SBT Ngữ văn 12 Cánh diều Bài tập tiếng Việt trang 47, 48

Với giải sách bài tập Văn 12 Bài tập tiếng Việt trang 47, 48 sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập trong SBT Ngữ Văn 12.

Giải SBT Ngữ văn 12 Cánh diều Bài tập tiếng Việt trang 47, 48

Câu 1 trang 47 SBT Ngữ Văn 12 Tập 1: (Bài tập 1, SGK) Tìm biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các câu văn biền ngẫu dưới đây (trích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu). Cho biết mỗi nghịch ngữ đó có tác dụng khắc hoạ hình ảnh các nghĩa sĩ áo vải như thế nào.

a) Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ.

b) Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi mang bao tẩu, bầu ngòi; trong tay cầm một ngọn tầm vông, chi nài sắm dao tu, nón gõ.

c) Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ấm đủ đền công đó.

Trả lời:

a) Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ.

b) Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi; trong tay cầm một ngọn tầm vông, chi nài sắm dao tu, nón gõ.

c) Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ấm đủ dền công đó.

Các từ ngữ trái ngược, đối nghịch nhau có tác dụng khắc hoạ hình ảnh người nghĩa sĩ áo vải tuy nhỏ bé về hình hài, thô sơ về quân trang, nghèo nàn về kinh nghiệm trận mạc nhưng có tính thần yêu nước và căm thù giặc sâu sắc. Họ sống với tinh thần tận trung, tận hiến cho độc lập, tự do của Tổ quốc.

Câu 2 trang 47 SBT Ngữ Văn 12 Tập 1: (Bài tập 3, SGK) Phân tích tác dụng của nghịch ngữ trong các ngữ liệu sau:

a)

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức.

(Xuân Quỳnh)

b)

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,

Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,

Thấy chú bé đi hài bảy dặm,

Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền.

(Vũ Quần Phương)

c)

Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

 (Xuân Diệu)

Trả lời:

a)

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

(Xuân Quỳnh)

Biểu thức nghịch ngữ: Cả trong mơ còn thức thể hiện một hiện thực phi lí với lí trí nhưng hợp lí với quy luật của tình yêu. Tình yêu nhờ nỗi nhớ mãnh liệt đã phá vỡ mọi giới hạn không gian, thời gian, trở thành nỗi khát khao thường trực trong tâm trí con người.

b)

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,

Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,

Thấy chú bé đi hài bảy dặm,

Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền,

(Vũ Quần Phương)

Biểu thức nghịch ngữ nhắm mắt - nhìn thấy thể hiện sự kì diệu của những câu chuyện kể, cũng là sự kì diệu của văn học nghệ thuật đối với đời sống tâm hồn, tình cảm của con người.

c)

Xuân dương tới, nghĩa là xuân đương qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

 (Xuân Diệu)

Biểu thức nghịch ngữ đương tới – đương qua; rộng – chật thể hiện cảm nhận hiện đại của Xuân Diệu về thời gian tuyến tính một đi không trở lại, cũng là bi kịch của con người không thể níu giữ và làm chủ thời gian.

Câu 3 trang 47 SBT Ngữ Văn 12 Tập 1: Tìm và phân tích tác dụng của nghịch ngữ trong các đoạn trích sau:

a)

Sống đã vì cách mạng, anh em ta

Chết cũng vì cách mạng, chẳng phiền hà!

Vui vẻ chết như cây xong thửa ruộng

Lòng khoe nhẹ anh dân quê sung sướng

(Tố Hữu)

b) Vì mới chết lần này là lần đầu, nên anh Xích chưa có lịch duyệt về khoản ấy. Thực vậy, nếu chết ở tỉnh, thì ai láu, nên chọn vào đêm thứ Sáu.

 (Nguyễn Công Hoan)

Trả lời:

a) Biểu thức nghịch ngữ sống – chết, vui vẻ chết thể hiện quyết tâm hiến mình cho lí tưởng, cho cách mạng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ. Được hi sinh cho lí tưởng được xem là một hạnh phúc toại nguyện, tràn đầy.

b) Biểu thức nghịch ngữ chết – lần đầu, chết – chọn vào đêm thứ Sáu thể hiện cái chết của nhân vật anh Xích có rất nhiều bất thường.

Câu 4 trang 48 SBT Ngữ Văn 12 Tập 1: Viết một đoạn văn 8 – 10 dòng) về một bộ phim, một ca khúc, một món ăn,… hoặc một tác phẩm văn học mà em yêu thích. Đặt tiêu để cho đoạn văn là một biểu thức nghịch ngữ.

Trả lời:

Ngọt ngào cay đắng

“Mùa lá rụng trong vườn” của Ma Văn Kháng là một tác phẩm văn học mà em yêu thích. Câu chuyện xoay quanh gia đình ông Bằng, một gia đình truyền thống Hà Nội, trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Tác phẩm không chỉ phản ánh những giá trị văn hóa, đạo đức mà còn khắc họa sâu sắc những mâu thuẫn, xung đột trong gia đình. Những khoảnh khắc ngọt ngào của tình thân, tình yêu đan xen với những nỗi đau, mất mát tạo nên một bức tranh sống động và chân thực. Chính sự kết hợp giữa ngọt ngào và cay đắng đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của tác phẩm, khiến người đọc không thể rời mắt và suy ngẫm mãi về những giá trị nhân văn sâu sắc.

Lời giải sách bài tập Ngữ Văn 12 Bài 4: Văn tế, thơ hay khác:

• Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)

• Việt Bắc (Tố Hữu)

• Lưu biệt khi xuất dương (Phan Bội Châu)

• Tây Tiến (Quang Dũng)

• Bài tập viết và nói - nghe trang 48, 49

Xem thêm giải sách bài tập Ngữ Văn lớp 12 Cánh diều hay, chi tiết khác:

• SBT Ngữ Văn 12 Bài 1: Truyện truyền kì và truyện ngắn hiện đại

• SBT Ngữ Văn 12 Bài 2: Hài kịch

• SBT Ngữ Văn 12 Bài 3: Nhật kí, phóng sự, hồi kí

• SBT Ngữ Văn 12 Bài 5: Văn nghị luận

• SBT Ngữ Văn 12 Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1

---