Giáo án KHTN 6 Chân trời sáng tạo Bài 16: Một số phương pháp tách chất ra khỏi hỗn hợp

Trạm 1 + 4

Trạm 2 + 5

Trạm 3 + 6

Hóa chất

Nước, cát

Nước, muối ăn

Nước, dầu ăn

Dụng cụ

Bình tam giác: 1

Phễu lọc: 1

Giấy lọc: 1

Đũa thủy tinh: 1

Cốc thủy tinh: 1

Giá thí nghiệm: 1

Bát sứ: 1

Kiềng sắt: 1

Lưới amiăng: 1

Đèn cồn: 1

Bật lửa/diêm

Bình tam giác: 1

Phễu chiết: 1

Cốc thủy tinh: 1

Giá thí nghiệm: 1

Nhóm thực hiện:……………………             Nhóm chấm: ……………………

SẢN PHẨM PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

1. Theo em máu là chất tinh khiết hay hỗn hợp?

Máu là một hỗn hợp với thành phần gồm nhiều chất lỏng như: huyết tương, bạch cầu, tiểu cầu và hồng cầu.

2. Theo em con người phải truyền máu khi nào?

Khi thiếu máu hoặc mắc một số bệnh do thiếu hụt mộttrong các thành phẩn của máu, chúng ta cần phải truyền máu

3. Trong quá trình điều trị, nếu bệnh nhân chỉ cẩn bổ sung một trong các thành phần của máu thì ta phải làm thế nào?

Ta sẽ tiến hành tách riêng các thành phần của máu để có được thành phần cần sử dụng cho bệnh nhân

4. Sử dụng phương pháp nào để tách riêng các thành phẩn của máu? Dựa vào đặc điểm nào để em lựa chọn phương pháp đó

Sử dụng phương pháp li tâm. Dựa vào tính chất khác nhau của các thành phần trong máu, ta có thể tách riêng chúng khỏi nhau

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu về nguồn nước sinh hoạt của dân ở một số vùng quê và yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi: “Làm thế nào để tách các tạp chất này ra khỏi nguồn nước?”

- HS: Dùng máy lọc, bể lọc, ….

- GV: Giới thiệu cho học sinh một số phương pháp người dân đang sử dụng, nêu ưu nhược điểm của mỗi phương pháp (việc nêu ưu nhược điểm có thể để học sinh nêu)  giáo viên có thể thiết kế 1 hệ thống lọc đơn giản tại lớp và yêu cầu học sinh về nhà thiết kế (theo nhóm) và nộp lại sản phẩm vào hôm sau

- GV: Chiếu hình các thành phần của máu và yêu cầu HS thảo luận nhóm 5 phút hoàn thành phiếu học tập số 1 (nhóm đã phân công các giờ học trước)

1. Sự cần thiết tách chất ra khỏi hỗn hợp.

a) Tìm hiểu hệ thống lọc nước giếng bị nhiễm phèn và máy lọc nước uống gia đình

Hoàn thành phiếu học tập số 1.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 1

- GV gợi ý khi cần thiết;

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Các nhóm báo cáo, bổ sung và chấm chéo đáp án.

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả

- GV: Qua nội dung vừa tìm hiểu yêu cầu hs rút ra kết luận

- GV dẫn dắt và đặt câu hỏi vào mục 2: Trong tự nhiên chất tồn tại ở dạng nào là chủ yếu? Tại sao chúng ta cần tách các chất ra khỏi hỗn hợp?

Nhóm thực hiện:……………………             Nhóm chấm: ……………………

SẢN PHẨM PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

1. Hãy cho biết đặc điểm khác nhau của mỗi hỗn hợp.

- A là hỗn hợp đồng nhất vì muối ăn tan được trong nước, tạo ra dung dịch. 

- B là hỗn hợp không đồng nhất vì cát là chất rắn không tan trong nước, 

- C cũng là hỗn hợp không đồng nhất vì dầu ăn là chất lỏng không tan trong nước

2. Dựa vào tính chất nào để có thể tách các chất ra khỏi hỗn hợp?

Dựa vào một số tính chất vật lí, ta có thể tách riêng các chất ra khỏi hỗn hợp.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Cho học sinh quan sát 3 hỗn hợp: Hỗn hợp A gổm muối ăn và nước; Hỗn hợp B gổm cát và nước; Hỗn hợp C gổm dầu ăn và nước. yêu cầu hs thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 2

- GV yêu cầu các nhóm báo cáo, bổ sung

- GV: Chiếu hình ảnh các phương pháp lọc, cô cạn, chiết.

- Gv: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi: “Theo em có thể dùng phương pháp nào để tách muối ăn trong hỗn hợp A? Giải thích tại sao?” (Câu hỏi tương tự cho hỗn hợp B,C)

2. Tìm hiểu một số phương pháp tách đơn giản

Hoàn thành phiếu học tập số 2.

