Một số đặc trưng cơ bản của quần xã (ngắn gọn nhất)

Bài viết Một số đặc trưng cơ bản của quần xã ngắn gọn tóm lược những ý chính quan trọng nhất giúp bạn nắm vững kiến thức trọng tâm để ôn thi Tốt nghiệp môn Sinh học đạt kết quả cao.

Một số đặc trưng cơ bản của quần xã (ngắn gọn nhất)

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Sinh 2025 Xem thử Đề thi thử Sinh 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Sinh Xem thử 1200 câu trắc nghiệm Sinh

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Sinh học 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

* Kiến thức về quần xã sinh vật

Một số đặc trưng cơ bản của quần xã

Đặc trưng về độ đa dạng

- Số lượng loài (độ đa dạng loài): Là số lượng các loài khác nhau có mặt trong quần xã. Số lượng loài càng cao, cấu trúc của mạng lưới thức ăn càng phức tạp.

- Số lượng cá thể của mỗi loài (độ phong phú của loài): Là tỉ số % về số cá thể của 1 loài nào đó so với tổng số cá thể của tất cả các loài trong quần xã. Quần xã có độ đa dạng loài càng cao thì độ phong phú của loài thường càng thấp.

→ Quần xã có độ đa dạng loài càng lớn và độ phong phú của các loài càng đồng đều thì độ đa dạng càng cao. Độ đa dạng càng cao thì quần xã càng ổn định.

Đặc trưng về thành phần loài

- Loài ưu thế: là loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã do số lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn hoặc hoạt động mạnh. Đây là loài quyết định chiều hướng phát triển của quần xã. Trong các quần xã trên cạn, loài thực vật có hạt thường là loài ưu thế.

- Loài chủ chốt: là một hoặc một vài loài đó không nhất thiết có số lượng lớn nhưng có vai trò kiểm soát và khống chế sự phát triển của các loài khác, duy trì sự ổn định của quần xã. Loài chủ chốt thường là sinh vật ăn thịt đầu bảng.

- Loài đặc trưng: là loài chỉ có ở một quần xã nào đó hoặc ở đó chúng có số lượng nhiều, tạo nên sự khác biệt so với các loài khác. Trong nhiều trường hợp, loài đặc trưng trùng với loài ưu thế.

Đặc trưng về cấu trúc không gian

- Cấu trúc không gian là sự phân bố cá thể của tất cả các loài trong quần xã.

- Trong quần xã, vị trí phân bố của loài phụ thuộc vào đặc điểm thích nghi của loài đó và phụ thuộc vào sự phân bố của điều kiện môi trường sống.

- Vai trò: Nhìn chung, sự phân bố cá thể trong tự nhiên có xu hướng làm giảm bớt mức độ cạnh tranh giữa các loài và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống của môi trường.

- Các kiểu phân bố:

+ Phân bố theo chiều thẳng đứng: sự phân tầng của thực vật và động vật trong rừng mưa nhiệt đới, sự phân bố các loài theo tầng trong các hồ nước,…

+ Phân bố theo chiều ngang: sự phân bố của sinh vật từ đỉnh núi, sườn núi tới chân núi; sự phân bố của sinh vật từ vùng đất ven bờ biển tới vùng ngập nước ven bờ và vùng khơi xa;… Nhìn chung, sinh vật phân bố theo chiều ngang thường tập trung nhiều ở vùng có điều kiện sống thuận lợi như vùng đất màu mỡ, có độ ẩm thích hợp, thức ăn dồi dào,…

Đặc trưng về cấu trúc dinh dưỡng

- Cấu trúc dinh dưỡng là đặc điểm về mối quan hệ thức ăn giữa các loài sinh vật trong quần xã.

- Dựa vào mối quan hệ dinh dưỡng, các loài trong quần xã được chia thành 3 nhóm chính:

+ Sinh vật sản xuất là những sinh vật tự dưỡng có khả năng sử dụng năng lượng ánh sáng hoặc hóa học để chuyển hóa thành năng lượng hóa học trong các hợp chất hữu cơ do chúng tổng hợp được. Ví dụ: các loài thực vật, tảo, vi khuẩn quang hợp, vi khuẩn hóa tự dưỡng,…

+ Sinh vật tiêu thụ là những sinh vật sử dụng năng lượng có sẵn trong các chất hữu cơ từ những sinh vật khác cho các hoạt động sống. Ví dụ: hổ, báo, châu chấu, thỏ,...

+ Sinh vật phân giải là những sinh vật chuyển hóa các chất hữu cơ thành chất vô cơ, khép kín vòng tuần hoàn vật chất. Ví dụ: nấm, vi khuẩn phân giải,...

II. CÂU HỎI ÔN LUYỆN

2.1. Câu trắc nghiệm nhiều phương án lựa chọn. Mỗi câu hỏi thí sinh chỉ chọn một phương án.

Câu 1: Hệ sinh thái VAC cho năng suất cao là vì:

A. nó là hệ sinh thái nhân tạo.

B. có sự kết hợp giữa tự nhiên và nhân tạo.

C. chất thải ở phân hệ này được tái sử dụng ở phân hệ khác.

D. hiệu suất sinh thái của các loài rất cao.

Câu 2: Hệ sinh thái nào sau đây có đặc điểm: được cung cấp thêm một phần vật chất và có số lượng loài hạn chế?

A. Rừng lá rộng ôn đới.

B. Hệ sinh thái đồng ruộng.

C. Rừng nguyên sinh.

D. Hệ sinh thái biển.

Câu 3: Trong các hệ sinh thái sau đây, hệ sinh thái nào có khả năng tự điều chỉnh tốt nhất?

