Vượt Thác - Ngữ văn lớp 6

Vượt Thác

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Ngữ văn lớp 6, VietJack biên soạn tài liệu tác giả, tác phẩm Vượt Thác trình bày đầy đủ, chi tiết về bố cục, tóm tắt, dàn ý, đôi nét về tác giả, thể loại, dàn ý đọc hiểu văn bản, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích mẫu về tác phẩm. Hi vọng qua loạt bài này sẽ giúp bạn dễ dàng soạn bài Vượt Thác.

A. Nội dung tác phẩm

Tóm tắt truyện: Bài văn miêu tả cảnh dòng sông Thu Bồn và cảnh hai bên bờ sông theo hành trình cuộc vượt thác của Dượng Hương Thư. Đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác, đoạn sông có nhiều thác dữ và Dượng Hương Thư đang cố gắng gồng mình vượt qua. Qua đoạn sông có nhiều thác dữ, dòng sông chảy quanh co giữa những núi cao, nhưng dường như đã bớt hiểm trở và đột ngột mở ra một vùng rộng đồng khá bằng phẳng.

B. Đôi nét về tác phẩm

1. Tác giả: Võ Quảng (1920 – 2007) quê ở tỉnh Quảng Nam, là nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi.

2. Tác phẩm

a) Xuất xứ: Bài “Vượt thác” trích từ chương XI của truyên “ Quê nội”. Tên bài văn do người biên soạn đặt. Quê nội (1974) cùng với Tảng sáng (1976) là những tác phẩm thành công nhất của Võ Quảng.

b) Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu đến “thuyền chuẩn bị vượt qua nhiều thác nước”: con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuyền vượt qua khỏi thác Cổ Cò”: con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

- Phần 3: Phần còn lại: Con thuyền đã vượt qua thác dữ, đi trên khúc sông phẳng lặng.

c) Thể loại: Truyện hiện đại.

d) Ngôi kể: ngôi thứ ba

e) Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp với miêu tả. 

e) Trình tự miêu tả: Bài văn miêu tả dòng sông Thu Bồn và quang cảnh hai bên bờ theo hành trình của con thuyền do dượng Hương Thư chỉ huy, ngược dòng sông từ bến làng Hòa Phước, qua đoạn sông êm ả ở vùng đồng bằng, rồi vượt đoạn sông có nhiều thác ghềnh ở vùng núi, sau cùng lại tới khúc sông khá phẳng lặng. 

f) Giá trị nội dung

Bài văn miêu tả cảnh vượt thác của con thuyền trên sông Thu Bồn, làm nổi bật vẻ hùng dũng và sức mạnh của con người lao động trên nền cảnh thiên nhiên rộng lớn, hùng vĩ.

g) Giá trị nghệ thuật

Nghệ thuật tả cảnh, tả người từ điểm nhìn trên con thuyền theo hành trình vượt thác rất tự nhiên, sinh động.

C. Đọc hiểu văn bản

1. Cảnh dòng sông và hai bên bờ theo hành trình vượt thác.

- Cảnh dòng sông và hai bên bờ có:

+ Cánh buồm nhỏ căng phồng.

+ Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp.

+ Chung quanh là những bãi dâu bạt ngạt đến tận những làng xa tít.

+ Thuyền chất đầy cau tươi, dây mây, dầu rái, những thuyền chở mít, chở quế. 

+ Càng về ngược, vườn tược càng um tùm. Những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt, đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước.

+ Núi cao như đột ngột hiện ra.

=> Thiên nhiên rất phong phú, đa dạng nhưng còn nguyên sơ.

2. Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

- Ở đoạn sông có nhiều thác dữ, tác giả chỉ tả một hình ảnh về dòng nước: “ Nước từ trên cao phóng xuống giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn” 

- Hình ảnh Dượng Hương Thư trong cảnh vượt thác: 

+ Ngoại hình: cởi trần, như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa…

+ Động tác: co người phóng chiếc sào xuống lòng sông; ghì chặt trên đầu sào; chiếc sào dưới sức chống bị cong lại; thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.

+ Tác giả so sánh “ như một pho tượng đồng đúc” thể hiện ngoại hình gân guốc, vững chắc của nhân vật. Còn so sánh “ giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ” thể hiện vẻ dũng mãnh, tư thế hào hùng của con người trước thiên nhiên. 

3. Thuyền đã đi qua thác dữ

- Hình ảnh con người: Chú Hai vứt sào ngồi xuống thở không ra hơi.

- Hình ảnh thiên nhiên:

+ Dòng sông cứ chảy quanh co dọc những núi cao sừng sững. 

+ Những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp, nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước. 

+ Những lớp núi, đồng ruộng lại mở ra.

D. Sơ đồ tư duy

 

Xem thêm các bài soạn về tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 6 đầy đủ, chi tiết hay khác:

• Buổi học cuối cùng

• Đêm nay Bác không ngủ

• Lượm

• Mưa

• Cô Tô

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 6 hay khác:

• Soạn Văn 6 (bản ngắn nhất)
• Soạn Văn 6 (siêu ngắn)
• Soạn Văn lớp 6 (cực ngắn)
• Văn mẫu lớp 6
• Tác giả - Tác phẩm Văn 6
• Lý thuyết, Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 6
• 1000 câu trắc nghiệm Ngữ văn 6
• Giải vở bài tập Ngữ văn 6
• Đề thi Ngữ Văn 6 (có đáp án)

---