Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Tài liệu Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen đầy đủ các dạng bài tập từ cơ bản đến nâng cao với phương pháp giải chi tiết và bài tập có đáp án giúp học sinh ôn thi THPT Quốc gia môn Sinh học năm 2021 đạt kết quả cao.

CHUYÊN ĐỀ 2: XÁC SUẤT TRONG QUY LUẬT DI TRUYỀN

DẠNG BÀI: XÁC SUẤT TRONG DI TRUYỀN MENĐEN

A. KIẾN THỨC LÍ THUYẾT LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH XÁC SUẤT

- Trong giảm phân, sự phân li của cặp NST là cơ chế dẫn tới sự phân li của cặp alen. Bản chất của quy luật phân li là sự phân li của các alen trong cặp alen, mỗi alen đi về một giao tử.

- Quy luật phân li của Menden là quy luật di truyền cơ bản của mọi quy luật khác. Tức là ở các quy luật di truyền khác, các cặp gen cũng phân li theo quy luật của Menđen (trừ quy luật di truyền theo dòng mẹ, gen nằm ở tế bào chất).

- Các cặp NST phân li độc lập với nhau nên các cặp gen nằm trên các cặp NST cũng phân li độc lập. Các cặp gen phân li độc lập với nhau thì tỉ lệ phân li kiêu gen, tỉ lệ kiểu hình ở đời con tuân theo quy luật xác suất của toán học. Tức là tỉ lệ phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các cặp tính trạng, tỉ lệ phân li kiểu gen bằng tích tỉ lệ của các cặp gen.

- Khi gen di truyền theo quy luật phân li độc lập thì chúng ta sử dụng quy luật tổ hợp tự do để tính sự tổ hợp của các cặp alen.

- Các cặp gen phân li độc lập với nhau thì ở đời con có:

+ Tỉ lệ kiểu gen bằng tích tỉ lệ phân li kiểu gen của từng cặp gen;

+ Tỉ lệ phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ phân li của các cặp tính trạng;

+ Số loại kiểu gen bằng tích số loại kiểu gen của các cặp tính trạng;

+ Số loại kiểu hình bằng tích số loại kiểu hình của các cặp tính trạng;

+ Tỉ lệ của mỗi loại kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các tính trạng có trong kiểu hình đó.

- Hai cặp tính trạng di truyền phân li độc lập với nhau khi tỉ lệ phân li kiểu hình của phép lai bằng tích tỉ lệ của các cặp tính trạng.

- Trong trường hợp tính trạng do một gen quy định, nếu ở đời con xuất hiện kiểu hình chưa có ở bố mẹ thì kiểu hình đó do gen lặn quy định, nếu kiểu hình đã có ở bố hoặc mẹ mà không biểu hiện ở đời con thì đó là kiểu hình lặn.

- Xác suất xuất hiện một kiểu hình nào đó chính là tỉ lệ của loại kiểu, hình đó trong tổng số cá thể mà ta xét.

- Ở phép lai mà tổng số cặp gen dị hợp ở bố và mẹ là n cặp gen thi ở đời con, loại cá thể có a số alen trội chiếm tỉ lệ . Nếu cứ có một cặp gen đồng hợp trội thì a phải bớt đi 1.

Ví dụ: Ở phép lai , loại cá thể có 2 alen trội ở đời con chiếm tỉ lệ  . (vì cả bố và mẹ có 4 cặp gen dị hợp)

Ở phép lai , loại cá thể có 5 alen trội ở đời con chiếm tỉ lệ . (vì cả bố và mẹ có 3 cặp gen dị hợp và trong đó có 2 cặp gen đồng hợp trội nên cá thể có 5 alen trội thì khi áp dụng giống như chỉ có 3 alen trội).

- Khi xét riêng từng cặp gen, alen trội là trội hoàn toàn thì ta dựa vào bảng sau để tìm tỉ lệ của loại kiểu hình có liên quan đến tính xác suất.

B. CÁC DẠNG BÀI TẬP

1. Bài tập tính xác suất về kiểu hình

Bài 1: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so vói a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng giao phấn với cây thân thấp, hoa trắng được F₁, F₁ giao phấn tự do được F₂. Lấy ngẫu nhiên 5 cây ở F₂, xác suất để trong 5 cây này chỉ có 2 cây thân cao, hoa đỏ.

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai

- Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng có kiểu gen AABB

Cây thân thấp, hoa trắng có kiểu gen aabb.

- Viết giao tử và lập bảng ta sẽ thu được đời F₂ có tỉ lệ kiểu hình 9 thân cao, hoa đỏ; 3 thân cao, hoa trắng; 3 thân thấp, hoa đỏ; 1 thân thấp, hoa trắng.

à Cây thân cao, hoa đỏ có tỉ lệ .

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

- Lấy 5 cây, cần có 2 cây thân cao, hoa đỏ thì phải là tổ hợp chập 2 của 5 phần tử

Ở F₂, cây thân cao, hoa đỏ chiếm tỉ lệ Cây có kiểu hình không phải thân cao, hoa đỏ có tỉ lệ .

