Lí thuyết: Hoạt động của Nhiễm sắc thể
Chuyên đề: Di truyền cấp độ tế bào
Lí thuyết: Hoạt động của Nhiễm sắc thể:
1. Nguyên phân
Các kì | Những diễn biến cơ bản của NST | Hoạt động của tế bào chất |
Kì trung gian | - NST đơn ở trạng thái dãn xoắn tiến hành nhân đôi | - Tế bào thực hiện các hoạt động nhằm tăng trưởng kích thước và chuẩn bị cho phân bào. |
Kì đầu | - NST kép bắt đầu đóng xoắn và co ngắn | - Màng nhân và nhân con tiêu biến. - Thoi phân bào đính vào tâm động |
Kì giữa | - NST kép đóng xoắn cực đại và xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào | - Thoi vô sắc được hình thành |
Kì sau | - Các crômatit trong NST kép tách nhau ở tâm động và đi về hai cực của tế bào thành 2 NST đơn | - Các sợi tơ vô sắc co rút làm các NST đi về 2 cực tế bào |
Kì cuối | - NST dãn xoắn | - Thoi vô sắc biến mất - Màng nhân và nhân con xuất hiện trở lại, hình thành 2 nhân. - Tế bào chất phân chia và tạo thành 2 tế bào mới |
2. Giảm phân
Kì | Giảm phân I | Giảm phân II |
Trung gian | - NST đơn nhân đôi | - Diễn ra rất ngắn, các NST không tiến hành nhân đôi. |
Kì đầu | - NST kép bắt đầu đóng xoắn, co ngắn. - Các cặp NST thể kép trong cặp tương đồng bắt cặp theo chiều dọc, tiếp hợp với nhau và trao đổi chéo xảy ra giữa hai cromatit không cùng chị em. - Cuối kì đầu hai NST kép tách nhau ra. | NST bắt đầu đóng xoắn Màng nhân và nhân con tiêu biến Thoi vô sắc xuất hiện |
Kì giữa | - NST tiếp tục co xoắn cực đại , NST có hình thái đặc trưng cho loài - Thoi vô sắc đính vào tâm động ở một bên của NST. - Các cặp NST tương đồng tập trung và thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. | - NST kép co xoắn cực đại và tập trung 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc. - Thoi vô sắc dính vào 2 phía của NST kép |
Kì sau | - Các cặp NST kép tương đồng di chuyển độc lập về hai cực của tế bào và chúng phân li độc lập với nhau. | - NST tách nhau tại tâm động trượt trên thoi vô sắc di chuyển về hai cực tế bào. |
Kì cuối | - Sau khi di chuyển về hai cực của tế bào NST bắt đầu dãn xoắn, màng nhân và nhân con hình thành | - NST dãn xoắn. Màng nhân và nhân con xuất hiện, màng tế bào hình thành. Tạo ra hai tế bào con. |
Kết quả | - Từ 1 tế bào mẹ có 2n NST kép sinh ra 2 tế bào con có bộ NST n kép | - Từ 1 tế bào có n NST kép tạo ra 2 tế bào mang bộ NST n đơn |
3. Các công thức thường gặp
a) Số NST, crômatit, tâm động trong nguyên phân và giảm phân
Gọi số NST ở tế bào xôma của loài là 2n
- Nguyên phân
Kì trung gian | Kì đầu | Kì giữa | Kì sau | Kì cuối | |
NST đơn | 0 | 0 | 0 | 4n | 4n |
NST kép | 2n | 2n | 2n | 4n | 4n |
Crômatit | 4n | 4n | 4n | 0 | 0 |
Tâm động | 2n | 2n | 2n | 4n | 4n |
- Giảm phân
Giảm phân I | Giảm phân II | ||||||||
Kì trung gian | Kì đầu | Kì giữa | Kì sau | Kì cuối | Kì đầu | Kì giữa | Kì sau | Đầu Kì cuối | |
NST đơn | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2n | n |
NST kép | 2n | 2n | 2n | 2n | 2n | n | n | 2n | 2n |
Crômatit | 4n | 4n | 4n | 4n | 4n | 2n | 2n | 0 | 0 |
Tâm động | 2n | 2n | 2n | 2n | 2n | n | n | 2n | 2n |
b) Các bài toán liên quan đến quá trình nguyên phân
Một tế bào tiến hành nguyên phân k lần.
- Số tế bào con được sinh ra: 2k tế bào
- Số NST trong các tế bào mới là: 2n.2k (NST)
- Số NST mới được hình thành/môi trường nội bào cung cấp là: 2n. (2k - 1) (NST)
Xem thêm các bài học Ôn thi đại học môn Sinh học khác:
Sách VietJack thi THPT quốc gia 2024 cho học sinh 2k6:
Săn shopee siêu SALE :
- Sổ lò xo Art of Nature Thiên Long màu xinh xỉu
- Biti's ra mẫu mới xinh lắm
- Tsubaki 199k/3 chai
- L'Oreal mua 1 tặng 3
- Văn mẫu lớp 12
- Bài tập trắc nghiệm Giải tích 12 (100 đề)
- Bài tập trắc nghiệm Hình học 12 (100 đề)
- Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 12 (có đáp án)
- Bài tập trắc nghiệm Vật Lí 12 (70 đề)
- Luyện thi Đại học môn Vật Lí
- Bài tập trắc nghiệm Hóa 12 (80 đề)
- Luyện thi Đại học môn Hóa học
- Luyện thi Đại học môn Sinh học
- Chuyên đề Sinh học 12
- Đề kiểm tra Sinh 12 (có đáp án)(hay nhất)
- Bài tập trắc nghiệm GDCD 12 (37 đề)
- Luyện thi Đại học môn GDCD
- Bài tập trắc nghiệm Địa Lí 12 (70 đề)
- Luyện thi Đại học môn Địa Lí
- Bài tập trắc nghiệm Lịch Sử 12
- Luyện thi Đại học môn Lịch Sử