Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc một tác phẩm nghệ thuật (bài hát) - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc một tác phẩm nghệ thuật (bài hát) trang 75, 76, 77, 78, 79, 80 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 11 dễ dàng hơn.

Soạn bài Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc một tác phẩm nghệ thuật (bài hát) - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

* Tri thức về kiểu bài:

- Kiểu bài: Nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc một tác phẩm nghệ thuật (bài hát) là kiểu bài nghị luận dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm (truyện thơ hoặc bài hát) đó.

- Yêu cầu đối với kiểu bài:

• Về nội dung: Nêu và nhận xét được một số nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của truyện thơ/ bài hát dựa trên những lí lẽ xác đáng và bằng chứng tiêu biểu, hợp lí được lấy từ tác phẩm.

• Về hình thức: Đảm bảo các yêu cầu của kiểu bài nghị luận như lập luận chặt chẽ, diễn đạt mạch lạc; sử dụng các phương tiện liên kết văn bản và kết hợp các thao tác lập luận hợp lí.

• Bố cục bài viết gồm ba phần:

+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (tên truyện thơ/ bài hát, tác giả, khái quát nội dung chính của tác phẩm) hoặc nêu định hướng của bài viết.

+ Thân bài: Lần lượt trình bày các luận điểm để làm nổi bật những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật; đưa ra lí lẽ và bằng chứng đa dạng, thuyết phục để làm sáng tỏ luận

điểm; các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

+ Kết bài: Khẳng định ý kiến về giá trị của tác phẩm hoặc nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và người đọc/ người nghe.

* Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản:

Văn bản 1: Giá trị nội dung, nghệ thuật của truyện thơ Trê Cóc 

Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Vấn đề nghị luận của bài viết là gì? Với vấn đề ấy, tác giả đã triển khai thành các luận điểm nào? Trình tự sắp xếp các luận điểm trong bài viết đã hợp lí chưa?

Trả lời:

- Vấn đề nghị luận của bài viết là: Giá trị về nội dung và nghệ thuật của truyện thơ Trê Cóc.

- Tác giả đã triển khai thành các luận điểm:

+ Luận điểm 1: Nội dung truyện thơ Trê Cóc

+ Luận điểm 2: Nội dung tư tưởng, nghệ thuật tác giả muốn truyền tải thông qua truyện thơ.

- Trình tự sắp xếp các luận điểm trong bài viết đã hợp lí, giúp bài viết rõ ràng, mạch lạc và thuyết phục người đọc, người nghe.

Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Mỗi luận điểm được làm sáng rõ bằng những lí lẽ và bằng chứng nào? Các lí lẽ và bằng chứng có thuyết phục không? Vì sao?

Trả lời:

- Luận điểm 1: Nội dung truyện thơ Trê Cóc

+ Cóc sinh ra một đàn nòng nọc nhưng bị Trê cướp về nuôi.

+ Cóc kiện Trê, Trê tìm đến Lý Ngạnh – một thủ hạ âm tường việc quan lo lót lễ vật và khiếu nại cho Trê khiến Cóc bị giam.

+ Ếch giới thiệu Nhái Bén cho Cóc, Nhái Bén khuyên Cóc chờ thời gian, khi đàn nòng nọc đứt đuôi sẽ trở về bên mẹ.

+ Cuối cùng Cóc dẫn đàn con đến kêu oan, Trê thú tội và bị kết án.

- Luận điểm 2: Nội dung tư tưởng, nghệ thuật tác giả muốn truyền tải thông qua truyện thơ.

+ Nội dung, tư tưởng: tác giả đã thành công trong việc mượn chuyện về loài vật để nói về chuyện con người. Phản ánh những thực trạng cuộc sống, xã hội con người: kiện tụng, đút lót, quan lại…

+ Hình thức, nghệ thuật: xây dựng hình tượng phúng dụ giàu chất ngụ ngôn.

