Kiến thức trọng tâm Sinh học 11 Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 11 năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 11 Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 11.

A. Lý thuyết bài học

I. ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT

1. Một số biện pháp làm thay đổi số con

a. Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp

Ví dụ :

- Cá mè, cá trắm cỏ không đẻ trong ao nuôi. Tiêm dịch chiết từ tuyến dưới não của các loài cá khác làm cho trứng chín hàng loạt, sau đó nặn trứng ra và cho thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể rồi đem ấp nở ra cá con.

- Tiêm huyết thanh ngựa chửa cho trâu, bò,… làm cho trứng nhanh chín và rụng hoặc làm chín và rụng nhiều trứng cùng một lúc, sau đó cho thụ tinh nhân tạo với tinh trùng đã chuẩn bị sẵn.

b. Thay đổi các yếu tố môi trường

Ví dụ : Thay đổi thời gian chiếu sáng đối với gà nuôi làm cho gà có thể đẻ 2 trứng/ngày.

c. Nuôi cấy phôi

- Kĩ thuật nuôi cấy phôi mới ra đời và phát triển trong những năm gần đây và ngày càng được hoàn thiện.

Ví dụ : Tiêm hooc môn thúc đẩy sự chín và rụng của nhiều trứng rồi lấy các trứng đó ra ngoài. Cho các trứng đó thụ tinh với tinh trùng trong ống nghiệm và nuôi dưỡng các hợp tử phát triển đến một giai đoạn phôi nhất định. Sau đó, đem phôi này cấy vào tử cung của con cái.

- Để tăng nhanh số lượng một số loài động vật quý hiếm vốn chỉ đẻ một con trong một lứa, người ta có thể tiến hành gây đa thai nhân tạo. Trước tiên, tiêm hooc môn thúc đẩy sự chín và rụng của trứng rồi lấy trứng đó ra ngoài. Tiến hàng thụ tinh nhân tạo để được hợp tử. Khi hợp tử đang phân chia (giai đoạn phôi tế bào), người ta sử dụng kĩ thuật tách rời các tế bào con ra khỏi hợp tử. Mỗi tế bào con sẽ được nuôi dưỡng và phát triển thành một phôi mới. Đem các phôi mới cấy vào tử cung của con cái để thu được nhiều con từ một trứng đã thụ tinh.

d. Thụ tinh nhân tạo

Thụ tinh nhân tạo có tác dụng làm tăng hiệu quả thụ tinh. Thụ tinh nhân tạo có thể diễn ra bên ngoài hoặc bên trong cơ thể.

Thụ tinh nhân tạo bên trong cơ thể đạt hiệu quả sinh sản cao và dễ đạt được mục đích chọn lọc những đặc điểm mong muốn ở con đem làm giống.

Lý thuyết Sinh học 11 Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người | Lý thuyết Sinh học 11 ngắn gọn

2. Một số biện pháp điều khiển giới tính

Tùy theo nhu cầu mà người ta có thể điều khiển giới tính của động vật theo hướng đực hay cái.

Ví dụ :

- Muốn tăng nhanh đàn gia súc, gia cầm cần tăng nhiều con cái, vì một con đực có thể thụ tinh cho nhiều con cái.

- Muốn có nhiều trứng và sữa cần tạo ra nhiều con cái

- Muốn nhiều thịt cần tạo ra nhiều con đực vì con đực thường to và lớn nhanh hơn

Điều khiển giới tính bằng cách sử dụng hoocmôn, tách tinh trùng,....

II. SINH TRƯỞNG CÓ KẾ HOẠCH Ở NGƯỜI

1. Sinh đẻ có kế hoạch là gì?

Sinh đẻ có kế hoạch là điều chỉnh về số con, thời điểm sinh con và khoảng cách sinh con sao cho phù hợp với việc nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội.

2. Các biện pháp tránh thai

Để có thể chủ động sinh con theo kế hoạch cần phải có hiểu biết về các biện pháp tránh thai và sử dụng chúng.

