10+ Phân tích 2 câu cuối Chiều tối (điểm cao)

Phân tích 2 câu cuối Chiều tối điểm cao, hay nhất được chọn lọc từ những bài văn hay của học sinh trên cả nước giúp bạn có thêm bài văn hay để tham khảo từ đó viết văn hay hơn.

10+ Phân tích 2 câu cuối Chiều tối (điểm cao)

Dàn ý 2 câu cuối Chiều tối

I. Mở bài: Giới thiệu bài thơ Chiều tối trích Nhật ký trong tù

II. Thân bài:

* Hai câu thơ miêu tả rất cụ thể đời sống thường nhật. Đó là cảnh cô em xóm núi đang cần mẫn xay ngô và lò than rực hồng tỏa ra ánh sáng và người đi đường như quên đi cảnh ngộ của riêng mình, hoà vào không khí lao động.

- Điểm nhìn của nhà thơ lúc này không phải là đỉnh trời nữa mà là mặt đất. Người đã ghi lại hình ảnh của cô gái xay ngô. Hình ảnh này nổi bật trong bức tranh chiều tối.

- Bác đã quên cảnh ngộ của mình để cảm nhận cuộc sống xung quanh. Bác như hoà vào không khí lao động ở xóm núi, đồng cảm với nỗi vất vả của người lao động.

- Cô gái xay ngô và bếp lửa rực hồng gợi tới cảnh gia đình đầm ấm, bộc lộ khát vọng, ước mơ thầm kín của người tù bị lưu đày trên đất khách về cuộc sống tự do.

- Có hai chi tiết cần chú ý:

+ Một là hình ảnh cô gái xuất hiện đã hướng người đọc từ không gian cảnh vật của mây trời, chim muông trở về với đời sống con người. Đâu cũng là đặc điểm của câu chuyển trong bất cứ bài thơ tứ tuyệt nào của Bác.

+ Con người trong thơ của Bác vừa khoẻ khoắn, nó mang lại niềm vui trong cuộc sống lao động. Nó làm dịu đi nỗi cô đơn của người đi đường. Người đi đường trong phút chốc cũng cảm thấy hơi ấm của sự sống, của tự do.

+ Hai là hình ảnh rực hồng của lò than. Chữ "hồng" thật đáng chú ý. Đấy là "thi nhãn" (con mắt của nhà thơ) hay là "nhãn tự" (chữ có mắt). Hoàng Trung Thông cho rằng "Chữ hồng sáng bừng lên. Nó cân lại, chỉ là một chữ thôi với hai mươi bảy chữ khác dầu nặng đến mấy chăng nữa".

- Bài thơ có sự vận động của không gian, thời gian từ lúc chiều muộn cho đến chiều tối, từ không gian núi rừng hiu quạnh đến không khí đầm ấm của gia đình. Từ nỗi buồn cô đơn, thấm mệt của người tù bị lưu đày đến niềm vui tìm thấy trong lao động. Sự vận động ấy chỉ có ở sự cảm nhận, cái nhìn đầy lạc quan và tình yêu thương con người của một tâm hồn "Nâng niu tất cả chỉ quên mình".

III. Kết bài: Nêu cảm nhận của em về bài thơ Chiều tối trích Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 1

Hồ Chí Minh được nhân loại biết đến không chỉ là một vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam mà còn được biết đến như một nhà văn, nhà thơ lớn của thế kỷ XX. Ngoài văn chính luận, người còn để lại cho đời một sự nghiệp thơ ca đáng trân trọng. Trong đó nổi bật nhất là tập thơ Nhật ký trong tù. Tập thơ này như một cuốn nhật ký bằng thơ ghi lại những chặng đường giải lao đầy gian nan vất vả của người tù. Nhưng bằng bản lĩnh thép, tinh thần thép Người đã vượt qua hoàn cảnh tù đày để hướng về ánh sáng. Bài thơ Chiều tối là một trong những sáng tác tiêu biểu nhất của tập Nhật ký trong tù. Đặc biệt 2 câu thơ cuối để lại cho bạn đọc rất nhiều ấn tượng khó quên.

Nếu như hai câu đầu bài thơ có phảng phất nỗi buồn của lòng người, của tâm trạng người tù thì hai câu thơ miêu tả rất cụ thể đời sống thường nhật.

Cảnh chiều tà nơi vùng sơn cước có chút hiu hắt vắng lặng gợi lên cái bâng khuâng man mác trong lòng người đọc nhưng sự biến chuyển của hai câu sau nhanh chóng xóa đi cái hiu hắt vốn có của núi rừng. Đó chính là lúc mà đôi mắt yêu thương và trái tim nhân ái bao la của Người bắt gặp vẻ dẹp của con người lao động:

"Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,

Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng"

Sinh thời Hồ Chí Minh chỉ có một ao ước lớn:"Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành". Nghĩa là ao ước của Người luôn hướng về nhân dân, nhân dân ở đây không chỉ hiểu là dân tộc Việt Nam ta mà còn là nhân dân cần lao trên thế giới. Đó chính là tinh thần nhân đạo cao cả của Quốc tế cộng sản.

Câu thơ nguyên bản "Sơn thôn thiếu nữ" dịch là "Cô em xóm núi" đứng trên bình diện nghĩa của từ thì không có gì sai. Nhưng câu thơ dịch đã không thể hiện được cái nhìn trân trọng của nhân vật trữ tình đối với con người; giọng điệu trang trọng của câu thơ nguyên tác không hiện diện trong lời thơ dịch. Người phụ nữ đã nhiều lần có mặt trong thơ chữ Hán, nhưng phần lớn họ đều thuộc giới thượng lưu hoặc chí ít cũng gần gũi với giới thượng lưu. Phần lớn người phụ nữ trong cổ thi đều mang nỗi buồn thương man mác vì chiến tranh sinh ly tử biệt hay lỡ dỡ tình duyên, Vương Xương Linh đời Đường từng viết Khuê oán:

"Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu,

Xuân nhật ngưng trang thướng thúy lâu.

Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc,

Hối giao phu tế mịch phong hầu."

Dịch thơ

"Cô gái phòng the chửa biết sầu

Ngày xuân trang điểm dạo lên lầu

Đầu đường chợt thấy tơ xanh liễu

Hối để chồng đi kiếm tước hầu."

Cái mới ở đây là cũng viết về hình ảnh người phụ nữ nhưng thơ Bác lại viết về người dân lao động với cái nhìn trân trọng yêu thương mang niềm vui của tấm lòng nhân đạo. Hai chữ "thiếu nữ" gợi lên vẻ trẻ trung, tươi tắn của cô gái cùng với hoạt động xay ngô đã làm hiện lên vẻ đẹp khỏe khoắn, nhịp nhàng trong lao động. Hình ảnh này đã làm xôn xao cả buổi chiều cô quạnh mang đến cho bức tranh thơ sức sống và niềm vui lan tỏa. Có lẽ cũng chính vì vậy mà có một nhà phê bình nào đó từng nhận xét rằng "Không rõ trước Hồ Chí Minh đã có một "sơn thôn thiếu nữ" thực sự là người lao động bước vào thế giới của nàng thơ hay chưa? Chỉ biết rằng việc đặt hình ảnh "sơn thôn thiếu nữ"ở vị trí trung tâm của bức tranh phong cảnh chiều tối đã làm cho bức tranh thiên nhiên trở thành bức tranh về cuộc sống con người. Sự chuyển đổi ấy thể hiện một khuynh hướng vận động của hình tượng thơ và quan điểm nhân sinh của Bác. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Hồ Chí Minh cũng gắn bó với cuộc sống con người nơi trần thế đặc biệt là cuộc sống nhân dân lao động".

