5+ Hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (điểm cao)

---

---

Đề bài: Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ "Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác" của Phan Bội Châu.

5+ Hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (điểm cao)

Dàn ý Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Phan Bội Châu

- Giới thiệu khái quát về bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

- Nêu lên vấn đề nghị luận: Hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác.

2. Thân bài

a. Hai câu đề: Phong thái ung dung, lạc quan của nhà cách mạng yêu nước

- Câu 1:

+ Điệp ngữ "vẫn" lặp lại hai lần

+ Từ ngữ Hán Việt "hào kiệt", "phong lưu"

→ Nêu lên hoàn cảnh của người cách mạng và hơn thế nó như một lời khẳng định phong cách sống ung dung, đàng hoàng, đĩnh đạc của người cách mạng dẫu trong bất cứ hoàn cảnh nào.

- Câu 2: "Chạy mỏi chân thì hãy ở tù" là một cách nói khỏe khoắn, toát lên tinh thần lạc quan của nhà cách mạng

b. Hai câu thực: Tâm thế vững vàng, thoải mái, hiên ngang của nhà cách mạng

- Sử dụng thành công thủ pháp đối lập thường thấy đã làm nổi bật hình ảnh người cách mạng với phong thái ung dung.|

- "khách không nhà": cho chúng ta thấy hoàn cảnh khó khăn, vất vả trên con đường hoạt động cách mạng, nhưng hơn hết là tâm thế tự do, là tinh thần ung dung ngay trong chính hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm thiếu thốn.

- Sử dụng từ "lại" như một lời nhấn mạnh, tác giả đã thể hiện rõ thái độ mỉa mai của mình trước hành động khủng bố những người yêu nước, những nhà cách mạng của thực dân Pháp.

c. Hai câu luận: Khẩu khí và sức mạnh tinh thần của người cách mạng yêu nước

- Câu thơ "Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế" như một lời khẳng định đầy đanh thép về hoài bão kinh bang tế thế

- Cách nói phóng đại "cười tan cuộc oán thù" dường như đã khẳng định sức mạnh, niềm tin của những cách mạng họ có thể chiến thắng, có thể đánh tan mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù.

d. Hai câu kết: Lời khẳng định tư thế hiên ngang và ý chí kiên cường của người cách mạng

- Biện pháp điệp ngữ

- Hai câu thơ cho chúng ta thấy rõ những phẩm chất tốt đẹp của những con người cách mạng - sẵn sàng chấp nhận mọi khó khăn, nguy hiểm, thiếu thốn và gian khổ để hoàn thành sự nghiệp, sứ mệnh của mình.

3. Kết bài

Khái quát lại hình ảnh nhà cách mạng yêu nước trong bài thơ và cảm nghĩ của bản thân.

Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - mẫu 1

Thơ văn yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX đã khắc hoạ thành công nhiều hình tượng nhân vật anh hùng mà bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong những tác phẩm tiêu biểu. Bài thơ đã đem đến cho chúng ta một cảm nhận đẹp về nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu.

Sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh nước mất nhà tan, đồng bào lầm than cực khổ, Phan Bội Châu rất đau lòng. Tấm lòng yêu nước thương dân thiết tha sâu sắc thôi thúc người thanh niên Phan Văn San quyết chí tìm đường cứu nước. Cuộc đời cách mạng đầy gian truân sóng gió, đầy bất trắc hiểm nguy vẫn không làm ông sờn lòng nản chí, mà càng hun đúc thêm cái khí phách anh hùng nơi ông. Và đây, một hình ảnh tuyệt đẹp về người anh hùng đó:

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu

Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.

Đã khách không nhà trong bốn biển,

Lại người có tội giữa năm châu.

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,

Mở miệng cười tan cuộc oán thù.

Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.

(Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác)

Bài thơ được viết khi Phan Bội Châu bị chính quyền Quảng Đông bắt giam năm 1913, trước đó, năm 1912, ông đã bị chính quyền thực dân Pháp kết án tử hình vắng mặt. Cho nên, khi bị bọn quân phiệt Quảng Đông bắt giam và có ý định trao ông cho thực dân Pháp, ông nghĩ rằng mình khó có thể thoát khỏi cái chết. Bài thơ cũng có thể coi như lời tâm huyết cuối cùng của ông.

