Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa - ngắn nhất Kết nối tri thức

Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa trang 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.

Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa - ngắn nhất Kết nối tri thức

* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu suy nghĩ của em về những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm.

Trả lời:

- Suy nghĩ về những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm: yêu quý, cảm phục, ngưỡng mộ, biết ơn, tự hào,…

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc

1. Hình dung: Khung cảnh thiên nhiên Sa Pa.

- Đẹp một cách kì lạ, thơ mộng với nắng, gió, mây, rừng thông, cây tử kinh,…

2. Theo dõi: Lời giới thiệu của bác lái xe về anh thanh niên.

- Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi! Sống trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Anh sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo,…

3. Theo dõi: Thái độ của anh thanh niên khi đón tiếp đoàn khách đến chơi.

- Hiếu khách, vui mừng, rạng rỡ, cởi mở, chân thành,…

4. Theo dõi: Lời kể của anh thanh niên về công việc của mình trên trạm khí tượng.

- Lời kể hào hứng, sôi nổi, chân thành của anh thanh niên về công việc của mình trên trạm khí tượng. Công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao.

5. Suy luận: Vì sao người họa sĩ có cảm giác bối rối?

- Vì ông đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét thôi mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.

6. Theo dõi: Những tâm sự của anh thanh niên về công việc.

- Những tâm sự rất chân thành, lạc quan.

7. Theo dõi: Những suy nghĩ của người họa sĩ về bức chân dung.

- Khi gặp anh thanh niên, người họa sĩ dường như đã tìm thấy cảm hứng, ý tưởng cho sáng tác nghệ thuật của mình. Ông ư bối rối, nhận thấy sự bất lực của nghệ thuật trước bức chân dung cuộc sống giản dị mà đẹp đẽ: Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài,…

8. Suy luận: Vì sao hoạ sĩ phác hoạ bức chân dung anh thanh niên ngay trong lần đầu gặp mặt?

- Vì người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác.

9. Suy luận: Ông họa sĩ và cô kĩ sư có thái độ, cảm xúc như thế nào khi chia tay anh thanh niên?

- Khi chia tay anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư rất xúc động, lưu luyến,…

* Sau khi đọc

Nội dung chính : Truyện khắc họa thành công người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Xác định đề tài của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.

Trả lời:

Những người lao động đảm nhận các công việc thầm lặng, đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước trong những năm 1970.

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tóm tắt tác phẩm và nêu nhận xét về kiểu cốt truyện.

Trả lời:

- Tóm tắt: “Lặng lẽ Sa Pa” là câu chuyện về cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ giữa ông họa sĩ, cô kĩ sư với anh thanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn (Sa Pa, Lào Cai). Trong cuộc gặp gỡ 30 phút ngắn ngủi, anh thanh niên kể về công việc của mình, công việc đơn giản nhưng gian khổ và cô đơn. Anh đã bộc lộ những suy nghĩ đúng đắn về công việc và cuộc đời. Ông họa sĩ đã cảm nhận được những nét đẹp trong suy nghĩ, lối sống, phẩm chất của anh thanh niên và mong muốn vẽ một bức chân dung anh. Anh thanh niên khiêm tốn từ chối và giới thiệu những người khác mà anh cho là đáng vẽ hơn mình. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi đã để lại những ấn tượng sâu sắc cho nhà họa sĩ, cô kĩ sư về anh thanh niên và những con người lao động thầm lặng ở mảnh đất Sa Pa này.

- Nhận xét kiểu cốt truyện: Cốt truyện đơn tuyến. Cốt truyện rất đơn giản, xoay quanh tình huống gặp gỡ bất ngờ của ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ với anh thanh niên làm việc ở trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn.

Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nhân vật anh thanh niên được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, hoàn cảnh sống, công việc, mối quan hệ với các nhân vật khác)?  Hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để nhận xét về tính cách của nhân vật.

Trả lời:

Độ tuổi và ngoại hình	Hai mươi bảy tuổi, tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ,…
Hoàn cảnh sống	Sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo; căn nhà ba gian rất gọn gàng, ngăn nắp; có niềm vui đọc sách,…
Công việc	Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu; gian khổ nhất là làm việc lúc một giờ sáng, gió tuyết và lặng im bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới,…
Lời nói	Lời tâm sự của anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kĩ sư về công việc của mình; lời giới thiệu những người khác xứng đáng hơn mình để ông họa sĩ vẽ chân dung.
Hành động	Lấy khúc cây chắn ngang đường để gặp mọi người, trao bó hoa cho cô kĩ sư trẻ,…
Cảm xúc, suy nghĩ về công việc và cuộc sống	Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?; Nhưng từ hôm ấy, cháu sống thật hạnh phúc,…
Quan hệ với các nhân vật khác	Anh gửi bác lái xe củ tam thất vì “bác gái vừa ốm dậy”. Anh trao bó hoa đã cắt cho cô kĩ sư nông nghiệp trong lần đầu gặp gỡ, “ấn cái làn trứng” vào tay ông họa sĩ để mọi người ăn trưa.

→ Nhận xét tính cách nhân vật anh thanh niên:

+ Có lí tưởng sống đẹp đẽ.

+ Gắn bó, say mê công việc, có tinh thần trách nhiệm cao.

+ Lạc quan, yêu cuộc sống.

+ Khiêm tốn, cởi mở.

