Cách giải bài tập phân biệt đơn chất và hợp chất (cực hay, chi tiết)

Bài viết Cách giải bài tập phân biệt đơn chất và hợp chất với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập phân biệt đơn chất và hợp chất.

Cách giải bài tập phân biệt đơn chất và hợp chất (cực hay, chi tiết)

A. Lý thuyết & Phương pháp giải

- Đơn chất là những chất tạo nên từ một nguyên tố hóa học.

Thí dụ:

Khí hiđro là đơn chất do được tạo nên từ một nguyên tố hóa học là H.

Một số lưu ý về đơn chất:

+ Thường tên đơn chất trùng với tên nguyên tố.

+ Một số nguyên tố có thể tạo nên 2,3 … dạng đơn chất. Chẳng hạn như từ nguyên tố cacbon tạo nên than (than chì, than muội, than gỗ …) và kim cương.

+ Đơn chất gồm:

Đơn chất kim loại: dẫn điện, dẫn nhiệt, có ánh kim. Trong đơn chất kim loại các nguyên tử xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

Đơn chất phi kim: không dẫn điện, không dẫn nhiệt và không có ánh kim (trừ than chì). Trong đơn chất phi kim các nguyên tử thường liên kết với nhau theo một số nhất định và thường là 2.

- Hợp chất là những chất tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.

Thí dụ:

Nước (H2O) là hợp chất do được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học là H và O.

Một số lưu ý về hợp chất:

+ Hợp chất gồm:

Hợp chất vô cơ: H₂O, NaOH, NaCl, H₂SO₄....

Hợp chất hữu cơ: CH₄ (metan), C₁₂H₂₂O₁₁ (đường), C₂H₂ (acetylene), C₂H₄ (etilen)....

+ Trong hợp chất, nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỷ lệ và một thứ tự nhất định.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Điền vào chỗ chấm “…” còn thiếu trong các câu sau đây:

“… được phân thành hai loại lớn là đơn chất và hợp chất. … được tạo nên từ một nguyên tố, còn … được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.

Đơn chất lại chia thành … và …. Kim loại có ánh kim, dẫn điện và nhiệt, khác với … không có những tính chất này (trừ than chì).

Có hai loại hợp chất là: hợp chất … và hợp chất…”.

Lời giải:

“Chất được phân thành hai loại lớn là đơn chất và hợp chất. Đơn chất được tạo nên từ một nguyên tố, còn hợp chất được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.

Đơn chất lại chia thành kim loại và phi kim. Kim loại có ánh kim, dẫn điện và nhiệt, khác với phi kim không có những tính chất này (trừ than chì).

Có hai loại hợp chất là: hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ”.

Ví dụ 2: Em hãy cho biết:

a) Kim loại đồng và sắt được tạo nên từ những nguyên tố nào?

b) Khí nitơ và khí clo được tạo nên từ những nguyên tố nào?

Lời giải:

a) Kim loại đồng được tạo nên từ nguyên tố đồng (Cu).

Kim loại sắt được tạo nên từ nguyên tố sắt (Fe).

b) Khí nitơ được tạo nên từ nguyên tố nitơ (N).

Khí clo được tạo nên từ nguyên tố clo (Cl).

Ví dụ 3: Trong số các chất đã cho sau đây, hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất? chất nào là hợp chất?

a) khí carbonic tạo nên tử hai nguyên tố C và O.

b) Photpho trắng tạo nên từ nguyên tố P.

c) Axit sunfuric tạo nên từ các nguyên tố H, S và O.

d) Kim loại magie tạo nên từ nguyên tố Mg.

Lời giải:

a) khí carbonic là hợp chất do tạo nên từ hai nguyên tố hóa học là C và O.

b) Photpho trắng là đơn chất do tạo nên từ một nguyên tố hóa học là P.

c) Axit sunfuric là hợp chất do tạo nên từ ba nguyên tố hóa học là H, S và O.

d) Kim loại magie là đơn chất do tạo nên từ một nguyên tố hóa học là Mg.

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Chất được chia thành hai loại lớn như sau:

A. Đơn chất và hỗn hợp.

B. Đơn chất và hợp chất.

C. Hợp chất và hỗn hợp.

D. Đơn chất, hỗn hợp và hợp chất.

Lời giải:

Chọn B.