- Lấy 5 cây ở F₂, xác suất để trong 5 cây này chỉ có 2 cây thân cao, hoa đỏ là:

Lũy thừa 2 là vì phải có 2 cây thân cao, hoa đỏ; Lũy thừa 3 vì phải có 3 cây có kiểu hình không phải thân cao, hoa đỏ.

Bài 2: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây dị hợp về 2 cặp gen lai phân tích được F_b. Lấy ngẫu nhiên 3 cây F_b. Xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân thấp, hoa trắng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai

- Cây dị hợp về 2 cặp gen có kiểu gen là AaBb

Lai phân tích là lai với cây đồng hợp lặn. Cây đồng hợp lặn có kiểu gen aabb.

 

- Tỉ lệ kiểu hình ở đời F_b là 1 thân cao, hoa đỏ; 1 thân cao, hoa trắng; 1 thân thấp, hoa đỏ; 1 thân thấp, hoa trắng.

 Cây thân thấp, hoa trắng có tỉ lệ

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

- Lấy 3 cây, cần có 1 cây thân thấp, hoa trắng thì phải là tổ hợp chập 1 của 3 phần tử

- Ở F_b, cây thân thấp, hoa trắng chiếm tỉ lệ ; Cây có kiểu hình không phải thân thấp, hoa trắng chiếm tỉ lệ

- Lấy 3 cây F_b. Xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân thấp hoa trắng là .

Bài 3: Cho biết gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với alen a quy định thân thấp. Cây thân cao tự thụ phấn, thu được đời F₁ có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp.

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cây F₁. Xác suất để được cây thân cao là bao nhiêu?

b. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F₁. Xác suất để được cây thuần chủng là bao nhiêu?

c. Lấy ngẫu nhiên 3 cây thân cao F₁. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cây F₁. Xác suất để được cây thân cao là bao nhiêu?

Bước 1: Tìm tỉ lệ cây thân cao ở F₁.

Bài toán cho biết đời F₁ có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp, Ở F₁, cây thân cao chiếm tỉ lệ =0,75

Bước 2: Tính xác suất

Lấy ngẫu nhiên 1 cây, xác suất để thu được cây thân cao là 0,75.

b. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F₁. Xác suất để được cây thuần chủng là bao nhiêu?

Bước 1: Tìm tỉ lệ cây thuần chủng trong số các cây thân cao ở F₁.

Bài toán cho biết đời F₁ có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp , Tỉ lệ kiểu gen ở đời F₁ là 1AA:2Aa:1aa.

Cây thân cao ở F₁ có 2 loại kiểu gen với tỉ lệ là 1AA và 2Aa à cây thuần chủng chiếm tỉ lệ

Bước 2: Xác suất

Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F₁, xác suất để được cây thuần chủng là

c. Lấy ngẫu nhiên 3 cây thân cao F₁. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Bước 1: Cây thân cao tự thụ phấn, đời con thu được 75% cao : 25% thấp chứng tỏ cây thân cao đem tự thụ phấn có kiểu gen Aa và đời con có tỉ lệ kiểu gen là1AA:2Aa:1aa . Trong số các cây thân cao ở F₁ (1AA và 2Aa), cây thuần chủng chiếm tỉ lệ

Bước 2:

- Chọn 3 cây thân cao F₁. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là

2. Bài tập tính xác suất về kiểu gen

Bài 1:  Ở phép lai AaBb x Aabb thu được đời F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁, xác suất để thu được 3 cá thể đều có kiểu gen AaBb là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen cần tính xác suất

 

- Cặp lai  sẽ sinh ra đời con có kiểu gen Aa với tỉ lệ

- Cặp lai Bb x bb sẽ sinh ra đời con có kiểu gen Bb với tỉ lệ

Phép lai AaBb x Aabb sẽ sinh ra đời con có kiểu gen AaBb với tỉ lệ

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể ở F₁, xác suất để cả 3 cá thể đều có kiểu gen

Bài 2: Xét phép lai AaxAa được F₁. Ở đời F₁, lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định tỉ lệ của cá thể thuần chủng ở đời F₁.

- Ở phép lai AaxAađời F₁ có tỉ lệ kiểu gen là .

- Đời F₁ có tỉ lệ kiểu gen nên cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất:

Tỉ lệ thuần chủng của mỗi cá thể =0,5 Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể thì xác suất để cả 2 cá thể đều thuần chủng .

Bài 3: Xét phép lai Aaxaa thu được F₁. Ở đời F₁, lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể không thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định tỉ lệ của cá thể không thuần chủng ở đời F₁.

- Ở phép lai Aaxaa đời F₁ có tỉ lệ kiểu gen là .

- Đời F₁ có tỉ lệ kiểu gen nên cá thể không thuần chủng chiếm tỉ lệ . Cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ .

Bước 2: Tính xác suất:

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để 2 cá thể đều không thuần chủng .

Bài 4: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Xét phép lai được F₁.

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể, xác suất để thu được cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

b. Trong số các cá thể có kiểu hình 4 tính trạng trội, lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 3 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

a. Xác suất để thu được cá thể thuần chủng:

Bước 1: Tính tỉ lệ cá thể thuần chủng ở đời F₁:

- Chúng ta xét tỉ lệ thuần chủng ở đời con của từng cặp gen bố mẹ.

♂Aa x ♀Aa tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng .

♂Bb x ♀BB tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng .

♂Dd x ♀Dd tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng .

♂Ee x ♀EE tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng .

 Loại cá thể thuần chủng về cả 4 cặp gen chiếm tỉ lệ

Bước 2:Tỉ lệ thuần chủng là nên khi lấy ngẫu nhiên 1 cá thể thì xác suất để thu được cá thể thuần chủng .

b. Xác suất để 3 cá thể đều thuần chủng.

Bước 1: Trong các cá thể có kiểu hình trội, tỉ lệ cá thể thuần chủng là:

- Chúng ta xét tỉ lệ thuần chủng ở đời con của từng cặp gen bố mẹ.

♂Aa x ♀Aa tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1AA và 2Aa.

 Tỉ lệ thuần chủng .

♂Bb x ♀BB tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1BB và 1Bb.

 Tỉ lệ thuần chủng .

♂Dd x ♀Dd tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1DD và 2Dd.

 Tỉ lệ thuần chủng .

♂Ee x ♀EE tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1EE và 1Ee.

 Tỉ lệ thuần chủng .

Loại cá thể thuần chủng về cả 4 tính trạng chiếm tỉ lệ

Bước 2:

Tỉ lệ thuần chủng là nên khi lấy ngẫu nhiên 3 cá thể thì xác suất để thu được 3 cá thể thuần chủng .

Bài 5: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể có kiểu hình mang 3 tính trội và 1 tính trạng lặn:

sinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệ 

sinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệ

sinh ra đời con có kiểu hình trội chiếm tỉ lệ 100% D-

Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là những kiểu hình được kí hiệu là A-bbD- và aaB-D-.

- Kiểu hình A-bbD- chiếm tỉ lệ

- Kiểu hình aaB-D- chiếm tỉ lệ

 Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là

Bài 6: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể ở F₁, xác suất để trong 2 cá thể này có ít nhất 1 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể thuần chủng:

sinh ra đời con có các kiểu gen 1AA, 1Aa. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệ .

sinh ra đời con có các kiểu gen 1Bb,1bb. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệ .

sinh ra đời con có các kiểu gen 1DD, 1Dd. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệ .

Loại cá thể có kiểu gen đồng hợp về cả 3 cặp gen có tỉ lệ

 Loại cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ ; Loại cá thể không thuẫn chủng chiếm tỉ lệ 

Bước 2: Tính xác suất

- Trong 2 cá thể, xác suất để không có cá thể nào thuần chủng

- Xác suất để có ít nhất 1 cá thể thuần chủng =1- xác suất để không có cá thể nào thuần chủng .

3. Bài tập tính xác suất tìm số alen

Bài 1:  Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F₁. Xác suất để thu được 2 cá thể mà mỗi cá thể đều có 3 alen lặn và 3 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 3 alen trội.

Ở phép lai , đời bố mẹ có tổng số 6 cặp gen dị hợp.

Khi đời bố mẹ có 6 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 3 alen trội và 3 alen lặn chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 2 cá thể đều có 3 alen lặn và 3 alen trội là .

Bài 2: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để thu được 3 cá thể mà mỗi cá thể đều có 3 alen lặn và 5 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 5 alen trội.

Ở phép lai , đời bố mẹ có tổng số 5 cặp gen dị hợp.

Ở cặp gen thì đời con luôn có kiểu gen Ee (1 alen trội và 1 alen lặn). Như vậy, ở đời con nghiễm nhiên có 1 alen trội và 1 alen lặn nên bài toán trở thành ở phép lai , cần tìm tỉ lệ của loại cá thể có alen trội ở đời con.

Khi đời bố mẹ có 5 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 4 alen trội và 3 alen lặn chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 3 cá thể đều có 3 alen lặn và 4 alen trội là .

Bài 3: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy chỉ có đúng 1 cá thể có 5 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 5 alen trội.

Ở phép lai , đời bố mẹ có tổng số 4 cặp gen dị hợp.

Ở cặp gen thì đời con luôn có kiểu gen EE (2 alen trội).

Ở cặp gen thì đời con luôn có ít nhất 1 alen trội

Như vậy, ở đời con nghiễm nhiên cộ 3 alen trội nên bài toán trở thành ở phép lai , cần tìm tỉ lệ của loại cá thể có 5 alen trội ở đời con. Tương đương với loại cá thể có 2 alen trội ở đời con.

