3+ Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu (điểm cao)

Viết bài văn Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu điểm cao, hay nhất được chọn lọc từ những bài văn hay của học sinh trên cả nước giúp bạn có thêm bài văn hay để tham khảo từ đó viết văn hay hơn.

3+ Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu (điểm cao)

Dàn ý Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu

a) Mở bài:

- Giới thiệu truyện “Người nghĩa phụ ở Khoái Châu” của Nguyễn Dư.

- Giới thiệu bối cảnh: xã hội phong kiến, tình trạng bần cùng, con người sống dựa vào nghĩa cử và tình người.

- Nêu chủ đề: truyện ca ngợi tấm lòng nhân nghĩa, cao thượng của con người.

b) Thân bài:

- Hoàn cảnh xã hội và nhân vật

+ Thời phong kiến nghèo đói, quan liêu, người dân lầm than.

+ Nhân vật nghĩa phụ: giàu lòng nhân ái, biết cứu giúp người nghèo, hi sinh lợi ích bản thân.

- Hành động nghĩa cử nổi bật

+ Giúp đỡ những người gặp khó khăn, cứu sống người bị oan, chia sẻ cơm áo, tiền bạc.

+ Biểu hiện sự dũng cảm và công lý trong xã hội phong kiến đầy bất công.

- Tác dụng nghệ thuật

+ Ngôn ngữ giản dị nhưng sinh động, giàu tính biểu cảm.

+ Hình ảnh nhân vật hiện lên gần gũi, đáng kính trọng.

+ Tạo cảm giác ấm áp, khơi dậy lòng trắc ẩn ở người đọc.

c) Kết bài:

- Khẳng định giá trị nhân đạo của truyện: tôn vinh nghĩa phụ, nhấn mạnh lòng nhân ái là giá trị vượt thời gian.

- Liên hệ: mỗi người cần học tập tấm lòng giúp đỡ người khác, biết trân trọng và sẻ chia.

Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu - mẫu 1

"Đau đớn thay phận đàn bà

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung"

  (Truyện Kiều-Nguyễn Du)

Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du đã từng phải thốt lên như vậy trước cuộc đời hồng nhan bạc phận của người phụ nữ xưa. Họ đoan chính, vừa vặn mọi khuôn phép phong khiến, tài năng nhưng lại bị xem thường, coi như món hàng, vật gán, không có tiếng nói, không có nhân quyền. Và người phụ nữ Nhị Khanh của Nguyễn Dữ cũng như vậy.Bằng ngòi bút đời thường, Nguyễn Dữ lại lần nữa cho người đọc thấy được một số phận đầy đau khổ của người phụ nữ bạc mệnh qua tác phẩm “Người nghĩa phụ ở Khoái Châu”.

    Nguyễn Dữ sống vào khoảng thế kỷ XVI, trong bối cảnh xã hội rối ren, triều đình nhà Lê suy yếu, các thế lực phong kiến nổi lên tranh giành quyền lực, gây ra những cuộc chiến tranh liên miên. Chứng kiến thời cuộc loạn lạc, triều chính mục nát, ông đã sớm từ bỏ con đường làm quan. Các tác phẩm của ông vì thế luôn thấm đượm nỗi trăn trở về vận mệnh dân tộc và tương lai đất nước.

Ông để lại một số thư tịch và đặc biệt là tác phẩm “Truyền kỳ mạn lục” viết bằng chữ Hán. Đây là tập văn xuôi cổ gồm 20 truyện mang yếu tố kỳ ảo, được xây dựng dựa trên những cốt truyện lưu truyền trong dân gian. Phần lớn các truyện xoay quanh số phận những người phụ nữ tài sắc nhưng bất hạnh, bên cạnh đó là hình ảnh một số trí thức phong kiến gần gũi với nhân dân. Đáng chú ý, 19 trong số 20 truyện đều có lời bình của tác giả, thể hiện rõ quan điểm, thái độ của ông. “Truyền kỳ mạn lục” không chỉ là áng văn xuôi giàu chất nhân đạo mà còn mang đậm tính dân gian sâu sắc. Và “Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu” là một trong 20 tác phẩm truyện đó.

