Giáo án bài Ông lão đánh cá và con cá vàng - Giáo án Ngữ văn lớp 6

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chú thích

*GV:- Yêu cầu HS đọc

- Nhận xét về cách đọc

? Tóm tắt các sự việc chính?

? Cho biết thể loại truyện, nguồn gốc truyện, do ai kể lại

? Nêu hiểu biết của em về Pu-skin?

giải nghĩa các từ khó sgk : Sinh phúc, nhất phẩm phu nhân, nữ hoàng, lóc cóc, thị vệ...

I.Đọc và tìm hiểu chú thích :

1.Đọc, kể.

* Kể tóm tắt:

- Hoàn cảnh sống của hai vợ chồng ông lão đánh cá

- Ông lão bắt được cá vàng - thả cá vàng và nhận được lời hứa của cá vàng.

- Mụ vợ biết chuyện bắt ông lão thực hiện yêu cầu của mụ vợ:

+ Lần 1: đòi máng lợn mới.

+ Lần 2: đòi ngôi nhà mới

+ Lần 3: đoì làm nhất phẩm phu nhân

+ Lần 4: đòi làm nữ hoàng

+ Lần 5: đòi làm long vương

- Gia đình ông lão trở về cuộc sống như cũ.

2. chú thích

-Truyện cổ dân gian Nga, Đức được Pu-skin viết lại bằng 205 câu thơ ( tiếng Nga)

3. Từ khó: Giải nghĩa từ khó(sgk-95)

Hoạt động 2 Đọc- hiểu văn bản

? Cho biết phương thức biểu đạt của văn bản là gì?.

? Kể tên các nhân vật , nhân vật chính là ai?

- 4 nhân vật: ông lão, mụ vợ. cá vàng, biển cả. Nhân vật chính: Mụ vợ

? Truyện có thể chia bố cục ntn. ND bố cục?

Trong phần giới thiệu truyện, em thấy ông lão là một người như thế nào?

? Qua hành động thả cá vàng và lời nói của ông bộc lộ phẩm chất gì.

? Trong truyện mấy lần ông lão ra biển gặp cá vàng, gặp để làm gì

? Hình dáng ông lão: câm lặng, lóc cóc, lủi thủi 5 lần đi ra biển làm theo lời mụ vợ gặp cá vàng gợi cho em suy nghĩ gì.

-Ông làm trái lời hứa với cá vàng → buồn bã, lẻ loi, cô đơn, lương tâm như dằn vặt cắn dứt.→ phân bua: Cá ơi giúp tôi với.

? Ông lão làm theo lời mụ vợ 5 lần thể hiện ông là người ntn.

-Hiểu tâm tính vợ tham lam → vẫn nhịn nhục, cam chịu, nhất nhất theo lệnh => muốn yên phận.

-Không phản kháng đấu tranh → hiền lành, nhu nhược, vô tình tiếp tay cho cái xấu.

? Em có nhận xét chung gì về tính cách của nhân vật mụ vợ.

- Em hãy tìm những chi tiết thể hiện tính tham làm của mụ vợ?

? Em có nhận xét gì về lòng tham của mụ vợ?

→ Lòng tham của mụ vợ tăng lên rất nhanh từ thấp đến cao. Đi từ vật chất đến địa vị: từ địa vị có trong thực tế đến địa vị tưởng tượng. Đó là lòng tham vô độ, không giới hạn, đúng như câu thành ngữ: Được voi, đòi tiên.

? Sự bội bạc của mụ với chồng tăng lên như thế nào? Hãy nhận xét?

? Khi nào thì sự bội bạc của mụ lên tới tột cùng?

- Đòi làm long vương để bắt cá vàng phải hầu hạ, làm theo ý muốn của mụ.

→ Khi lòng tham của mụ lên tới tột đỉnh thì sự bội bạc của mụ cũng vô độ.

- Mụ vợ tuy là người LĐ nghèo khổ nhưng mụ lại mang trong mình bản chất của giai cấp nào?

* GV: Tóm lại: mụ vợ là gia cấp cần lao nhưng mụ lại mang trong mình bản chất của giai cấp bóc lột, thống trị, tham ác, tìm mọi cách đạt được danh vọng. thoả mãn, cam chịu.