- Các lí lẽ, dẫn chứng hợp lí, thuyết phục, vì nó giúp bài viết rõ ràng, mạch lạc và thuyết phục người đọc, người nghe.

Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Bạn học được điều gì về cách viết bài văn nghị luận về một tác phẩm văn học từ bài viết trên?

Trả lời:

Từ bài viết trên ta thấy được, khi viết bài văn nghị luận về một tác phẩm văn học chúng ta cần:

- Chú ý đến nội dung, cốt truyện, nhân vật và tình huống truyện.

- Khi phân tích cần tách nội dung và nghệ thuật riêng.

- Lựa chọn và sắp xếp luận điểm phù hợp, để bài viết trở nên mạch lạc, rõ ràng.

Văn bản 2: Bài ca hi vọng của Văn Ký – những cánh chim chào đón tương lai 

Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Vấn đề nghị luận của bài viết; với vấn đề ấy, tác giả đã triển khai thành các luận điểm nào; nhận xét của bạn về trình tự sắp xếp các luận điểm trong bài viết.

Trả lời:

- Vấn đề nghị luận của bài viết là: “Những cánh chim chào đón tương lai” của nhạc sĩ Văn Ký

- Tác giả đã triển khai thành các luận điểm:

+ Luận điểm 1: Sự xuất hiện của cánh chim.

+ Luận điểm 2: Ý nghĩa và lời nhắn nhủ của đôi cánh chim.

- Trình tự sắp xếp các luận điểm trong bài viết đã hợp lí, giúp bài viết rõ ràng, mạch lạc và thuyết phục người đọc, người nghe.

Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Bài viết tách riêng thành luận điểm về giá trị nội dung, luận điểm về giá trị nghệ thuật hay trình bày kết hợp trong mỗi luận điểm?

Trả lời:

Bài viết trình bày kết hợp giữa giá trị nội dung, luận điểm về giá trị nghệ thuật trong mỗi luận điểm.

Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Bài viết đã đáp ứng những yêu cầu của kiểu bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát) chưa?

Trả lời:

Bài viết đã đáp ứng được những yêu cầu của kiểu bài nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát).

*Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1 – Chân trời sáng tạo): Viết một bài văn nghị luận phân tích giá trị đặc sắc của một truyện thơ hay bài hát mà bạn yêu thích.

Bước 1: Chuẩn bị viết

Xác định đề tài:

Đề tài của bài viết là giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của truyện thơ hay bài hát. Bạn có thể chọn những trích đoạn truyện thơ đã học trong bài hoặc những truyện thơ, trích đoạn khác mà bạn biết, cũng có thể chọn một bài hát yêu thích. Sau đây là một số gợi ý:

• Lục Vân Tiên (Nguyễn Đình Chiểu)

• Ngư Tiều y thuật vấn đáp (Nguyễn Đình Chiểu)

• Vượt biển (truyện thơ Tày – Nùng)

• Em ơi, Hà Nội phố (thơ Phan Vũ, nhạc Phú Quang)

Xác định mục đích viết, đối tượng người đọc

Bạn cần trả lời những câu hỏi sau:

• Mục đích viết bài này là gì (để chia sẻ suy nghĩ, đánh giá của mình về một tác phẩm mà mình yêu thích)?

• Người đọc bài viết này là ai (thầy, cô giáo, các bạn học sinh ...)?

• Với mục đích viết và đối tượng người đọc đó, bạn sẽ chọn nội dung, cách viết như thế nào?

Thu thập tư liệu

Tìm tư liệu trên Internet, thư viện ... về tác phẩm mà bạn đã chọn.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

Tìm ý

Ghi các luận điểm về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm và các lí lẽ, bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ luận điểm dựa trên gợi ý sau:

• Tác phẩm (truyện thơ/ bài hát) có những giá trị đặc sắc nào về nội dung? Lí lẽ và bằng chứng cho luận điểm này là gì?

• Tác phẩm (truyện thơ/ bài hát) có những giá trị đặc sắc nào về nghệ thuật (xây dựng nhân vật, cách kể chuyện.../ giai điệu, ca từ,...)? Lí lẽ và bằng chứng cho luận điểm này là gì?