Kết luận:

- Phương pháp lọc: Dùng để tách chát rắn không tan ra khỏi hỏn hợp lỏng.

- Phương pháp cô cạn: Dùng để tách chất rắn tan (không hoá hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi dung dịch hổn hợp lỏng

- Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hồn hợp lỏng không đồng nhất

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 2

- GV gợi ý khi cần thiết.

- HS trả lời và các hs khác nhận xét, bổ sung.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Các nhóm báo cáo, bổ sung và chấm chéo đáp án.

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

- GV: Qua thông tin vừa tìm hiểu yêu cầu học sinh rút ra kết luận.

Nêu đặc điểm của mỗi phương pháp tách?

- Hs rút ra kết luận

Bước 4: Đánh giá kết quả

- GV chốt lại kiến thức.

- GV: Giới thiệu thêm phương pháp tách khác như chưng cất. Hoạt động của thiết bị dùng nấu rượu.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

- GV nhắc lại các hỗn hợp khác nhau mà cô Tấm phải tách, đó là hỗn hợp cát và nước, dung dịch muối ăn (hỗn hợp nước và muối ăn), hỗn hợp dầu ăn và nước.

- GV chia cả lớp thành 6 nhóm, giao nhiệm vụ mỗi nhóm thảo luận trong thời gian 5 phút, hoàn thành phiếu học tập số 3. 

- GV hướng dẫn, góp ý cho từng phương án thí nghiệm, phân tích và loại bỏ đề xuất không an toàn.

- GV hướng dẫn nhóm HS tiến hành thí nghiệm theo đề xuất của GV như sau:

+ Thí nghiệm 1: Lắp dụng cụ như hình 20.3. Rót hỗn hợp theo đũa thủy tinh vào phễu có gấp giấy lọc. 

+ Thí nghiệm 2: Lắp dụng cụ như hình 20.4. Đặt bát sứ đựng dung dịch muối lên kiềng đun. Đun sôi dung dịch cho đến khi cô cạn, nước bay hơi hết, thu được chất rắn là muối ăn.

+ Thí nghiệm 3: Lắp dụng cụ như hình 20.5. Mở khóa cho nước chảy từ từ xuống bình tam giác. Quan sát đến khi dầu ăn chạm khóa thì đóng khóa.

3. Tiến hành thí nghiệm tách chất ra khỏi hỗn hợp

Hoàn thành phiếu học tập số 3

Biết cách tiến hành thí nghiệm, nêu hiện tượng và giải thích hiện tượng.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV tổ chức cho các nhóm HS tiến hành thí nghiệm theo các trạm trong thời gian 5 phút, ghi lại hiện tượng của thí nghiệm vào phiếu học tập.

- HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 3 .

- GV gợi ý khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả

GV yêu cầu từng nhóm lên trình bày phương án thí nghiệm của nhóm. 

- GV gọi các nhóm khác nhận xét sau phần trình bày của mỗi nhóm. 

- GV gọi các nhóm khác nhận xét, đặt câu hỏi nếu còn thắc mắc. 

Bước 4: Đánh giá kết quả

- GV đánh giá quá trình tiến hành thí nghiệm. Đối với các thí nghiệm chưa thành công, GV chú ý phân tích những điểm cần điều chỉnh và hướng dẫn HS ở các tiết sau.

- GV chuẩn hóa lại kiến thức.

- HS rút kinh nghiêm, ghi chép bài vào vở.

Hỗn hợp cần tách

Cách tiến hành

Hiện tượng

Phương pháp đã sử dụng

Muối ăn và nước

- Lắp dụng cụ như hình 20.4. 

- Đặt bát sứ đựng dung dịch muối lên kiềng đun. 

- Đun sôi dung dịch cho đến khi cô cạn, nước bay hơi hết, thu được chất rắn là muối ăn.

…………………

…………………

…………………

…………………

Hỗn hợp cần tách

Cách tiến hành

Hiện tượng

Phương pháp đã sử dụng

Dầu ăn và nước

- Lắp dụng cụ như hình 20.5. 

- Mở khóa cho nước chảy từ từ xuống bình tam giác. 

- Quan sát đến khi dầu ăn chạm khóa thì đóng khóa.

…………………

…………………

…………………

…………………

Tiêu chí đánh giá

Trọng số

       (%)

Có

Không

Nội dung

- Chỉ ra được những thành phần cần loại bỏ trong nước cần lọc.

10

- Nêu được cấu tạo của hệ thống lọc nước.

20

- Trình bày được chức năng của từng phần trong hệ thống lọc với những thành phần cần loại bỏ trong nước.

20        

Thời gian

- Đúng thời gian

10

Hình thức

- Đẹp, có tính thẩm mỹ

10

- Sáng tạo

10

Thuyết trình

- Hấp dẫn

10

- Trả lời tốt các câu hỏi

10