Tính hiện đại ở đây nữa chính là nghệ thuật biểu hiện. Tài hoa của Người là ở chỗ tả cảnh thiên nhiên, tả cảnh chiều tối mà không phải dùng đến một tính từ chỉ thời gian nào. Cả bài thơ không hề có chữ tối nào cả mà người đọc vẫn nhận ra chữ tối. Người dùng ánh lửa đỏ để thể hiện thời gian (trời có tối mới nhìn thấy lò than rực hồng). Hơn nữa, người đọc còn cảm nhận được bước đi của thời gian từ chiều đến tối. Cô gái xay ngô từ khi trời còn ánh sáng; xay xong thì trời đã tối. Điệp ngữ liên hoàn (điệp ngữ vòng) "ma bao túc - bao túc ma hoàn" đã cho ta cảm nhận được thời gian đang vận động đang xoay theo từng vòng quay của cối xay ngô. Phải chăng Hồ Chí Minh đã có một phát hiện mới trong bút pháp tả thời gian. Rõ ràng, ngay cả khi tả cảnh chiều tối, thơ Hồ Chí Minh vẫn có sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng. Vòng quay của chiếc cối chấm dứt, công việc kết thúc (bao túc ma hoàn) thì lò than cũng vừa đỏ (lô dĩ hồng), ánh lửa đỏ ấm nồng xuất hiện thật bất ngờ, tỏa sáng vào đêm tối xua tan đi cái lạnh lẽo hiu hắt của núi rừng. Đó cũng là lúc mà cô gái kia được quây quần bên mâm cơm ấm cúng của gia đình.

Chữ "hồng" nằm ở cuối bài thơ nhưng có một vị trí đặc biệt. Trong nghệ thuật Đường thi, chữ hồng được xem là nhãn tự là con mắt thần. Nó tạo nên cái thần thái đặc biệt cho bài thơ. Hoàng Trung Thông nhận xét rằng: Với một chữ "hồng", Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mệt mỏi, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn ra trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong ngô tối. Chữ "hồng" trong nghệ thuật thơ đường người ta gọi là "con mắt thơ" (Thi nhãn hoặc là nhãn tự (chữ mắt nó sáng bùng lên, nó căn lại, chỉ một chữ thôi với hai mươi bảy chữ khác dẫn đầu nặng đến mấy đi chăng nữa. Với chữ "hồng" đó có ai còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, nhọc nhằn nữa đâu, mà chỉ thấy màu đỏ đã nhuốm lên cả bóng đêm, cả thân hình, cả lao động của cô gái đáng yêu kia. Đó là màu đỏ tình cảm Bác.

Như vậy chữ "hồng" rất xứng đáng là "ông thánh thứ hai mươi tám" của bài thơ. Ánh hồng ấy không chỉ tỏa ra từ chiếc bếp lửa bình dị của một "sơn thôn thiếu nữ" mà chủ yếu được tỏa ra từ tấm lòng nhân ái, tinh thần lạc quan của Hồ Chí Minh. Về nét nghĩa khác, chữ "hồng" còn là biểu hiện của cuộc vận động từ bóng tối ra ánh sáng. Thơ Hồ Chí Minh bao giờ cũng vậy, luôn hướng về ánh sáng. Trong bài thơ Tảo giải, chữ Hồng ấy cũng đã từng xuất hiện:

"Phương Đông màu trắng chuyển sang hồng

Bóng tối đêm tàn sớm sạch không"

Chữ hồng ấy với chữ hồng trong Chiều tối có cùng một nét nghĩa là chỉ ánh sáng, chỉ niềm vui, sự lạc quan của người tù. Con đường cách mạng Việt Nam cũng vậy đi từ trong đêm trường nô lệ, đi trong chông gai để đến với con đường vinh quang.

"Đầu tường sớm sớm vầng dương mọc,

Chiếu cửa nhà lao, cửa vẫn cài;

Trong ngục giờ đây còn tối mịt,

Ánh hồng trước mặt đã bừng soi."

(Trích nhật ký trong tù)

Thành công của bài thơ chính là yếu tố cổ điển kết hợp với hiện đại, giữa tâm hồn thi sĩ và tinh thần thép của người tù cách mạng. Bài thơ đã làm người đọc xúc động trước tình cảm nhân ái bao la của người tù chiến sĩ cộng sản Hồ Chí Minh dù trong hoàn cảnh tù đày nơi đất khách quê người nhưng Người vẫn vượt lên trên tất cả mọi sự khổ đau, đọa đày vè thể xác để đưa đến cho người đọc những vần thơ tuyệt bút. Qua bài thơ ta càng hiểu, càng yêu hơn lãnh tụ Hồ Chí Minh của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Xin được mượn bốn câu thơ của nhà thơ Tố Hữu thay cho lời kết:

"Lại thương nỗi đọa đày thân Bác

Mười bốn trăng tê tái gông cùm

Ôi chân yếu, mắt mờ tóc bạc

Mà thơ bay cánh hạc ung dung"

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 2

“Chiều tối” là bài thơ được Hồ Chí Minh viết trong thời điểm gần kết thúc của một chuyến chuyển lao. Bài thơ là một bức tranh vẽ cảnh chiều tối nơi núi rừng - cảnh đẹp bởi nó ánh lên sự sống ấm áp của con người. Qua đó, bộc lộ một tâm hồn thi nhân nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên, một tấm lòng nhân hậu đối với con người, một phong thái ung dung luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai.

Cảnh chiều tối là một đề tài quen thuộc của văn chương. Khung cảnh buổi chiều về tối thường dễ sinh tình vì thế, buổi chiều đã đi vào bao áng thơ kim cổ, làm nên những vần thơ tuyệt tác. Thơ chiều cổ điển thường man mác một nỗi buồn đìu hiu, hoang vắng trong sự tàn tạ của thời gian, hoặc trĩu nặng nỗi buồn tha hương lữ thứ. Ở đây, bằng vài nét chấm phá của bút pháp ước lệ tượng trưng tác giả đã dựng nên bức phông lớn làm nền cho cảnh chiều:

Nếu như ở hai câu thơ đầu bằng bút pháp cổ điển Bác đã dựng nên bức phông lớn làm nền cho bức tranh, thì trong hai câu thơ sau, Bác tập trung làm nổi bật hình tượng trung tâm của bức tranh. Từ bút pháp cổ điển Bác chuyển hẳn sang bút pháp hiện đại.

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,

Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

(Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết lò than đã rực hồng)

“Xóm núi” là hình ảnh giản dị biểu tượng cho sự sống bình yên của con người. Xóm núi như đẹp hơn, ấm áp hơn với hình ảnh người thiếu nữ. Vẻ đẹp trẻ trung đầy sức sống của người thiếu nữ với tư thế lao động (xay ngô) trở thành tâm điểm của bức tranh thiên nhiên buổi chiều. Điều đáng lưu ý ở đây là hình tượng người thiếu nữ trong thơ Bác hoàn toàn khác với hình tượng người thiếu nữ trong thơ xưa. Người phụ nữ trong thơ xưa thì thường được ví như “Liễu yếu đào tơ” và sống trong cảnh “Phòng khuê khép kín”, chỉ biết “cầm, kì, thi, hoạ” là đủ. Còn người thiếu nữ trong thơ Bác thì gắn liền với công việc lao động bình dị, đời thường, khỏe khoắn đầy sức sống. Phải chăng chính cái sức sống ấy của người thiếu nữ đã làm nên vẻ đẹp lung linh cho bức tranh.

