Giáo án bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả - Cánh diều

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

(Phân tích đoạn văn mẫu)

Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu ở dưới:

Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của nhà thơ Minh Huệ là một trong số những bài thơ giản dị nhất, quen thuộc nhất và cũng là bài thơ đẹp nhất viết về Bác (1). Câu chuyện được nhà thơ kể lại bằng những vần thơ vô cùng dung dị, chân thực, cảm động đã cho ta hiểu được tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác đối với bộ đội và nhân dân trong kháng chiến khiến ta thêm yêu kính và cảm phục trước một nhân cách cao đẹp – một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc (2). Lần thứ nhất thức giấc là lúc đêm đã khuya lắm rồi, anh đội viên thấy Bác vẫn ngồi đốt lửa sưởi ấm cho giấc ngủ của những người chiến sĩ, rồi Bác lại “rón chân nhẹ nhàng” đi “dém chăn” cho “từng người từng người một” (3). Hành động ân cần, giản dị, ấm áp đó của Bác đã biến khoảnh khắc ấy trở nên thiêng liêng vô cùng, “ngọn lửa” ấy đã sưởi ấm và bừng sáng trong anh lòng yêu thương, biết ơn và xúc động sâu sắc khi được đón nhận tình yêu thương của Bác (4). Nhưng đến lần thứ ba thức dậy khi trời sắp sáng mất rồi, anh mới “hốt hoảng, giật mình” vì Bác vẫn “ngồi đinh ninh” với “chòm râu im phăng phắc”, “vẻ mặt trầm ngâm” (5). Bác “ngủ không an lòng” bởi “Bác thương đoàn dân công/ Đêm nay ngủ ngoài rừng/ Rải lá cây làm chiếu/ Manh áo phủ làm chăn” trong cái lạnh giá đến cắt da, cắt thịt của núi rừng Việt Bắc (6). Đến đây thì anh đội viên đã hiểu được nỗi lòng của Bác, một trái tim yêu thương giản dị mà mênh mông, rộng lớn của một vị lãnh tụ đến với những con người bình thường nhất như là lẽ sống của Bác, cuộc đời của Bác (7). Để rồi, anh chợt nhận ra chân lí “Vì một lẽ thường tình/ Bác là Hồ Chí Minh” (8). Qua những chi tiết, hình ảnh thơ vô cùng chân thật, cảm động, giàu sức biểu cảm, ta càng cảm nhận sâu sắc hơn tình yêu bao la của Bác dành cho chiến sĩ đồng bào, cũng như tình cảm của chiến sĩ, đồng bào dành cho Bác – vị cha già đáng kính của dân tộc (9). Phải chăng, vẻ đẹp ở con người Bác chính là sự thống nhất, hòa hợp giữa vĩ đại và giản dị, càng giản dị bao nhiêu Bác lại càng vĩ đại bấy nhiêu (10). Chính sự giản dị đã làm nên sự vĩ đại trong con người Hồ Chí Minh (11).

(Theo bài làm của học sinh, có sửa chữa)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

(Thực hành tìm ý cho đoạn văn

ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả)

CHẤM ĐIỂM

 (Yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả)

HĐ1: Xác định vấn đề

a) Mục tiêu:

- Tái hiện kiến thức về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả.

- Hiểu được việc ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả là gì?

b) Nội dung: Trao đổi, chia sẻ, thảo luận.

c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV hỏi: Em đã từng được học, được đọc, được nghe những bài thơ nào có yếu tố tự sự, miêu tả? Trong đó em thích nhất bài thơ nào? Vì sao?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

- Xem lại phần chuẩn bị bài học ở nhà.

- Chuẩn bị ý kiến cá nhân

GV:

- Quan sát, hỗ trợ nếu có.

B3: Báo cáo, thảo luận

HS:

- Trả lời câu hỏi dựa trên sự chuẩn bị ở nhà.

- Trình bày ý kiến cá nhân.

GV:

- Giúp học sinh xác định đúng các bài thơ có sử dụng yếu tố tự sự, miêu tả.

- Lắng nghe, chia sẻ, dẫn dắt học sinh trao đổi ý kiến cá nhân.

B4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét câu trả lời của HS.

- Kết nối với bài học: Như vậy qua hoạt động trên, các em đã biết trình bày miệng những ý kiến, suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về các bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cách để ghi những suy nghĩ, ý kiến, cảm xúc đó của mình thành một đoạn văn hoàn chỉnh.

