Có thể đánh giá mức độ đa dạng về thành phần loài cấu tạo nên quần xã bằng chỉ số đa dạng

Giải SBT Sinh học 12 Bài 23: Quần xã sinh vật - Chân trời sáng tạo

Câu 23.32 trang 137 sách bài tập Sinh học 12: Có thể đánh giá mức độ đa dạng về thành phần loài cấu tạo nên quần xã bằng chỉ số đa dạng (số loài trong quần xã) và độ phong phú tương đối của mỗi loài (tỉ lệ cá thể của mỗi loài trên tổng số các cá thể có trong quần xã). Hình 23.8 mô phỏng các loài cây (kí hiệu là A, B, C và D) của hai quần xã rừng thu nhỏ.

a) Xác định chỉ số đa dạng và độ phong phú tương đối của mỗi loài ở hai quần xã mô phỏng trên hình.

b) Để so sánh độ đa dạng của các quần xã khác nhau theo thời gian và không gian, các nhà sinh thái học sử dụng nhiều công cụ định lượng. Chỉ số được sử dụng phổ biến là độ đa dạng Shannon (H), chỉ số đa dạng dựa vào độ giàu loài và độ phong phú tương đối.

H = -(pA lnpA + pB lnpB + pC lnpC + ...)

Trong đó A, B, C,… là các loài trong quần xã, p là độ phong phú tương đối của mỗi loài, và ln là logarit tự nhiên. Giá trị H cao hơn cho thấy quần xã đa dạng hơn. Dựa vào chỉ số Shannon, xác định quần xã rừng nào có độ đa dạng hơn?

Lời giải:

a)

- Quần xã A và B đều có 4 loài A, B, C, D → Chỉ số đa dạng của quần xã A và B là 4.

- Độ phong phú tương đối của mỗi loài ở hai quần xã:

+ Quần xã 1: A là 5/20 = 0,25; B là 5/20 = 0,25; C là 5/20 = 0,25; D là 5/20 = 0,25.

+ Quần xã 2: A là 16/20 = 0,8; B là 1/20 = 0,05; C là 1/20 = 0,05; D là 1/10 = 0,1.

b)

- Đối với quần xã 1: p = 0,25 cho mỗi loài, do đó H = -4(0,25 ln0,25) = 1,39.

- Đối với quần xã 2: H = -[0,8 ln0,8 + 2(0,05 ln0,05) + 0,1 ln0,1] = 0,71.

→ Kết quả tính chỉ số Shannon đã xác định quần xã 1có độ đa dạng hơn.

Lời giải SBT Sinh 12 Bài 23: Quần xã sinh vật hay khác:

• Câu 23.1 trang 128 sách bài tập Sinh học 12: Quần xã sinh vật là tập hợp các ...(1)... sinh vật ...(2)... cùng sống trong một khoảng không gian và thời gian xác định. Vị trí (1) và (2) lần lượt là ....

• Câu 23.2 trang 128 sách bài tập Sinh học 12: Một tổ chức sinh thái bao gồm tất cả các loài chim sống chung trong một khu vực gọi là gì? ....

• Câu 23.3 trang 128 sách bài tập Sinh học 12: Đồ thị Hình 23.1a, 23.1b thể hiện sự đa dạng các loài cá ở sông Innis và sông Cat's Hil trên đảo Trinidad. Khi nói về chỉ số đa dạng và độ phong phú của hai quần xã này, phát biểu nào sau đây đúng? ....

• Câu 23.4 trang 128 sách bài tập Sinh học 12: Để tìm hiểu cấu trúc của một quần xã sinh vật, việc thu thập các số liệu liên quan đến nội dung nào sau đây có ý nghĩa nhất? ....

• Câu 23.5 trang 129 sách bài tập Sinh học 12: Sinh vật tiêu thụ là gì? ....

• Câu 23.6 trang 129 sách bài tập Sinh học 12: Cho các sinh vật trong một quần xã gồm: vi khuẩn, cỏ dại, cào cào, chim, rắn, đại bàng, thỏ, nai, nấm. Các sinh vật được sắp xếp phù hợp với chức năng dinh dưỡng là ....