Càng đọc bài thơ ta càng cảm phục tư thế lẫm liệt của con người cách mạng, lúc sa cơ lỡ bước lâm vào cảnh tù ngục hiểm nghèo. Đứng trước ngưỡng cửa của cái chết, Phan Bội Châu vẫn rất ngang tàng:

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu

Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.

Một phong thái thật đường hoàng, tự tin, thật ung dung thanh thản. Việc bị bắt trở thành sự chủ động dừng chân nghỉ ngơi trên chặng đường bôn tẩu dài dặc. Tiếng cười cất lên ngạo nghễ giữa song sắt nhà tù, bất chấp gông cùm xiềng xích, khắc tạc người anh hùng đứng cao hơn mọi sự cùm kẹp, đày đoạ của kẻ thù, cảm thấy mình hoàn toàn tự do thanh thản về mặt tinh thần.

Vừa ngạo nghễ cười trên gông cùm, xiềng xích, Phan Bội Châu quay lại với thực tại chua xót cay đắng:

Đã khách không nhà trong bốn biển,

Lại người có tội giữa năm châu.

Kể từ khi Phan Bội Châu từ biệt Tổ quốc ra đi tìm dường cứu nước đến nay đã gần 10 năm. 10 năm trôi lưu lạc nơi đất khách quê người, không một mái ấm gia đình, bao nhiêu sự cực khổ về vật chất, cay đắng về tinh thần! Thêm vào đó là sự săn đuổi, truy lùng của kẻ thù. Tình cảnh của nhà cách mạng yêu nước quả thật là một bi kịch lớn, khiến người đọc không khỏi ngậm ngùi. Nhưng đằng sau bi kịch riêng của cá nhân là bi kịch của cả một dân tộc, một đất nước. Nước đã mất thì nhà đâu còn! Lúc bấy giờ không chỉ có Phan Bội Châu, còn bao nhà cách mạng khác như Phan Châu Trinh, Nguyễn Ái Quốc cũng bị lâm vào hoàn cảnh khách không nhà trong bốn biển, bị săn đuổi khắp năm châu. Đọc hai câu thơ, ta bỗng thấy tầm vóc người tù yêu nước vụt trở nên lớn lao phi thường. Nỗi đau của Phan Bội Châu trở thành nỗi đau lớn lao của bậc anh hùng, là nỗi đau thương của cả một đất nước.

Đến đây ta mới thấy hết khí phách anh hùng của Phan Bội Châu. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt khách không nhà, người có tội, ông vẫn giữ vững chí khí hào kiệt.

Và người anh hùng hào kiệt ấy còn nguyên vẹn khí phách và chí lớn:

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế,

Mở mệng cười tan cuộc oán thù.

Một hình ảnh lãng mạn tuyệt đẹp! Hoài bão kinh bang tế thế (lo nước, cứu đời) đã đưa người chiến sĩ cách mạng Phan Bội Châu từ một người tù nhỏ bé vụt lớn lên trở thành một hình ảnh lớn lao đến mức phi thường, thần thánh.

Nhìn lại cuộc đời Phan Bội Châu, hoài bão cứu nước, cứu đời đã được ông ôm ấp từ khi còn là chàng thanh niên Phan Văn San:

Phùng xuân hội, may ra, ừ cũng dễ

Nắm địa cầu vừa một tí con con

Đạp toang hai cánh càn khôn,

Đem xuân vẽ lại trên non nước nhà.

Khát vọng ấy, chí lớn ấy không hề suy giảm ngay cả khi ông đã vào trong ngục tù. Cận kề với cái chết nhưng ông vẫn ngạo nghễ cười trước mọi thủ đoạn tàn bạo của kẻ thù.

Tinh thần cách mạng lạc quan đã tạo nên sức mạnh dể ông chiến thắng hoàn cảnh, giữ vững ý chí chiến đấu sắt son của mình:

Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.

Đó là ý chí của con người đứng cao hơn cả cái chết. Kẻ thù có thể giam cầm, đày đoạ người cách mạng, nhưng chúng không thể lung lạc được tinh thần của họ, không thể đánh gục ý chí của họ. Sau này nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh lại khẳng định:

Thăn thể ở trong lao

Tinh thần ở ngoài lao

Muốn nến sự nghiệp lớn

Tinh thần phải càng cao

(Trích Nhật kí trong tù)

Đọc xong bài thơ, gấp sách lại, những hình ảnh kỳ vĩ của nhà cách mạng lớn của dân tộc với những hoài bão cao đẹp, với khí phách kiên cường và tấm lòng yêu nước cháy bỏng vẫn còn in đậm trong tâm trí người đọc, tạo nên sự cảm phục và ngưỡng mộ sâu sắc.

Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - mẫu 2

Phan Bội Châu (1867-1940), là nhà hoạt động cách mạng vĩ đại và tiêu biểu nhất trong phong trào cách mạng mạng Việt Nam kiểu mới những năm đầu thế kỷ XX. Tuy con đường và tầm nhìn của Phan Bội Châu trong công cuộc giải phóng dân tộc còn có nhiều hạn chế, tuy nhiên cho đến ngày hôm nay lịch sử Việt Nam vẫn không thể phủ nhận công lao của người đặt những viên gạch đầu tiên cho nền cách mạng hiện đại của dân tộc. Không chỉ là một nhà hoạt động cách mạng sôi nổi mà Phan Bội Châu còn là một nhà văn, nhà thơ với số lượng tác phẩm đồ sộ, phong phú với nội dung chính thể hiện tinh thần, ý chí quyết tâm chống giặc cứu nước và lòng yêu nước thương dân sâu sắc. Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Phan Bội Châu, ra đời vào năm 1914 trong những ngày đầu tác giả chịu cảnh sống trong ngục tù khi bị bọn quân phiệt Quảng Đông (Trung Quốc) bắt giam. Thông qua tác phẩm ta thấy được hình ảnh của một nhà cách mạng với tấm lòng yêu nước sâu nặng, tinh thần lạc quan, vững vàng trước khốn cảnh.

Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong những tác phẩm được viết đầu tiên trong tập Ngục trung thư, tác phẩm vốn được xem như bức thư tuyệt mệnh của Phan Bội Châu thời điểm ấy. Bởi lẽ ngay từ năm 1912, Phan Bội Châu đã bị thực dân Pháp tuyên án tử hình vắng mặt, chính vì thế đến năm 1914 khi bị bọn quân phiệt Quảng Đông bắt giam và có ý định trao trả cho Pháp, ông đã xác định mình khó có thể thoát chết. Trước hoàn cảnh bế tắc vậy, thế nhưng người chí sĩ yêu nước vẫn mạnh mẽ, với ý nghĩa rằng bản thân không thể làm nên nghiệp lớn, thì cũng muốn để lại cho đời một tác phẩm văn chương có ý nghĩa, cổ vũ tinh thần yêu nước và ý chí chiến đấu của các thế hệ tiếp nối. Đó chính là mục đích chính của Phan Bội Châu khi viết Ngục trung thư, đặc biệt với Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong những tác phẩm được viết đầu tiên, mà Phan Bội Châu nói rằng “tự an ủi mình”, hình tượng người chí sĩ cách mạng hiện lên với những vẻ đẹp tinh thần phi thường, mạnh mẽ, dường như phá tan cả cái khốn cảnh ngục tù.

“Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù”

Ở hai câu thơ đầu tiên ta thấy được một phong thái rất đỗi ngang tàng, tự tin và lạc quan của tác giả, rõ ràng rằng bản thân Phan Bội Châu từng kể rằng bản thân mình khi ấy đã bị áp giải đi một cách thực ghê gớm “nào xiềng tay, nào trói chặt” rồi thì cả việc phải “chung một chỗ với bọn tù xử tử”, thú thực đó là một hoàn cảnh chật vật, bế tắc vô cùng, dễ đem đến cho con người ta những suy nghĩ tiêu cực. Tuy nhiên Phan Bội Châu lại không như lẽ thường, người ở nơi chốn ngục tù nhưng vẫn nhận mình mang dáng vẻ của “hào kiệt” có tài năng chí khí hơn hẳn người thường, lại vẫn đậm nét “phong lưu”, ở đây ý chỉ lối sống ung dung, đường hoàng, trang nhã, lịch sự. Chung quy lại, dẫu ở tù thế nhưng Phan Bội Châu vẫn một lòng tin tưởng vào thần thái, khí chất con người mình, quyết không để bản thân rơi vào khốn cảnh, hay suy sụp như những kẻ tù khác. Có thể nói rằng bậc anh hùng, chí sĩ như Phan Bội Châu phong thái thật khác hẳn người thường, dù bị giam cầm nhưng vẫn ung dung, tự tin, đàng hoàng mà sống. Đặc biệt tinh thần, khẩu khí tự tin, ngang tàng của tác giả còn thể hiện rất rõ trong câu “Chạy mỏi chân thì hãy ở tù”, vậy hóa ra trong tâm tưởng người chiến sĩ cách mạng nhà tù thực chất chỉ là một chỗ nghỉ tạm, sau những ngày bôn ba vất vả hay sao. Nhưng có lẽ nhìn sâu hơn nữa ta còn thấy được ý chí kiên cường, không chịu khuất phục số phận của Phan Bội Châu, những chắn song sắt, những gông cùm xiềng xích rõ ràng chỉ có thể giam giữ được thể xác con người, chứ không thể nào trói buộc được tinh thần của ông. Tác giả đã mạnh mẽ vượt lên trên tất cả những nghịch cảnh tù đày để cho mình một tâm hồn thanh thản, ung dung đối mặt với những khó khăn phía trước, đồng thời gợi cảm hứng sáng tác cả những tác phẩm văn thơ có giá trị. Đối với một biến cố nghiêm trọng thế nhưng trong đôi mắt và tầm nhìn của người làm việc lớn, chí khí kiên cường như Phan Bội Châu đó lại trở thành thứ để cười cợt, bông đùa, nhẹ tựa lông hồng, quả là điều đáng nể phục ở những con người được hưởng nền giáo dục xưa.