Lập dàn ý

Sau khi tìm ý, bạn cần sắp xếp các ý đã tìm được theo một trình tự hợp lí, đảm bảo bố cục của kiểu bài nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc bài hát (xem lại hướng dẫn về bố cục bài viết ở phần Tri thức về kiểu bài).

Bước 3: Viết bài

Triển khai dàn ý đã lập thành bài văn hoàn chỉnh. Bài văn cần có hệ thống luận điểm rõ ràng, sắp xếp theo trình tự hợp lí. Mỗi luận điểm cần có lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, phù hợp.

Bài viết tham khảo:

Nguyễn Đình Chiểu sinh thời vào lúc loạn lạc, dù sớm đỗ đạt nhưng đến năm 26 tuổi đã bị mù, ông trở về làm thầy thuốc, làm một nhà thơ. Bằng tài năng và đức độ hơn người, Nguyễn Đình Chiểu đã khiến biết bao người ngưỡng mộ. Các bài văn thơ của ông dùng để khích lệ tinh thần chiến đấu và mang tính giáo huấn cao. Lục Vân Tiên là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất trong đời thơ của ông.

Lục Vân Tiên được sáng tác vào những năm 50 của thế kỉ XIX, thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả và khắc họa hình ảnh đẹp đẽ của hai nhân vật: Lục Vân Tiên tài ba, dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; Kiều Nguyệt Nga hiền hậu, ân tình. Nội dung chính của tác phẩm này là khi Lục Vân Tiên nghe tin triều đình mở khoa thi, chàng đã vội từ biệt thầy đi đua tài.

Trên đường về, vô tình gặp cảnh Kiều Nguyệt Nga bị cướp chàng đã ra tay trượng nghĩa cứu giúp người bị nạn. Đoạn trích đã làm nổi bật vẻ đẹp phẩm chất của hai nhân vật chính là Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.

Hình tượng Lục Vân Tiên được xây dựng theo mô típ quen thuộc của truyện dân gian, trượng nghĩa, anh tài, ra tay cứu giúp người bị nạn. Đây là nhân vật lý tưởng của văn học trung đại, thể hiện những khao khát mơ ước của nhân dân ta. Chàng mang lí tưởng lớn, lập thân lập danh giúp đời. Và trên đường về gặp chuyện bất bình, Lục Vân Tiên không hề ngần ngại mà ngay lập tức ra tay trượng nghĩa:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô

Dù chỉ có một mình, trên tay chỉ có cây gậy nhưng Vân Tiên dám đương đầu với lũ cướp vừa đông vừa rất hung hãn. Hành động đó cho thấy tính cách anh hùng, tài năng và tấm lòng vị nghĩa của Vân Tiên. Trước sự dọa nạt của những tên cướp, Vân Tiên không hề nao núng: “Vân Tiên tả đột hữu xông/ Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang” .

Không chỉ là một người có tinh thần trượng nghĩa, mà chàng còn là người hết sức khuôn phép, lịch sự với người khác giới. Sau khi đuổi hết lũ lâu la, Vân Tiên còn tiến lại hỏi han, an ủi những người bị nạn. Không chỉ vậy, khi nghe nói họ muốn được lạy tạ ơn, Vân Tiên vội gạt ngay đi:

Khoan khoan ngồi đó chớ ra
Nàng là phận gái ta là phận trai

Dường như với Lục Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên, con người trọng nghĩa khinh tài ấy không coi đó là công trạng. Đó là cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của các bậc anh hùng hảo hán. Bởi chàng quan niệm:

Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng

Vân Tiên là mẫu anh hùng lí tưởng, mà qua nhân vật này nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã gửi gắm nhiều niềm tin, mơ ước, khát vọng của mình.