   Vào thời Lê Lợi, ở Khoái Châu có hai người bạn rất thân thiết với nhau và cả hai đều làm quan. Hai gia đình một bên sinh con trai tên Trọng Quỳnh, nhà còn lại sinh được đứa con gái tên Nhị Khanh, cả hai đều suýt soát tuổi nhau.Tuy nhà Trọng Quỳ giàu có, còn nhà Nhị Khanh nghèo, nhưng tình cảm hai gia đình rất thân thiết.  Vì vậy mà Trọng Qu đã được mối lái với Nhị Khánh. Nhà Trọng Quỳ thì giàu có, nhà Nhị Khanh tuy nghèo nhưng nàng được khen là xinh đẹp, khéo cư xử, rất hòa mục và thờ chồng rất cung thuận, người ta đều khen là người nội trợ hiền. Trọng Quỳ thì lêu lổng khiến vợ hết mực can ngăn. Tuy không nghe lời vợ nhưng Trọng Quỳ rất nể vợ. Năm 20 tuổi thì Qùy làm quan. Vì bố Qùy cương trực khiến nhiều kẻ ghen ghét bèn bày mưu để gia đình Qùy vào Nghệ An có giặc. Vì đường xá xa xôi, nên bố Qùy không cho Nhị Khanh đi theo. Qùy đi không lâu thì bố mẹ vợ mất, Nhị Khanh phải ở nhờ nhà bà cô Lưu thi. Sau sáu năm xa nhau , Lưu thị bàn gả Nhị Khanh cho  quan tướng quân họ Bạch là cháu họ ngoại của bà Lưu thị. Nhị Khanh không đồng ý phải nhờ bõ già  vào Nghệ An tìm chồng. Người bõ già vào Nghệ An mới biết gia đình chỉ còn mỗi Qùy, Qùy lại ăn chơi, gia cảnh đổ nát. Người bõ già thuật giại hoàn cảnh của Nhị Khanh bấy giờ, Qùy quyết định trở về. Cả hai gặp lại nhau, sống hạnh phúc và có hai người con. Nhưng Qùy vẫn quen thói ăn chơi đến mức phải gán nợ Nhị Khanh cho con lái buôn là Đỗ Tam. Nhị Khanh không chịu được tạm biệt hai con rồi thắt cổ tự tử. Qùy hối hận nhưng đã muộn, sau khi mất vợ gia cảnh ngày cảng túng bấn. Qùy quyết định đến nhờ một người bạn cũ đang làm quan ở Quy Hóa.Dọc đường buồn ngủ, Qùy thiếp đi bên gốc bàng thì nằm mộng Nhị Khanh về gặp mình. Từ đó, Quỳ không lấy ai, ở vậy nuôi hai con. Sau này, hai người con theo Lê Lợi đại phá quân Minh làm đến chức Nhập thị nội.

  Câu chuyện xoay quanh nhân vật Nhị Khanh, người con gái hiền lành, đức hạnh nhưng số phận lại trắc trở,gian truân.Gia đình Nhị Khanh và Trọng Qùy vốn là láng giềng, quen biết đã lâu nên hai người cũng từ đó mà gia đình nên duyên. Hai người trẻ chưa có nền tảng tình cảm nhưng gia đình mai mối thì cũng phải “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đó”. Và trong cái xã hội đầy hủ tục ấy thì người phụ nữ như Nhị Khanh dù có không muốn cũng chẳng có quyền lên tiếng hay phản kháng. Khi về làm dâu nhà họ Phùng, nàng tuy còn nhỏ nhưng vẫn cố gắng làm trọn nghĩa vụ của một người vợ, một người con dâu “Nhị Khanh tuy hãy còn nhỏ, nhưng sau khi về nhà họ Phùng, khéo biết cư xử với họ hàng, rất hòa mục và thờ chồng rất cung thuận, người ta đều khen là người nội trợ hiền”. Để được những lời khen như vậy từ những người sống trong xã hội phong kiến đương thời như vậy thì chắc chắn đó phải là một câu chuyện “danh xứng với thực” .Với chồng, nàng hết mực khuyên bảo, can ngăn chồng khỏi những thói hư thật xấu “Trọng Quỳ lớn lên, dần sinh ra chơi bời lêu lổng; Nhị Khanh thường vẫn phải can ngăn. Chàng tuy không nghe nhưng cũng rất kính trọng.”Tuy không có nền tảng tình cảm từ trước nhưng khi trở thành vợ chồng, Nhị Khanh vẫn hết lòng vì chồng, lo lắng, bồi đắp tình cảm hạnh phúc gia đình. Đó chính là tình thương chồng, yêu chồng và vẻ đẹp truyền thống, vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam,dành tất cả vì chồng vì gia đình như đúng với tam tòng tứ đức của Nho giáo: tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Nên khi chồng bị tiến cử vào trong vùng Nghệ An chiến loạn để làm việc, nàng đã vô cùng lo lắng, đau xót mà tiễn đưa chồng. Những lời dặn của nàng với chồng đều chan chưa sự lo lắng, tình yêu thương và nỗi luyến tiếc khôn nguôi.Chồng đi, nàng thân cô thế cô một mình ở nhà chăm lo cho mẹ chồng cũng rất nguy hiểm, buồn tủi, cô đơn nhưng nàng thay vì lo lắng cho mình trước thì nàng nghĩ cho chồng. Nàng dặn chồng cứ yên tâm làm việc chuyện gia đình ở nhà không cần lo lắng.Khi bị bà cô Lưu thị tìm cách ép gả nàng cho một tên tướng quân, nàng thủy chung, quyết thủ tiết không màng vinh hoa mà một lòng chờ chồng “không mặc áo xiêm của chồng để đi làm tốt với người khác”. Thủy chung, son sắt là thế nhưng chồng của nàng lại ham mê bài bạc, trúng kế của Đỗ Tam đến nỗi phải gán cả vợ để trả nợ khiến nàng đau đớn, phẫn uất mà chọn quyên sinh để bảo toàn danh dự. Người phụ nữ ấy cả đời vì chồng, vì con, hi sinh tất cả vì chồng, sống một đời khuôn phép mẫu mực nhưng đến cuối cùng vẫn bị phụ bạc,đời nàng bạc bẽo, rẻ mạt đến mức chính người chồng chung chăn gối bao năm, chính người chồng mình hiết mực yêu thương lại đem mình đi gán nợ bài bạc. Người phụ nữ xinh đẹp, đức hạnh ấy cuối cùng lại phải chọn cái chết để giải thoát, thật đau đớn thay, thương xót thay cho số phận Nhị Khanh,số phận người phụ nữ phong kiến.