“Đã khách không nhà trong bốn biển
Lại người có tội giữa năm châu”

Khác với giọng điệu thảnh thơi, ung dung và có chút bông đùa ở hai cầu đầu, thì đến đâu âm hưởng ở hai câu thơ tiếp đã có sự biến đổi lớn, âm hưởng trầm thống, cố nén những nỗi đau đang ẩn giấu bên trong, mang đến cảm giác nghẹn ngào, cay đắng và có đôi phần chơ vơ lạc lõng, khi Phan Bội Châu dường như đang phát ra những tiếng than thầm kín cho cuộc đời lắm thăng trầm của mình. Nói về cuộc đời của Phan Bội Châu, quả thực lắm bôn ba vất vả, vốn là người thông minh hiếu học, thông thuộc tứ kinh ngũ thư, là một truyền nhân xuất sắc của nền văn học Nho giáo, Khổng Tử. Tuy nhiên đáng tiếc, đó cũng là lúc nền Hán học ở nước ta suy tàn, Phan Bội Châu hoàn toàn không có đất dụng võ. Với tinh thần yêu nước sâu sắc và giác ngộ cách mạng sớm, Phan Bội Châu từng ủng hộ tham gia khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương nhưng đáng tiếc vì lực lượng non yếu và tổ chức cũ kỹ , phong trào nhanh chóng bị đàn áp. Lúc này đây với tâm tưởng về món nợ công danh, Phan Bội Châu lại quyết tâm làm lại từ đầu, cứu nước bằng một con đường mới – con đường tư bản chủ nghĩa, từ bỏ tất cả những vốn Hán học mấy chục năm, để tìm kiếm một con đường mới, có vẻ nhiều chông gai. Năm 1905, Phan Bội Châu lên đường sang Nhật và trong suốt hơn 10 năm sau đó, ông đã vượt trùng dương sang nhiều nước khác nhau với một lòng hăng say cách mạng, mong muốn giải phóng dân tộc với phận “khách không nhà trong bốn bể”. Tuy nhiên ngay khi sự nghiệp còn dang dở thì ông lại bị bắt, thậm chí bị thực dân Pháp phán án tử vắng mặt, thế nên mới có câu “lại người có tội giữa năm châu”. Thực nghe thập phần chua xót, một lòng vì chính nghĩa nhưng vẫn trở thành kẻ có tội, phải vào chốn ngục tù lao khổ, chịu nhiều mất mát, cay đắng. Tuy nhiên khi thấu đáo hết cuộc đời, xông pha nhiều sương gió của Phan Bội Châu, ta mới hiểu đó không hoàn toàn là tiếng than cho số phận cá nhân, mà thực tế là nỗi đau xót cho thực cảnh của cả một dân tộc phải trải qua quá nhiều những biến động, nhân dân sống cuộc đời lênh đênh, lạc lõng không biết rồi sẽ về đâu. Đến đây ta mới thấy thật rõ tầm vóc của một con người, một vị lãnh tụ, một người chiến sĩ cách mạng có tấm lòng của bậc anh hùng thời thế.

“Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
Mở miệng cười tan cuộc oán thù”

Đến hai câu thơ 5, 6 giọng thơ lại một lần nữa thay đổi, thoát khỏi cái không khí trầm buồn, dồn nén đau thương, thì đến đây giọng thơ chuyển sang vẻ hào hùng, với lối nói khoa trương, thường được sử dụng trong bút pháp lãng mạn của văn học thiên hướng anh hùng ca. Mà ở đây đối với nhân vật trữ tình, từ một con người nhỏ bé giữa vũ trụ bao la nhưng với lối nói “bủa tay ôm chặt bồ kinh tế/mở miệng cười tan cuộc oán thù” đã đẩy tầm vóc của con người lên đến mức thần thánh, vĩ đại, mang tầm vóc lớn lao sánh ngang với thiên nhiên trời đất. Từ đó bộc lộ rất rõ được khẩu khí, thần thái, ý chí hiên ngang của bậc anh hùng hào kiệt, mà ở trong bất kỳ một nghĩ cảnh nào, thì tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm làm cách mạng vẫn không hề thay đổi, một lòng gắn bó. Đối mặt với những thủ đoạn tàn độc của quân thù, người anh hùng vẫn mạnh mẽ hiên ngang, nở nụ cười tự tin, khinh nhờn, chứ quyết không chịu khuất phục, quỳ gối dẫu rằng phải hy sinh cả tính mạng.

“Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu”

Hai câu thơ cuối tức là lời tổng kết của tác giả sau những suy nghĩ, tâm trạng về thực cảnh tù đày của mình. Ở đây một lần nữa ta lại nhận thấy được tinh thần lạc quan, kiên cường của Phan Bội Châu, trước hoàn cảnh khốn khó, ông không hề để tâm đến những vất vả, gian lao, những thủ đoạn ghê gớm của giặc và cả cái chết đang gần tới mình. Mà bản thân ông vẫn một lòng tin tưởng rằng, chỉ cần người còn thì sự nghiệp còn, dẫu mất hết những gì đã dày công xây dựng, nhưng chỉ cần có ý chí và còn sống sót được trở ra thì ta lại làm lại từ đầu. Ông chẳng hề sợ hãi hay nề hà gì trước những hung hiểm đang còn chờ đợi phía trước, có thể nói rằng lý tưởng cứu nước, cứu đời cao đẹp đã mang đến cho người chiến sĩ cách mạng những sức mạnh phi thường, phong thái hiên ngang mạnh mẽ, đứng giữa đời.

Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong những tác phẩm hay và đáng chú ý nhất trong sự nghiệp sáng tác văn chương của Phan Bội Châu. Không chỉ thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm chống giặc mạnh mẽ, cùng với tinh thần kiên cường, lạc quan của người chiến sĩ cách mạng mà nó còn ghi lại một dấu ấn quan trọng trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng lắm gian truân mà cũng nhiều vẻ vang của Phan Bội Châu.

Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - mẫu 3

Phan Bội Châu không chỉ là một nhà cách mạng mà còn là một tác giả tiêu biểu trong văn học Việt Nam, đặc biệt là trong thơ ca cách mạng. Ông đã để lại cho lớp lớp thế hệ sau nhiều tác phẩm có giá trị sâu sắc và có thể nói bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác là một trong số những tác phẩm xuất sắc của ông. Đọc bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác người đọc sẽ không thể nào quên hình ảnh nhà cách mạng yêu nước được tác giả khắc họa chân thực và sâu sắc.

Ra đời trong những ngày bị bắt giam nơi chốn ngục tù, bài thơ đã xây dựng thành công hình ảnh người cách mạng yêu nước với tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường và tư thế hiên ngang.

Mở đầu bài thơ, hai câu đề đã vẽ nên cho chúng ta hình ảnh một người cách mạng với phong thái ung dung, lạc quan:

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù

Câu thơ mở đầu bài thơ với việc sử dụng điệp ngữ "vẫn" lặp lại hai lần cùng các từ ngữ Hán Việt "hào kiệt", "phong lưu" không chỉ nêu lên hoàn cảnh của người cách mạng mà hơn thế nó như một lời khẳng định phong cách sống ung dung, đàng hoàng, đĩnh đạc của người cách mạng dẫu trong bất cứ hoàn cảnh nào. Câu thơ "Chạy mỏi chân thì hãy ở tù" là một cách nói khỏe khoắn, toát lên tinh thần lạc quan của nhà cách mạng. Dường như, họ không cảm thấy buồn bã, chán nản khi bị bắt giam mà với họ, nhà tù chỉ là nói nghỉ chân trên con đường dài hoạt động cách mạng của mình. Như vậy, hai câu thơ mở đầu đã làm toát lên phong thái ung dung, tinh thần hào sảng, lạc quan của nhà cách mạng yêu nước.