Khi đời bố mẹ có 4 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 2 alen trội chiếm tỉ lệ . Loại cá thể không có 5 alen trội chiếm tỉ lệ .

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để trong 3 cá thể, chỉ có 1 cá thể mang 5 alen trội là .

4. Bài tập xác suất liên quan đến chọn giống

Bài 1: Ở một loài vật nuôi, gen A nằm trên NST thường quy định lông dài trội hoàn toàn so với a quy định lông ngắn. Ở một trại nhân giống, người ta nhập về 25 con đực lông dài và 100 con cái lông ngắn. Cho các cá thể này giao phối tự do với nhau sinh ra F₁ có 36% cá thể lông ngắn. Các cá thể F₁ giao phối tự do được F₂. Biết rằng không xảy ra đột biến. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể ở F₂, xác suất để thu được 2 cá thể dị hợp là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ cá thể dị hợp ở F₂:

- Vì lông ngắn là tính trạng lặn nên 100 con cái lông ngắn đều có kiểu gen aa

- Cho 25 con đực giao phối tự do với các con cái aa sinh ra F₁ có 36% cá thể lông ngắn. Tỉ lệ kiểu gen ở F₁ là (vì con cái có kiểu gen aa nên đời con luôn có gen a)

 Tỉ lệ giao tử A là 0,32; tỉ lệ giao tử a là 0,68

Các cá thể F₁ giao phối tự do được F₂

- Ở F₂ cá thể dị hợp chiếm tỉ lệ: .

Bước 2: Tìm xác suất.

Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể dị hợp

Bài 2: Ở một loài động vật, gen A nằm trên NST thường quy định nhiều nạc trội hoàn toàn so với a quy định ít nạc. Ở một trại nhân giống, người ta nhập về 10 con đực nhiều nạc và 30 con cái ít nạc. Cho các cá thể này giao phối tự do với nhau sinh ra F₁ có tỉ lệ kiểu hình 9 con nhiều nạc : 1 con ít nạc. Các cá thể F₁ giao phối tự do được F₂. Biết rằng không xảy ra đột biến. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể nhiều nạc ở F₂, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ cá thể dị hợp ở F₂:

- Vì ít nạc là tính trạng lặn nên 30 con cái ít nạc đều có kiểu gen aa

- Cho 10 con được giao phối tự do với các con cái aa sinh ra F₁ có tỉ lệ cá thể ít nạc

 Tỉ lệ kiểu gen ở F₁ là = 0,9 Aa : 0,1 aa (vì con cái có kiểu gen aa nên đời con luôn có gen a)

 Tỉ lệ giao tử ; tỉ lệ giao tử a

Các cá thể F₁ giao phối tự do được F₂

- Cá thể nhiều nạc ở F₂ gồm có 0,3025AA và 0,495Aa :

- Ở F₂, trong số các cá thể nhiều nạc thì cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ 

Cá thể không thuần chủng chiếm tỉ lệ .

Bước 2: Tìm xác suất.

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng

Bài 3: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Ở phép lai được F₁. Cần phải lấy ít nhất bao nhiêu hạt F₁ để trong số các hạt đã lấy xác suất có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa lớn hơn 90%?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen Aa và kiểu gen aa ở đời con.

- Ở phép lai được F₁ có tỉ lệ kiểu gen 1 Aa và 1 aa

 Ở F₁, tỉ lệ kiểu gen , kiểu gen Aa .

- Gọi n là số hạt ít nhất cần phải lấy.

Xác suất để tất cả các hạt đều có kiểu gen Aa là

Bước 2: Tìm xác suất.

- Xác suất để có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa =1- xác suất để không có hạt nào mang kiểu gen aa

Theo bài ra ta có .

Vậy phải lấy ít nhất 4 hạt thì mới thỏa mãn điều kiện bài toán.

C. BÀI TẬP VẬN DỤNG

1. Bài tập tự luận

Bài 1. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này năm trên 2 cặp NST khác nhau. Cây thân cao hoa đỏ, thuần chủng giao phấn với cây thân thấp hoa trắng được F₁, F₁ giao phấn tự do được F₂. Lấy 3 cây ở F₂, xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân cao, hoa đỏ là bao nhiêu?

Bài 2. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn ở đời con có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp. Trong số các cây F₁ lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây này đều có kiểu gen đồng hợp?

Bài 3. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn ở đời con có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp.

a. Trong số các cây F₁ lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây này đều có kiểu gen đồng hợp?

b. Trong số các cây F₁ lấy 4 cây thân cao, xác suất để chỉ có 1 cây mang kiểu gen đồng hợp?

Bài 4. Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là bao nhiêu?

Bài 5. Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai  thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể có kiểu hình trội ở F₁, xác suất để trong 3 cá thể này có 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Bài 6. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Ở phép lai được F₁. Cần phải lấy bao nhiêu hạt F₁ để trong số các hạt đã lấy xác suất có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa lớn hơn 80%?