+ Ân cần, chu đáo, quý trọng tình cảm của những người xung quanh,…

Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Chân dung nhân vật anh thanh niên hiện ra qua cảm nhận và suy nghĩ của những nhân vật nào? Cách xây dựng nhân vật như vậy có tác dụng gì?

Trả lời:

- Qua lời giới thiệu ban đầu của bác lái xe, qua cái nhìn và suy nghĩ của ông họa sĩ,

qua sự cảm nhận của cô kĩ sư nông nghiệp trẻ.

- Tác dụng: Nhân vật anh thanh niên hiện lên qua cái nhìn của nhiều nhân vật khác. Vì thế, vẻ đẹp nhân vật càng thêm trong sáng, lấp lánh nhưng vẫn gợi cảm giác chân thực.

Câu 5 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tìm một số chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ về con người và nghệ thuật. Trên cơ sở đó, em hãy nhận xét về vai trò của nhân vật này trong tác phẩm.

Trả lời:

- Chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ về con người và nghệ thuật trong tác phẩm:

+ Khi gặp anh thanh niên, người họa sĩ dường như đã tìm thấy cảm hứng, ý tưởng cho sáng tác nghệ thuật của mình: Vì họa sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.

+ Ông họa sĩ bối rối, nhận thấy sự bất lực của nghệ thuật trước bức chân dung cuộc sống giản dị mà đẹp đẽ: Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành được sáng tác còn là một chặng đường dài,…

- Nhân vật ông họa sĩ có vai trò quan trọng trong tác phẩm. Ông là một nghệ sĩ từng trải, có cảm nhận sâu sắc về cuộc sống. Tác phẩm được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn, cảm nhận, suy nghĩ của ông. Qua nhân vật này, nhà văn Nguyễn Thành Long muốn gửi gắm những trăn trở, suy ngẫm của mình về con người và nghệ thuật. Nhân vật ông họa sĩ đã đem đến cho tác phẩm chiều sâu tư tưởng.

Câu 6 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Những bức tranh thiên nhiên Sa Pa tuyệt đẹp đã góp phần tạo nên chất thơ cho tác phẩm. Hãy chọn một đoạn văn tả cảnh Sa Pa mà em ấn tượng nhất và nêu cảm nhận.

Trả lời:

Ví dụ đoạn văn: “Nắng bây giờ bắt đầu len tới,…., luồn cả vào gầm xe.”

Đoạn văn trên cho ta cảm nhận được một bức tranh thiên nhiên Sa Pa đầy màu sắc và ánh nắng: màu vàng rực rỡ của nắng, màu xanh của rừng cây mênh mông, lấp lánh màu bạc của những ngọn thông rung tít trong nắng, màu tím hoa cà của những cây tử kinh. Thiên nhiên hiện lên sinh động như một bức tranh với vẻ đẹp đặc trưng của nắng, gió, của mây trời giữa vùng núi cao Sa Pa.

Câu 7 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tác phẩm gợi cho em những suy nghĩ, bài học gì?

Trả lời:

Bài học:

- Về ý nghĩa, niềm vui của lao động.

- Về sự cống hiến cho cộng đồng.

- Trân trọng những con người lao động thầm lặng, hi sinh cho đất nước,…

* Viết kết nối với đọc

Bài tập (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tưởng tượng em là nhân vật ông họa sĩ, hãy ghi lại cảm nghĩ của mình sau cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên trên đỉnh Yên Sơn trong một đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu).

Đoạn văn tham khảo

(1) Trong chuyến đi đến đỉnh Yên Sơn, tôi đã gặp được một chàng thanh niên trẻ với tấm lòng nhiệt thành, luôn vô tư cống hiến cho cuộc sống. (2) Anh ấy là một chàng thanh niên trẻ ở độ tuổi sôi nổi nhất, nhưng lại chấp nhận và vui vẻ sống cô đơn một mình trên đỉnh núi cao để hoàn thành nhiệm vụ được giao. (3) Tuy sống một mình nhưng anh ta vẫn rất sạch sẽ và ngăn nắp, tự tạo ra niềm vui cho chính mình. (4) Sự lạc quan, tích cực ấy của anh thanh niên khiến tôi rất thán phục và yêu mến. (5) Hiểu rõ về công việc của anh ấy sau cuộc trò chuyện, tôi lại càng nể phục những cống hiến của anh cho đất nước, nên có xin vẽ lại chân dung anh vào cuốn sổ tay. (6) Vậy mà anh ấy lại từ chối, với lý do là những việc bản thân làm không có gì to lớn cả, xung quanh có nhiều người cống hiến lớn hơn cho đất nước. (7) Người thanh niên trẻ ấy thật khiến tôi phải đi từ ngạc nhiên này đến bất ngờ khác. (8) Anh ta khiến tôi có thêm niềm tin và hy vọng vào tương lai của đất nước, bởi ở đâu đó cũng có những chàng thanh niên trẻ nhiệt huyết, luôn sẵn sàng cống hiến thầm lặng cho đất nước như vậy.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 Kết nối tri thức ngắn nhất, hay khác:

• Thực hành tiếng Việt trang 23

• Bếp lửa

• Viết bài văn phân tích một tác phẩm (truyện)

• Giới thiệu về một cuốn sách (truyện)

• Củng cố, mở rộng trang 32

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 8 hay khác:

• Soạn văn 8 Kết nối tri thức (hay nhất)
• Soạn văn 8 Kết nối tri thức (ngắn nhất)
• Giải lớp 8 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 8 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 8 Cánh diều (các môn học)

---