   Cốt truyện mạch lạc, gay cấn, tác giả liên tục đưa nhân vật vào những tình huống éo le, đặc biệt để bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ. Qua đó làm nổi bật vẻ đẹp đức hạnh của người phụ nữ phong kiến.Qua câu chuyện, tác giả cũng lên án xã hội phong kiến với tư tưởng trọng nam khinh nữ, nơi mà tiếng nói của người phụ nữ hầu như không có giá trị, ít khi được lắng nghe. Giá như Trọng Quỳ chịu lắng nghe lời khuyên của Nhị Khanh, có lẽ nàng đã không phải chịu cái chết oan khuất và đầy bi kịch. Người phụ nữ trong xã hội ấy còn bị trói buộc bởi khuôn mẫu lễ giáo khắt khe như “tam tòng, tứ đức”, không được tự quyết định cuộc đời mình. Đồng thời, tác phẩm cũng phơi bày một hiện thực đau xót: xã hội đồng tiền đã đè nén tình nghĩa, coi trọng vật chất hơn đạo lý. Đồng tiền trở thành thế lực tàn nhẫn, làm tha hóa nhân cách con người, phá vỡ mối quan hệ thiêng liêng giữa vợ chồng như trong trường hợp của Nhị Khanh và Trọng Quỳ.Đồng thời, Nguyễn Dữ cũng lên tiếng phê phán nạn cờ bạc, chính nó là khởi nguồn cho lòng tham của con người và cũng là ngọn lửa đốt cháy hạnh phúc của một gia đình.

Tác phẩm được xây dựng bằng giọng kể giản dị, chân thành, kết hợp với những chi tiết đời thường sinh động để phản ánh rõ nét bối cảnh và con người dưới chế độ phong kiến. Những tình huống gay cấn như sức ép phải đi bước nữa, hành trình gian nan tìm kiếm tin tức người chồng, cho đến cuộc hội ngộ đầy xúc động của đôi vợ chồng, đều được bố trí hợp lý, làm lay động lòng người. Qua câu chuyện, tác giả ca ngợi đức hạnh thủy chung, lòng hiếu thảo và tình nghĩa trong đạo làm người xưa. Nhân vật Nhị Khanh trở thành biểu tượng cho phẩm chất người vợ, người con lý tưởng, đồng thời thể hiện sức sống lâu bền của các giá trị đạo lý truyền thống.Tác phẩm cũng phơi bày những mặt tối của xã hội, nơi con người có thể bị cuốn vào vòng xoáy của mưu mô và danh vọng.