Bài 7. Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F₁. Xác suất để thu được 2 cá thể mà mỗi cá thể đều có 5 alen lặn là bao nhiêu?

Bài 8. Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để thu được 3 cá thể mà mỗi cá thể đều có 6 alen trội là bao nhiêu?

Bài 9. Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy có 2 cá thể có 3 alen trội là bao nhiêu?

Bài 10. Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy chỉ có đúng 1 cá thể có 4 alen trội là bao nhiêu?

Bài 11. Ở một loài thực vật, A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với a quy định hoa trắng, B quy định thân cao trội hoàn toàn so với b quy định thân thấp. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây thân cao, hoa đỏ dị hợp về 2 cặp gen nói trên giao phấn với nhau được F₁. Ở đời F₁, chỉ chọn các cây có kiểu hình thân cao, hoa đỏ đem trồng và cho giao phấn ngẫu nhiên thu được F₂. Lấy 1 cây có thân cao, hoa đỏ ở F₂, xác suất để thu được cây thuần chủng về cả 2 cặp gen nói trên là bao nhiêu?

Bài 12. Ở một loài thực vật, A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với a quy định hoa trắng, B quy định thân cao trội hoàn toàn so với b quy định thân thấp. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây thân cao, hoa đỏ dị hợp về 2 cặp gen nói trên giao phấn với nhau được F₁. Ở đời F₁, chỉ chọn các cây có kiểu hình thân cao, hoa đỏ đem trồng và cho giao phấn ngẫu nhiên thu được F₂. Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F₂, xác suất để thu được cây thân cao, hoa trắng là bao nhiêu?

2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn thu được F₁ có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp. Trong số các cây F₁ lấy 4 cây thân cao, xác suất để trong 4 cây này chỉ có 1 cây mang kiểu gen đồng hợp là

Câu 2: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao hoa màu đỏ giao phấn với cây thân thấp hoa màu trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao hoa màu đỏ. Cho F₁ tự thụ phân đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Lấy ngẫu nhiên 2 cây thân cao, hoa đỏ ở F₂. Xác suất để thu được 2 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Câu 3: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn ở đời con có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp. Trong số các cây F₁ lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây này đều có kiểu gen đồng hợp là

Câu 4: Cho cây hoa đỏ tự thụ phấn thu được F₁ có 2 loại kiểu hình, trong đó cây hoa đỏ chiếm tỉ lệ 56,25%. Lấy ngẫu nhiên 1 cây hoa đỏ ở F₁, xác suất để thu được cây thuần chủng là bao nhiêu?

Câu 5: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao, hoa đỏ giao phấn với cây thân thấp, hoa trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao, hoa đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Lấy ngẫu nhiên 2 cây thân cao, hoa trắng ở F₂. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Câu 6: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa hắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây dị hợp về 2 cặp gen lai phân tích được F_b. Lấy 4 cây F_b, xác suất để trong 4 cây này chỉ có 2 cây thân thấp, hoa trắng là

Câu 7: Cho biết A quy định thân cao trôi hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây dị hợp về 2 cặp gen lai với nhau được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cây thân cao hoa đỏ ở F₁ cho lai với nhau. Xác suất xuất hiện cây có kiểu hình thân thấp, hoa trắng ở đời F₂ là:

Câu 8: Tính trạng chiều cao thân do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao lai với cây thân cao, F₁ được 75% cây cao, 25% cây thấp. Lấy 2 cây thân cao F₁, xác suất để được 2 cây thuần chủng là

Câu 9: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp và không có đột biến xảy ra. Cho cây thân cao lai với cây thân thấp thu được đời F₁ có hai loại kiểu hình là cây thân cao và cây thân thấp. Cho cây thân cao ở đời F₁ tự thụ phấn thu được F₂ có hai loại kiểu hình là cây thân cao và cây thân thấp. Lấy 2 cây thân cao ở đời F₂, theo lí thuyết, xác suất để trong hai cây này có 1 cây thuần chủng là

Câu 10: Cho cây có nhiều quả tự thụ phấn thu được F₁ có 3 loại kiểu hình, trong đó cây nhiều quả chiếm tỉ lệ 56,25%. Trong số những cây nhiều quả ở F₁, loại cây dị hợp một cặp gen chiếm tỉ lệ

Câu 11: Tính trạng chiều cao thân do một cặp gen quy định. Cho các cây thân cao tự thụ phấn, F₁ được 93,75% cây cao, 6,25% cây thấp. Lấy 2 cây thân cao F₁, xác suất để được 2 cây thuần chủng là

Câu 12: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây Aa tự thụ phấn được F₁. Trong số các cây F₁, chọn ngẫu nhiên 4 cây thân cao, xác suất để trong số 4 cây chỉ có 3 cây thuần chủng.