- Mỗi lần ông lão ra biển, cảnh biển thay đổi như thế nào? Em có nhận xét gì về sự thay đổi đó ?

Biển có tham gia vào câu chuyện không?

- Biển cũng tham gia vào câu chuyện: biển cả hiền từ, bao dung, thanh bình nhưng biển cả cũng biết giận dữ trước những thói ác, thói xấu của người đời.

? Cá vàng trừng trị mụ như thế nào? Trừng trị mụ vì tội gì? Hình tượng cá vàng có ý nghĩa gì?

- Cá vàng trừng trị mụ bằng cách: thu về những gì mà cá vàng đã cho, đưa mụ trở về với cảnh nghèo đói như xưa.

- Trừng trị mụ ở cả hai tội: tham lam và độc ác.

→ Sự trừng trị của cá vàng là sự trừng trị của công lí và đạo lí mà nhân dân ta là người thực hiện.

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản : tự sự

2.Bố cục: chia 3 phần

+ p1 : từ đầu đến kéo sợi: giới thiệu hoàn cảnh gia đình ông lão đánh cá

+ p2 : tiếp đến ý mụ: Những yêu cầu của mụ vợ bắt cá vàng đền ơn, sự bội bạc của mụ.

+ p3 còn lại: trở lại cuộc sống ban đầu

3. Phân tích:

a. Nhân vật ông lão đánh cá:

- Hoàn cảnh, công việc: sống nghèo khổ, thả lưới, làm ăn lương thiện

- Phẩm chất: hiền lành, nhân hậu, không tham lam.

- Đáp ứng mọi nhu cầu của vợ một cách nhu nhược, đáng trách

b. Nhân vật mụ vợ ông lão đánh cá:

- Tính cách: tham lam và bội bạc

* Những chi tiết thể hiện tính tham làm của mụ vợ .

- Lần 1: đòi cái máng lợn ăn mới

- Lần 2: đòi toà nhà đẹp

- Lần 3: đòi làm nhất phẩm phu nhân

- Lần 4: đòi làm nữ hoàng

- Lần 5: đòi làm long vương.

→ Lòng tham vô độ được tăng dần từ vật chất đến địa vị, ngày càng quá quắt.

* Sự bội bạc của mụ với chồng :

- Lần 1: mắng chồng: đồ ngốc

- Lần 2: quát to đồ ngốc

- Lần 3: mắng như tát nước vào mặt

- Lần 4: nổi trận lôi đình, tát vào mặt ông lão, gọi chồng là mày, đuổi ông lão đi.

- Lần 5: nổi cơn thịnh nộ

→ Đối xử với chồng ngày càng tăng tệ bạc không còn tình nghĩa. Lòng tham càng lớn, tình nghĩa vợ chồng càng teo lại.

c. Thái độ của biển cả và cá vàng:

* Cảnh biển thay đổi:

- Lần 1: biển gợn sóng êm ả.

- Lần 2: biển xanh đã nổi sóng.

- Lần 3: biển xanh nổi sóng dữ dội.

- Lần 4: biển nổi sóng mù mịt.

- Lần 5: một cơn giông tố kinh khủng kéo đến, biển nổi sóng ầm ầm.

=> Biển nổi sóng bất bình trước lòng tham và bội bạc của mụ vợ.

* Cá vàng:

- Trừng trị mụ ở cả hai tội: tham lam và độc ác.

- Cá vàng đại diện cho công lí, hướng thiện, lòng biết ơn.

Hoạt động 3. Tổng kết

? Nét nghệ thuật tiêu biểu của truyện.

? Nêu nội dung của truyện.

- GV chốt ghi nhớ

-1HS đọc, lớp theo dõi.

III.. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Yếu tố tưởng tượng hoang đường, hấp dẫn

- Xây dựng hình tượng nhân vật đối lập mang nhiều ý nghĩa.

- Kết thúc truyện quay lại thực tế khác hẳn kết thúc các truyện cổ tích khác có hậu.

2. Nội dung:

- Ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu.

- Phê phán thói tham lam, bội bạc, vô ơn bạc nghĩa.

- Bài học đích đáng cho những kẻ thạm lam bội bạc.

* Ghi nhớ: (sgk-96)