu hú ở đầu bài hát gợi lại kỷ niệm về một mùa hè tươi đẹp, đầy sự sống và tình yêu thiên nhiên, thì tiếng tu hú ở cuối bài hát là lời kêu gọi của tự do, của Đảng, thúc đẩy niềm khát khao trở lại cùng cách mạng trong lòng người chiến sĩ trẻ. Tiếng tu hú tuy đơn giản nhưng thấm đượm nỗi lòng sâu thẳm của một người đang khao khát được cống hiến cho cách mạng, một người bị giặc giã giam cầm suốt đời.

Cách thể hiện bằng thể thơ lục bát quen thuộc, phối hợp với các kỹ thuật nghệ thuật như liệt kê, mô tả tình cảm và lối viết giản dị nhưng sức thuyết phục của tác giả đã tạo ra một tác phẩm độc đáo, đầy cảm xúc và mang lại sức sống lâu bền qua nhiều thế hệ. Có thể nói, bài thơ này đã trở thành một phần tinh thần không thể thiếu khi nhắc đến hồn thơ của Tố Hữu và thơ ca cách mạng.

Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú - mẫu 16

Tố Hữu (1920-2002) là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam với các tác phẩm về thơ ca trữ tình chính trị. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến, và đã đóng góp rất lớn để nền thơ ca trữ tình chính trị của Việt Nam đạt đến đỉnh cao. Thơ của Tố Hữu kết hợp giữa chất chính trị và chất trữ tình tha thiết, đằm thắm. Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất cho phong cách thơ Tố Hữu là bài thơ "Khi con tu hú", mà ông viết trong thời gian ông bị thực dân Pháp bắt giam tại nhà tù Thừa Phủ vào tháng 7 năm 1939. Khi ấy, Tố Hữu vừa mới gia nhập Đảng cộng sản Việt Nam và đang hăng hái hoạt động cách mạng. Sự bắt giữ của ông đã đem lại cho tác giả nhiều cảm xúc phức tạp, trong đó có niềm tin vào con đường sáng trong tương lai.

"Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần

Vườn râm, dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không"

Trong 6 câu thơ đầu, Tố Hữu đã miêu tả bức tranh mùa hạ với sắc màu rực rỡ, tràn đầy sức sống thông qua nhiều giác quan, bao gồm cả thính giác, vị giác và xúc giác. Mùa hè đầy nhộn nhịp với tiếng tu hú gọi bầy tha thiết, tiếng ve ngân rạo rực, tiếng sáo diều vi vu vang vọng trên khắp trời đất. Cảnh vật được phủ bởi những màu sắc tươi tắn của thiên nhiên như cảnh lúa chiêm vàng rực rỡ, cảnh "bắp rây vàng hạt" đầy sân, cùng với cái nắng đào ấm áp chói chang, tạo nên cảnh tượng đầy trù phú, mùa màng bội thu, tràn đầy sức sống.

Mùa hè còn được miêu tả thông qua vị giác với hương vị ngọt dịu của lúa chiêm đang chín và hương vị đậm đà của trái cây đang vào mùa. Cảnh vật mùa hè còn đặc biệt ấn tượng với bầu trời xanh trong vắt, không một gợn mây, rộng lớn và cao vút, với những con diều sáo lộn nhào:

"Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không"

Tác giả Tố Hữu đã bày tỏ tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống một cách đậm nét trong sáu câu thơ đầu tiên của mình, mặc dù đang phải sống trong tù và trải qua những cảnh khốn khó. Cảnh vật thiên nhiên trong bài thơ đẹp, phong phú và tràn đầy âm thanh và màu sắc, mang lại cho người đọc cảm giác bình yên, tự do và tràn đầy sức sống. Sáu câu thơ đầu tiên thể hiện lòng yêu thiên nhiên sâu sắc của tác giả, đồng thời bộc lộ khát khao tự do và mong muốn thoát khỏi tù đày để trở lại cuộc sống thiên nhiên tươi đẹp, để thực hiện lý tưởng của mình. Bức tranh hè rực rỡ còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ cách mạng, tình yêu cuộc sống tự do, sự lạc quan, vui vẻ và đầy hy vọng, không thể bị dập tắt bởi những khó khăn trong cuộc đời. Tinh thần quyết tâm chiến đấu của người lính trẻ vẫn luôn được duy trì dù đang bị giam giữ và khốn khổ trong tù đày. Đó là một phẩm chất vô cùng tốt đẹp và sáng ngời của người chiến sĩ cách mạng.

"Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi

Ngột làm sao chết uất thôi

Khi con tu hú ngoài trời cứ kêu"

Trong bốn câu thơ cuối, tâm trạng của tác giả được thể hiện rõ nét hơn. Tiếng tu hú tha thiết như muốn gọi người chiến sĩ thoát khỏi tù đày tăm tối để quay trở lại với thế giới tự do, để tiếp tục chiến đấu trong mùa hè sôi động. Từ lòng khao khát tự do và muốn chiến đấu, kết hợp với sự đau khổ và tù túng trong tình trạng bị giam cầm, tác giả đã trở nên cảm xúc mạnh mẽ, mong muốn phá vỡ lồng giam ngột ngạt của quân thù để trở về với tự do và hoàn thành sứ mệnh cách mạng chưa hoàn thành. Câu thơ "Ngột làm sao chết uất thôi" đã cho thấy sự tức giận, phẫn nộ và uất hận của tác giả về tình trạng tù túng và mất tự do hiện tại. Bên cạnh đó, tiếng tu hú kêu và cái nóng bức của mùa hè khiến cảm giác này trở nên rõ nét hơn, trở thành nguồn lửa nóng bỏng trong trái tim người chiến sĩ, làm cho ông càng muốn trở về với tự do và nhiệm vụ cách mạng với sức mạnh và sự quyết tâm mạnh mẽ hơn. Kết thúc bài thơ với tâm trạng bức bối, chững lại và nhiều xúc cảm dồn nén cho thấy sự đột phá, một con đường mới để thoát khỏi tù đày, tìm về với tự do và hoàn thành sứ mệnh cách mạng của người chiến sĩ trẻ.

Bài thơ "Khi con tú hú" là một ví dụ tiêu biểu cho giai đoạn đầu trong sự nghiệp sáng tác thơ ca trữ tình chính trị của Tố Hữu. Nó phản ánh nguồn cảm hứng tươi trẻ, tràn đầy sức sống và ý chí chiến đấu kiên cường của tác giả. Tác phẩm này tinh tế thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên và cuộc sống, khát khao tự do tha thiết và mãnh liệt, cũng như lòng căm thù và phẫn nộ trước tình trạng tù đày, cùng với sự mạnh mẽ muốn phá tan xiềng xích phi nghĩa để trở lại với tự do của người chiến sĩ.

Mục lục Văn mẫu | Văn hay lớp 8 theo từng phần:

• Mục lục Văn phân tích, phát biểu cảm nghĩ, cảm nhận
• Mục lục Văn biểu cảm
• Mục lục Văn thuyết minh
• Mục lục Văn nghị luận

---

---

---