Câu 13: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp và không có đột biến xảy ra. Cho cây thân cao lai với cây thân thấp thu được đời F₁ có hai loại kiểu hình là cây thân cao và cây thân thấp. Cho cây thân cao ở đời F₁ tự thụ phấn thu được F₂ có hai loại kiểu hình là cây thân cao và cây thân thấp. Lấy 2 cây thân cao ở đời F₂, theo lí thuyết, xác suất để cả hai cây này đều thuần chủng là

Câu 14: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể F₁. Xác suất để được cá thể có 4 alen trội là bao nhiêu?

Câu 15: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể F₁. Xác suất để thu được cá thể có 2 alen trội là bao nhiêu?

Câu 16: Ở một loài thực vật, gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp; gen B quy định quả đỏ trội hoàn toàn so với b quy định quả vàng. Cho cây thân cao, quả đỏ (P) tự thụ phấn, trong tổng số các cây thu được ở F₁ có kiểu hình thân thấp, quả vàng chiếm tỉ lệ 6,25%. Lấy 1 cây thân cao, quả đỏ ở đời con, xác suất để được cây thuần chủng là

Câu 17: Ở một loài thực vật, A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với a quy định hoa trắng, B quy định thân cao trội hoàn toàn so với b quy định thân thấp. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây thân cao, hoa đỏ dị hợp về 2 cặp gen nói trên giao phấn với nhau được F₁. Ở đời F₁, chỉ chọn các cây có kiểu hình thân cao, hoa đỏ đem trồng và cho giao phấn ngẫu nhiên thu được F₂. Chọn một cây có thân cao, hoa đỏ ở F₂, xác suất để thu được một cây thuần chủng về cả 2 cặp gen nói trên là

Câu 18: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình trội về cả 3 tính hạng là bao nhiêu?

Câu 19: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể ở F₁, xác suất để trong 3 cá thể này có ít nhất 1 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Câu 20: Ở một loài vật nuôi, gen A nằm trên NST thường quy định lông dài trội hoàn toàn so với a quy định lông ngắn. Ở mật trại nhân giống, người ta nhập về 15 con đực lông dài và 50 con cái lông ngắn. Cho các cá thể này giao phối tự do với nhau sinh ra F₁ có 50% cá thể lông ngắn. Các cá thể F₁ giao phối tự do được F₂. Biết rằng không xảy ra đột biến. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể ở F₂, xác suất để thu được ít nhất 1 cá thể dị hợp là bao nhiêu?

Câu 21: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F₁. Xác suất để thu được 3 cá thể mà mỗi cá thể đều có 3 alen lặn là bao nhiêu?

A. 0,3.                                    B. 0,4.                                

C. 0,097.                                 D. 0,31.

Câu 22: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F₁. Xác suất để thu được 2 cá thể mà mỗi cá thể đều có 2 alen trội là bao nhiêu?

Câu 23: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao hoa màu đỏ giao phấn với cây thân thấp hoa màu trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao hoa màu đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao hoa màu đỏ ở F₂. Xác suất để thu được cây thuần chủng là

A. 37,5%.                               B. 25%.                              

C. 12,5%.                               D. 6,25%.

Câu 24: Tính trạng chiều cao thân do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao lai với cây thân cao, thu được F₁ có 75% cây cao, 25% cây thấp. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F₁ cho tự thụ phấn sinh ra đời F₂. Xác suất để cây được lấy có đời con toàn cây thân cao là

Câu 25: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tự thụ phấn thu được F₁ có 75% cây thân cao và 25% cây thẩn thấp. Trong số các cây F₁ lấy 4 cây thân cao, xác suất để trong 4 cây này chỉ có 1 cây mang kiểu gen dị hợp là

Câu 26: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Ở đời con của phép lai , lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình A-bbD- là

Câu 27: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Ở đời con của phép lai , lấy ngẫu nhiên 1 cá thể, xác suất để thu được cá thể có kiểu hình A-bbD- là

A. 25%.                                  B. 37,5%.                           

C. 56,25%.                             D. 18,75%.

Câu 28: Cho biết mỗi tính trạng do một gen quy định và trội hoàn toàn. Ở đời con của phép lai ♀AaBbddEe x ♂AabbDdEE, lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 1 cá thể có kiểu hình mang 3 tính trạng trội và 1 tính trạng lặn là

Câu 29: Cho biết mỗi tính trạng do một gen quy định và trội hoàn toàn. Ở đời con của phép lai ♂AaBbDdEe x ♀AaBbDdEe, lấy ngẫu nhiên 1 cá thể, xác suất để thu được cá thể có kiểu hình có đúng 2 tính trạng trội và 2 tính trạng lặn là

Câu 30: Trong điều kiện mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng và trội lặn hoàn toàn. Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể F₁, xác suất để thu được cá thể chỉ có một tính trạng trội là

A. 37,5%.                               B. 31,25%.                         

C. 18,75%.                             D. 50%.

Câu 31: Ở phép lai thu được F₁. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F₁, xác suất để thu được 1 cá thể thuần chủng là

