Khoa học xã hội 8 Bài 25: Khí hậu Việt Nam

Khoa học xã hội 8 Bài 25: Khí hậu Việt Nam

A. Hoạt động khởi động

(Trang 64 KHXH 8 VNEN) Đọc bản tin thời tiết ngày 16-01-2016 ở hai khu vực sau đây, hãy chỉ ra những điểm khác biệt về thời tiết ở hai khu vực trên. Giải thích vì sao lại có sự khác biệt như vậy?

Trả lời:

- Sự khác biệt về thời tiết hai khu vực trên là:

+ Phía Đông Bắc Bộ: trời mưa, rét, nhiệt độ thấp.

+ Khu vực Nam Bộ: ngày nắng, đêm không mưa, nhiệt độ cao.

- Nguyên nhân sự khác biệt này là do miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa, miền Nam không bị ảnh hưởng của gió mùa.

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Tìm hiểu tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của khí hậu nước ta

(Trang 64 KHXH 8 VNEN) Quan sát hình 1, đọc thông tin, hoàn thành bảng theo yêu cầu sau:

Tổng số giờ nắng trong năm
Nhiệt độ trung bình năm
Địa điểm có nhiệt độ trung bình năm cao nhất
Tổng lượng mưa trung bình năm
Địa điểm có lượng mưa cao nhất, thấp nhất.
Độ ẩm không khí.
Các mùa khí hậu.

Trả lời:

Tổng số giờ nắng trong năm	1400 - 3000 giờ
Nhiệt độ trung bình năm	23,50C
Địa điểm có nhiệt độ trung bình năm cao nhất	Cao nhất: Rạch Giá 37,60C Thấp nhất: Tam Đảo 18,00C
Tổng lượng mưa trung bình năm	3840mm
Địa điểm có lượng mưa cao nhất, thấp nhất.	Cao nhất: Bắc Quang 4802mm Thấp nhất: Phan Thiết 1152mm
Độ ẩm không khí.	Trên 80%
Các mùa khí hậu.	Chia thành hai mùa rõ rệt phù hợp với hai mùa gió: Đông Bắc và Tây Nam

2. Tìm hiểu tính chất đa dạng và thất thường của khí hậu nước ta

(Trang 66 KHXH 8 VNEN) Dựa vào hình 2, đọc thông tin, hãy:

Hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Cho biết những nhân tố nào đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường

Tính chất đa dạng và thất thường của khí hậu nước ta	Biểu hiện
Tính chất đa dạng của khí hậu - Khí hậu phân hóa bắc – nam + Miền khí hậu phía Bắc: + Miền khí hậu phía Nam: - Khí hậu phân hóa tây – đông + Khí hậu khu vực Đông Trường Sơn: + Khí hậu Biển Đông Việt Nam: - Khí hậu phân hóa theo độ cao địa hình
Tính chất thất thường của khí hậu

Trả lời:

Tính chất đa dạng và thất thường của khí hậu nước ta	Biểu hiện
Tính chất đa dạng của khí hậu - Khí hậu phân hóa bắc – nam + Miền khí hậu phía Bắc: + Miền khí hậu phía Nam: - Khí hậu phân hóa tây – đông + Khí hậu khu vực Đông Trường Sơn: + Khí hậu Biển Đông Việt Nam: - Khí hậu phân hóa theo độ cao địa hình	Tính chất đa dạng của khí hậu: - Khí hậu phân hoá Bắc - Nam + Miền khí hậu phía Bắc: có mùa đông lạnh, mưa ít, cuối mùa đông có mưa phùn, mùa hè nóng và mưa nhiều. + Miền khí hậu phía Nam: nhiệt độ quanh năm cao, có một mùa mưa và một mùa khô sâu sắc. - Khí hậu phân hoá Tây - Đông: + Khí hậu khu vưc Đông Trường Sơn: Có mùa mưa lệch hẳn về thu đông + Khí hậu biển Đông Việt Nam: mang tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương - Khí hậu phân theo độ cao địa hình: Càng lên cao nhiệt độ càng xuống thấp. Ở miền núi cao nhiệt độ khắc nghiệt và biến đổi nhanh chóng.
Tính chất thất thường của khí hậu	Năm rét sớm, năm rét muộn, rét hại, năm mưa lớn, năm khô hạn, năm ít bão, năm bão nhiều