Nếu hai câu đề dựng lên trong chúng ta hình ảnh người cách mạng với phong thái ung dung, tinh thần lạc quan thì trong hai câu thực, hình ảnh người cách mạng hiện lên với tâm thế vững vàng, hiên ngang.

Đã khách không nhà trong bốn bể
Lại người có tội giữa năm châu.

Hai câu thơ với việc sử dụng thành công thủ pháp đối lập thường thấy đã làm nổi bật hình ảnh người cách mạng với phong thái ung dung. Người cách mạng tự xem mình là "khách không nhà", điều đó vừa cho chúng ta thấy hoàn cảnh khó khăn, vất vả trên con đường hoạt động cách mạng, nhưng hơn hết, ẩn sau từng câu chữ đó chính là nét đẹp tinh thần, tâm hồn của họ. Đó chính là tâm thế tự do, là tinh thần ung dung ngay trong chính hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm thiếu thốn. Thêm vào đó, với việc sử dụng từ "lại" như một lời nhấn mạnh, tác giả đã thể hiện rõ thái độ mỉa mai của mình trước hành động khủng bố những người yêu nước, những nhà cách mạng của thực dân Pháp.

Thêm vào đó, hai câu thực của bài thơ làm bật nổi lên trước mắt chúng ta hình ảnh nhà yêu nước với khẩu khí ngang tàn và luôn ôm ấp trong mình hoài bão, ý chí lớn lao.

Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
Mở miệng cười tan cuộc oán thù

Câu thơ "Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế" như một lời khẳng định đầy đanh thép về hoài bão kinh bang tế thế. Dẫu trong hoàn cảnh nào đi chăng nữa thì dường như khát vọng, hoài bão kinh bang tế thế vẫn luôn thường trực và hiện hữu trong tác giả. Đặc biệt, khẩu khí ấy càng được làm nổi bật rõ nét qua tiếng cười. Với cách nói phóng đại "cười tan cuộc oán thù" dường như đã khẳng định sức mạnh, niềm tin của những cách mạng họ có thể chiến thắng, có thể đánh tan mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù.

Hai câu thơ khép lại bài thơ như một lời khẳng định hùng hồn, đanh thép về ý chí, tinh thần và phong thái của những nhà cách mạng yêu nước bấy giờ. Với biện pháp điệp ngữ được sử dụng thành công đã cho chúng ta thấy rõ những phẩm chất tốt đẹp của những con người cách mạng. Họ là những con người quyết đấu tranh đến tận cùng vì dân tộc, vì sự nghiệp cứu nước và sẵn sàng chấp nhận mọi khó khăn, nguy hiểm, thiếu thốn và gian khổ để hoàn thành sự nghiệp, sứ mệnh của mình.

Thân ấy vẫn còn còn sự nghiệp
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu

Bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác với việc sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú và nhiều từ ngữ Hán Việt đã dựng nên cho chúng ta hình ảnh của nhà yêu nước cách mạng với ý chí, khí phách kiên cường, tinh thần bất khuất và hiên ngang.

Phân tích hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác - mẫu 4

   Phan Bội Châu là nhà yêu nước, nhà cách mạng lớn của dân tộc Việt Nam trong hơn hai mươi năm đầu thế kỉ XX. Ông còn là nhà văn, nhà thơ lớn với sự nghiệp sáng tác khá đồ sộ, gồm nhiều thể loại, thấm đượm tình cảm yêu nước thương dân thống thiết.

   Cảm tác vào ngục Quảng Đông là một trong hai bài thơ được ông sáng tác khi bị chính quyền tỉnh Quảng Đông bắt giam năm 1913. Đọc lại bài thơ ta càng hiểu rõ phong thái ung dung của một lãnh tụ cách mạng kiên cường của dân tộc: vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu.

Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù.
Đã khách không nhà trong bốn bể,
Lại người có tội giữa năm châu.
Dang tay ôm chặt bồ kinh tế,
Mở miệng cười tan cuộc oán thù.
Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu!

