Soạn bài Bố cục của văn bản siêu ngắn - Ngữ văn lớp 8

Soạn bài Bố cục của văn bản

I. Bố cục của văn bản

Đọc văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng” và trả lời câu hỏi:

Câu 1: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Văn bản trên có thể chia thành 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu ... không màng danh lợi)

- Phần 2 (tiếp ... không cho ai vào thăm)

- Phần 3 (còn lại)

Câu 2: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Nhiệm vụ của từng phần:

- Phần 1: Giới thiệu thầy giáo Chu Văn An

- Phần 2: Tài năng và cuộc đời thầy Chu Văn An

- Phần 3: Niềm tiếc thương và kính trọng thầy Chu Văn An

Câu 3: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản trên:

- Mở bài: giới thiệu chủ đề văn bản, khái quát nội dung văn bản.

- Thân bài:Triển khai chủ đề, chứng minh, làm rõ chủ đề đã nêu ở mở bài

- Kết bài: Khái quát, tổng kết chủ đề văn bản.

→ Cả ba phần có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, các phần được sắp xếp theo trình tự logic, thống nhất về chủ đề của văn bản.

Câu 4: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

- Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.

- Bố cục văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

- Nhiệm vụ của từng phần:

    + Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản

    + Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh của chủ đề

    + Phần kết bài: tổng kết chủ đề của văn bản

Các phần của văn bản có quan hệ chặt chẽ, thống nhất hướng tới làm rõ chủ đề văn bản.

II. Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản

Câu 1: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

- Phần thân bài văn bản Tôi đi học kể về những sự kiện: Hồi ức về ngày đầu tiên đi học trên đường đến trường, khi đứng trên sân trường, khi vào lớp học.

- Các sự kiện này được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian.

Câu 2: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Diễn biến tâm trạng của Hồng trong văn bản Trong lòng mẹ ở phần thân bài:

- Yêu và mong nhớ người mẹ

- Đau đớn và tủi nhục trước sự cay độc của bà cô

- Căm giận những hủ tục đã đày đọa mẹ

- Vững tin về mẹ

- Sung sướng tột cùng khi gặp lại mẹ

Câu 3: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Trình tự miêu tả:

- Miêu tả người:

    + Giới thiệu khái quát về người đó

    + Miêu tả chi tiết ngoại hình: chiều cao, dáng người, khuôn mặt, da…

    + Giọng nói, cử chỉ, hành động

    +Tính cách

- Miêu tả vật:

    + Giói thiệu khái quát vật đó

    + Miêu tả chi tiết hình dáng: khối lượng, màu sắc…

    + Công dụng

    + Tình cảm của con người với vật

- Miêu tả con vật

    + Giới thiệu khái quát con vật đó

    + Miêu tả chi tiết hình dáng: dáng, khuôn mặt, màu lông, đôi mắt…

    + Đặc tính: Tiếng kêu, thói quen

    + Tình cảm của con người và con vật đó

Một số trình tự miêu tả phổ biến: Miêu tả theo trình tự khái quát đến cụ thể, miêu tả từ xa đến gần…

Câu 4: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp các sự việc trong văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng”:

- Chu Văn An là người “đạo cao”:

    + Học trò theo học rất đông

    + Nhiều người đỗ cao.

    + Vì thế ông được nhà vua “mời ông ra dạy thái tử học”

- Chu Văn An là người “đức trọng”

    + Từ quan về quê vì can gián vua không thành

    + Thẳng thắn chỉ ra cái sai của học trò dù là quan to

Câu 5: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp nội dung phần Thân bài của văn bản:

- Nội dung phần thân bài được trình bày theo trình tự tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề văn bản.

- Nội dung phần thân bài được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, sự phát triển của sự việc, mạch suy luận.

Luyện tập

Câu 1: (trang 26 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách trình bày ý:

a. Trình bày theo trình không gian : từ xa tới gần, từ trong ra ngoài, từ gần ra xa.

- Xa xa từ vệt rừng đen…

- Càng đến gần những đàn chim bay…

- Đứng dưới gốc cây có thể thò tay…

- Xa xa thấp thoáng…

- Đi ba nghìn thước mà vẫn thấy…

b. Trình bày ý theo thứ tự thời gian:

- Từng mùa trong năm

- Từng giờ trong ngày

- Về chiều

- Khi vầng sáng na quạt khép lại dần

c, Trình bày theo chủ đề: nói về trí tưởng tượng của dân gian trong truyện truyền thuyết.

- Cách sắp xếp hợp lí, liên kết chặt chẽ, cân xứng: một bên là lịch sử, một bên là truyền thuyết có cốt lõi lịch sử nhờ tí tưởng tượng của nhân dân.

Câu 2: (trang 27 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Trình bày về lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ:

- Khi sống trong những lời giả dối, thâm độc, xúc phạm của bà cô:

+ Dù non một năm Hồng không nhận được tin tức của mẹ nhưng em không hề trách hay ghét bỏ mẹ mình.

+ Căm ghét và mong muốn mãnh liệt muốn xóa bỏ những hủ tục đã đày đọa mẹ.

+ Bình tĩnh, tự tin đối đáp lại bà cô dù trong lòng vô cùng tổn thương.

+ Luôn tin rằng mẹ sẽ về mà không cần gửi thư bảo mẹ.

- Khi gặp lại và nằm trong lòng mẹ:

+ Thoáng thấy bóng ai giống mẹ, em đuổi theo ngay.

+ Nhận ra mẹ, em thấy mẹ thật tươi đẹp lạ thường và thấy giây phút đó thật “rạo rực”

+ Được gặp mẹ Hồng sung sướng đến òa khóc, quên những tủi cực đã chịu mà chỉ tận hưởng sự vỗ về, yêu thương của mẹ.

Câu 3: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.

- Trước hết, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ.

- Sau đó chứng minh:

    + Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích

    + Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước

    + Trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới.

Xem thêm các bài Soạn bài lớp 8 ngắn gọn, hay khác:

• Soạn bài Tức nước vỡ bờ
• Soạn bài Xây dựng đoạn văn trong văn bản
• Soạn bài Viết bài tập làm văn số 1
• Soạn bài Lão Hạc
• Soạn bài Từ tượng hình, từ tượng thanh

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:

• Soạn Văn 8
• Soạn Văn 8 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 8 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 8
• Tác giả - Tác phẩm Văn 8
• Tài liệu Ngữ văn 8 phần Tiếng Việt - Tập làm văn
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 8
• Giải vở bài tập Ngữ văn 8
• Top 55 Đề thi Ngữ Văn 8 có đáp án

---