Soạn bài Quang Trung đại phá quân Thanh (trang 23) - ngắn nhất Kết nối tri thức

Soạn bài Quang Trung đại phá quân Thanh trang 17 → trang 23, 24 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.

Soạn bài Quang Trung đại phá quân Thanh (trang 23) - ngắn nhất Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 17 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy kể tên một số nhân vật lịch sử mà em biết. Em thích nhất nhân vật nào? Vì sao?

Trả lời:

- Một số nhân vật lịch sử mà em biết: Hai Bà Trưng, Định Bộ Lĩnh, Trần Quốc Toản, Nguyễn Huệ, Lê Lợi…

- Em thích nhất nhân vật Lê Lợi vì đã dẫn dắt quân dân đánh đuổi giặc Minh ra khỏi bờ cõi nước ta.

Câu hỏi 2 (trang 17 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Chia sẻ những hiểu biết của em về người anh hùng Quang Trung – Nguyễn Huệ.

Trả lời:

Quang Trung – Nguyễn Huệ là người anh hùng áo vải nổi tiếng, đã đánh đổ cả hai chính quyền phản động ở Đàng Trong và Đàng Ngoài, người đã lập nên những chiến công hiển hách chống quân xâm lược Xiêm và Mãn Thanh, thực hiện được khát vọng thống nhất đất nước của dân tộc vào cuối thế kỷ thứ 18.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

1. Theo dõi: Thời điểm diễn ra các sự kiện và thái độ, phản ứng của Bắc Bình Vương.

- Thời điểm diễn ra sự kiện: Quân Thanh đến Thăng Long.

- Thái độ, phản ứng của Bắc Bình Vương: giận lắm, liền họp các tướng sĩ, định thân chinh cầm quân đi ngay.

2. Theo dõi: Những công việc Quang Trung đã tiến hành và thời điểm nhà vua hạ lệnh xuất quân.

- Những công việc Quang Trung đã tiến hành:

+ Cho đắp đàn ở trên núi Bân, tế cáo trời đất cùng các thần sông, thần núi; chế ra áo cồn mũ miện, lên ngôi hoàng đế, đổi năm thứ 11 niên hiệu Thái Đức của vua Tây Sơn Nguyễn Nhạc làm năm đầu niên hiệu Quang Trung.

+ Lễ xong, hạ lệnh xuất quân.

- Thời điểm nhà vua hạ lệnh xuất quân: 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788)

3. Theo dõi: Nội dung lời phủ dụ quân lính của vua Quang Trung.

– Khẳng định chủ quyền đất nước của dân tộc, lên án, tố cáo hành động xâm lược vô nghĩa của quân Thanh.

– Nhắc lại truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc; kêu gọi quân sĩ đồng tâm hiệp lực chống giặc.

– Đề ra kỉ luật nghiêm minh.

4. Theo dõi: Lời của vua Quang Trung nói với các tướng lĩnh.

- Lời của Quang Trung nói với Sở và Lân: “Các ngươi đem thân thờ ta, đã làm đến chức tướng soái … sau hỏi Văn Tuyết thì quả đúng như vậy…”

5. Dự đoán: Theo em, kết quả trận đánh giữa quân Tây Sơn và quân Thanh sẽ như thế nào? Dựa vào đâu em dự đoán như vậy?

- Theo em, kết quả là: nghĩa quân Tây Sơn dưới sự lãnh đạo của Quang Trung sẽ giành chiến thắng và đại phá được quân Thanh.

- Dựa vào bản lĩnh trong cách đưa ra chiến lược chiến đấu của Quang Trung với binh lính.

6. Đối chiếu: Em có đoán đúng kết quả trận đánh không?

Kết quả: Quân Thanh thất bại, rút về nước.

= > Em dự đoán đúng kết quả.