A. Cánh đồng lúa.

B. Ao nuôi cá.

C. Rừng mưa nhiệt đới.

D. Đầm nuôi tôm.

Câu 4 Hệ sinh thái nào sau đây có tính đa đạng sinh học cao nhất ?

A. Hoang mạc.

B. Thảo nguyên.

C. Rừng lá kim.

D. Rừng mưa nhiệt đới.

Câu 5: Trong các hệ sinh thái sau đây, hệ nào có sức sản xuất cao nhất?

A. Hệ sinh thái đại dương.

B. Hệ sinh thái sa mạc.

C. Hệ sinh thái rừng lá kim.

D. Hệ sinh thái cửa sông.

Câu 6: Trong các hệ sinh thái sau đây, ở hệ sinh thái nào có cấu trúc mạng lưới dinh dưỡng phức tạp nhất?

A. rừng ôn đới.

B. rừng thông phương bắc.

C. savan.

D. rừng mưa nhiệt đới.

Câu 7: Trong các hệ sinh thái sau đây, ở hệ sinh thái nào có nhiều chuỗi thức ăn được bắt đầu bằng động vật ăn mùn bã hữu cơ nhất?

A. Rừng nguyên sinh.

B. Biển khơi.

C. Cánh đồng lúa.

D. Rừng lá kim.

Câu 8: Trao đổi vật chất trong quần xã được thực hiện thông qua

A. quá trình quang hợp và hô hấp.

B. mối quan hệ cạnh tranh cùng loài và cạnh tranh khác loài.

C. mối quan hệ hợp tác giữa hai loài.

D. chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.

Câu 9: Cho chuỗi thức ăn:

Cây ngô → Sâu ăn lá ngô → Nhái → Rắn hổ mang → Diều hâu

Trong chuỗi thức ăn này, những mắt xích vừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía sau, vừa có nguồn thức ăn là mắt xích phía trước là

A. sâu ăn lá ngô, nhái, rắn hổ mang.                 

B. cây ngô, sâu ăn lá ngô, nhái.

C. nhái, rắn hổ mang, diều hâu.                        

D. cây ngô, sâu ăn lá ngô, diều hâu.

Câu 10: Ở hệ sinh thái dưới nước thường có chuỗi thức ăn dài hơn chuỗi thức ăn của hệ sinh thái trên cạn. Điều giải thích nào sau đây là đúng?

A. Hệ sinh thái dưới nước có nhiều loài sinh vật nên có chuỗi thức ăn dài.

B. Hệ sinh thái dưới nước có nhiều loài động vật hằng nhiệt nên năng lượng bị thất thoát ít hơn hệ trên cạn.

C. Động vật của hệ sinh thái dưới nước có hiệu suất sinh thái cao hơn động vật của hệ sinh thái trên cạn.

D. Hệ sinh thái dưới nước ăn triệt để nguồn thức ăn và có hiệu suất tiêu hóa cao hơn động vật trên cạn.

2.2. Câu trắc nghiệm đúng sai. Trong mỗi ý a), b), c), d) ở mỗi câu, thí sinh chọn đúng hoặc sai.

Câu 1: Khi nói về chuỗi thức ăn và lưới thức ăn trong hệ sinh thái, mỗi phát biểu sau là đúng hay sai?

a) Trong một lưới thức ăn, mỗi bậc dinh dưỡng có thể có nhiều loài khác nhau.

b) Trong cùng một hệ sinh thái, các chuỗi thức ăn có thể có độ dài khác nhau.

c) Trong một chuỗi thức ăn, mỗi loài có thể thuộc nhiều bậc dinh dưỡng khác nhau.

d) Trong cùng một lưới thức ăn, tất cả các loài sinh vật sản xuất đều xếp bậc dinh dưỡng cấp 1.

Câu 2: Cho lưới thức ăn của một ao nuôi như sau:

Giả sử trong ao nuôi trên, cá mè hoa là đối tượng chính tạo nên sản phẩm kinh tế, cá mương và cá măng là các loài tự nhiên. Mỗi phát biểu sau là đúng hay sai?

a) Để tăng hiệu quả kinh tế, cần giảm sự phát triển của các loài thực vật nổi.

b) Mối quan hệ giữa cá mè hoa và cá mương là quan hệ cạnh tranh.

2.3. Câu trắc nghiệm trả lời ngắn. Thí sinh điền kết quả mỗi câu vào ô trả lời tương ứng theo hướng dẫn của phiếu trả lời.

Câu hỏi: Cho các nhóm sinh vật trong một hệ sinh thái:

(1) Thực vật nổi

(2) Động vật nổi

(3) Giun

(4) Cỏ

(5) Cá ăn thịt

................................

................................

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Sinh 2025 Xem thử Đề thi thử Sinh 2025 Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Sinh Xem thử 1200 câu trắc nghiệm Sinh

Xem thêm các chủ đề ôn thi Tốt nghiệp Sinh học năm 2025 có đáp án hay khác:

• Quần xã sinh vật là gì (ngắn gọn nhất)

• Đặc trưng về độ đa dạng trong quần xã (ngắn gọn nhất)

• Đặc trưng về thành phần loài trong quần xã (ngắn gọn nhất)

• Đặc trưng về cấu trúc không gian trong quần xã (ngắn gọn nhất)

• Đặc trưng về cấu trúc dinh dưỡng trong quần xã (ngắn gọn nhất)

• Quan hệ giữa các loài trong quần xã (ngắn gọn nhất)

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 12 hay khác:

• Giải Chuyên đề Sinh 12 Kết nối tri thức
• Giải Chuyên đề Sinh 12 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề Sinh 12 Cánh diều
• Giải lớp 12 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 12 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 12 Cánh diều (các môn học)

---