   Bị chính quyền Trung Quốc bắt giam, giao cho thực dân Pháp, bị tòa án thực dân ở Đông Dương kết án tử hình vắng mặt nhưng ông vẫn coi chuyện bị bắt giam là những phút nghỉ chân. Trong tù, ông thấy mình vẫn là người có tài cao, chí lớn, vẫn là người phong lưu. Câu đầu khẳng định dù là hoàn cảnh có thay đổi nhưng phong độ anh hùng, tư thái phong lưu không hề thay đỗi: Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu.

Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù.

   Lời thơ tự nhiên, pha chút tự hào đùa vui biểu hiện thái độ coi thường hiểm nguy, không nao núng tinh thần. Nhà thơ coi việc ở tù như một việc bình thường trong cuộc sống. Đó là cách suy nghĩ biến việc nghiêm trọng (ở tù và bị kết án tử hình) thành việc bình thường đề tự động viên, an ủi mình.

   Hai câu tiếp theo là sự cảm nhận có phần chua xót, mỉa mai của tác giả trước tình cảnh bibi đát của đất nước và của chính minh:

Đã khách không nhà trong bốn bể,
Lại người có tội giữa năm châu.

   Thực vậy, nước mất, nhà tan, ông trở thành kẻ không nhà, bị bọn thực dân săn đuổi, kết án. Tuy cảm nhận về bản thân nhưng câu thơ mang hàm ý rộng lớn. Đó là nỗi đau của cả quê hương, đất nước, của cả dân tộc. Nỗi đau mang tầm vóc lớn lao.

   Đến đây ta mới thấy hết khí phách anh hùng của Phan Bội Châu. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt như vậy (khách không nhà, người có tội), ông vẫn glữ vững chí khí hào kiệt. Bốn câu sau thể hiện hoài bão lớn lao:

Dang tay ôm chặt bồ kinh tế,

   Kinh tế đây tức kinh bang tế thế nghĩa là trị quốc an dân. Thái độ dang tay ôm chặt thật kiên quyết, mãnh liệt, cho thấy ý chí vượt mọi khó khăn gian khổ để giữ giữ vững sự nghiệp đang đeo đuổi của nhà chí sĩ:

Mở miệng cười tan cuộc oán thù.

   Hình ảnh lạc quan, cách nói khoáng đạt. Oán thù do giặc Pháp, do chính quyền Quảng Đông gây ra sẽ được hóa giải khi nào? Chắc chắn chỉ có được khi thắng lợi. Thật là khẩu khí phi thường của một lãnh tụ cách mạng đầy bản lĩnh và tự tin. Tinh thần cách mạng ấy thể hiện chí khí phi thường của tác giả, tạo nên sức mạnh cho lời thơ.

Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu!

   Tư thế lẫm liệt hiên ngang của người anh hùng một lần nữa được khẳng định bằng những lời đúc kết thật trọn vẹn: coi thường nguy hiểm, kiên trì hoạt động, tin tưởng ở sự nghiệp cách mạng. Lời thơ dõng dạc, dứt khoát càng tăng thêm niềm tin và ý chí gang thép của tác giả.

   Tóm lại, bài Cảm tác trong nhà ngục Quảng Đông phong phú về giọng vẻ, thể hiện nét đẹp kì vĩ của một nhà cách mạng lớn của dân tộc với những hoài bão cao cả là sức truyền cảm lớn từ một trái tim yêu nước cháy bỏng. Phan Bội Châu quả rất xứng đáng với lời nhận định của Bác: "Bậc anh hùng, vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập dân tộc, được hai mươi triệu con người trong vòng nô lệ tôn kính".

Xem thêm các bài Văn mẫu thuyết minh, phân tích, dàn ý tác phẩm lớp 8 khác:

• Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Bội Châu (Bài văn mẫu 1)

• Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Bội Châu (Bài văn mẫu 2)

• Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Bội Châu (Bài văn mẫu 3)

• Phân tích tấm lòng yêu nước thiết tha của các tác giả qua các tác phẩm từ đầu thế kỉ 20 đến trước Cách mạng tháng 8

Mục lục Văn mẫu | Văn hay lớp 8 theo từng phần:

• Mục lục Văn phân tích, phát biểu cảm nghĩ, cảm nhận
• Mục lục Văn biểu cảm
• Mục lục Văn thuyết minh
• Mục lục Văn nghị luận

---

---

---