Câu 32: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao hoa màu đỏ giao phấn với cây thân thấp hoa màu trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao hoa màu đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Nếu cho các cá thể F₁ lai phân tích thu được F_b. Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F_b, xác suất để thu được cây cao, hoa đỏ là

A. 37,5%.                               B. 25%.                              

C. 12,5%.                               D. 50%.

Câu 33: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao, hoa đỏ giao phân với cây thân thấp, hoa trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao, hoa đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Ở F₂, lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao, hoa đỏ, xác suất để thu được cây thuần chủng là

Câu 34: Tính trạng màu sắc hạt đậu do một cặp gen quy định. Cho cây hạt vàng lai với cây được mọc từ hạt xanh, được F₁ gồm 75% hạt vàng, 25% hạt xanh. Cho các cây F₁ tự thụ phấn thu được hạt F₂. Lấy ngẫu nhiên 1 cây F₁, xác suất để thu được cây có 100% hạt vàng là

Câu 35: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao hoa màu đỏ giao phấn với cây thân thấp hoa màu trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao hoa màu đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Lấy ngẫu nhiên 2 cây thân cao, hoa màu đỏ ở F₂, xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là:

Câu 36: Cho biết mỗi cặp tính trạng do một cặp gen quy định. Cho cây thân cao, hoa màu đỏ giao phấn với cây thân thấp, hoa màu trắng được F₁ gồm 100% cây thân cao, hoa màu đỏ. Cho F₁ tự thụ phấn đời F₂ có tỉ lệ 56,25% cây thân cao, hoa đỏ : 18,75% cây thân cao, hoa trắng : 18,75% cây thân thấp, hoa đỏ : 6,25% cây thân thấp, hoa trắng. Ở F₂, lấy ngẫu nhiên 3 cây thân cao, hoa đỏ, xác suất để thụ được 1 cây thuần chủng là

3. Đáp án

a. Các bài tự luận

Bài 1.

Bước 1: F₁ dị hợp 2 cặp gen thì F₂ có 9 loại kiểu gen và 4 loại kiểu hình, trong đó loại kiểu hình thân cao hoa đỏ chiếm tỉ lệ . Loại cây có kiểu hình khác chiếm tỉ lệ .

Bước 2: Lấy 3 cây F₂, xác suất để chỉ có 1 cây thân cao, hoa đỏ là

Bài 2.

Bước 1: Tỉ lệ kiểu gen ở F₁ là . Vậy trong số các cây F₁, cây thân cao gồm có 2 loại kiểu gen là AA và Aa, trong đó cây đồng hợp chiếm tỉ lệ , cây dị hợp chiếm tỉ lệ .

Bước 2: Lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây đều đồng hợp là 

Bài 3.

a. Tỉ lệ kiểu gen ở F₁ là . Vậy trong số các cây F₁, cây thân cao gồm có 2 loại kiểu gen là AA và Aa, trong đó cây đồng hợp chiếm tỉ lệ, cây dị hợp chiếm tỉ lệ .

Lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây đều đồng hợp là 

b. Trong số 4 cây, có 1 cây mang kiểu gen đồng hợp thì 3 cây còn lại phải mang kiểu gen dị hợp. Vậy xác suất là 

Bài 4.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể có kiểu hình mang 3 tính trội và 1 tính trạng lặn:

sinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệ

sinh ra đời con có kiểu hình trội (B-) với tỉ lệ 100%.

sinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệ

Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là những kiểu hình được kí hiệu là A-B-dd và aaB-D-.

- Kiểu hình A-B-dd chiếm tỉ lệ

- Kiểu hình aaB-D- chiếm tỉ lệ

 Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là.

Bài 5.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể có kiểu hình mang 3 tính trội và 1 tính trạng lặn:

sinh ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là AA và Aa, trong đó kiểu gen AA chiếm tỉ lệ.

sinh ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là BB và Bb, trong đó kiểu gen BB chiếm tỉ lệ.

sinh ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là DD và Dd, trong đó kiểu gen DD chiếm tỉ lệ.

Cá thể thuần chủng là những cá thể có kiểu gen đồng hợp về tất cả các cặp gen. Ở đời F₁ của phép lai trên, loại cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệ

Cá thể không thuần chủng chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Lấy 3 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng là xác suất là

Bài 6.

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen Aa và kiểu gen aa ở đời con.

- Ở phép lai được F₁ có tỉ lệ kiểu gen 1AA, 2Aa và 1 aa

 Ở F₁, tỉ lệ kiểu gen có tỉ lệ aa.

- Gọi n là số hạt ít nhất cần phải lấy.

Xác suất để không có hạt nào mang kiểu gen aa là

Bước 2: Tìm xác suất.

- Xác suất để có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa =1- xác suất để không có hạt nào mang kiểu gen aa

- Theo bài ra ta có 

Vậy phải lấy ít nhất 2 hạt thì mới thỏa mãn điều kiện bài toán.