Trong thơ xưa, những bức tranh vẽ cảnh chiều đều có bóng dáng con người nhưng sao lẻ loi, cô độc và hiu hắt quá. Con người ở đây mang nặng một nỗi niềm hoài cổ, một nỗi sầu muộn:

“Lom khom dưới núi tều vài chú,

Lác đác bên sông chợ mấy nhà”

(Qua Đèo Ngang - Bà Huyện Thanh Quan)

Hay:

“Gác mái ngư ông về viễn phố,

Gõ sừng mục tử lại cô thôn”

(Chiều Hôm Nhớ Nhà - Bà Huyện Thanh Quan)

Còn con người trong thơ Bác, lại là con người lao động đầy sức sống. Chính hai từ “thiếu nữ” đã làm bừng lên sức sống của bức tranh. Cô gái miệt mài xay ngô và hình như cô không chú ý đến những gì xung quanh mình. Cối xay vẫn cứ quay và quay tít “ma bao túc” rồi “bao túc ma” và khi ngô đã xay xong “bao túc ma hoàn” thì cô mới nhìn thấy “lò than đã rực hồng”. Hình ảnh “lò than đã rực hồng” hiện lên trong đêm tối càng làm nổi bật hình ảnh người thiếu nữ. Toàn bộ cảnh thiên nhiên đang chìm trong màu xám nhạt chuyển sang màu tối. Cũng vì thế hình ảnh lò than rực hồng có sức lôi cuốn đặc biệt. Bài thơ kết thúc bằng chữ “hồng”, có thể nói đó chính là chỗ đẹp nhất của bài thơ. Đó chính là ánh lửa hồng của cuộc sống đầm ấm, hạnh phúc gia đình, ánh lửa hồng của sự sống, của niềm lạc quan. Chữ “hồng” đặt ở cuối bài thơ soi rõ vẻ đẹp của người thiếu nữ, toả ánh sáng và hơi ấm xua đi cái buồn vắng của bức tranh chiều tối nơi rừng núi.

Hai câu thơ đã cho ta thấy được cái nhìn ấm áp đầy yêu thương, trân trọng của Bác đối với con người lao động. Buổi “Chiều tối” nơi miền rừng núi quạnh hiu, hoang vắng, lẽ ra rất đỗi buồn bã, thê lương trước mắt người tù bị xiềng xích, bị giải đi với biết bao nỗi gian lao vất vả, nhưng trái lại đó là tiếng reo vui. Chữ “hồng” ở cuối bài đã làm nên tiếng reo vui ấy, tạo cho bài thơ âm hưởng nồng ấm, dạt dào.

“Chiều tối” là một tác phẩm đậm đà màu sắc cổ điển mà cũng rất hiện đại, thể hiện một cách tự nhiên và phong phú vẻ đẹp của hình ảnh người tù - thi sĩ, người chiến sĩ cộng sản Hồ Chí Minh. Bài thơ đã thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết của Bác. Điều đặc biệt ở đây là cảm quan thiên nhiên của Bác gắn liền với cảm quan nhân đạo, cảm quan về sự sống.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 3

Thơ của Bác thường là vậy, thoạt nhìn xem tưởng không có gì sáng tạo, vẫn chỉ là những hình ảnh ước lệ quen thuộc trong lối đường thi:

Chim mỏi về rừng tìm chỗ ngủ

Cho mây trôi nhẹ giữa từng không

Thực ra, đó là hình ảnh tích cực trong mắt của người tu thi sĩ khi chiều tối nơi núi rừng.

Tuy nhiên, thơ của Hồ Chí Minh vẫn có một điểm rất độc đáo: mạch thơ, hình ảnh thơ cũng như tư tưởng thơ ít khi tĩnh lại mà thường vận động một cách đầy khỏe khoắn và bất ngờ, hướng về sự sống và ánh sáng:

Cô em xóm núi xay ngô tối

Xây hết lò than đã rực hồng

Nếu như nói về cảnh thì sự chuyển cảnh trong Câu thơ này cũng rất đỗi tự nhiên. Khi đêm đã buông xuống, tấm màn đen của nó đã bao trùm lên toàn cảnh vật thì nhà thơ chỉ có thể hướng tầm nhìn về phía có ánh sáng. Đó chính là ánh sáng soi tỏ hình ảnh một cô thôn nữ xay ngô để chuẩn bị bữa cơm chiều.

Ở câu thơ thứ ba, người dịch đã thêm chữ “tối” Không có trong nguyên tác. Từ nay không sai nhưng lại làm cái tinh tế của bài thơ mất mát đi ít nhiều. Nó vừa làm lộ ý thơ, vừa khiến cho nội dung kém đi sự gợi mở.

Lê Chí Viễn còn phát hiện ra thêm một điểm vô cùng tinh vi ở câu thơ này. Đảo ngữ “ma bao túc” “bao túc mà hoàn” khiến cho câu thơ trở nên thật hấp dẫn và đặc biệt. Thời gian trôi tình theo cánh chim và làn mây, theo những vòng xoay ngô cuối của người thiếu nữ, quay mãi, quay mãi và đến khi cô ấy phải dừng lại thì lo than đã rực Hồng, nó dịch lên một thứ ánh sáng tuyệt đẹp. Thứ ánh sáng tỏa ra từ phía lò than kia không chỉ là thứ ánh sáng thắp lên trong đêm tối tăm, mịt mù mà còn là ánh sáng của niềm tin, của hy vọng mà Bác vẫn luôn luôn tin tưởng và gửi gắm. Đọc thơ Bác, buồn nhưng vẫn tràn ngập niềm tin và hy vọng có lẽ là vì vậy.

Hai câu thơ đầu là cảnh buồn, cảnh chiều muộn với hình ảnh cánh chim và con người đều mỏi mệt trước giờ khách tàn lụi nhưng hai câu thơ sau lại là một niềm vui, một niềm tin háo hức, mong chờ qua hình ảnh đúng lửa hồng. Chỉ một hình ảnh nhỏ nhưng lại có thể cân chỉnh cả bài thơ, khiến cho bài thơ sáng rực lên sự ấm áp. Sự sống, ánh sáng và niềm vui của con người được hiện lên ở trung tâm của bức tranh được nhà thơ vẽ ra đã tỏa sáng, xua tan cái cô quạnh, cái mệt mỏi của cảnh chiều nơi núi rừng.

Nguyễn Du đã từng nói: “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” Chân lý ấy khá ứng với hai câu thơ đầu tiên. Nhưng ở hai câu thơ này, ta phải nhấn mạnh rằng do cảnh buồn nên người cũng muốn buồn theo. Tuy vậy, ở hai câu thơ sau thì niềm vui đã quay trở lại. Sự hy vọng, niềm tin thông qua hình ảnh gọi lửa hồng đã khiến cho bài thơ trở nên vui tươi và dạo dực hơn hẳn…

Mới biết mọi niềm vui, nỗi buồn của Bác hồ đều gắn bó với niềm vui, nỗi buồn của đất nước. Quyền hành nỗi bất hạnh của riêng mình, của tù ngục, khổ đau, Bác vẫn đau đầu lo cho nước nhà…

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 4

Nhật kí trong tù (1942 - 1943) tỏa sáng tâm hồn cao đẹp của người chiến sĩ cộng sản vĩ đại Hồ Chí Minh. Tâm hồn tha thiết yêu con người, đất nước bao nhiêu thì cũng thiết tha yêu thiên nhiên cuộc sống bấy nhiêu. Tâm hồn ấy trong những tháng ngày tù đày tăm tối luôn hướng về tự do, ánh sáng, sự sống và tương lai. Trên đường bị giải đi trong chiều buồn ở tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc lòng nhà thơ - người tù bỗng ấm lên và phấn chấn vui vẻ trước thiên nhiên đẹp và hình ảnh cuộc sống bình dị ấm cúng. Cảm xúc nhà thơ viết bài thơ Mộ. Bài thơ được sáng tác cuối thu 1942.

