Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận - Ngữ văn lớp 8

Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận - Ngữ văn lớp 8

A. Củng cố kiến thức

   - Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm

   - Yếu tố biểu cảm giúp cho văn nghị luận có hiệu quả thuyết phục lớn vì nó tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc (người nghe)

   - Để bài văn nghị luận có sức biểu cảm cao, cần có cảm xúc trước những điều mình viết (nói) và phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm.

   - Sự diễn tả cảm xúc cần phải chân thực và không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn.

B. Ví dụ minh họa

   Văn bản "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" chúng ta thấy:

   -Trong bài này có nhiều những từ ngữ và câu văn bộc lộ tình cảm: muốn hòa bình, phải nhân nhượng, càng lấn tới, quyết tâm cướp nước ta, thà hi sinh, nhất định không, phải hi sinh đến giọt máu cuối cùng, thắng lợi nhất định thuộc về ta.

   - Câu văn (cảm thán):

   + Hỡi đồng bào toàn quốc!

   + Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!

C.củng cố

Bài 1: Hãy gạch chân các yếu tố biểu cảm trong đoạn văn sau và cho biết tác dụng:

   Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo; thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình đứng hầu quân man mà không biết tức; nghe nhạc thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. Có kẻ chăm lo vườn ruộng để cung phụng gia đình; có kẻ quyến luyến vợ con để thỏa lòng vị kỷ. Có kẻ tính đường sản nghiệp mà quên việc nước; có kẻ ham trò săn bắn mà trễ việc quân. Có kẻ thích rượu ngon; có kẻ mê giọng nhảm.

(Hịch tướng sĩ – Trần Quốc Tuấn)

Hướng dẫn làm bài

   Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo; thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình đứng hầu quân man mà không biết tức; nghe nhạc thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. Có kẻ chăm lo vườn ruộng để cung phụng gia đình; có kẻ quyến luyến vợ con để thỏa lòng vị kỷ. Có kẻ tính đường sản nghiệp mà quên việc nước; có kẻ ham trò săn bắn mà trễ việc quân. Có kẻ thích rượu ngon; có kẻ mê giọng nhảm.

   Tác dụng: Có sức truyền cảm cao. Đồng thời cũng cho thấy sự căm tức, uất hận trước tội ác của giặc, cũng như giận trước thái độ bàng quan của kẻ bên dưới. Cho thấy tinh thần yêu nước sâu sắc của Trần Quốc Tuấn (nhục, lo, thẹn, tức, căm, vui…)

Bài 2: Viết đoạn văn nghị luận để trình bày luận điểm “Hãy sống yêu thương, chan hòa với mọi người” sao cho đoạn văn có sử dụng yếu tố biểu cảm

Hướng dẫn làm bài

   Trong cuộc sống, mỗi con người cần phải sống yêu thương, chan hòa với mọi người. Sống yêu thương, chan hòa là sống vui vẻ, hòa hợp, quan tâm và thường xuyên tham ra các hoạt đông chung. Nó sẽ giúp cho cuộc sống vui vẻ và được mọi người yêu quý. Nếu không có tình yêu thương thì nhân loại sẽ chìm trong lạnh giá. Mỗi người chỉ còn là cái xác vô hồn, không còn biết yêu, biết quan tâm tới nhau. Vì vậy, tình yêu thương là chất keo gắn kết mảnh vỡ tâm hồn, vực dậy những con người lầm lỗi, làm cho cuộc sống trở nên vui tươi, ý nghĩa hơn. Tình yêu thương không có ở đâu xa, đó là tình bạn thắm thiết, tình cảm gia đình, tình làng nghĩa xóm, tình yêu thương giữa những người cùng dân tộc…Khi gặp những người hoạn nạn, khó khăn, tình yêu thương là sự giúp đỡ, cưu mang, an ủi lẫn nhau. Nhưng trong cuộc sống, có những người lại sống thờ ơ, vô cảm, lạnh nhạt và xa lánh mọi người…thì cuộc sống thật vô vị, tẻ nhạt. Vì vậy, chúng ta hãy sống yêu thương và chan hòa với mọi người.

Xem thêm các bài viết về Lý thuyết Tiếng Việt, Tập làm văn lớp 8 hay khác:

• Hội thoại (tiếp theo)
• Luyện tập: đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận
• Lựa chọn trật tự từ trong câu
• Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
• Chữa lỗi diễn đạt

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:

• Soạn Văn 8
• Soạn Văn 8 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 8 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 8
• Tác giả - Tác phẩm Văn 8
• Tài liệu Ngữ văn 8 phần Tiếng Việt - Tập làm văn
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 8
• Giải vở bài tập Ngữ văn 8
• Top 55 Đề thi Ngữ Văn 8 có đáp án

---