• Câu 23.7 trang 129 sách bài tập Sinh học 12: Cho bảng thông tin về đặc trưng thành phần loài dưới đây ....

• Câu 23.8 trang 129 sách bài tập Sinh học 12: Các quần xã trong tự nhiên thường có kiểu phân bố phổ biến là ....

• Câu 23.9 trang 130 sách bài tập Sinh học 12: Cấu trúc theo phương thẳng đứng của rừng mưa nhiệt đới chia thành các tầng từ dưới lên là ....

• Câu 23.10 trang 130 sách bài tập Sinh học 12: Sitta carolinensis và Dryobates pubescens là hai loài chim gõ kiến đều ăn côn trùng có trong các rãnh vỏ cây gỗ cứng. Loài D. pubescens tìm kiếm côn trùng bằng cách săn từ dưới thân cây lên trên, trong khi loài S. carolinensis tìm kiếm côn trùng từ đầu thân cây trở xuống. Hành vi săn mồi này minh họa cho khái niệm sinh thái nào sau đây ....

• Câu 23.11 trang 130 sách bài tập Sinh học 12: Ba loại cây mọc phổ biến ở các cánh đồng bị bỏ hoang là cỏ thông, cây cẩm quỳ Ấn Độ và cỏ đuôi chồn có lông cứng. Rễ cỏ thông mọc sâu vào đất, rễ cây cẩm quỳ Ấn Độ phát triển đến độ sâu trung bình và rễ cỏ đuôi chồn có lông mọc nông. Đây là hiện tượng ...(1)..., nhờ hiện tượng này làm ...(2)... đối với cùng một nguồn tài nguyên đất, nước và khoáng chất bằng cách cho phép thực vật khai thác các phần tài nguyên ...(3)... ....

• Câu 23.12 trang 130 sách bài tập Sinh học 12: Hình 23.2 minh họa ổ sinh thái của tôm biển Crangon septemspinosa sống dọc theo bờ biển Đại Tây Dương của Bắc Mỹ với hai nhân tố là nhiệt độ và độ mặn. Quan sát hình và cho biết có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng? ....

• Câu 23.13 trang 131 sách bài tập Sinh học 12: Ổ sinh thái của một loài có thể rộng hơn nhiều so với ổ sinh thái thực tế mà sinh vật đó đang có. Làm thế nào để một nhà sinh thái học có thể kiểm tra xem một loài nào đó đang chiếm giữ tất cả các ổ sinh thái cơ bản của loài hay chỉ một phần của ổ sinh thái? ....

• Câu 23.14 trang 131 sách bài tập Sinh học 12: Sự phân hóa về ổ sinh thái thức ăn của ba loài được kí hiệu là A, B, C như Hình 23.3. Phát biểu nào sau đây không đúng khi nói về sự phân hóa ổ sinh thái này? ....

• Câu 23.15 trang 131 sách bài tập Sinh học 12: Hình 23.4 mô phỏng ổ sinh thái của một loài sinh vật. Quan sát hình và cho biết có bao nhiêu nhân tố sinh thái tác động đến loài sinh vật này ....

• Câu 23.16 trang 132 sách bài tập Sinh học 12: Quy ước các kí hiệu như sau: ....

• Câu 23.17 trang 132 sách bài tập Sinh học 12: Cá mập sọc trắng bơi quanh rạn san hô để tìm kiếm thức ăn. Trong khi đó, những con cá dọn vệ sinh hay cá xỉa răng lao thẳng vào miệng của loài "sát thủ" này. Cá dọn vệ sinh đảm nhận vai trò loại bỏ thức ăn thừa hoặc kí sinh trùng trong miệng cá mập, bù lại, chúng sẽ nhận được bữa ăn "miễn phí". Mối quan hệ giữa cá mập và cá dọn vệ sinh là gì? ....

• Câu 23.18 trang 132 sách bài tập Sinh học 12: Trong quá trình hình thành mối quan hệ kí sinh - vật chủ, bước quan trọng đầu tiên trong quá trình tiến hóa này sẽ là ....