Bài thơ có hai bức tranh rõ nét: hai câu đầu là cảnh hoàng hôn, hai câu sau là cảnh sinh hoạt.

Không gian thay đổi, khung cảnh sinh hoạt của một bản làng miền núi được mở ra một cách tự nhiên:

Cô em xóm núi xay ngô tối

Xay hết lò than đã rực hồng

Hai câu thơ sử dụng bút pháp điểm nhãn của thơ cổ điển, nhưng hình ảnh thơ bình dị, chân thực lại được ghi bởi bút pháp hiện thực. Hình ảnh cô gái mải miết xay ngô và xay xong bên lò lửa rực hồng gợi bức tranh đời sống có vẻ đẹp bình dị, ấm cúng, yên vui. Riêng đối với người tù mệt mỏi, mất tự do thì cảnh ấy trở nên vô cùng hấp dẫn, quý giá, thiêng liêng, vì nó lệ thuộc về thế giới tự do. Chỉ có ai đã từng trải qua những cánh đời đau khổ đầy giông bão mới thấy hết giá trị của từng phút giây cảnh đời bình yên. Do đó bức tranh đời sống trở thành nguồn thơ dạt dào, thể hiện niềm xao xuyến, sự rung động mãnh liệt hồn thơ.

Lò lửa hồng là hình ảnh nổi bật trung tâm của bức tranh thơ, làm nổi rõ hình ảnh của cô gái. Nó sưởi ấm bức tranh thiên nhiên hiu hắt. lạnh lẽo và sưởi ấm tâm hồn nhà thơ. Vậy là, hình ảnh cuộc sống con người là điểm hội tụ vẻ đẹp bài thơ, tỏa sáng ánh và hơi ấm xung quanh. Hình ảnh lò lửa hừng hực đặt bên cạnh cô gái tạo ra vẻ đẹp trẻ trung, đầy sức sống của cảnh thơ. Hoàng Trung Thông cho rằng chữ hồng là nhãn tự của bài thơ là vì vậy. Ý thơ cuối khỏe, đẹp bộc lộ niềm vui, lòng yêu đời, yêu cuộc sống. tinh thần lạc quan của Bác.

Như vậy hai câu thơ là sự quan sát của người đi đường nhưng là cái nhìn của người đang khao khát tìm về cuộc sống bình yên giản dị. Thế nên khi bắt gặp hình ảnh cuộc sống con người giữa miền sơn cước, tình yêu và niềm vui đã tràn ngập cõi lòng. Không phải ngoại cảnh tác động đến con người mà chính cảm xúc của con người trùm lên ngoại cảnh. Thiên nhiên đẹp nhưng chưa đủ mang đến niềm vui. Cuộc sống đẹp đã mang đến niềm vui chan chứa. Điều ấy đã thể hiện phẩm chất nhân văn cao đẹp của nhà thơ.

Nguyên tác chữ Hán không có từ tối, bản dịch thơ thừa từ. Không miêu tả đêm tối mà vẫn cảm nhận được là nhờ ánh lửa lò than. Lấy ánh sáng để làm nổi bóng tối, nghệ thuật là ở đó.

Hình tượng thơ vận động rất tự nhiên, bất ngờ, khỏe khoắn: từ lạnh lẽo, hắt hiu đến ấm nóng, sum vầy, từ tối đến sáng, từ buồn sang vui... đó là điểm đặc sắc trong phong cách thơ của Bác, thể hiện niềm tin yêu cuộc đời dù đang ở trong những tháng ngày đau khổ nhất.

Bài thơ Chiều tối có sự hài hòa giữa phong cách cổ điển với hiện đại, giữa thiên nhiên với tâm hồn. Bài thơ đã cho người đọc thưởng thức bức tranh thiên nhiên đẹp và cảm nhận được vẻ đẹp của tâm hồn lớn. Một tâm hồn phong phú, giàu cảm xúc, một tình cảm hồn hậu, thiết tha với thiên nhiên, cuộc sống con người; luôn hướng về sự sống và ánh sáng, một tinh thần lạc quan trong gian khổ.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 5

Nguyễn Ái Quốc không chỉ là một nhà văn hóa, một anh hùng dân tộc lỗi lạc mà còn là nhà văn, nhà thơ lớn. Người đã để lại một sự nghiệp văn chương phong phú về thể loại, đa dạng về phong cách và sâu sắc về tư tưởng. Trong đó bài thơ “Mộ” là một ví dụ. Bài thơ “Mộ” (“Chiều tối”) của Nguyễn Ái Quốc thể hiện được tình yêu thiên nhiên và tình yêu quê hương đất nước sâu sắc. Đặc biệt thể hiện qua 2 câu thơ cuối:

Thời gian từ chiều muộn đã chuyển sang chiều tối. Cảm xúc của con người không còn thoáng buồn nữa mà đã thấy vui. Không gian cũng bừng sáng lên màu đỏ “rực hồng” của lò than:

Cô em xóm núi xay ngô tối

Xay hết lò than đã rực hồng.

Hình ảnh cô gái xay ngô tối trở thành hình ảnh trung tâm của bài thơ, toát lên vẻ trẻ trung, khỏe mạnh sống động. Vẻ đẹp của bức tranh thể hiện ở hình ảnh người lao động. Tâm hồn Hồ Chí Minh luôn hướng về tương lai, về nơi có ánh sáng ấm áp của sự sống.

Câu thơ mang đậm sắc thái hiện đại. Tác giả sử dụng thành công cấu trúc lặp liên hoàn: “Ma bao túc”,”bao túc ma” hành động xay ngô lặp đi lặp lại diễn tả vòng tuần hoàn của cối xay ngô.

Ở đó người ta nhận ra nhịp điệu trôi chảy của thời gian nhưng kì diệu chính là ở chỗ nhịp điệu của thời gian hoà vào nhịp điệu trong cuộc sống. Buổi chiều êm ả đã kết thúc để bước vào đêm tối, song đêm tối không lẽo âm u mà bừng sáng bằng ngọn lửa hồng.

Từ hai câu đầu đến hai câu cuối của bài thơ “Chiều tối” là sự vận động của tứ thơ từ nỗi buồn sang niềm lạc quan, từ bóng tối ra ánh sáng. Hai câu trên cảnh buồn và lòng cũng không vui.

Hai câu thơ lại là một niềm vui thể hiện ở hình ảnh ánh lửa hồng bỗng rực sáng lên.Ánh lửa hồng là niềm vui của con người làm tan đi cái cô đơn, mệt mỏi tàn lụi của buổi chiều nơi núi rừng hiu quạnh. Đó cũng chính là nét cổ điển nhưng vẫn khá hiện đại của bài thơ.

Sự vận động của hình tượng thơ từ thiên nhiên quạnh vắng đến con người lao động, đến sự sống đến ánh sáng và tương lai được thể hiện hết sức tự nhiên, giàu cảm xúc. Sự vận động này trong tư tưởng Hồ Chí Minh nằm xuyên suốt trong các bài thơ của tập “Nhật kí trong tù”.