7. Theo dõi: Những chi tiết miêu tả hành động, thái độ của Tôn Sĩ Nghị.

- Tôn Sĩ Nghị ở thành Thăng Long, tuyệt nhiên không nghe tin cấp báo gì cả, chỉ chăm chú vào yến tiệc vui mừng.

- Tôn Sĩ Nghị sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc giáp, dẫn bọn lính kị mã của mình chuồn trước qua cầu phao.

8. Theo dõi: Hành động, thái độ của vua Lê Chiêu Thống khi nghe tin quân Tây Sơn kéo vào thành.

- Vua Lê trong điện, nghe tin có biến ấy, vội vã cùng bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa thái hậu ra ngoài.

- Cướp thuyền đánh cá khi thấy cầu phao bị đứt, ngày mồng 6 chạy đến núi Tam Tằng.

- Vua Lê đưa thái hậu đến đồn Hòa Lạc, được một người thổ hào giúp đỡ.

- Khi vua Lê nghe thấy tin quân Tây Sơn đã đuổi theo đến nơi, vua vội vã đi theo lối tắt đến cửa ải, kịp chỗ nghỉ ngơi của Tôn Sĩ Nghị.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Văn bản nói về hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ có tài, có đức đại phá 20 vạn quân Thanh, tiêu diệt bọn vua quan bán nước, cướp nước.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Đoạn trích có thể chia thành mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần.

Trả lời:

+ Phần 1 (từ đầu đến 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788)): Quân Thanh xâm lược

+ Phần 2 (tiếp… rồi kéo vào thành): Nghĩa quân Tây Sơn dưới sự dẫn dắt tài ba và chiến lược tài tình của vua Quang Trung đã dành chiến thắng thần tốc.

+ Phần 3 (còn lại): Tình cảnh thảm hại vua Lê Chiêu Thống và sự thất bại của quân Thanh.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Em hãy liệt kê những nhân vật và sự kiện lịch sử được tác giả đề cập trong văn bản.

Trả lời:

- Nhân vật lịch sử: Vua Quang Trung, Ngô Văn Sở, Nguyễn Văn Tuyết, Nguyễn Thiếp, Hám Hồ Hầu, Trưng Nữ Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành, Trần Hưng Đạo, Lê Thái Tổ, Ngô Thì Nhậm, Sầm Nghi Đống, Tôn Sĩ Nghị, Lê Chiêu Thống…

- Sự kiện lịch sử:

+ Tháng 11/1788: Quân Thanh sang xâm lược nước ta

+ Ngày 25 tháng Chạp năm 1788, Bắc Bình Vương lên ngôi hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung.

+ Tối 30 tháng Chạp lập tức lên đường, hẹn đến ngày mồng 7 năm mới thì vào thành Thăng Long mở tiệc ăn mừng.

+ Nửa đêm ngày mồng 3 tháng Giêng năm Kỉ Dậu 1789, vua Quang Trung tới làng Hà Hồi, lặng lẽ vây kín làng.

+ Mờ sáng ngày mồng 5 quân Thanh tiến sát đền Ngọc Hồi.

=> Quân Thanh đại bại.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tìm những chi tiết tiêu biểu miêu tả thái độ, lời nói và hành động của Bắc Bình Vương khi nghe tin báo quân Thanh xâm lược nước ta. Những chi tiết đó cho thấy đặc điểm tính cách nào của nhân vật?

Trả lời:

- Những chi tiết tiêu biểu miêu tả thái độ, lời nói và hành động của Bắc Bình Vương khi nghe tin báo quân Thanh xâm lược nước ta:

+ Bắc Bình Vương tiếp nhận tin báo, giận lắm, liền họp các tướng sĩ, định thân chinh cầm quân đi ngay.

+ Bắc Bình Vương tế cáo trời đất cùng thần sông, thần núi, lên ngôi hoàng đế.

+ Gặp Nguyễn Thiếp để hỏi cơ mưu.

+ Tuyển mộ quân lính ở Nghệ An, duyệt binh, phủ dụ quân sĩ, lên kế hoạch tiến quân đánh giặc.