Bài 7.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 5 alen lặn.

Ở phép lai, đời bố mẹ có tổng số 6 cặp gen dị hợp.

 Khi đời bố mẹ có 6 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 5 alen lặn chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 2 cá thể đều có 5 alen lặn là 

Bài 8.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 6 alen trội.

Ở phép lai, đời bố mẹ có tổng số 4 cặp gen dị hợp.

Ở cặp gen  thì đời con luôn có ít nhất a alen trội B.

Ở cặp gen  thì đời con luôn có kiểu gen Ee (1 alen trội và 1 alen lặn). Như vậy, ở đời con nghiễm nhiên có 2 alen trội nên bài toán trở thành ở phép lai, cần tìm tỉ lệ của loại cá thể có 4 alen trội ở đời con.

 Khi đời bố mẹ có 4 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 4 alen trội và 3 alen lặn chiếm tỉ lệ 

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 3 cá thể đều có 6 alen trội là 

Bài 9.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen trội.

Ở phép lai, đời bố mẹ có tổng số 5 cặp gen dị hợp.

Ở cặp gen  thì đời con luôn có ít nhất 1 alen trội.

Vì vậy bài toán trở thành cần tìm cá thể có 2 alen trội.

 Khi đời bố mẹ có 5 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 2 alen trội chiếm tỉ lệ  Loại cá thể không có 3 alen trội chiếm tỉ lệ

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy có 2 cá thể có 3 alen trội là 

Bài 10.

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 4 alen trội.

Ở phép lai, đời bỗ mẹ có tổng số 6 cặp gen dị hợp.

 Khi đời bố mẹ có 6 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 4 alen trội chiếm tỉ lệ.

Loại cá thể không có 4 alen trội chiếm tỉ lệ 

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy chỉ có đúng 1 cá thể có 4 alen trội là 

Bài 11.

Bước 1: Tìm tỉ lệ cá thể thuần chủng trong sổ các cây thân cao, hoa đỏ ở F₂.

Đây là một câu hỏi về phần kiến thức chọn giống bằng nguồn biến dị tổ hợp.

- Cây dị hợp AaBb giao phấn với nhau thì đời F₁ có cây cao, hoa đỏ gồm 1AABB, 2AaBB, 2AABb, 4AaBb. Các cây này giao phấn ngẫu nhiên thì có 16 sơ đồ lai, do đó chúng ta xác định các loại giao tử, sau đó xác định tỉ lệ của cây thân cao, hoa đỏ.

- Các cá thể 1AABB, 2AABb, 2AaBB, 4AaBb sẽ có tỉ lệ các loại giao tử là 

- Vậy tất cả các cây hoa đỏ F₂ nói trên sẽ cho 4 loại giao tử với tỉ lệ là

.

Nế chỉ tính theo từng cặp gen thì:

Ở cặp Aa, .

Ở cặp gen Bb, .

- Cá thể thân cao, hoa đỏ có kí hiệu kiểu gen A-B-

- Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng AABB có tỉ lệ

- Trong số các cây thân cao, hoa đỏ thì câu thuần chủng chiếm tỉ lệ

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

Vậy khi chọn một cây có thân cao, hoa đỏ ở F₂, xác suất để thu được một cây thuần chủng về cả 2 cặp gen nói trên là.

Bài 12.

Bước 1: Tìm tỉ lệ kiểu hình ở F₂.

Cây dị hợp AaBb giao phấn với nhau thì đời F₁ có cây cao, hoa đỏ gồm 1AABB, 2AaBB, 2AABb, 4AaBb

Nếu chỉ tính theo từng cặp gen thì:

Ở cặp gen Aa, có

Ở cặp gen Bb, có

Cây thân cao, hoa trắng (aaB-) có tỉ lệ.

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F₂, xác suất để thu được cây thân cao, hoa trắng là.

b. Các bài trắc nghiệm

Xem thêm phương pháp giải bài toán xác suất Sinh học chọn lọc, hay khác:

• Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền tương tác gen và gen đa hiệu

• Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền liên kết gen và hoán vị gen

• Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền liên kết giới tính và phụ thuộc giới tính

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền quần thể - quần thể ngẫu phối

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền quần thể - quần thể tự phối

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền quần thể - quần thể người

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền người – di truyền tư vấn

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền người – di truyền phả hệ

• Cách giải bài tập xác suất khi có tác động của nhân tố tiến hóa cực hay

• Phương pháp giải bài tập xác suất trong di truyền phân tử cực hay

• Cách giải bài tập xác suất trong di truyền phân tử khi có biến dị cực hay

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 12 hay khác:

• Giải Chuyên đề Sinh 12 Kết nối tri thức
• Giải Chuyên đề Sinh 12 Chân trời sáng tạo
• Giải Chuyên đề Sinh 12 Cánh diều
• Giải lớp 12 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 12 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 12 Cánh diều (các môn học)

---