Lí thuyết: Gen

---

---

Chuyên đề: Di truyền cấp độ phân tử

Lí thuyết: Gen:

Gen

- Là một đoạn của phân tử ADN mang thông tin mã hoá một chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN.

- Mỗi gen cấu trúc gồm 3 vùng:vùng điều hoá, vùng mã hoá và vùng kết thúc.

- Mã di truyền là mã bộ ba có các đặc điểm sau: tính phổ biến, tính đặc hiệu, tính thoái hoá, được đọc một chiều mà không đọc gối.

1. Quá trình nhân đôi của ADN

- Thời gian, địa điểm: Diễn ra trong nhân tế bào vào kì trung gian

- Nguyên tắc: Quá trình tự nhân đôi của ADN dựa hoàn toàn trên NTBS và nguyên tắc bán bảo toàn (giữ lại một nửa)

Quá trình

- Bước 1: Tháo xoắn ADN mẹ

Nhờ enzim Hêlicaza tháo xoắn, 2 mạch đơn của phân tử ADN mẹ tách nhau dần tạo nên chạc chữ Y và để lộ ra 2 mạch khuôn.

- Bước 2: Liên kết các nuclêôtit tự do với nhau.

Enzim ADN – pôlimeraza lần lượt liên kếtcasc nuclêôtit tự do từ môi trường nội bào với các nuclêôtit trên mỗi mạch khuôn theo NTBS.

Vì enzim ADN – pôlimeraza chỉ tổng hợp mạch mới theo chiều 5’ → 3’ nên trên mạch khuôn có đầu 3’ thì mạch bổ sung được tổng hợp liên tục theo chiều 5’→ 3’cùng chiều với chiều tháo xoắn, trên mạch khuôn có đầu 5’ thì mạch bổ sung được tổng hợp ngắt quãng tạo nên các đoạn ngắn gọi là đoạn Okazaki cũng theo chiều 5’→ 3’ ngược chiều với chiều tháo xoắn, sau đó các đoạn này được nối lại với nhau nhờ enzim nối ADN – ligaza.

Trong quá trình tổng hợp ADN mới, sử dụng pr ô têin để giữ cho 2 mạch ADN

- Bước 3: Hình thành 2 phân tử ADN mới

Mạch mới tổng hợp đến đâu thì 2 mạch đơn (1 mạch mới được tổng hợp và 1 mạch của phân tử ADN ban đầu) đóng xoắn lại với nhau tạo thành 2 phân tử ADN con.

2. Các công thức thường dùng.

a. Công thức về cấu trúc ADN

- Công thức liên quan chiều dài ADN (L) và số lượng nuclêôtit (N): L = N/2 . 3,14 (Å)

- Công thức chu kì xoắn (Ck): Ck = L/34 = N/20 (chu kì)

- Công thức tính tổng số nuclêôtit của gen: N = Ck.20 = L.2/3,4 = A + T + G + X = 2A + 2G

- Công thức tính khối lượng M: M = N.300 = 2L/3,4.300

- Công thức tính số liên kết hiđrô: H = 2A + 3G

- Công thức tính số liên kết photphođieste: P = N - 2

- Công thức tính số liên kết đường – phôtphat: D - P = 2 (N/2 -1) + N = 2N - 2

b. Công thức về quá trình tự sao

- Số ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của 1 ADN: 2^k

- Số ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của n ADN: n.2^k

- Số nuclêôtit mà môi trường nội bào cung cấp:

+ N_nb = N. (2^k - 1)

+ A_nb = T_nb = A. (2^k - 1) = T. (2^k - 1)

+ G_nb = X_nb = G. (2^k - 1) = X. (2^k - 1)

- Số ADN con có 2 mạch đều mới là: 2^k - 2

- Số liên kết hiđrô được hình thành/phá vỡ: H_ht = H.2^k

Xem thêm các bài học Ôn thi đại học môn Sinh học khác:

• Lí thuyết: Gen

• Lí thuyết: Hoạt động của gen

• Lí thuyết: Điều hòa gen

• Lí thuyết: Đột biến gen

---

---

---