- Học sinh kể được tên các bài thơ có sử dụng yếu tố tự sự, miêu tả.

- Học sinh biết trình bày miệng những ý kiến, suy nghĩ về bài thơ có sử dụng yếu tố miêu tả, tự sự.

HĐ 2: Hình thành kiến thức mới

 a) Mục tiêu: HS biết được các yêu cầu đối với một đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả.

b) Nội dung:

- HS xác định các yêu cầu đối với đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả dựa vào phần Định hướng (SGK/40).

- HĐ phân tích mẫu: HS làm việc cá nhân và nhóm trên phiếu học tập số 1.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập số 1.

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV hỏi:

? Dựa vào phần Định hướng (SGK/40) hãy xác định các yêu cầu đối với một đoạn văn ghi lại cảm xúc về bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả.

- GV yêu cầu học sinh đọc đoạn văn mẫu, phân tích đoạn văn dựa trên các yêu cầu của phiếu học tập số 1.

- Thảo luận nhóm (cặp đôi hoặc bàn) về các yêu cầu của phiếu học tập số 1.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS đọc mục Định hướng trong SGK kết hợp với bài soạn, nêu các yêu cầu của đoạn văn.

- GV gọi HS đọc văn bản mẫu.

- HS làm việc cá nhân trên phiếu học tập số 1.

- HS trao đổi, thảo luận, bổ sung, sửa chữa hoàn thiện phiếu học tập số 1.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV gọi một số HS trình bày.

HS:

- Trình bày kết quả phiếu học tập số 1.

- Theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định:

- Nhận xét sản phẩm của HS và chốt kiến thức.

1. Yêu cầu:

* MĐ:

- Giới thiệu nhan đề bài thơ và tác giả.

- Thể hiện được cảm xúc chung về bài thơ.

* TĐ:

- Nêu các chi tiết có yếu tố tự sự, miêu tả trong bài thơ và đánh giá ý nghĩa của chúng.

- Chỉ ra nét độc đáo trong cách tự sự và miêu tả của nhà thơ.

* KĐ: Khái quát lại cảm xúc, ấn tượng của bản thân về bài thơ.

* Lưu ý: Có thể chỉ nêu cảm xúc về một chi tiết nội dung hoặc nghệ thuật mà em có ấn tượng và yêu thích.

HĐ 3: Luyện tập, vận dụng

a) Mục tiêu: HS biết viết đoạn văn đúng quy trình các bước và đảm bảo các yêu cầu về hình thức, nội dung.

b) Nội dung:

- GV hướng dẫn HS phân tích đề bài và tiến hành các bước chuẩn bị (trước khi viết) bằng phiếu học tập số 2.

- HS viết bài.

- Đánh giá bằng bảng kiểm.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập số 2, bài viết của học sinh và kết quả đánh giá bài viết dựa trên bảng kiểm.

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV trình chiếu đề bài và cung cấp phiếu học tập số 2.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

- Hướng dẫn HS đọc các gợi ý trong SGK/40,41 và hoàn thiện các yêu cầu trong phiếu học tập số 2.

HS:

- Đọc những gợi ý trong SGK và lựa chọn đề tài.

- Tìm ý bằng việc hoàn thiện phiếu.

- Lập dàn ý và viết bài theo dàn ý.

- Sửa lại bài sau khi viết.

B3: Báo cáo, thảo luận

* Giai đoạn 1:

GV: Gọi một số HS trình bày phần tìm ý của cá nhân.

HS:

- Lắng nghe, trao đổi, thảo luận, chỉnh sửa, hoàn thiện ý tưởng.

* Giai đoạn 2:

- HS viết bài.

- GV gọi một số HS trình bày bài viết của cá nhân.

 HS:

- Trình bày bài viết của cá nhân.

- Theo dõi, nhận xét, đánh giá bài viết của bạn dựa trên bảng kiểm.

B4: Kết luận, nhận định:

- GV nhận xét sản phẩm của HS, rút kinh nghiệm và chốt kĩ năng, phẩm chất cần đạt.

- Yêu cầu học sinh về nhà hoàn thiện bài viết sau chỉnh sửa.

2. Thực hành

Đề bài: Em hãy viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về một trong các bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả đã học.

a. Trước khi viết.

b. Viết bài.

c. Đọc và chỉnh sửa.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

(Phân tích đoạn văn mẫu)