• Câu 23.19 trang 132 sách bài tập Sinh học 12: Trong các phát biểu dưới đây, có bao nhiêu phát biểu mô tả đúng đặc điểm mối quan hệ vật ăn thịt - con mồi? ....

• Câu 23.20 trang 133 sách bài tập Sinh học 12: Hình 23.5 mô tả kết quả thí nghiệm về sự ảnh hưởng của kí sinh trùng lên loài bọ cánh cứng Tribolium castaneum. Quan sát hình và cho biết kết luận nào sau đây là đúng? ....

• Câu 23.21 trang 133 sách bài tập Sinh học 12: Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến số lượng các loài trong quần xã như: sự phức tạp về cấu trúc của môi trường sống, sự cách li về mặt địa lí, áp lực của môi trường sống, khoảng cách với các quần xã lân cận, loài chủ chốt và lịch sử địa chất. Quan sát Hình 23.6 và cho biết yếu tố nào chi phối số lượng loài chim trong các quần xã dưới đây? ....

• Câu 23.22 trang 134 sách bài tập Sinh học 12: Theo đặc điểm dinh dưỡng, các loài trong quần xã sinh vật được chia thành ....

• Câu 23.23 trang 134 sách bài tập Sinh học 12: Chim tha rơm về cây để làm tổ, tổ là không gian để chim chăm sóc con non, giúp chúng tránh được mưa và kẻ thù. Mối quan hệ giữa chim và cây trong ví dụ này là gì? ....

• Câu 23.24 trang 134 sách bài tập Sinh học 12: Mối quan hệ đối địch giữa hai loài không phải chỉ mang lại tác động tiêu cực cho sinh vật. Loài hươu đuôi trắng Odocoileus virginianus sử dụng loài cỏ Trilium grandiflorum làm thức ăn, hạt của cây này không thể tiêu hóa được ....

• Câu 23.25 trang 135 sách bài tập Sinh học 12: Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của khả năng di chuyển đến sự phát tán và hình thành loài ở côn trùng rừng nhiệt đới. Họ đã lấy mẫu tất cả các loài côn trùng trong khu vực nghiên cứu và phát hiện ra rằng 60 loài côn trùng không biết bay và 19 loài có thể bay. Có thể kết luận gì từ số liệu nghiên cứu này? ....

• Câu 23.26 trang 135 sách bài tập Sinh học 12: Để xác định sự đa dạng loài trên một hòn đảo đang được nghiên cứu, các nhà khoa học cần xác định ....

• Câu 23.27 trang 135 sách bài tập Sinh học 12: Sinh vật ngoại lai xâm lấn là sinh vật ....

• Câu 23.28 trang 135 sách bài tập Sinh học 12: Ở nước ta, sinh vật nào dưới đây là loài ngoại lai xâm lấn? ....

• Câu 23.29 trang 136 sách bài tập Sinh học 12: Lí do mà loài ngoại lai xâm lấn chiếm lấy nơi sinh sống và có thể gây hại cho loài bản địa, làm mất cân bằng sinh thái nơi chúng đã được đưa vào là vì: ....

• Câu 23.30 trang 136 sách bài tập Sinh học 12: Có bao nhiêu biện pháp sau đây được xem là bảo vệ quần xã? ....

• Câu 23.31 trang 136 sách bài tập Sinh học 12: Dựa vào bảng tương tác sinh thái giữa các loài dưới đây, hãy xác định các tương tác đó có lợi, có hại hay không có lợi, không có hại lên từng sinh vật ....

• Câu 23.33 trang 137 sách bài tập Sinh học 12: Đường cong mức độ phong phú của hai quần xã rừng ở vùng Virginia (quần xã A và B) được thể hiện trong Hình 23.9, trục hoành thể hiện thứ tự độ phong phú của các loài trong quần xã, được xếp hạng từ nhiều nhất đến ít nhất; trục tung thể hiện độ phong phú tương đối được biểu thị theo dạng log₁₀ ....