Chất được chia thành hai loại lớn là đơn chất và hợp chất.

Câu 2: Rượu nguyên chất là một chất lỏng chứa các nguyên tố cacbon, hiđro và oxi. Như vậy rượu nguyên chất phải là

A. Một hỗn hợp.

B. Một hợp chất.

C. Một đơn chất.

D. Một phi kim.

Lời giải:

Chọn B

Rượu nguyên chất là một hợp chất do được tạo nên từ 3 nguyên tố là C, H và O.

Câu 3: Trong các chất sau hãy cho biết dãy nào chỉ gồm toàn đơn chất?

A. Fe(NO₃), NO, C, S.

B. Mg, K, S, C, N₂.

C. Fe, NO₂, H₂O.

D. Cu(NO₃)₂, KCl, HCl.

Lời giải:

Đơn chất là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hóa học

→ Mg, K, S, C, N₂ là đơn chất.

Câu 4: Trong số các công thức hóa học sau: O₂, N₂, Al, Al₂O₃, H₂, AlCl₃, H₂O, P. Số đơn chất là

A. 4.

B. 3.

C. 5.

D. 6.

Lời giải:

Chọn C.

Các đơn chất là O₂, N₂, Al, H₂, P.

Số đơn chất là 5.

Câu 5: Trong số các công thức hóa học sau: O₂, CO₂, CH₄, H₂S, C₂H₅OH. Các hợp chất hữu cơ là

A. O₂, CH₄.

B. CO₂, C₂H₅OH.

C. CH₄; H₂S.

D. CH₄, C₂H₅OH.

Lời giải:

Chọn D.

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ CO₂, CO, muối carbonate, muối xianua, carbonic acid…

→ CH₄, C₂H₅OH là hợp chất hữu cơ.

Câu 6: Trong số các công thức hóa học sau: O₂, Na, K, Cu, Cl₂, CO₂, H₂O. Số đơn chất kim loại là

A. 3.

B. 4.

C.5.

D. 6.

Lời giải:

Các đơn chất kim loại là: Na, K, Cu.

Chọn A.

Câu 7: Khi đốt lưu huỳnh trong không khí, lưu huỳnh hóa hợp với oxi tạo thành một chất khí có mùi hắc gọi là khí sunfurơ. Hỏi khí sunfurơ do những nguyên tố nào cấu tạo nên? Khí sunfurơ là đơn chất hay hợp chất?

Lời giải:

Khí sunfurơ là một hợp chất do được tạo nên từ hai nguyên tố là O và S.

Câu 8: Khi đun nóng, đường bị phân hủy, biến đổi thành than và nước. Như vậy, phân tử đường do những nguyên tử của nguyên tố nào tạo nên? Đường là đơn chất hay hợp chất?

Lời giải:

Than được tạo nên từ nguyên tố C.

Nước tạo nên từ hai nguyên tố là O và H.

Vậy đường là hợp chất do được tạo nên từ các nguyên tố C, H và O.

Câu 9: barium oxide do hai nguyên tố là bari và oxi tạo nên. Khi bỏ barium oxide vào nước, nó hóa hợp với nước tạo thành một chất mới gọi là bari hiđroxit. Bari hiđroxit gồm những nguyên tố nào trong phân tử của nó?

Lời giải:

Barium oxide gồm hai nguyên tố là Ba và O.

Nước gồm hai nguyên tố là H và O.

Vậy bari hiđroxit gồm các nguyên tố Ba, O và H.

Câu 10: Bari carbonate khi bị nung nóng thì biến thành hai chất mới là barium oxide và khí carbonic. Vậy bari carbonate được cấu tạo bởi những nguyên tố nào?

Lời giải:

Barium oxide gồm hai nguyên tố là Ba và O.

Khí carbonic gồm hai nguyên tố là C và O.

Vậy bari carbonate được cấu tạo nên bởi các nguyên tố là Ba, C và O.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 8 có đáp án hay khác:

• Xác định công thức hóa học của đơn chất, hợp chất và tính phân tử khối của hợp chất
• Cách giải bài tập xác định hóa trị của một nguyên tố (cực hay)
• Cách lập công thức hóa học của một chất theo hóa trị (cực hay)

---