- Những chi tiết đó cho thấy vua Quang Trung là người có lối tư duy nhạy bén, chiến lược sáng suốt, hành động mạnh mẽ và quyết đoán.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):Nêu cảm nhận của em về nhân vật vua Quang Trung được khắc họa trong đoạn trích, qua đó nhận xét cảm hứng của tác giả với vị anh hùng dân tộc này.

Trả lời:

- Cảm nhận của em về nhân vật vua Quang Trung: Vua Quang Trung là người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, là người có tầm nhìn xa trông rộng, chiếc lược hơn người, khi hành động luôn mạnh mẽ, quyết đoán; có lòng yêu đất nước mãnh liệt.

- Cảm hứng của tác giả với vị anh hùng dân tộc Quang Trung:

Hình ảnh vua Quang Trung được tác giả miêu tả với đầy đủ những phẩm chất của một vị anh hùng, mang vẻ đẹp oai phong lẫm liệt. Tác giả Ngô Gia Văn Phái viết về vua Quang Trung với tinh thần ngợi ca như vậy là vì họ đứng trên tinh thần dân tộc mà phản ánh, tinh thần tôn trọng sự thật lịch sử.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Nhân vật Lê Chiêu Thống được khắc họa rõ nét qua những chi tiết tiêu biểu nào? Phân tích một chi tiết đặc sắc, thể hiện rõ bản chất của nhân vật Lê Chiêu Thống, qua đó thấy được thái độ của tác giả đối với nhân vật này.

Trả lời:

- Nhân vật Lê Chiêu Thống được khắc họa rõ nét qua những chi tiết:

+ Vua Lê trong điện, nghe tin có biến ấy, vội vã cùng bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa thái hậu ra ngoài.

+ Cướp thuyền đánh cá khi thấy cầu phao bị đứt, ngày mồng 6 chạy đến núi Tam Tằng.

+ Vua Lê đưa thái hậu đến đồn Hòa Lạc, được một người thổ hào giúp đỡ.

+ Khi vua Lê nghe thấy tin quân Tây Sơn đã đuổi theo đến nơi, vua vội vã đi theo lối tắt đến cửa ải, kịp chỗ nghỉ ngơi của Tôn Sĩ Nghị.

- Phân tích chi tiết vua tôi Lê Chiêu Thống tháo chạy:

+ Vì lợi ích của dòng họ, vị thế nhà Lê mà trở thành những kẻ phản động, cõng rắn cắn gà nhà, đi ngược lại quyền lợi của dân tộc.

+ Đớn hèn, nhục nhã trước quân Thanh và tháo chạy thục mạng, cướp thuyền của dân mà qua sông, khi đuổi kịp Tôn Sĩ Nghị thì “nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt”, rồi chấp nhận phận vong quốc, sau này phải cạo đầu tết tóc như người Mãn Thanh.

- Thái độ của tác giả với vua Lê: Thương sót cho số phận của vua Lê Chiêu Thống-một cựu thần trung thành của nhà Lê, trước sự sụp đổ triều đại mình tôn thờ.

Câu 6 (trang 23 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Sự đối lập giữa hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống, giữa quân Tây Sơn và quân Thanh có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của đoạn trích? Hãy khái quát chủ đề đó.

Trả lời:

- Sự đối lập giữa hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống, giữa quân Tây Sơn và quân Thanh có tác dụng quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của đoạn trích:

+ Làm nổi bật hình ảnh vua Quang Trung với vẻ đẹp anh hùng, dũng cảm, mưu lược.

+ Khắc họa rõ nét vua Lê Chiêu Thống - vị vua hèn nhát, vì lợi ích của dòng họ, vị thế nhà Lê mà trở thành những kẻ phản động, cõng rắn cắn gà nhà.

