Khoa học xã hội 8 Bài 30: Tìm hiểu văn hóa, giáo dục địa phương

Khoa học xã hội 8 Bài 30: Tìm hiểu văn hóa, giáo dục địa phương

A. Hoạt động khởi động

(Trang 96 KHXH 8 VNEN) Bằng sự hiểu biết của em, hãy:

- Cho biết những nét chính về tình hình văn hóa và giáo dục của địa phương em từ trước đến nay.

- Kể tên một số thành tựu về văn hóa và giáo dục nổi bật của địa phượng em hiện nay. Theo em, vì sao đạt được những thành tựu đó?

Trả lời:

- Hiện nay em đang sinh sống và học tập tại Thành phố Hồ Chí Minh.

- Đây là một thành phố phát triển bậc nhất của cả nước, là trung tâm kinh tế - văn hóa – giáo dục – xã hội của cả nước. Chính vì thế mà văn hóa và giáo dục tại đây vô cùng phát triển.

+ Thành phố đã xây dựng được bề dày văn hóa tương đối tốt khi những phong tục tập quán, truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong quá khứ được giữ gìn và phát huy đến tận ngày nay. Bên cạnh đó còn du nhập thêm một số những văn hóa mới, tích cực từ nước ngoài vào đã đáp ứng được nhu cầu của xã hội và sự hòa nhập với thế giới.

+ Về giáo dục: Thành phố không ngừng cố gắng để phát triển giáo dục, tạo điều kiện cho giáo dục phát triển tối đa. Xây dựng các trường học, trung tâm giáo dục để đáp ứng được nhu cầu của mọi người.

- Thành tựu về văn hóa, giáo dục:

+ Văn hóa:

Các công trình di tích lịch sự vẫn được giữ gìn: Dinh Độc Lập, nhà thờ Đức Bà,…

Các trung tâm vui chơi mới được xây dựng: Phố đi bộ Bùi Viện, Đầm Sen…

+ Giáo dục: Các trường học được xây dựng mới đáp ứng được yêu cầu, các trường đại học không ngừng phát triển: Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh…

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Xác định nội dung cần tìm hiểu

(Trang 96 KHXH 8 VNEN) Xác định những nội dung cần tìm hiểu trong bài học Tìm hiểu văn hóa, giáo dục địa phương.

- Nội dung 1. Giáo viên (GV) hướng dẫn học sinh (HS) chọn một địa điểm tại địa phương và tìm hiểu theo dàn ý sau:

+ Tên địa điểm, vị trí địa lý: nằm ở đâu, thôn, xã, huyện,…

+ Cảnh quan tự nhiên như sông, núi, rừng… hoặc lịch sử hình thành và phát triển hoặc giới thiệu di tích lịch sử, văn hóa được xây dựng khi nào, hiện trạng hiện nay.

+ Vai trò, ý nghĩa của địa điểm lựa chọn đối với địa phương: đối với phát triển kinh tế, đối với giáo dục truyền thống, đối với bảo vệ môi trường…

- Nội dung 2. Văn hóa của địa phương.

- Nội dung 3. Giáo dục của địa phương.

Trả lời:

Các địa điểm học sinh có thể tìm hiểu như: Dinh Độc Lập, Cung văn hóa Đầm Sen…

+ Dinh Độc Lập: 135 Nam Kỳ khởi nghĩa, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Dinh được kiến trúc sư Ngô Viết Thụ thiết kế xây dựng trên diện tích 4.500 m², diện tích sử dụng 20.000 m², gồm 3 tầng chính, 2 gác lửng, tầng nền, 2 tầng hầm và 1 sân thượng cho máy bay trực thăng đáp xuống. Hơn 100 căn phòng của Dinh được trang trí theo phong cách khác nhau tùy theo mục đích sử dụng bao gồm các phòng khánh tiết, phòng họp hội đồng nội các, phòng làm việc của Tổng thống và của Phó Tổng thống, phòng trình ủy nhiệm thư, phòng đại yến, v.v... chưa kể các phần khác như hồ sen bán nguyệt hai bên thềm đi vào chánh điện, bao lơn, hành lang...

Các hệ thống phụ trợ bên trong Dinh hiện đại: điều hòa không khí, phòng chống cháy, thông tin liên lạc, nhà kho. Tầng hầm chịu được oanh kích của bom lớn và pháo. Mặt tiền của Dinh được trang trí cách điệu các đốt mành trúc phỏng theo phong cách các bức mành tại các ngôi nhà Việt và họa tiết các ngôi chùa cổ tại Việt Nam. Các phòng của Dinh được trang trí nhiều tác phẩm non sông cẩm tú, tranh sơn mài, tranh sơn dầu.

