Giáo án bài Các thành phần chính của câu - Giáo án Ngữ văn lớp 6

Hoạt động 1: hình thành khái niệm mới

- Gv viết VD lên bảng phụ

- Em hãy xác định các thành phần trong câu văn?

- HS lên bảng xác định thành phần câu

- Thử lược bỏ từng thành phần và rút ra nhận xét?

+ Những thành phần nào bắt buộc phải có mặt trong câu để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt một ý trọn vẹn?

+ Những thành phần nào không bắt buộc phải có mặt trong câu?

- Vậy hai thành phần chính của câu là gì?

GV: Vậy hai thành phần CN và VN không thể lược bỏ trong câu gọi là thành phần chính của câu.

- HS rút ra kết luận

- HS đọc ghi nhớ

I. Phân biệt thành phần chính với thành phần phụ:

1. Bài tậpSgk. Tr. 92

Chẳng bao lâu, tôi // đã trở thành một

      TN   CN   VN

chàng dế thanh niên cường tráng.

      (Tô Hoài)

2. Kết luận:

- Không thể bỏ CN và VN vì cấu tạo của câu sẽ không hoàn chỉnh, khi tách khỏi hoàn cảnh giao tiếp câu sẽ trở nên khó hiểu.

- Có thể bỏ TN mà ý nghĩa cơ bản của câu không thay đổi (thành phần phụ).

* Ghi nhớ: SGK - Tr 92

Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu

- GV treo bảng phụ đã viết VD

- Gọi HS đọc VD

- Xác định các thành phần chính của câu?

- Từ nào làm VN chính? Từ đó thuộc từ loại nào?

- Mỗi câu có thể có mấy VN?

VN thường trả lời cho câu hỏi nào?

Em hãy đặt một câu hỏi để tìm VN trong các VD trên?

- Gọi HS đọc ghi nhớ

- GV chốt lại ý chính

II. Vi Ngữ:

1. Bài tập SGK - Tr 92+ 93

a. Một buổi chiều, tôi // ra đứng cửa

   TN   CN   VN1

hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.

      VN2 (Tô Hoài)

b. Chợ Năm Căn// nằm sát bên bờ sông, ồn

   CN   VN1   VN2 ào, đông vui, tấp nập. (Đoàn Giỏi)

   VN3   VN4

c. Cây tre// là người bạn thân của nông dân

   CN   VN

Tre, nứa, trúc, mai, vầu// giúp người ...

   CN         VN (Thép Mới)

2. Kết luận:

a. VN: đứng, xem (ĐT)

b. VN: Nằm (ĐT); ồn ào, đông vui, tấp nập (TT).

c. VN: (là) người bạn (DT kết hợp với từ là)

VN: Giúp (ĐT)

- Mỗi câu có thể có một hoặc nhiều VN.

- VN có thể là ĐT, TT, cụm ĐT, cụm TT, DT hoặc cụm DT.

- Trả lời câu hỏi: Làm gì? làm sao? như thế nào?

* Ghi nhớ: SGK - Tr93

III. Chủ Ngữ:

1. Bài tập (Các VD ở mục II)

2. Kết luận:

- Quan hệ giữa CN và VN:

Nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, trạng thái, đặc điểm nêu ở VN.

- CN thường trả lời cho câu hỏi: Ai? Con gì? cái gì?

- Phân tích cấu tạo của CN:

+ Tôi: đại từ làm CN

+ Chợ Năm Căn: Cụm DT làm CN

+ Tre, nứa, trúc, mai, vầu: các DT làm CN

+ Cây tre: Cụm DT làm CN

*. Ghi nhớ: SGk - Tr 93

* Bài tập nhanh: Nhận xét cấu tạo của CN trong các câu sau:

a. Thi đua là yêu nước.

b. Đẹp là điều ai cũng muốn.

- CN: Thi đua... là động từ

- CN: Đẹp... Là tính từ.

Hoạt động 4: Luyện tập:

- GV treo bảng phụ đã viết sẵn bài tập

- HS đọc

- 3 HS lên bảng, mỗi em làm một câu, cả lớp làm vào giấy nháp

- Gv tổ chức cho HS đặt câu

- Giữa các tổ thi đặt câu nhanh theo yêu cầu

- HS xác định CN một trong các câu mà tổ khác vừa đặt

IV. Luyện tập:

Bài 1: xác định CN, VN và phân tích:

a. - CN: tôi (đại từ)

- VN: đã trở thành (Cụm ĐT)

b. - CN: Đôi càng tôi (Cụm ĐT)

- VN: mẫm bóng (TT)

c.- CN: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo (Cụm DT)

VN: Cứ cứng dần(VN1), và nhọn hoắt (VN2) (Cụm TT)

d.- CN: tôi (Đại từ)

- VN: Co cẳng lên (VN1), đạp phanh phách (VN2) (Cụm ĐT)

e. - CN: những ngọn cỏ (Cụm DT)

- VN: Gãy rạp (Cụm ĐT)

Bài tập 2: Đặt câu theo yêu cầu

a. VN trả lời câu hỏi: Làm gì?

- Bạn Lan viết thư chúc Tết các chú bộ đội ở đảo Trường Sa.

b. Vn trả lời câu hỏi: Như thế nào?

- Bạn Xuân luôn chan hoà với bạn bè trong lớp.

c. VN trả lời câu hỏi: Là gì?

- Dế Mèn là chàng đê sớm có lòng tự trọng.

Bài 3: xác định CN cho 3 câu trên

a. Bạn Lan

b. Bạn Xuân

c. Dế Mèn