Các phương châm hội thoại - Ngữ văn lớp 9

Các phương châm hội thoại - Ngữ văn lớp 9

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

Phương châm hội thoại về lượng: khi giao tiếp cần nói cho có nội dung, nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thừa, không thiếu

- Phương châm về chất: Khi giao tiếp, đừng nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực

- Phương châm quan hệ: Cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề

- Phương châm lịch sự: khi giao tiếp cần tôn trọng người khác

- Phương châm cách thức: chú ý nói ngắn gọn, rành mạch, tránh cách nói mơ hồ

II. Bài tập vận dụng

Bài 1: Các nhân vật trong truyện cười sau không tuân thủ phương châm hội thoại nào?

Có hai anh bạn gặp nhau, một anh nói:

- Mắt tớ tinh không ai bằng! Kìa! Một con kiến kiến đang bò ở cành cây trên đỉnh núi phía trước mặt, tớ trông rõ mồn một từ sợi râu đến bước chân của nó.

Anh kia nói:

- Thế cũng chưa tinh bằng tớ, tớ còn nghe thấy sợi râu nó ngoáy trong không khí kêu vù vù và chân nó bước kêu sột soạt.

Bài 2: Xác định các phương châm hội thoại tương ứng với các câu tục ngữ dưới đây:

a, Ai ơi chớ vội cười nhau

Ngẫm mình cho tỏ trước sau hãy cười.

b, Ăn bớt bát, nói bớt lời.

c, Nói có sách, mách có chứng

d, Kim vàng ai nỡ uốn câu

Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.

e, Trống đánh xuôi kèn thổi ngược.

Bài 3: Phương châm hội thoại nào không được tuân thủ trong đoạn hội thoại sau:

Mẹ chồng và con dâu nhà kia chẳng may đều góa bụa

Mẹ chồng dặn con dâu:

- Số mẹ con mình hẩm hiu, thôi thì cắn răng mà chịu!

Không bao lâu, mẹ chồng có tư tình, con dâu nhắc lại lời dặn ấy thì mẹ chồng trả lời:

-Mẹ dặn là dặn con, chứ mẹ có còn răng nữa mà cắn.

Gợi ý:

Bài 1:

Cả hai nhân vật trong đoạn hội thoại trên đều vi phạm phương châm về chất. Nói những điều sai sự thật.

- Thực tế hai nhân vật đều nói điều không có thật, không ai có thể nhìn thấy một con kiến trên đỉnh núi.

Bài 2:

a, Phương châm về chất

b, Phương châm về lượng

c, Phương châm về chất

d, Phương châm lịch sự

e, Phương châm quan hệ

Bài 3:

Nhân vật người mẹ chồng vi phạm phương châm quan hệ.

Bà mẹ chồng dặn con dâu một đằng nhưng bản thân lại thực hiện một nẻo. Giữa lời nói và hành động không có tính thống nhất với nhau.

Xem thêm tài liệu Ngữ văn lớp 9 phần Tiếng Việt, Tập làm văn hay khác:

• Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
• Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
• Xưng hô trong hội thoại
• Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
• Sự phát triển của từ vựng

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 9 hay khác:

• Soạn Văn 9 (hay nhất)
• Soạn Văn 9 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn 9 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 9
• Tác giả - Tác phẩm Văn 9
• Tài liệu Ngữ văn 9 phần Tiếng việt - Tập làm văn
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 9
• Giải vở bài tập Ngữ văn 9
• Đề thi Ngữ Văn 9 có đáp án
• Ôn thi vào lớp 10 môn Văn

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---