Các biện pháp tránh thai hiện nay đang được sử dụng rộng rãi và mang lại hiệu quả tránh thai cao. Tuy nhiên, cần phải lựa chọn những biện pháp tránh thai phù hợp với mỗi người.

- Tính ngày trứng rụng

- Sử dụng bao cao su tránh thai

- Thuốc viên tránh thai

- Sử dụng dụng cụ tử cung chống lại sự làm tổ của hợp tử ở tử cung

- Triệt sản nữ, cắt và thắt hai đầu của ống dẫn trừng

- Triệt sản nam, cắt và thắt hai đầu ống dẫn tinh

...................

Lý thuyết Sinh học 11 Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người | Lý thuyết Sinh học 11 ngắn gọn

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Cho những biện pháp sau đây:

1. Nuôi cấy phôi

2. Thụ tinh nhân tạo

3. Sử dụng hoocmôn

4. Thay đổi yếu tố môi trường

5. Sử dụng chất kích thích tổng hợp

Những biện pháp thúc đẩy trứng chín nhanh và rụng hàng loạt là

A. (2), (4) và (5)

B. (1), (3) và (4)

C. (2), (3) và (4)

D. (1), (3) và (5)

Lời giải:

Những biện pháp thúc đẩy trứng chín nhanh và rụng hàng loạt là (1), (3) và (5)

Đáp án cần chọn là: D

Câu 2: Biện pháp hiệu quả nhất để tăng hiệu suất thụ tinh là

A. thay đổi các yếu tố môi trường

B. thụ tinh nhân tạo

C. nuôi cấy phôi

D. sử dụng hoocmôn hoặc chất kích tổng hợp

Lời giải:

Thụ tinh nhân tạo có tác dụng làm tăng hiệu quả thụ tinh

Đáp án cần chọn là: B

Câu 3: Thụ tinh nhân tạo được thực hiện theo biện pháp nào?

A. Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp.

B. Thay đổi yếu tố môi trường.

C. Nuôi cấy phôi.

D. Thụ tinh nhân tạo.

Lời giải:

Thụ tinh nhân tạo được thực hiện theo nuôi cấy phôi

Đáp án cần chọn là: C

Câu 4: Biện pháp nào có thể đạt sinh sản cao và chọn lọc những đặc điểm mong muốn ở con đực giống?

A. Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp.

B. Thụ tinh nhân tạo bên trong cơ thể.

C. Nuôi cấy phôi.

D. Thụ tinh nhân tạo bên ngoài cơ thể.

Lời giải:

Thụ tinh nhân tạo bên trong cơ thể có thể đạt hiệu quả sinh sản cao và chọn lọc được những đặc điểm mong muốn ở con đực giống.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Thụ tinh nhân tạo được sử dụng trong các biện pháp nào?

A. Nuôi cấy phôi, thay đổi các yếu tố môi trường.

B. Thụ tinh nhân tạo, nuôi cấy phôi, sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp.

C. Sử dụng hoocmôn hoặc chất kích tổng hợp, thay đổi các yếu tố môi trường.

D. Thay đổi các yếu tố môi trường, nuôi cấy phôi, thụ tinh nhân tạo

Lời giải:

Thụ tinh nhân tạo được sử dụng trong thụ tinh nhân tạo, nuôi cấy phôi, sử dụng hoocmôn hoặc chất kích thích tổng hợp.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 6: Biện pháp có tính phổ biến và hiệu quả trong việc điều khiển tỷ lệ đực cái là

A. phân lập các loại giao tử mang NST X và NST Y rồi sau đó mới cho thụ tinh

B. dùng các nhân tố môi trường ngoài tác động

C. dùng các nhân tố môi trường trong tác động

D. thay đổi cặp NST giới tính ở hợp tử

Lời giải:

Biện pháp có tính phổ biến và hiệu quả trong việc điều khiển tỷ lệ đực cái là phân lập các loại giao tử mang NST X và NST Y rồi sau đó mới cho thụ tinh.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 7: Ở người, cấm xác định giới tính thai nhi vì

A. sợ ảnh hưởng đến tâm lý của người mẹ

B. tâm lý của người thân muốn biết trước con trai hay con gái

C.sợ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi

D. định kiến trọng nam khinh nữ dẫn đến hành vi làm thay đổi tỉ lệ nam nữ

Lời giải:

Ở người, cấm xác định giới tính thai nhi vì định kiến trọng nam khinh nữ dẫn đến hành vi làm thay đổi tỉ lệ nam nữ

Đáp án cần chọn là: D

Câu 8: Ý nào không đúng với sinh đẻ có kế hoạch?

A. Điều chỉnh khoảng cách sinh con

B. Điều chỉnh sinh con trai hay con gái.

C. Điều chỉnh thời điểm sinh con.

D. Điều chỉnh về số con

Lời giải:

Sinh đẻ có kế hoạch có thể điều chỉnh khoảng cách sinh con, thời điểm sinh con, số con.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 9: Các biện pháp ngăn cản tinh trùng gặp trứng là

A. dùng bao cao su, thắt ống dẫn tinh, giao hợp vào giai đoạn không rụng trứng, uống viên tránh thai.

B. dùng bao cao su, thắt ống dẫn trứng, xuất tinh ngoài, giao hợp vào giai đoạn rụng trứng.

C. dùng bao cao su, thắt ống dẫn tinh, xuất tinh ngoài, giao hợp vào giai đoạn không rụng trứng

D. dùng bao cao su, thắt ống dẫn tinh, đặt vòng tránh thai, uống viên tránh thai.

Lời giải:

Các biện pháp ngăn cản tinh trùng gặp trứng là dùng bao cao su, thắt ống dẫn tinh, xuất tinh ngoài, giao hợp vào gia đoạn không rụng trứng

Đáp án cần chọn là: C

Câu 10: Trong các các biện pháp tránh thai, nữ vị thành niên không nên sử dụng biện pháp:

A. Thắt ống dẫn trứng.

B. Tính ngày rụng trứng

C. Uống viên tránh thai

D. Dùng dụng cụ tử cung

Lời giải:

Nữ vị thành niên không nên sử dụng biện pháp thắt ống dẫn trứng

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Điều nào sau đây không đúng khi nói về hậu quả của việc nạo phá thai?

A. Gây mất nhiều máu, viêm nhiễm cơ quan sinh dục

B. Là một trong những biện pháp sinh đẻ có kế hoạch

C. Có thể gây tử vong

D. Có thể gây vô sinh

Lời giải:

Việc nạo phá thai không phải là một trong những biện pháp sinh đẻ có kế hoạch.

Đáp án cần chọn là: B

C. Giải bài tập sgk

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

Tài liệu cho giáo viên: Giáo án, powerpoint, đề thi giữa kì cuối kì, đánh giá năng lực, thi thử THPT, HSG, chuyên đề, bài tập cuối tuần..... độc quyền VietJack, giá hợp lí

Tủ sách VIETJACK shopee lớp 10-11 cho học sinh và giáo viên (cả 3 bộ sách):

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, SÁCH LUYỆN THI DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 11

Bộ giáo án, bài giảng powerpoint, đề thi, sách dành cho giáo viên và gia sư dành cho phụ huynh tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official

Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85

Giáo án, bài giảng powerpoint Văn, Toán, Lí, Hóa....

4.5 (243)

799,000đs

199,000 VNĐ

Đề thi, chuyên đề Cánh diều, Kết nối tri thức, Chân trời sáng tạo...

4.5 (243)

799,000đ

99,000 VNĐ

Sách luyện 30 đề thi thử THPT năm 2025 mới

4.5 (243)

199,000đ

99.000 - 149.000 VNĐ

xem tất cả

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.