+ Ngợi ca sự hào hùng, hành công thần tốc và đại phá quân Thanh của nghĩa quân Tây Sơn. Còn quân Thanh phải dẫm đạp lên nhau chạy về nước.

- Khái quát chủ đề: Ca ngợi tinh thần và khí thế của phong trào nông dân Tây Sơn và tài cầm quân xuất chúng của người anh hùng Quang Trung. Đồng thời cũng phản ánh sự thối nát và sụp đổ của triều đại Lê - Trịnh.

Câu 7 (trang 24 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Ở đoạn trích này, những yếu tố đặc trưng nào của truyện lịch sử đã được tác giả sử dụng? Hãy nhận xét về nghệ thuật kể chuyện lịch sử của tác giả.

Trả lời:

- Ở đoạn trích này, những yếu tố đặc trưng của truyện lịch sử đã được tác giả sử dụng là:

+ Tái hiện lại sự kiện, nhân vật ở một thời kì, một giai đoạn lịch sử cụ thể.

+ Cốt truyện được xây dựng trên các cơ sở các sự kiện đã xảy ra nhằm thể hiện chủ đề của tác phẩm.

+ Truyện khắc họa nhân vật nổi tiếng: vua Quang Trung, Lê Chiêu Thống…

+ Ngôn ngữ truyện kể và nhân vật phù hợp với thời đại được miêu tả.

- Nghệ thuật kể chuyện:

+ Lối văn trần thuật đặc sắc.

+ Không ghi chép sự kiện một cách gấp gáp qua từng mốc thời gian mà miêu tả cụ thể hành động, lời nói.

+ Miêu tả được thế đối lập giữa hai đội quân và trung thành với lịch sử dân tộc.

* Viết kết nối với đọc

Bài tập (trang 24 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu cảm nhận về một chi tiết trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất.

Đoạn văn tham khảo

Trong tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” hồi thứ 14, hình tượng Nguyễn Huệ nổi lên sáng ngời phẩm chất của một người anh hùng. Điều đó được thể hiện rõ trong việc xét đoán, dùng người, biết phân tích tình hình thời cuộc và tương quan ta-địch. Qua lời phủ dụ quân lính ở Nghệ An, ông đã đánh thức, khơi dậy ý thức độc lập cũng như tinh thần tự hào dân tộc, tinh thần quật khởi để kích thích mọi người. Khi mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được tấc đất nào vậy mà Quang Trung tuyên bố như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”, còn tính sẵn cả kế hoạch ngoại giao sau khi thắng một nước lớn gấp mười lần nước mình. Điều đó đã thể hiện ý chí quyết thắng, tầm nhìn xa trông rộng của một vị vua sáng suốt, một người anh hùng không chỉ chiến đấu trên danh nghĩa, chỉ huy một chiến dịch thực sự. Khí thế của nghĩa quân Tây Sơn khiến kẻ thù khiếp vía thốt nên rằng “tướng ở trên trời xuống, quân ở dưới đất lên”. Nổi bật trong trận đánh là hình ảnh Quang Trung “cưỡi voi đốc thúc, mặc áo bào đỏ, mặt sạm đen khói súng.” Thật oai phong, lẫm liệt biết nhường nào! Quang Trung - Nguyễn Huệ thật sự là một người anh hùng trí dũng song toàn, sáng ngời hào khí dân tộc.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 Kết nối tri thức ngắn nhất, hay khác:

• Thực hành tiếng Việt trang 24

• Ta đi tới

• Viết bài văn kể lại một chuyến đi (tham quan một di tích lịch sử, văn hóa)

• Trình bày bài giới thiệu ngắn về một cuốn sách (cuốn truyện lịch sử)

• Củng cố, mở rộng trang 34

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 8 hay khác:

• Soạn văn 8 Kết nối tri thức (hay nhất)
• Soạn văn 8 Kết nối tri thức (ngắn nhất)
• Giải lớp 8 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 8 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 8 Cánh diều (các môn học)

---