Bài thơ kết lại bằng chữ “hồng “chính là nhãn tự của bài thơ thu được cả linh hồn sức sống của toàn bài. Cả bức tranh bừng sáng bởi chữ”hồng”đó. Nó thể hiện niềm tin tưởng ý chí, nghị lực kiên cường của người tù cộng sản Hồ Chí Minh.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 6

Hồ Chí Minh là một cái tên mà tất cả con dân Việt Nam đều ghi tạc trong tim với một lòng yêu quý, kính trọng vô bờ bến. Trong quá trình tìm lại tự do cho dân tộc, Bác đã phải chịu rất nhiều khổ cực, gian khó, đã rất nhiều lần bị bắt giam, chuyển từ nhà tù này sang nhà tù khác, bị đánh đập, tra tấn dã man. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khó khăn ấy, ở Người vẫn ánh lên một tinh thần lạc quan, một niềm tin vào một ngày mai tươi sáng.

Bài thơ "Chiều tối" nằm trong tập thơ "Nhật kí trong tù" đã thể hiện được phần nào tinh thần ấy của Người. Bài thơ chỉ đơn giản là tả lại cảnh nơi thôn dã vào một buổi chiều tối, thế nhưng ẩn chứa trong đó là một ước mơ tự do cho bản thân, ước mơ được quay trở lại quê hương để tiếp tục sứ mệnh của mình. Hai câu sau là cảnh sinh hoạt.

Không gian thay đổi, khung cảnh sinh hoạt của một bản làng miền núi được mở ra một cách tự nhiên:

"Cô em xóm núi xay ngô tối

Xay hết lò than đã rực hồng"

Hai câu thơ sử dụng bút pháp điểm nhãn của thơ cổ điển, nhưng hình ảnh thơ bình dị, chân thực lại được ghi bởi bút pháp hiện thực. Hình ảnh cô gái mải miết xay ngô và xay xong bên lò lửa rực hồng gợi bức tranh đời sống có vẻ đẹp bình dị, ấm cúng, yên vui. Riêng đối với người tù mệt mỏi, mất tự do thì cảnh ấy trở nên vô cùng hấp dẫn, quý giá, thiêng liêng, vì nó lệ thuộc về thế giới tự do. Chỉ có ai đã từng trải qua những cánh đời đau khổ đầy giông bão mới thấy hết giá trị của từng phút giây cảnh đời bình yên. Do đó bức tranh đời sống trở thành nguồn thơ dạt dào, thể hiện niềm xao xuyến, sự rung động mãnh liệt hồn thơ.

Lò lửa hồng là hình ảnh nổi bật trung tâm của bức tranh thơ, làm nổi rõ hình ảnh của cô gái. Nó sưởi ấm bức tranh thiên nhiên hiu hắt. lạnh lẽo và sưởi ấm tâm hồn nhà thơ. Vậy là, hình ảnh cuộc sống con người là điểm hội tụ vẻ đẹp bài thơ, tỏa sáng ánh và hơi ấm xung quanh. Hình ảnh lò lửa hừng hực đặt bên cạnh cô gái tạo ra vẻ đẹp trẻ trung, đầy sức sống của cảnh thơ. Hoàng Trung Thông cho rằng chữ hồng là nhãn tự của bài thơ là vì vậy. Ý thơ cuối khỏe, đẹp bộc lộ niềm vui, lòng yêu đời, yêu cuộc sống, tinh thần lạc quan của Bác.

Giữa cảnh buồn của thiên nhiên như trong thơ cổ, cô sơn nữ hiện lên như một điểm sáng, làm cho cả bức tranh trở nên sinh động, vui tươi hơn. Đó chính là nét cố điển mà hiện đại trong thơ của Hồ Chí Minh. Bức tranh vừa có người, vừa có hoạt động khỏe khoắn của con người trong đó. Đó chính là nét đẹp, nét đáng quý của người dân lao động. Cô gái đang miệt mài xay ngô bên lò than rực hồng để chuẩn bị bữa tối. Ở đây, bản dịch thơ không đảm bảo được nghệ thuật của bản chữ Hán. Bác đã lặp lại hai chữ "bao túc" ở cuối câu thứ ba và đầu câu thứ tư, như những vòng xoay nối tiếp nhau của cô gái, như sự tuần hoàn của thời gian, trời đã tối, tối dần. Bức tranh vừa ấm áp bởi cảnh tượng lao động khỏe khoắn của người thôn nữ lao động, vừa bởi cái ánh hồng của bếp lò. Đó chỉ là một thứ hạnh phúc bình dị, vậy mà Bác vẫn gạt bỏ hết những đau đớn, mệt mỏi về thân xác để cảm nhận được.

Hình tượng thơ vận động rất tự nhiên, bất ngờ, khỏe khoắn: từ lạnh lẽo, hắt hiu đến ấm nóng, sum vầy, từ tối đến sáng, từ buồn sang vui... đó là điểm đặc sắc trong phong cách thơ của Bác, thể hiện niềm tin yêu cuộc đời dù đang ở trong những tháng ngày đau khổ nhất.

Bài thơ Chiều tối có sự hài hòa giữa phong cách cổ điển với hiện đại, giữa thiên nhiên với tâm hồn. Bài thơ đã cho người đọc thưởng thức bức tranh thiên nhiên đẹp và cảm nhận được vẻ đẹp của tâm hồn lớn. Một tâm hồn phong phú, giàu cảm xúc, một tình cảm hồn hậu, thiết tha với thiên nhiên, cuộc sống con người; luôn hướng về sự sống và ánh sáng, một tinh thần lạc quan trong gian khổ.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 7

"Nhật ký trong tù" của Hồ Chí Minh được viết từ 2/8/1942 đến 10/9/1943 khi Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam một cách vô cớ, đầy đoạ khắp các nhà lao tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Tập thơ này như một cuốn nhật ký bằng thơ ghi lại những chặng đường giải lao đầy gian nan vất vả của người tù. Nhưng bằng bản lĩnh thép, tinh thần thép Người đã vượt qua hoàn cảnh tù đày để hướng về ánh sáng. Và 2 câu thơ cuối Chiều tối để lại nhiều ấn tượng trong lòng độc giả.

Trở lại bài "Chiều tối", áng mây cô đơn lẻ loi đang lơ lửng, trôi nhẹ trên bầu trời là hình ảnh ẩn dụ về người lưu đày trên con đường khổ ải xa lắc! Ngôn ngữ thơ hàm súc, biểu cảm, vừa tả cảnh vừa tả tình, thoáng nhẹ mà đầy ấn tượng, dư ba. Tiếp theo câu cuối 3 - 4 từ cảnh bầu trời tác giả nói về cuộc sống con người nơi núi. Thiếu nữ và lò than hồng là trung tâm của bức tranh này:

"Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc

Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng".

Một nét vẽ trẻ trung, bình dị, đáng yêu: Thiếu nữ xóm núi đang xay ngô. Ba chữ "ma bao túc" ở cuối câu ba được láy lại "bao túc ma hoàn..." ở đầu câu 4, động tác nhịp nhàng xay ngô, vừa diễn tả sự chuyển động vòng tròn của cái cối đá xay ngô thủ công. Đức tính cần mẫn của thiếu nữ xóm núi được cảm nhận và trân trọng. Nghệ thuật điệp ngữ liên hoàn đã làm cho thơ liền mạch và có về nhạc điệu.