- Những nhân tố đã làm cho thời tiết, khí hậu nước ta đa dạng và thất thường: Do biến đổi khí hậu các nhiễu loạn khí tượng toàn cầu như En Ninô và La Nina đã tác động mạnh đến khí hậu nước ta

3. Khám phá các mùa khí hậu và thời tiết ở nước ta

(Trang 68 KHXH 8 VNEN) Đọc thông tin, kết hợp với quan sát hình 2, bảng 1, hãy:

- Nhận xét chung về đặc trưng khí hậu và thời tiết từng mùa ở nước ta.

- Cho biết trong gió mùa Đông Bắc, khí hậu và thời tiết ở Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ của nước ta có giống nhau không? Vì sao?

Trả lời:

- Đặc trưng khí hậu và thời tiết từng mùa ở nước ta: Gió mùa Đông Bắc từ tháng 11 đến tháng 4 (mùa Đông): Đặc trưng là sự hoạt động mạnh mẽ của gió Đông Bắc, khí hậu các miền có sự khác biệt rõ rệt

+ Miền Bắc: đầu mùa đông se lạnh, khô hanh, cuối đông có mưa phùn ẩm ướt.

+ Miền núi cao có sương muối sương giá, mưa tuyết gây trở ngại lớn cho sinh vật nhiệt đới.

+ Tây Nguyên và Nam Bộ: nóng, khô ổn định suốt mùa

+ Duyên hải Trung Bộ có mưa lớn vào các tháng cuối năm.

Gió mùa Tây Nam từ tháng 5 đến tháng 10 (mùa hạ):

+ Đây là mùa thịnh hành của gió mùa Tây Nam, ngoài ra còn có gió tín phong nửa cầu Bắc hoạt động xen kẽ.

+ Nhiệt độ cao trên toàn quốc

+ Lượng mưa lớn, riêng Duyên Hải Trung Bộ mùa này ít mưa

+ Thời tiết trong mùa này là trời nóng ẩm, có mưa to, dông bão diễn ra phổ biến trên cả nước.

+ Miền Trung và Tây Bắc chịu ảnh hưởng của gió Tây khô nóng.

+ Bắc Bộ mưa ngâu vào tháng 8 có thể gây ngập úng.

+ Bão gây mưa to, gió lớn ở các khu vực đồng bằng và các tỉnh duyên hải nước ta.

- Trong mùa gió đông bắc, thời tiết và khí hậu Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ không giống nhau. Vì:

+ Gió mùa Đông Bắc chỉ hoạt động mạnh ở khu vực phía Bắc và một phần Bắc Trung Bộ. Bắt đầu từ Đà Nẵng trở vào gió mùa đông bắc suy yếu và gió Tín phong hoạt động chiếm ưu thế. Như vậy, trong khoảng thời gian nay, miền bắc và bắc trung bộ có mùa đông lạnh, mưa phùn.

+ Trong khi đó, ở vùng Duyên Hải Trung Bộ mưa lớn do tác động của gió tín phong theo hướng đông bắc. Còn Nam Bộ và Tây Nguyên lại là mùa khô hạn.

4. Phân tích thuận lợi, khó khăn do khí hậu mang lại

(Trang 69 KHXH 8 VNEN) Bằng hiểu biết của em, kết hợp đọc thông tin, em hãy:

- Khí hậu nước ta có những thuận lợi và khó khăn như thế nào đối với đời sống và hoạt động sản xuất

- Những nông sản nhiệt đới nào của nước ta có giá trị xuất khẩu với số lượng lớn trên thị trường thế giới.

Trả lời:

- Thuận lợi:

+ Sinh vặt nhiệt đới phát triển quanh năm

+ Cây cối quanh năm ra hoa kết quả

+ Tạo điều kiện tăng vụ, xen canh, đa canh cho cây trồng

+ Ngoài sản phẩm nông nghiệp nhiệt đới, còn có sản phẩm của ôn đới á nhiệt đới.

- Khó khăn: Thiên tai, bất trắc, khí hậu diễn biến thất thường và phức tạp...

- Những nông sản nhiệt đới của nước ta có giá trị xuất khẩu với số lượng lớn trên thị trường thế giới:

+ Các sản phẩm từ cây công nghiệp: cà phê, điều, cao su, hồ tiêu...

