Cách xác định loại phản ứng hóa học (hay, chi tiết)

---

---

Bài viết Cách xác định loại phản ứng hóa học với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách xác định loại phản ứng hóa học.

Cách xác định loại phản ứng hóa học (hay, chi tiết)

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Phân biệt các loại phản ứng hóa học:

- Phản ứng hoá hợp : Là phản ứng hóa học, trong đó 2 hay nhiều chất hóa hợp với nhau tạo thành một chất mới. Tгопg phản ứng hoá hợp, số oxi hoá của các nguyên tố có thể thay đổi hoặc không thay đổi.

- Phản ứng phân huỷ: Là phản ứng hóa học, trong đó một chất bị phân hủy thành 2 hay nhiều chất mới. Trong phản ứng phân huỷ, số oxi hoá của các nguyên tố có thể thay đổi hoặc không thav đổi.

- Phản ứng thế: Là phản ứng hóa học, trong đó nguyên tử của nguyên tố này ở dạng đơn chất thay thế nguyên tử của nguyên tố khác trong hợp chất. Trong hoá học vô cơ, phản ứng thế bao giờ cũng có sự thay đổi số oxi hoá của các nguyên tố.

- Phản ứng trao đổi: Là phản ứng hóa học, trong đó các hợp chất trao đổi nguyên tử hay nhóm nguyên tử với nhau. Trong phản ứng trao đổi, số oxi hoá của các nguyên tố không thay đổi.

- Phản ứng oxi hóa khử: là phản ứng hóa học, trong đó có sự chuyển electron giữa các chất trong phản ứng hay phản ứng oxi hóa khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hóa – khử?

A. Fe₂ O₃ + 6HNO₃ → 2Fe(NO₃ ) ₃ + 3H₂ O

B. H₂ SO₄ + Na₂ O → Na₂ SO₄ + 2H₂ O

C. Fe₂ O₃ + 3CO → 2Fe + 3CO₂

D. 2AgNO₃ + BaCl₂ → Ba(NO₃ ) ₂ + 2AgCl ↓

Lời giải:

Nhắc lại: Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa.

Xét sự thay đổi số oxi hóa của các chất trong các phản ứng trên ta thấy chỉ có đáp án C có sự thay đổi số oxi hóa Fe³⁺xuống Fe⁰; C⁺²lên C⁺⁴

⇒ Chọn C

Ví dụ 2: Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng hóa hợp, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. CaO + H₂ O → Ca(OH) ₂

B. 2NO₂ → N₂ O₄

C. 2NO₂ + 4Zn → N₂ + 4ZnO

D. 4Fe(OH) ₂ + O₂ + 2H₂ O → 4Fe(OH) ₃

Lời giải:

Nx: Đáp án A và B không có sự thay đổi số oxi hóa nên không phải là phản ứng oxi hóa khử. Còn lại đáp án C và D.

Phản ứng hóa hợp là phản ứng từ nhiều chất tham gia tạo thành 1 chất mới. Do đó loại đáp án C.

⇒ Chọn D

Ví dụ 3: Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng phân hủy, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. NH₄ NO₂ → N₂ + 2H₂ O

B. CaCO₃ → CaO + CO₂

C. 8NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6NH₄ Cl

D. 2NH₃ + 3CuO → N₂ + 3Cu + 3H₂ O

Lời giải:

⇒ Chọn A

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Loại phản ứng nào sau đây luôn là không phải phản ứng oxi hóa – khử?

A. phản ứng hóa hợp

B. phản ứng phân hủy

C. phản ứng thế

D. phản ứng trao đổi

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 2. Phản ứng nhiệt phân muối thuộc phản ứng :

A. oxi hóa – khử.        B. không oxi hóa – khử.

C. oxi hóa – khử hoặc không.        D. thuận nghịch.

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 3. Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng phân hủy, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O

B. CaCO₃ → CaO + CO₂

C. 8NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6NH₄Cl

D. 2NH₃ + 3CuO → N₂ + 3Cu + 3H₂O

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 4. Phản ứng nào sau đây là phản ứng thế?

A. CuO + HCl → CuCl₂ + H₂O

B. Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

C. 3Zn + 8HNO₃ → 3Zn(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

D. Fe(NO₃)₂ + AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + Ag

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 5. Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng hóa hợp, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. CaO + H₂O → Ca(OH)₂

B. 2NO₂ → N₂O₄

C. 2NO₂ + 4Zn → N₂ + 4ZnO

D. 4Fe(OH)₂ + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)₃

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 6. Phản ứng nào sau đây vừa là phản ứng phân hủy, vừa là phản ứng oxi hóa – khử?

A. NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O

B. CaCO₃ → CaO + CO₂

C. 8NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6NH₄Cl

D. 2NH₃ + 3CuO → N₂ + 3Cu + 3H₂O

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 7. Cho các phản ứng sau :

a. FeO + H₂SO₄ đặc nóng

b. FeS + H₂SO₄ đặc nóng

c. Al₂O₃ + HNO₃

d. Cu + Fe₂(SO₄)₃

e. RCHO + H₂

f. glucose + AgNO₃ + NH₃ + H₂O

g. Etilen + Br₂

h. glycerol + Cu(OH)₂

Dãy gồm các phản ứng đều thuộc loại phản ứng oxi hoá – khử là ?

A. a, b, d, e, f, h.        B. a, b, d, e, f, g.

C. a, b, c, d, e, g.        D. a, b, c, d, e, h.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 8. Cho từng chất : Fe, FeO, Fe(OH)₂, Fe₃O₄, Fe₂O₃, Fe(NO₃)₃, Fe(NO₃)₂, FeSO₄, Fe₂(SO₄)₃, FeCO₃ lần lượt phản ứng với HNO₃ đặc nóng. Số lượng phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá – khử là :

A. 8.        B. 6.       C. 5.        D. 7.

Lời giải:

Đáp án: D

Fe, FeO, Fe(OH)₂, Fe₃O₄, Fe(NO₃)₂, FeSO₄, FeCO₃

Fe + 6HNO₃ → 3H₂O + 3NO₂ + Fe(NO₃)₃

FeO + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

Fe(OH)₂ + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 3H₂O

Fe₃O₄ + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 5H₂O

Fe(NO₃)₂ + 2HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + H₂O

3FeSO₄ + 6HNO₃ → Fe₂(SO₄)₃ + Fe(NO₃)₃ + 3NO₂ + 3H₂O

FeCO₃ + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

Câu 9. Xét phản ứng sau :

3Cl₂ + 6KOH → 5KCl + KClO₃ + 3H₂O (1)

2NO₂ + 2KOH → KNO₂ + KNO₃ + H₂O (2)

Phản ứng (1), (2) thuộc loại phản ứng

A. oxi hóa – khử nội phân tử.

B. oxi hóa – khử nhiệt phân.

C. tự oxi hóa – khử.

D. không oxi hóa – khử.

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 10. Khi trộn dung dịch Fe(NO₃)₂ với dung dịch HCl, thì

A. không xảy ra phản ứng.

B. xảy ra phản ứng thế.

C. xảy ra phản ứng trao đổi.

D. xảy ra phản ứng oxi hóa – khử.

Lời giải:

Đáp án: D

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Trong hóa học vô cơ, loại phản ứng hóa học nào có thể là phản ứng oxi hóa - khử hoặc không phải là phản ứng oxi hóa - khử?

A. Phân hủy và trao đổi.

B. Trao đổi và thế.

C. Thế và hóa hợp.

D. Phân hủy và hóa hợp.

Câu 2: Trong các phản ứng sau phản ứng nào không phải là phản ứng oxi hóa - khử?

A. FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S.

B. Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂.

C. 2FeCl₃ + Cu → 2FeCl₂ + CuCl₂.

D. Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu.

Câu 3: Phản ứng nào sau đây là phản ứng thế?

A. 12HCl + 9Fe(NO₃)₂ → 4FeCl₃ + 5Fe(NO₃)₃ + 3NO + 6H₂O.

B. FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O.

C. 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O.

D. Cu + 2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag.

Câu 4: Phản ứng nào sau đây là một phản ứng trao đổi?

A. SO₃ + H₂O → H₂SO₄.

B. CaCO₃ + CO₂ + H₂O → Ca(HCO₃)₂.

C. 3FeO + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O.

D. H₂S + CuCl₂ → CuS + 2HCl.

Câu 5: Cho các chất riêng biệt: FeSO₄, AgNO₃, Na₂SO₃, H₂S, HI, Fe₃O₄, Fe₂O₃ lần lượt tác dụng với dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng. Số trường hợp xảy ra phản ứng oxi hóa - khử là

A. 5.

B. 3.

C. 6.

D. 4.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 10 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng 2: Xác định chất khử, chất oxi hóa trong phản ứng hóa học

• Dạng 3: Cách xác định số oxi hóa của các nguyên tố

• Dạng 4: Phương pháp cân bằng phản ứng oxi hóa khử

• Dạng 5: Các dạng bài tập về oxi hóa - khử

• Dạng 6: Phương pháp bảo toàn electron

• Dạng 7: Kim loại tác dụng với axit

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---