Câu thơ địch: "Cô em xóm núi xay ngô tối", với 2 chữ cô em đã làm lạc phong cách thơ Hồ Chí Minh; chữ "tối" thêm vào đã làm cho ý thơ lộ, còn đâu nữa ý tại ngôn ngoại trong bài thơ chữ Hán này?.

Sự vật như nối liếp theo dòng chảy thời gian mà xuất hiện: Khi ngô xay xong than đã rực hồng, sáng bừng lên, vô cùng ấm áp. Khi màn đêm đã bao mịt mùng, lò than đỏ rực lên, cảnh vật ấy thu hút tâm trí người tù đang bị giải đi. Buồn biết bao cảnh bếp lạnh tro tàn! ấm áp biết bao một ngọn đèn, một bếp hồng trong đêm lạnh.

Hình ảnh thiếu nữ xóm núi xay ngô và lò than rực hồng tượng trưng cho một mái ấm đoàn tụ gia đình, nó đã làm vơi đi bao nỗi cô đơn tĩnh mịch. Hướng về một cảnh sinh hoạt dân dã bình dị: thiếu nữ xay ngô, dõi nhìn bếp lửa, lò than rực hồng, khi chân tay mang nặng xiềng xích, bị giải đi trong chiều tối, Bác đã tìm thấy nơi nương tựa tâm hồn mình. Hình như nỗi cô đơn, lẻ loi, lạnh lẽo bị xua tan.

Một thoáng ước mơ thầm kín về một mái ấm gia đình đã đến với nhà thơ trên con đường đi đày xa xứ trong màn đêm buông xuống. Cảm hứng thơ dào dạt chất nhân bản. Cái bình dị mà đầy chất thơ. Chất thơ ấy là hồn người và tình người. Hai nét vẽ về thiếu nữ xay ngô và lò than rực hồng là hai nét vẽ bình dị, ấm áp, khỏe và trẻ trung, làm thơ Bác có sự hoà hợp giữa màu sắc cổ điển và chất hiện đại vẻ trung bình dị.

Nhiều bài thơ khác cho thấy trên con đường khổ ải, lưu đày người chiến sĩ cách mạng trong "Nhật ký trong tù" hầu như ít cảm thấy cô đơn, tâm hồn luôn luôn gắn bó với nhịp sống, làm chủ hoàn cảnh và lạc quan yêu đời. Trong cảnh hoàng hôn gió rét căm, vượt lên gian khổ. Người xúc động hướng tới một tiếng chuông chùa, một tiếng sáo mục đồng mà mạnh bước:

"Gió sắc tựa gươm mài đá núi,

Rét như dùi nhọn chích cành cây

Chùa xa chuông giục người nhanh bước,

Trẻ dẫn trâu về tiếng sáo bay".

Nam Trân dịch

Có lúc trong cảnh bị cùm trói "Thừa cơ rét rệp xông vào đánh" mà Người vẫn "thoát ngục" tìm được một chút niềm vui nâng đỡ tâm hồn mình: "Oanh sớm, mừng nghe hót xóm gần" (Đêm ngủ ở Long Tuyền). Điều đó cho thấy, sự sống và tự do là khát vọng của Người. Thiên nhiên và con người hiện diện trong thơ Bác bằng những nét vẽ đẹp, bình dị, đáng yêu, đó là sự sống mà Bác gắn bó, mến yêu suốt đời.

"Chiều tối" - một bài thơ đáng yêu: màu sắc cổ điển hàm súc kết hợp với tính chất trẻ trung, hiện đại, bình dị. Tứ thơ vận động từ cảnh đến tình, từ trong bóng tối đến sự sống, đến ánh sáng và tương lai. Nét vẽ tinh tế, thể hiện một hồn thơ "bát ngát tình". Bài thơ thấm đượm một tình yêu mênh mông đối với tạo vật và con người. Trong đoạ đầy gian khổ, tâm hồn Bác vẫn dào dạt sự sống.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 8

Hồ Chí Minh không chỉ được biết đến là một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một nhà văn, nhà thơ lỗi lạc của thế kỷ XX. Bên cạnh văn chính trị, Người còn để lại cho thế hệ sau một tập thơ đáng trân trọng, trong đó tập thơ “Nhật ký trong tù” nổi bật. Đó như một cuốn nhật ký bằng thơ ghi lại những khó khăn, gian nan trong cuộc sống tù đày. Bằng tinh thần kiên cường, Người đã vượt qua mọi khó khăn để hướng về ánh sáng. Bài thơ “Chiều tối” là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất trong tập “Nhật ký trong tù”. Đặc biệt, hai câu cuối để lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.

Nếu như hai câu đầu bài thơ làm người đọc cảm nhận được nỗi buồn, nỗi tương tư của người tù, thì hai câu thơ sau miêu tả rất cụ thể cuộc sống hàng ngày.

Cảnh chiều tà ở vùng sơn cước mang một chút buồn bã, lặng lẽ, gợi lên sự bất an trong lòng người đọc, nhưng sự chuyển biến của hai câu sau nhanh chóng xóa tan đi sự buồn phiền ban đầu. Đó chính là lúc tâm hồn nhân ái và đôi mắt yêu thương rộng lớn của Người phát hiện ra vẻ đẹp của con người lao động:

“Bên dòng suối thiếu nữ ma bao túc,

Ma túc bên đỉnh núi lò dĩ đỏ rực”

Sinh thời Hồ Chí Minh chỉ có một ước mơ cao cả: “Tôi chỉ có một khao khát, khao khát cao cả nhất là làm sao để đất nước chúng ta hoàn toàn độc lập, nhân dân chúng ta hoàn toàn tự do, mọi người đều có thức ăn, quần áo, và mọi người đều được học hành”. Điều đó chứng tỏ ước mơ của Người luôn hướng về nhân dân, nhân dân ở đây không chỉ là dân tộc Việt Nam mà còn là nhân dân khắp nơi trên thế giới. Đó chính là tinh thần nhân văn cao cả của chủ nghĩa cộng sản.

Câu thơ gốc “Sơn thôn thiếu nữ” được dịch là “Cô gái xóm núi”, mặc dù về mặt nghĩa không có vấn đề gì. Tuy nhiên, bản dịch không thể hiện được sự trân trọng của nhân vật đối với con người; cách diễn đạt trang trọng của câu thơ gốc không được phản ánh trong bản dịch. Phụ nữ thường xuất hiện trong thơ chữ Hán, nhưng hầu hết họ thuộc tầng lớp thượng lưu hoặc ít nhất là gần gũi với tầng lớp này. Hầu hết phụ nữ trong thơ cổ thường mang nỗi buồn vì chiến tranh, sự chia ly hoặc mất mát tình yêu, như Vương Xương Linh thời Đường đã viết trong bài “Khuê oán”:

“Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu,

Xuân nhật ngưng trang thướng thúy lâu.

Hốt kiến mạch đầu dương liễu sắc,

Hối giao phu tế mịch phong hầu.”

Dịch thơ

“Cô gái phòng the chửa biết sầu

Ngày xuân trang điểm dạo lên lầu

Đầu đường chợt thấy tơ xanh liễu

Hối để chồng đi kiếm tước hầu.”