+ Các loại cây ăn quả nhiệt đới: Sầu riêng, chôm chôm, măng cụt, mít, xoài...

C. Hoạt động luyện tập

1. Dựa vào bảng 1, hãy nêu sự khác biệt về nhiệt độ trung bình các tháng, tổng lượng mưa, diễn biến nhiệt độ và lượng mưa theo các tháng trong năm giữa Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh

(Trang 69 KHXH 8 VNEN)

Trả lời:

So sánh	Hà Nội	TP. Hồ Chí Minh
Nhiệt độ trung bình	23,40C	27,10C
Lượng mưa trung bình	139,7mm	160,9mm
Diến biến nhiệt độ	Từ tháng 1→ 7: nhiệt độ tăng dần Từ tháng 8 → 12: nhiệt độ giảm dần Nhiệt độ tháng cao nhất là: 28,90C Nhiệt độ tháng thấp nhất: 16,40C	Từ tháng 1→ 4: nhiệt độ tăng dần Từ tháng 5 → 12: nhiệt độ giảm dần Nhiệt độ tháng cao nhất là: 28,90C Nhiệt độ tháng thấp nhất: 25,70C
Diễn biến lượng mưa	Từ tháng 1 → 8: Lượng mưa tăng dần Từ tháng 9 → 12: Lượng mưa giảm dần Tháng có lượng mưa lớn nhất: tháng 8 (318mm) Tháng có lượng mưa nhỏ nhất: tháng 1 (18,6mm)	Từ tháng 5 → 10: Lượng mưa lớn trên 200mm Từ tháng 11 → 4: Lượng mưa ít Tháng có lượng mưa lớn nhất: tháng 9 (327mm) Tháng có lượng mưa nhỏ nhất: tháng 2 (4,1mm)

2. Vẽ bểu đồ nhiệt độ và lượng mưa ở Hà Nội theo bảng số liệu ở bảng 1

(Trang 69 KHXH 8 VNEN)

Trả lời:

D. Hoạt động ứng dụng

(Trang 69 KHXH 8 VNEN) Cho bảng thông tin dưới đây:

Diễn biến của bão dọc bờ biển Việt Nam (bảng sgk trang 71)

a. Dựa vào bảng trên, hãy viết ba nhận xét về tình hình bão ở Việt Nam vào vở

Trả lời:

- Bão ở nước ta diễn ra từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm.

- Từ tháng 6 đến tháng 9, bão chủ yếu diễn ra ở các tỉnh từ Quảng Ninh đến Nghệ An, Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi.

- Từ tháng 9 đến tháng 11, bão chủ yếu diễn ra ở các tỉnh Bình Định đến Bình Thuận, Vũng Tàu đến Cà Mau.

b. Nếu được đi du lịch, em sẽ chọn thời gian và địa điểm nào để tránh mùa bão. Giải thích lí do em chọn

Trả lời:

Em sẽ đi Sapa, thời điểm mùa bão lên Sapa khí hậu mát mẻ, trong lành, cảnh quan đẹp và có nhiều hoạt động du lịch văn hóa đặc sắc.

E. Hoạt động tìm tòi sáng tạo

(Trang 70 KHXH 8 VNEN) Em hãy sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ phản ánh khí hậu, thời tiết ở nước ta

Trả lời:

1.Chớp đông nhay nháy

Mà gà gáy thi mưa

2. Chớp đằng đông, vừa trông vừa chạy

3. Chuồn chuồn bay thấp thì mưa

Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm

4. Cò bay ngược, nước vô nhà

Cò bay xuôi nước lui ra biển

Ếch kêu uôm uôm

Ao chuôm đầy nước

5. Kiến đen tha trứng lên cao,

Thế nào cũng có mưa rào rất to.

Tháng bảy mưa gảy cành trám

Tháng tám nắng rám trái bòng

Xem thêm các bài Giải bài tập Khoa học xã hội lớp 8 chương trình VNEN hay khác:

• Bài 26: Sông ngòi Việt Nam
• Bài 27: Đất và sinh vật Việt Nam
• Bài 28: Đặc điểm chung của tự nhiên Việt Nam
• Bài 29: Các miền địa lý Việt Nam

---