“Chuyện Người Nghĩa Phụ ở Khoái Châu” là một truyện ngắn giàu giá trị tư tưởng. Thông qua hình tượng người nghĩa phụ, Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đức tính cao quý của con người trong xã hội xưa, đồng thời phản ánh rõ nét sự bất công và cuộc đối đầu giữa cái thiện với cái ác. Không chỉ mang đậm tính nghệ thuật, tác phẩm còn gửi gắm những bài học đạo đức sâu sắc, góp phần giáo dục nhân cách cho các thế hệ sau này.

Phân tích truyện Người nghĩa phụ ở Khoái Châu - mẫu 2

Phan Huy Chú đã từng nhận xét rằng: "Truyền kì mạn lục là "áng văn hay của các bậc đại gia"". Quả thật vậy, Truyền kì mạn lục có thể nói đã vượt xa các truyện kí lịch sử hay truyện cổ dân gian; nó là sự kết hợp giữa phương thức biểu đạt, ngôn ngữ,... và từ đó tạo ra những giá trị vô cùng to lớn. Nhắc đến Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ, người ta thường nhắc đến những tác phẩm tiêu biểu như: Chuyện người con gái Nam Xương, Chuyện chức phán sử đền Tản Viên,... Và ngoài những tác phẩm tiêu biểu được nói đến ở trên, chúng ta không thể không nhắc đến tác phẩm "Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu".

Trước khi tìm hiểu tác phẩm, chúng ta cùng nhau nói về tác giả Nguyễn Dữ. Ông sống vào khoảng thế kỉ 16 ở Hải Dương. Theo truyền thuyết, ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm và là bạn học của Phùng Khắc Hoan. Ông học rộng, hiểu nhiều; từng làm quan dưới thời nhà Mạc, làm tri huyện dưới thời Lê nhưng sau đó đã lui về ở ẩn nơi rừng núi Thanh Hóa. Nguyễn Dữ luôn có khát khao về một xã hội yên bình, công bằng − nơi con người được sống trong sự yêu thương, đủ đầy, hạnh phúc. Nhắc đến những tác phẩm của ông, người ta liền liên tưởng ngay đến "Truyền kì mạn lục" và một trong các tác phẩm nổi tiếng là "Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu". Tác phẩm là một trong 20 truyện của "Truyền kì mạn lục" được viết vào khoảng nửa thế kỉ XVI. Tác phẩm xoay quanh Nhị Khanh − một người con gái mang đủ nét đẹp của người phụ nữ thời xưa nhưng lại không được hạnh phúc.

Nhị Khanh − con gái của Từ Đạt một vị quan ở Khoái Châu. Dù sinh ra trong gia đình có cha làm quan nhưng gia đình Nhị Khanh lại không mấy khá giả, có thể nói là "nghèo". Mặc dù vậy nhưng Nhị Khanh được Nguyễn Dữ miêu tả là người con gái xinh đẹp, vẻ đẹp ấy không chỉ ở ngoại hình mà còn được thể hiện ở sự dịu dàng, đoan trang. Nàng còn là người khéo léo, đoan trang, biết cách cư xử nên khi về nhà chồng thì gia đình vẫn rất cung thuận. Không chỉ được miêu tả là xinh đẹp, Nguyễn Dữ còn miêu tả nàng là người có phẩm chất cao đẹp. Thứ nhất là hiếu thảo. Nhị Khanh luôn lo lắng, quan tâm đến cha mẹ. Khi cha chồng bị vu oan và phải đi nhậm chức ở một nơi xa xôi, hiểm trở, nàng đã tình nguyện đi theo để chăm sóc, động viên ông. Nàng còn là người mẹ rất yêu thương con mình và là người vợ thủy chung đoan trang. Dù chồng có thói hư tật xấu, nàng vẫn hết lòng bao dung, khuyên ngăn chồng. Kể cả khi nàng mất, nàng cũng căn dặn chồng phải chăm sóc cho các con. Tóm lại, Nhị Khanh là điển hình cho hình mẫu những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn khi xưa. Ấy vậy mà, dù có xinh đẹp hay tài giỏi thì số phận của nàng vẫn là một mảnh bi kịch. Nàng đã hi sinh bản thân mình vì chồng. Cái chết này của nàng là một bi kịch lớn, tạo nên biết bao xúc động với người đọc.