Điều mới ở đây là thơ của Bác tập trung vào người lao động với một cái nhìn kính trọng và yêu thương, mang lại niềm vui của lòng nhân đạo. Hai từ “thiếu nữ” đem lại hình ảnh trẻ trung, tươi mới của cô gái trong công việc xay ngô, tạo ra vẻ đẹp mạnh mẽ, linh hoạt trong lao động. Hình ảnh này làm phong phú cho bức tranh thơ, lan tỏa sức sống và niềm vui. Có lẽ vì thế mà một số nhà phê bình đã nhận xét “Không biết liệu Hồ Chí Minh đã có một “thiếu nữ xóm núi” thực sự là người lao động trong thế giới thơ hay không? Chỉ biết rằng việc đặt hình ảnh “thiếu nữ xóm núi” ở trung tâm của bức tranh phong cảnh buổi chiều tối đã biến bức tranh thiên nhiên thành bức tranh về cuộc sống con người. Sự thay đổi đó phản ánh xu hướng sáng tạo của hình tượng thơ và quan điểm nhân sinh của Bác. Trong mọi tình huống, Hồ Chí Minh luôn liên kết với cuộc sống con người, đặc biệt là cuộc sống lao động.

Tính hiện đại ở đây còn phản ánh trong cách biểu hiện nghệ thuật. Sự tài ba của Người là ở cách miêu tả cảnh thiên nhiên, cảnh chiều tối mà không cần sử dụng bất kỳ từ ngữ chỉ về thời gian nào. Bài thơ không có từ “tối” nào nhưng vẫn lưu lại cảm giác của bóng tối. Người sử dụng ánh sáng từ lò than để biểu đạt thời gian (bởi vì trời tối mới thấy lò than phát sáng). Hơn nữa, đọc giả cũng cảm nhận được sự di chuyển của thời gian từ buổi chiều đến tối. Cô gái xay ngô từ khi trời vẫn còn sáng; sau khi xay xong, trời đã tối. Chuỗi liên hoàn “ma bao túc - bao túc ma hoàn” khiến chúng ta cảm nhận được sự vận động của thời gian theo từng vòng quay của cối xay ngô. Có lẽ Hồ Chí Minh đã phát hiện ra một cách mới trong việc miêu tả thời gian. Rõ ràng, ngay cả khi mô tả cảnh chiều tối, thơ của Người vẫn có sự chuyển động từ bóng tối đến ánh sáng. Khi cối xay ngô dừng lại, công việc kết thúc (bao túc ma hoàn), lò than lại đỏ (lô dĩ hồng), ánh sáng đỏ ấm bắt đầu xuất hiện, tỏa sáng vào đêm tối, xua tan đi cái lạnh của núi rừng. Đó cũng là lúc cô gái được quây quần bên bàn cơm ấm của gia đình.

Chữ “hồng” nằm ở cuối bài thơ nhưng có một vị trí đặc biệt. Trong thơ Đường, chữ hồng được xem như là thi nhãn hoặc nhãn tự (chữ có mắt thần). Nó tạo nên một sức mạnh đặc biệt cho bài thơ. Hoàng Trung Thông đã nhận xét rằng: Với một từ “hồng”, Bác đã làm sáng bừng lên toàn bộ bài thơ, đã làm tan biến sự mệt mỏi, uể oải, vội vã, nặng nề đã diễn ra trong ba câu đầu, đã làm sáng rực khuôn mặt của cô gái sau khi xay xong ngô. Chữ “hồng” trong thơ Đường được gọi là “thi nhãn” hoặc “nhãn tự” (chữ mắt sáng lên, căn chỉnh, chỉ một chữ thôi với hai mươi bảy chữ khác dẫn đầu nặng nề đến mấy đi chăng nữa. Với từ “hồng” ấy, ai cũng thấy không còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, vất vả nữa mà chỉ thấy màu đỏ đã nhuốm lên cả bóng tối, cả thân hình, cả công việc của cô gái dễ thương kia. Đó là màu đỏ của tình cảm của Bác.

Chính vì vậy, chữ “hồng” xứng đáng là “ngôi sao thứ hai mươi tám” của bài thơ. Sức mạnh đó không chỉ đến từ lửa bếp đơn giản của một “thiếu nữ xóm núi” mà chủ yếu từ tâm hồn nhân ái, tinh thần lạc quan của Hồ Chí Minh. Ở một khía cạnh khác, chữ “hồng” cũng biểu hiện sự chuyển động từ bóng tối đến ánh sáng. Thơ của Hồ Chí Minh luôn hướng về ánh sáng. Trong bài thơ Tảo giải, chữ “hồng” cũng đã từng xuất hiện:

“Phương Đông màu trắng chuyển sang hồng

Bóng tối đêm tàn sớm sạch không”

Chữ “hồng” ở đây, cũng như trong bài Chiều tối, đều mang ý nghĩa của ánh sáng, niềm vui, và sự lạc quan của người tù. Con đường cách mạng của Việt Nam cũng giống như thế, đi từ trong bóng tối của nhà tù, đi qua những khó khăn để đạt được vinh quang.

“Bình minh sớm dần soi tường rợp,

Ánh dương chiếu qua cửa, cửa vẫn kín;

Trong tù, bóng tối vẫn còn đọng lại,

Ánh hồng phía trước đã chiếu rực rỡ.”

(Trích từ nhật ký trong tù)

Thành công của bài thơ chính là sự kết hợp giữa yếu tố cổ điển và hiện đại, giữa tâm hồn nhạy cảm của thi sĩ và tinh thần kiên cường của người tù cách mạng. Bài thơ đã làm cho người đọc cảm động trước tình yêu thương rộng lớn của người tù cách mạng Hồ Chí Minh, dù trong tình trạng bị giam cầm tại một nơi xa xôi, nhưng Người vẫn vượt lên trên mọi khó khăn, vượt qua sự đau khổ và tù đày về thể xác để mang đến những dòng thơ tuyệt vời cho người đọc. Qua bài thơ, ta hiểu và yêu quý lãnh tụ Hồ Chí Minh của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa nhiều hơn. Cho phép tôi mượn bốn câu thơ của nhà thơ Tố Hữu để kết thúc:

“Lại xót xa với nỗi đau của Bác

Mười bốn trăng lặng lẽ vùi trong giam cầm

Chân yếu, mắt mờ, tóc bạc pha

Thơ vẫn bay, tự do như cánh chim.”

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 9

“Chiều tối” là một bài thơ mà Hồ Chí Minh sáng tác gần khi kết thúc một chuyến chuyển lao. Bức tranh mà bài thơ vẽ ra là cảnh chiều tối nơi núi rừng - một cảnh đẹp bởi nó phản ánh sự ấm áp của cuộc sống con người. Thông qua đó, bài thơ lộ ra một tâm hồn thi nhân nhạy cảm trước vẻ đẹp của tự nhiên, một trái tim nhân hậu đối với con người, và một tinh thần ung dung luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai.

Cảnh chiều tối là một đề tài quen thuộc trong văn chương. Khung cảnh của buổi chiều tối thường gợi lên nhiều cảm xúc, và đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm thơ ca kinh điển. Thơ chiều thường mang trong mình một nỗi buồn sâu thẳm, hoang vắng của thời gian, hoặc cảm xúc của sự lưu lạc, xa nhà. Ở đây, với vài nét tương phản sắc sảo, tác giả đã xây dựng một bức tranh to lớn cho cảnh chiều tối:

Trái ngược với hai câu thơ đầu tiên, trong hai câu thơ sau, Hồ Chí Minh tập trung vào việc nhấn mạnh hình tượng trung tâm của bức tranh. Từ việc sử dụng bút pháp cổ điển, Người chuyển sang sử dụng bút pháp hiện đại.

