Cuộc chia tay của những con búp bê - Ngữ văn lớp 7

Cuộc chia tay của những con búp bê

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Ngữ văn lớp 7, VietJack biên soạn tài liệu tác giả, tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê trình bày đầy đủ, chi tiết về bố cục, tóm tắt, dàn ý, đôi nét về tác giả, thể loại, dàn ý đọc hiểu văn bản, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích mẫu về tác phẩm. Hi vọng qua loạt bài này sẽ giúp bạn dễ dàng soạn bài Cuộc chia tay của những con búp bê.

Bài giảng: Cuộc chia tay của những con búp bê - Cô Trương San (Giáo viên VietJack)

A. Nội dung tác phẩm

Văn bản kể về hai anh em Thành và Thủy cùng chia đồ chơi và chia tay nhau trước khi bố mẹ ly dị. Khi chia tay, Thành đã nhường đồ chơi cho em nhưng Thủy lại sợ anh gặp ác mộng nên đã chia cho anh con búp bê Vệ Sĩ để nó canh giấc ngủ cho em còn mình giữ lại con Em nhỏ. Hai anh em còn đến trường để Thủy chia tay với cô giáo và bạn bè. Cô giáo tặng Thủy quyển sổ và chiếc bút máy nắp vàng nhưng em không dám nhận vì mẹ đã sắm cho em thúng hoa quả cho em đi bán hàng. Giây phút chia ly của hai anh em diễn ra đột ngột và đầy xót xa, vào khoảnh khắc trước khi đi Thủy đã để lại con búp bê Em nhỏ lại cùng con Vệ Sĩ để chúng mãi mãi không phải rời xa nhau.

B. Đôi nét về tác phẩm

1. Tác giả: 

+ Khánh Hoài (bút danh khác là Bảo Châu), tên thật là Đỗ Văn Xuyền (1937). 

+ Quê gốc: Thái Bình, hiện sống ở Việt Trì – Phú Thọ. 

+ Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1981), sở trường về truyện ngắn. 

+ Với giọng văn tự sự, biểu cảm ông đã khắc họa chân thực những vấn đề trong xã hội. 

+ Tác phẩm chính: Trận chung kết (truyện dài, 1975); Những chuyện bất ngờ (1978); Cuộc chia tay của những con búp bê (truyện tự sự 1992); Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà (1993-1994).

2. Tác phẩm

a, Xuất xứ văn bản

Truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê” của tác giả Khánh Hoài được trao giải Nhì trong cuộc thi thơ-văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Thụy Điển tổ chức năm 1992.

b, Bố cục: 3 phần

Phần 1: Từ đầu… “hiếu thảo như vậy” là cảnh hai anh em chia đồ chơi

Phần 2: Tiếp… “trùm lên cảnh vật” là giây phút Thủy chia tay lớp học

Phần 3: Còn lại là cảnh chia tay đầy xúc động của hai anh em

c, Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

d, Ngôi kể: Ngôi thứ nhất qua nhân vật Thành

e, Ý nghĩa nhan đề 

Đặt cho truyện ngắn nhan đề “Cuộc chia tay của những con búp bê” dường như muốn nhấn mạnh vào giây phút chia đồ chơi đầy tình thương yêu của hai anh em Thành và Thủy. Chi tiết trong cuộc chia tay của những con búp bê cũng thể hiện mong ước khát khao của Thủy rằng không phải chia tay anh mình. 

f, Giá trị nội dung

- Ngợi ca tình anh em thân thiết, luôn yêu thương nhau dù hoàn cảnh có thay đổi

- Qua câu chuyện, mỗi người cần biết trân trọng hơn giá trị của gia đình

  - Phản ánh thực tế của xã hội: Hiện tượng ly hôn và tác động của nó tới những người con trong gia đình

g, Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện và nhân vật đặc sắc

- Ngôn ngữ giản dị, giàu tình cảm

- Cảm xúc chân thật, có sức lay động

- Ngòi bút tài hoa và giàu tình yêu thương

C. Đọc hiểu văn bản

1. Tình huống truyện

Hai anh em Thành và Thủy phải chia tay nhau khi cha mẹ li hôn. Trước khi chia tay, hai anh em đã cùng nhau chia những món đồ chơi mà cả hai luôn yêu quý. Không những thế, em Thủy còn chia tay cả trường học của mình và không được đi học nữa.

=> Tình huống truyện nhiều khó khăn, đặt hai anh em vào tình huống éo le. Từ đó tình cảm và cảm xúc của hai nhân vật được bộc lộ rõ hơn bao giờ hết

2. Cuộc chia tay búp bê

- Búp bê: 

+ Đồ chơi gắn với kỉ niệm và tuổi thơ của hai anh em

+ Chứa đựng tình cảm của tình anh em

- Giây phút chia búp bê và cảm xúc của hai anh em:

 

- Nhân vật Thành:

+ Nhường em hết “ bộ tú lơ khơ, bàn cá ngựa…” 

+  Nhếch mép cười cay đắng khi thấy con Vệ Sĩ và kỉ niệm

+ Cố tỏ ra vui vẻ nhưng nước mắt đã ứa ra

+ Xót xa trước tấm lòng hiếu thảo và chu đáo của em gái

=> Người anh giàu lòng yêu thương, trách nhiệm, bảo vệ và che chở cho em gái

- Nhân vật Thủy:

+ Run lên bần bật

+ Cặp mắt tuyệt vọng

+ Chứng kiến anh định chia rẽ hai con búp bê thì giận dữ “sao anh ác thế” 

+ Lo lắng cho anh khi muốn để lại con Vệ Sĩ để gác đêm cho anh ngủ

=> Cô bé giàu cảm xúc, hiếu thảo, ngoan ngoãn, yêu thương anh.

 

3. Cuộc chia tay với lớp học đầy lưu luyến

- Thủy đến trường lần cuối để gặp cô giáo và các bạn

 

- Cô giáo: Ôm chặt lấy em; chuẩn bị quà (vở+bút); tái mặt và giàn giụa nước mắt khi biết Thủy không được đi học nữa

- Các bạn: “Ồ” lên ngỡ ngàng, sững sờ; khóc thút thít; nắm tay em chẳng muốn rời

 

=> Cuộc chia tay bất đắc dĩ không ai muốn. Tình yêu thương và xót xa của cô giáo và các bạn dành cho Thủy đầy xúc động

4. Hai anh em chia tay nhau

- Thủy “mặt tái xanh như tàu lá” em như người mất hồn

- Đột ngột nhường hết búp bê cho anh

- Nhắc anh không được để chúng rời xa nhau => Gửi gắm mong ước không phải chia ly

- Thành mếu máo đứng chôn chân nhìn theo bóng em đi

=> Cảnh chia tay diễn ra đột ngột và đầy nước mắt. Cô bé Thủy yêu thương anh vô bờ. Nỗi đau không nói hết được của Thành trước giây phút chia ly.

D. Sơ đồ tư duy

Xem thêm các bài soạn về tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 7 đầy đủ, chi tiết hay khác:

• Mẹ tôi

• Ca dao dân ca những câu hát về tình cảm gia đình

• Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người

• Những câu hát than thân

• Những câu hát châm biếm

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:

• Soạn Văn 7 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn 7 (siêu ngắn)
• Soạn Văn 7 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 7
• Tác giả - Tác phẩm Văn 7
• Lý thuyết, Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 7
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 7 có đáp án
• Giải vở bài tập Ngữ văn 7
• Top 48 Đề thi Ngữ Văn 7 (có đáp án)

Lời giải bài tập lớp 7 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 7 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 7 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 7 Cánh diều

---