Bên cạnh nhân vật Lục Vân Tiên ta còn thấy một nàng Kiều Nguyệt Nga hết sức chừng mực, nết na, hiếu thảo. Nàng xưng hô rất khiêm nhường “tiện thiếp”, cùng với đó là cách nói năng hết sức nhẹ nhàng, khuôn phép: “Làm con đâu dám cãi cha/ Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành” . Lời nói của nàng hết rõ ràng, mạch lạc, vừa đẩy đủ thông tin vừa thể hiện niềm biết ơn chân thành với ân nhân đã giúp đỡ.

Đồng thời nàng cũng là con người biết cách ứng xử, có trước có sau. Việc Vân tiên cứu nàng đâu chỉ là cứu mạng sống, mà còn cứu cả một đời trinh bạch của người con gái, bởi vậy, nàng càng biết ơn Vân Tiên hơn. Cũng bởi thế nàng áy náy không biết lấy gì đền đáp công ơn to lớn đó:

Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi

Và cuối cùng nàng đã quyết lấy thân mình, tự nguyện gắn bó cả đời với chàng trai hiệp nghĩa đó. Hàng ngày nâng khăn sửa túi để báo đáp ơn lớn của Vân Tiên đối với nàng. Những nét đẹp trong phẩm chất, trong hành xử của Kiều Nguyệt Nga đã chinh phục được tình cảm yêu mến của nhân dân.

Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga tuy ngắn ngủi nhưng đã làm nổi bật vẻ đẹp phẩm chất của hai nhân vật: Lục Vân Tiên trượng nghĩa khinh tài, Kiều Nguyệt Nga thì nết na thùy mị. Hai nhân vật đại diện cho lý tưởng của nhân dân ta. Đồng thời qua các nhân vật này cũng gửi gắm những thông điệp sâu sắc của nhà thơ.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa

• Dùng bảng kiểm sau để tự kiểm tra bài viết của mình:

Bảng kiểm kĩ năng viết bài nghị luận về một tác phẩm văn học (truyện thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (bài hát)

Nội dung kiểm tra		Đạt	Chưa đạt
Mở bài	Giới thiệu tác phẩm văn học/ nghệ thuật (tên tác phẩm, tác giả, thể loại,..).
	Nêu khái quát giá trị đặc sắc của tác phẩm.
Thân bài	Trình bày tóm tắt nội dung của tác phẩm.
	Phân tích, đánh giá giá trị đặc sắc về nội dung của tác phẩm.
	Phân tích, đánh giá giá trị đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
	Trình bày những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về tác phẩm.
Kết bài	Khẳng định lại một cách khái quát giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
	Nêu ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân và người đọc.
Kĩ năng trình bày, diễn đạt	Kết hợp các thao tác lập luận, lập luận chặt chẽ, hệ thống luận điểm mạch lạc.
	Có lí lẽ xác đáng, bằng chứng tin cậy lấy từ tác phẩm.
	Diễn đạt rõ ràng, gãy gọn, đáp ứng yêu cầu của kiểu bài.
	Sử dụng các từ ngữ, câu văn tạo sự gắn kết giữa các luận điểm, giữa bằng chứng với lí lẽ và bảo đảm mạch lạc cho bài viết.

- Đọc lại bài viết của bạn và suy ngẫm về các điều sau:

+ Điều bạn hài lòng và chưa hài lòng về bài viết là gì?

+ Cần điều chỉnh những gì để bài viết hoàn chỉnh hơn?

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 Chân trời sáng tạo ngắn nhất, hay khác:

• Giới thiệu một truyện thơ hoặc một bài hát theo lựa chọn cá nhân

• Ôn tập trang 82

• Tri thức ngữ văn trang 83

• Sơn Đoòng – thế giới chỉ có một

• Đồ gốm gia dụng của người Việt

• Chân quê

Săn shopee siêu SALE :

• Sổ lò xo Art of Nature Thiên Long màu xinh xỉu
• Biti's ra mẫu mới xinh lắm
• Tsubaki 199k/3 chai
• L'Oreal mua 1 tặng 3

---