Chuyện không chỉ xoay quanh Nhị Khanh mà còn nhắc đến một số các nhân vật chính khác như: Trọng Qùy, Từ Đạt, Phùng Lập Ngôn. Trong chuyện, Từ Đạt là một vị quan nghèo ông lại là biểu tượng của sự tiết kiệm và đức trung thực. Ông là người dành cả một đời để xây dựng gia đình và đặc biệt hơn, ông là một người rất coi trọng nghĩa tình. Ngược lại với Từ Đạt, Phùng Lập Ngôn là đại diện cho tầng lớp giàu sang với tính cách xa hoa và chuộng sự dễ dãi. Tuy nhiên, Phùng Lập ngôn lại có lối sống nghiêm khắc và dẫn dục con cháu làm tròn bổn phận. Việc ông bị các quan triều đình hại phải đi nhậm chức ở nơi xa xôi đã cho thấy được sự liêm khiết, chính trực của ông. 

 Về nhân vật Trọng Quỳ, trước được Nguyễn Dữ miêu tả là người tài hoa (gái sắc trai tài) nhưng lớn lên lại ăn chơi lêu lổng. Tuy nhiên, mối quan hệ của chàng với Nhị Khanh không phải là một chiều bởi chàng vẫn luôn kính trọng và nghe theo lời của vợ. Chính vì điều ấy nên vợ chồng chàng mới được đoàn tụ sau biến cố. Thế nhưng, khi chàng giao thiệp với Đỗ Tam, chàng đã không nghe theo lời khuyên bảo của vợ và rồi biến cố lại ập đến. Nhị Khanh đã không chịu nổi tính ăn chơi của chồng. Nàng bị Trọng Quỳ "giao" cho Đỗ Tam. Sau cùng, nàng đã tìm đến cái chết. 

Đã điểm qua một vài nhân vật cùng những chi tiết quan trọng thì không thể không nhắc đến yếu tố kì ảo. Đây là yếu tố quan trọng góp phần tạo nên "Truyền kì mạn lục". Yếu tố kì ảo trong văn bản được thể hiện ở chỗ: sau khi Nhị Khanh chết thì được Thượng Đế giao cho giữ sổ sách ở tòa đền Trưng Vương. Nàng nghe được từ các vị chư tiên rằng nhà họ Hồ sắp lụi tàn và một chân nhân họ Lê xuất hiện (đó là Lê Thái Tổ − Lê Lợi) nên nàng đã báo mộng hẹn gặp Trọng Qùy và kể lại chuyện này cho chàng nghe. Nàng còn khuyên chồng nên để hai con theo vị tướng ấy sau đó thì về trời. Những chi tiết kì ảo trên đã làm lôi cuốn, thu hút người đọc. Nó vừa đẩy cốt truyện vừa thúc đẩy các diễn biến mới và tạo tình huống để nhân vật bộc lộ tính cách. Không chỉ thế, nó còn tạo ra một cái kết có hậu và thể hiện được tinh thần nhân đạo của tác giả.

Tác phẩm không chỉ là bức tranh về gia đình mà còn phản ánh số phận bị kịch của người phụ nữ trong xã hội xưa cũng như phê phán xã hội phong kiến. Không chỉ thế, tác phẩm còn khẳng định được giá trị của sự chân thành và hối cải. Có lẽ, chính vì những điều trên mà tác phẩm "Chuyện người nghĩa phụ ở Khoái Châu" của Nguyễn Dữ đã có được một vị trí vô cùng to lớn trong lòng người đọc. Và chắc chắn, tác phẩm sẽ còn sống mãi trong tâm trí của độc giả.

Xem thêm những bài văn mẫu đạt điểm cao của học sinh trên cả nước hay khác:

• Em tâm đắc thông điệp nào nhất trong truyện "Thời gian là vàng"? Vì sao?
• Viết bài văn biểu cảm về hình ảnh người phụ nữ qua bài thơ "Bánh trôi nước". Từ đó em có suy nghĩ gì về người phụ nữ trong xã hội ngày hôm nay
• Bài văn nghị luận chủ đề: Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc
• Đoạn văn nghị luận: cần làm gì để có cuộc sống hạnh phúc?
• Đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc về ngày hội thể thao được tổ chức ở trường em

Mục lục Văn mẫu | Văn hay 9 theo từng phần:

• Mục lục Văn thuyết minh
• Mục lục Văn tự sự
• Mục lục Văn nghị luận xã hội
• Mục lục Văn nghị luận văn học Tập 1
• Mục lục Văn nghị luận văn học Tập 2

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---