• Câu 23.34 trang 138 sách bài tập Sinh học 12: Khi so sánh sự đa dạng (đo bằng chỉ số Shannon) các loài cỏ và chim tại một savan ở Eastern Cape (Nam Phi), nơi có voi và nơi không có voi. Các nhà khoa học thu được kết quả như Hình 23.10a. Biết rằng thức ăn của voi chủ yếu là thực vật thân gỗ (ngọn, chồi non), đồng thời chúng cũng thường phá huỷ, bẻ gãy và nhổ rễ các cây bụi (Hình 23.10b). Các phát biểu dưới đây đúng hay sai? Giải thích ....

• Câu 23.35 trang 139 sách bài tập Sinh học 12: Robert Paine (thuộc Đại học Washington) đã tiến hành nghiên cứu vai trò của loài sao biển Pisaster ochraceus sống trong quần xã bãi đá trên biển phía Tây Bắc nước Mỹ. Ông đã loại bỏ các con sao biển khỏi khu vực sống, theo dõi sự phong phú của các loài và so sánh số liệu này với đối chứng (vẫn còn sao biển trong khu vực sống). Kết quả của nghiên cứu được thể hiện thông qua đồ thị Hình 23.11 ....

• Câu 23.36 trang 139 sách bài tập Sinh học 12: Khi nghiên cứu về sự tương tác giữa các loài thực vật ở vùng núi cao của dãy Andes miền Trung Chile, các kết quả quan sát về cây lúa mạch Hordeum comosum khi được trồng, phát triển bên trong và bên ngoài cụm thực vật có hoa Laretia acaulis được các nhà khoa học ghi lại trong bảng dưới đây (các số liệu được mô tả sau khi làm tròn) ....

• Câu 23.37 trang 140 sách bài tập Sinh học 12: Zooxanthellae là một loại tảo biển đặc biệt sống trong các polyp san hô (Hình 23.12). Tảo quang hợp cung cấp cho san hô các hợp chất carbon, nitrogen, oxygen. Ngược lại, san hô cung cấp carbon dioxit và amoniac mà tảo cần để quang hợp ....

• Câu 23.38 trang 140 sách bài tập Sinh học 12: Biểu đồ Hình 23.13 thể hiện sự phân bố trong vùng thủy triều của hai loài cá Balanus balanoides và Chthamalus stellatus ở giai  đoạn trưởng thành và ấu trùng, đồng thời thể hiện tác động tương đối của yếu tố độ ẩm và cạnh tranh. Biết rằng các chữ cái từ A đến E là kí hiệu các mức độ thủy triều khác nhau, theo thứ tự từ mức cao xuống thấp. Dựa vào thông tin cho trong đồ thị, trả lời ngắn gọn các câu hỏi dưới đây ....

• Câu 23.39 trang 141 sách bài tập Sinh học 12: Dọc theo bờ biển Scotland, có hai loài hà Semibalanus balanoides và Chthamalus stellatus cùng sống bám trên các tảng đá. Sự phân bố của hai loài không trùng nhau, mặc dù ấu trùng chưa trưởng thành của cả hai loài sống cùng nhau. Connell đã tiến hành thí nghiệm xác định yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phân bố của hai loài hà và được tóm tắt như Hình 23.14 ....

Xem thêm các bài giải sách bài tập Sinh học lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

• SBT Sinh học 12 Ôn tập Chương 6

• SBT Sinh học 12 Bài 24: Thực hành: Tìm hiểu một số đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật trong tự nhiên

• SBT Sinh học 12 Bài 25: Hệ sinh thái

• SBT Sinh học 12 Bài 26: Thực hành: Thiết kế hệ sinh thái

• SBT Sinh học 12 Ôn tập Chương 7

• SBT Sinh học 12 Bài 27: Sinh thái học phục hồi và bảo tồn

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 12 hay khác:

• Giải sgk Sinh học 12 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề Sinh 12 Chân trời sáng tạo
• Giải SBT Sinh học 12 Chân trời sáng tạo
• Giải lớp 12 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 12 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 12 Cánh diều (các môn học)

---