Cô gái nơi làng quê xinh đẹp,

Bên cạnh cô, ánh sáng tỏa rực

(Cô gái ở làng quê xay ngô trong bóng đêm,

Sau khi xay xong, lò than đã phát sáng đỏ rực)

“Làng quê” là biểu tượng của cuộc sống giản dị và bình yên của con người. Trong làng quê, vẻ đẹp của người phụ nữ trẻ trung đầy sức sống được thể hiện thông qua việc lao động (xay ngô), trở thành điểm nhấn của bức tranh thiên nhiên buổi chiều. Điều đáng chú ý là hình ảnh của người phụ nữ trong thơ của Hồ Chí Minh hoàn toàn khác biệt so với trong thơ cổ điển. Trong thơ cổ điển, người phụ nữ thường được ví như “Liễu yếu đào tơ” và sống trong cảnh “Phòng khuê khép kín”, chỉ biết “cầm, kì, thi, hoạ” là đủ. Trái lại, trong thơ của Hồ Chí Minh, người phụ nữ gắn liền với công việc lao động bình dị, đời thường, khỏe mạnh và đầy sức sống. Có lẽ chính sức sống này của người phụ nữ đã tạo nên vẻ đẹp rực rỡ cho bức tranh.

Trong thơ cổ điển, các bức tranh về cảnh chiều thường mang đậm nét u ám, cô đơn và buồn bã. Con người ở đây mang trong mình nỗi hoài niệm, nỗi buồn:

“Dưới núi có vài nhà reo mừng,

Bên sông chợ, nhà người rất đông”

(Trích từ bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan)

Tuyệt vời:

“Ngư dân trên thuyền trở về phố thị xa xôi,

Gõ cửa nhà, người vợ lại ở làng quê yên bình”

(Nhớ Nhà Chiều Tà - Bà Huyện Thanh Quan)

Trái lại, nhân vật trong thơ của Bác lại là những lao động đầy sức sống. Hai từ “thiếu nữ” đã làm bùng cháy sức sống của bức tranh. Cô gái miệt mài xay ngô, không màng đến xung quanh. Cối xay vẫn quay “ma bao túc”, sau đó “bao túc ma”, và khi ngô đã xay xong “bao túc ma hoàn”, cô mới chú ý thấy “lò than đã rực hồng”. Hình ảnh “lò than đã rực hồng” trong đêm tối làm nổi bật hình ảnh người thiếu nữ. Toàn bộ cảnh thiên nhiên chìm trong màu xám, chuyển sang tối. Chính vì thế, hình ảnh lò than rực hồng đặc biệt cuốn hút. Bài thơ kết thúc bằng từ “hồng”, là điểm nhấn đẹp nhất của bài thơ. Đó là ánh sáng ấm áp của cuộc sống gia đình, niềm hạnh phúc, của sự sống, niềm lạc quan. Từ “hồng” ở cuối bài thơ chiếu rọi vẻ đẹp của người thiếu nữ, toả sáng và ấm áp, xua tan nỗi buồn vắng lạnh của bức tranh chiều tối giữa rừng núi.

Hai câu thơ đã cho chúng ta thấy cái nhìn ấm áp, yêu thương và trân trọng của Bác đối với công nhân. Buổi “Chiều tối” ở miền rừng núi cô đơn, hoang vắng, thường đầy buồn bã, nhưng trước mắt người lao động, nó lại trở nên vui tươi. Từ “hồng” ở cuối bài đã làm bùng cháy niềm vui đó, tạo ra âm nhạc ấm áp, tràn đầy sự sống.

“Chiều tối” là một tác phẩm kết hợp giữa vẻ cổ điển và hiện đại, thể hiện một cách tự nhiên và phong phú vẻ đẹp của người tù - thi sĩ, chiến sĩ cộng sản Hồ Chí Minh. Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết của Bác. Điều đặc biệt ở đây là cảm nhận thiên nhiên của Bác gắn liền với cảm nhận nhân đạo, cảm nhận về sự sống.

2 câu cuối Chiều tối - mẫu 10

Thơ của Bác thường như vậy, thoạt nhìn có vẻ không sáng tạo, vẫn chỉ là những hình ảnh ước lệ quen thuộc trong thơ cổ điển:

Chim mệt về rừng tìm nơi ngủ

Để mây trôi nhẹ giữa bầu trời

Thực tế, đó là hình ảnh tích cực trong mắt của nhà thơ khi chiều tối ở nơi rừng núi.

Tuy nhiên, thơ của Hồ Chí Minh vẫn có một điểm rất đặc biệt: luồng thơ, hình ảnh thơ cũng như tư tưởng thơ ít khi yên bình mà thường chuyển động mạnh mẽ và bất ngờ, hướng về sự sống và ánh sáng:

Cô gái ở xóm núi xay ngô dưới ánh chiều tối

Khi lò than đã bùng lên đỏ rực

Nếu nói về cảnh vật, sự chuyển động của Câu thơ này cũng rất tự nhiên. Khi đêm buông xuống và màn đêm đen phủ kín, nhà thơ chỉ có thể nhìn về hướng ánh sáng. Đó là ánh sáng chiếu rọi hình ảnh của một cô gái xóm núi đang xay ngô để chuẩn bị bữa tối.

Ở câu thứ ba, người dịch đã thêm từ “tối” không có trong bản gốc. Mặc dù không sai nhưng điều này làm mất đi sự tinh tế của bài thơ một cách nhất định. Nó không chỉ làm lộ ý thơ mà còn làm giảm đi sự hấp dẫn của nội dung.

Lê Chí Viễn đã phát hiện thêm một điều vô cùng tinh tế trong câu thơ này. Sự đảo ngữ giữa “ma bao túc” và “bao túc mà hoàn” làm cho câu thơ trở nên đặc biệt và lôi cuốn. Thời gian trôi đi theo cánh chim và dòng mây, theo những vòng xoay của người con gái, quay mãi, quay mãi cho đến khi cô ấy dừng lại, thì lò than đã sáng rực hồng, tỏa ra một loại ánh sáng tuyệt vời. Ánh sáng từ lò than không chỉ là ánh sáng soi rọi trong đêm tối mà còn là ánh sáng của hy vọng mà Bác luôn tin tưởng và gửi gắm. Đọc thơ của Bác, ta vẫn cảm thấy buồn nhưng cũng tràn đầy niềm tin và hy vọng.

Hai câu thơ đầu tiên tươi tắn, mô tả về buổi chiều muộn với hình ảnh chim và con người mệt mỏi trước khi tối buông, trong khi hai câu thơ sau là niềm vui, hy vọng và mong chờ qua hình ảnh của ngọn lửa hồng. Một hình ảnh nhỏ nhưng có khả năng cân chỉnh toàn bộ bài thơ, làm cho nó trở nên ấm áp hơn. Sự sống, ánh sáng và niềm vui của con người được tập trung vào trung tâm của bức tranh mà nhà thơ vẽ ra, làm cho nó sáng lên và tan đi cái cảm giác u ám, mệt mỏi của buổi chiều nơi núi rừng.

Nguyễn Du từng nói: “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.” Sự chân thành này phản ánh trong hai câu thơ đầu tiên. Tuy nhiên, ở hai câu sau, niềm vui trỗi dậy lại. Sự hy vọng, niềm tin qua hình ảnh của ngọn lửa hồng làm cho bài thơ trở nên tươi sáng và phấn chấn hơn...

Xem thêm những bài văn mẫu đạt điểm cao của học sinh trên cả nước hay khác:

• 2 khổ cuối bài Viếng lăng Bác
• 3 trùng vi thạch trận trên sông Đà
• 4 câu thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều
• 8 câu đầu bài Tình cảnh lẻ loi
• Ai đã đặt tên cho dòng sông đoạn 1

---