Qua đèo ngang - Ngữ văn lớp 7

Qua đèo ngang

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Ngữ văn lớp 7, VietJack biên soạn tài liệu tác giả, tác phẩm Qua đèo ngang trình bày đầy đủ, chi tiết về bố cục, tóm tắt, dàn ý, đôi nét về tác giả, thể loại, dàn ý đọc hiểu văn bản, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích mẫu về tác phẩm. Hi vọng qua loạt bài này sẽ giúp bạn dễ dàng soạn bài Qua đèo ngang.

Bài giảng: Qua đèo ngang - Cô Trương San (Giáo viên VietJack)

A. Nội dung tác phẩm

Bài thơ là cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, tuy có sự sống con người nhưng còn vắng vẻ hoang sơ. Giữa khung cảnh ấy là nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn cô đơn của tác giả.

B. Đôi nét về tác phẩm

1. Tác giả

- Bà Huyện Thanh Quan tên thật Nguyễn Thị Hinh, sống ở TK XX.

- Bà là nữ sĩ tài danh hiếm có.

2. Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác: Trên đường vào kinh đô Phú Xuân dạy học, dừng chân ở Đèo Ngang. 

b, Bố cục: 4 phần Đề- Thực- Luận- Kết

- Phần 1(hai câu đề): Cảnh vật Đèo Ngang buổi chiều tà

 -Phần 2 (hai câu thực): Cuộc sống của con người ở Đèo Ngang

- Phần 3 (hai câu luận): Tâm trạng của tác giả

- Phần 3 (hai câu kết): Nỗi cô đơn đến tột cùng của tác giả

c, Phương thức biểu đạt

- Biểu cảm

d, Thể thơ 

- Thất ngôn bát cú, gồm 8 câu, gieo vần cuối câu 1,2,4,6,8

e, Giá trị nội dung

- Cảnh đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút dù đã có sự xuất hiện của con người nhưng còn hoang sơ vắng vẻ. Nỗi nhớ nước, thương nhà, buồn lặng cô đơn của tác giả. 

f, Giá trị nghệ thuật

- Thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật điêu luyện

- Lời thơ trang nhã

- Bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình

C. Đọc hiểu văn bản

1. Cảnh vật Đèo Ngang buổi chiều tà

- Thời gian: xế chiều – thời điểm dễ gợi nên nỗi buồn cô đơn, nhung nhớ; 

- Không gian: Đèo Ngang – một con đèo hùng vĩ, phân chia hai tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh, là ranh giới phân chia Đàng Trong và Đàng Ngoài ngày xưa

- Cảnh vật:cỏ cây, lá, đá, hoa

- Động từ: chen – lẫn vào nhau, không ra hàng ra lối, động từ “chen” chen vào giữa hai câu thơ gợi cảnh tượng rậm rạp, hoang sơ

⇒ Cảnh vật đầy hoang sơ nhưng cũng đã có sự sống thưa thớt

2. Cuộc sống con người ở Đèo Ngang

- Sử dụng từ láy có giá trị gợi hình: lom khom, lác đác – gợi cảm giác thưa thớt, ít ỏi

- Nghệ thuật đảo ngữ:

   + Lom khom … tiều vài chú

   + Lác đác … chợ mấy nhà

- Sự nhỏ bé, ít ỏi, nhỏ nhoi của sự sống ở giữa cảnh vật thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ

⇒ Hình ảnh con người hiện lên thưa thớt, ít ỏi làm cho cảnh vật thêm hoang vắng, tiêu điều. Qua đó, gợi cảm giác buồn hiu, vắng lặng của tác giả

3. Tâm trạng của tác giả

- Âm thanh của chim quốc quốc, gia gia: nghệ thuật lấy động tả tĩnh; chơi chữ. - Tiếng chim quốc, chim gia gia nhớ nước, thương nhà cũng chính là tiếng lòng của chính tác giả đang da diết nhớ nhà, nhớ quê hương, nhớ quá khứ huy hoàng của đất nước.

⇒ Tâm trạng nhớ nước, nhớ nhà, nhớ quê hương của tác giả. Đó cũng chính là tâm trạng hoài cổ của nữ sĩ

4. Nỗi cô đơn tột cùng của tác giả

- Con người nhỏ bé, lẻ loi, cô đơn  đối diện với cả vũ trụ bao la, rộng lớn

- “Một mảnh tình riêng, ta với ta”: những tâm tư không ai cùng chia sẻ

=> Nỗi cô đơn giữa thiên nhiên bao la, hoang vắng của tác giả

D. Sơ đồ tư duy

Xem thêm các bài soạn về tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 7 đầy đủ, chi tiết hay khác:

• Bánh trôi nước

• Bạn đến chơi nhà

• Xa ngắm thác nui Lư

• Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh

• Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:

• Soạn Văn 7 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn 7 (siêu ngắn)
• Soạn Văn 7 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 7
• Tác giả - Tác phẩm Văn 7
• Lý thuyết, Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 7
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 7 có đáp án
• Giải vở bài tập Ngữ văn 7
• Top 48 Đề thi Ngữ Văn 7 (có đáp án)

Lời giải bài tập lớp 7 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 7 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 7 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 7 Cánh diều

---