+ Công viên văn hóa Đầm Sen

Là một trong những khu vui chơi, giải trí với quy mô lớn nhất tại Sài Gòn toạ lạc tại: Quận 11 – TP.HCM với diện tích khoản 50ha. Trước khi được xây dựng là khu vui chơi giải trí thì nơi đây là một khu rộng hoang, đầm lầy với những loại cỏ dại. Đến năm 1976 chính quyền Thành Phố đã huy động sức dân, cải tạo mặt bằng và xây dựng công viên văn hoá Đầm Sen và trở thành một trong những khu du lịch lớn và đặc sắc nhất TP.Hồ Chí Minh. Kiến trúc được kết hợp một cách hoàn mĩ nền văn hóa Đông-Tây và một chút vẻ đẹp thời La Mã. Ngoài những khu vui chơi, Đầm Sen còn có những nhà hàng, khách sạn và hàng chục các loại hình khác để phục vụ khách du lịch. Đầm Sen là nơi vui chơi giải trí rất hấp dẫn cho người trong và ngoại nước. Với hệ thống vui chơi và cách quản lý khoa học của ban quan lý công viên thì có lẽ đây là điểm vui chơi cuối tuần thích hợp với các gia đình ở TP.HCM và các du khách thập phương mỗi khi đến với Thành phố mang tên Bác.

+ Ngoài ra học sinh có thể tìm hiểu một số trung tâm văn hóa, giáo dục khác như: Nhà thờ Đức Bà, Nhà hát lớn..

2. Chia nhóm

(Trang 96 KHXH 8 VNEN) GV chia cả lớp thành 8 nhóm (2 nhóm thực hiện 1 nội dung) dựa trên sở thích của các em về một trong hai nội dung gắn với bài học (lưu ý sự đồng đều về số lượng HS giữa các nhóm).

3. Xây dựng kế hoạch làm việc

a) Các nhóm lập bảng dưới đây trên giấy (khổ lớn nếu có điều kiện) và điền thông tin vào các ô trống theo yêu cầu đặt ra

- Nội dung 1

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Tên địa điểm tìm hiểu, vị trí địa lý				- Nêu được tên địa điểm tìm hiểu. - Xác định được vị trí địa lý.
2. Cảnh quan tự nhiên như sông, núi, rừng… hoặc lịch sử hình thành và phát triển, hoặc giới thiệu di tích lịch sử, văn hóa được xây dựng khi nào, hiện trạng hiện nay.				- Nêu được cảnh quan tự nhiên. - Hoặc nêu được lịch sử hình thành và phát triển. - Hoặc giới thiệu di tích lịch sử, văn hóa (được xây dựng khi nào, hiện trạng hiện nay)
3. Vai trò, ý nghĩa của địa điểm lựa chọn đối với địa phương: về phát triển kinh tế, về giáo dục truyền thống, về bảo vệ môi trường…				Phân tích được vai trò, ý nghĩa của địa điểm lựa chọn đối với địa phương.

- Nội dung 2:

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Nét chính về tình hình văn hóa địa phương				- Nêu được nét chính về tình hình văn hóa của địa phương từ trước đến nay. - Đề xuât những giải pháp để giữ gìn và phát triển văn hóa địa phương.
2. Kể tên những hoạt động, công trình văn hóa tiêu biểu.				- Kể được tên các hoạt động văn hóa: lễ hội, phong tục tập quán; các công trình văn hóa: di tích lịch sử, văn hóa; các danh nhân văn hóa địa phương. - Đề xuất giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị các lễ hội, phong tục tập quán và các di tích lịch sử văn hóa.

- Nội dung 3:

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Nét chính về giáo dục của địa phương				- Nêu được nét chính về tình hình giáo dục của địa phương từ trước đến nay. - Đề xuất những giải pháp để phát triển giáo dục địa phương.
2. Những thành tựu tiêu biểu về giáo dục của địa phương				Nêu được những thành tựu tiêu biểu về giáo dục của địa phương: số lượng trường, lớp học; số lượng học sinh, học sinh giỏi, các tấm gương thầy/cô giáo và học sinh tiêu biểu.

b) Các nhóm báo cáo kết quả làm việc.

Trả lời:

- Nội dung 1

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Tên địa điểm tìm hiểu, vị trí địa lý	Mai Anh, Lan, Hoa, Đức, Long, Minh	Dinh Độc lập	- Sách, báo, Internet, học - Hỏi bố mẹ, người thân, đến tham quan, tìm hiểu tận nơi.	135 Nam Kỳ khởi nghĩa, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.
2. Cảnh quan tự nhiên như sông, núi, rừng… hoặc lịch sử hình thành và phát triển, hoặc giới thiệu di tích lịch sử, văn hóa được xây dựng khi nào, hiện trạng hiện nay.	Mai Anh, Lan, Hoa, Đức, Long, Minh	Dinh Độc lập	- Sách, báo, Internet, học - Hỏi bố mẹ, người thân, đến tham quan, tìm hiểu tận nơi.	Dinh được kiến trúc sư Ngô Viết Thụ thiết kế xây dựng, gồm 3 tầng chính, 2 gác lửng, tầng nền, 2 tầng hầm và 1 sân thượng cho máy bay trực thăng đáp xuống. Hơn 100 căn phòng của Dinh được trang trí theo phong cách khác nhau tùy theo mục đích sử dụng bao gồm các phòng khánh tiết, phòng họp hội đồng nội các, phòng làm việc của Tổng thống và của Phó Tổng thống, phòng trình ủy nhiệm thư, phòng đại yến, v.v... chưa kể các phần khác như hồ sen bán nguyệt hai bên thềm đi vào chánh điện, bao lơn, hành lang...Các hệ thống phụ trợ bên trong Dinh hiện đại: điều hòa không khí, phòng chống cháy, thông tin liên lạc, nhà kho. Tầng hầm chịu được oanh kích của bom lớn và pháo. Mặt tiền của Dinh được trang trí cách điệu các đốt mành trúc phỏng theo phong cách các bức mành tại các ngôi nhà Việt và họa tiết các ngôi chùa cổ tại Việt Nam. Các phòng của Dinh được trang trí nhiều tác phẩm non sông cẩm tú, tranh sơn mài, tranh sơn dầu.
3. Vai trò, ý nghĩa của địa điểm lựa chọn đối với địa phương: về phát triển kinh tế, về giáo dục truyền thống, về bảo vệ môi trường…	Mai Anh, Lan, Hoa, Đức, Long, Minh	Dinh Độc lập	- Sách, báo, Internet, học - Hỏi bố mẹ, người thân, đến tham quan, tìm hiểu tận nơi.	- Là một di tích lịch sử, chứng nhân lịch sử về thời kì hòa bình, thống nhất của Việt Nam. - Địa điểm du lịch thu hút đông đảo khách tham quan. - Nhắc nhở mọi người về một thời kì khó khăn, vất vả để giành độc lập, thống nhất đất nước.

- Nội dung 2:

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Nét chính về tình hình văn hóa địa phương	My, Hạnh, Hoàn, Lan Anh, Dũng, Hiếu, Mạnh	Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh	- Tham quan khu du lịch. - Tìm hiểu thông qua sách báo, Intermet	- Tại đây mọi người vẫn giữ và phát huy được nhiều nét văn hóa truyền thống: Thờ cúng tổ tiên, văn hóa uống café đặc trưng của người Sài Gòn, văn hóa tôn sự trọng đạo, các lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm. Trang phục truyền thống được giữ gìn tiếp nhận những trang phục hiện đại, trang phục mới. - Chính quyền địa phương cần quan tâm nhiều hơn tới các hoạt động văn hóa truyền thống tốt đẹp như lễ hội, văn hóa.
2. Kể tên những hoạt động, công trình văn hóa tiêu biểu.	My, Hạnh, Hoàn, Lan Anh, Dũng, Hiếu, Mạnh	Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh	- Tham quan khu du lịch. - Tìm hiểu thông qua sách báo, Intermet	- Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh tại 97 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình; Bảo tàng Địa chất ; Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh… - Chính quyền cần quy hoạch và có những chính sách hỗ trợ trong việc khai thác du lịch, văn hóa tại các địa điểm.

- Nội dung 3:

Nội dung tìm hiểu	Người thực hiện	Địa chỉ tìm hiểu	Cách tìm hiểu	Kết quả cần đạt
1. Nét chính về giáo dục của địa phương	Mai, Hoa, Vy, Trung, Quân, Hạnh	Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh	- Trực tiếp đến nơi để tìm hiểu. - Đọc sách, báo, Internet…	- Giáo dục đa dạng và đầy đủ từ các cấp mầm non lên đến đại học. - Người dân và chính quyền quan tâm phát triển giáo dục tại các cấp, tạo điều kiện tối đa cho việc học tập. - Chính quyền có thể tạo điều kiện hơn để quy hoạch trường lớp, đáp ứng được những nhu cầu của người dân và các bạn học sinh, sinh viên. + Có những chính sách hỗ trợ cho hoàn cảnh khó khăn trong học tập.
2. Những thành tựu tiêu biểu về giáo dục của địa phương	Mai, Hoa, Vy, Trung, Quân, Hạnh	Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh	- Trực tiếp đến nơi để tìm hiểu. - Đọc sách, báo, Internet…	- Có 11 trường đại học, học viện hàng trăm trường mầm non, tiểu học, trung học trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu của mọi người: Trường đại học khoa học xã hội nhân văn, trường đại học y dược… - Có những trung tâm thư viện lớn đáp ứng được nhu cầu học tập và tìm hiểu của mọi người: Thư viện Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.

4. Các nhóm thực hiện kế hoạch và viết báo cáo

(Trang 98 KHXH 8 VNEN) HS thực hiện kế hoạch và báo cáo kết quả nghiên cứu trong vòng 4 tuần.

5. Các nhóm giới thiệu sản phẩm trước lớp

a) Các nhóm báo cáo kết quả làm việc của nhóm.

b) Lắng nghe GV đánh giá kết quả từng nhóm (qua tinh thần, thái độ, cách làm và kết quả của nhóm).

c) Cả lớp thảo luận để xây dựng đề cương trọn vẹn bài học: Tìm hiểu văn hóa, giáo dục địa phương (tổng hợp kết quả nghiên cứu của 2 tiểu chủ đề).

d) Lắng nghe GV tổng kết, một nhóm viết báo cáo về bài học: Tìm hiểu văn hóa, giáo dục địa phương.

6. Hoàn thiện kết quả nghiên cứu của dự án

(Trang 98 KHXH 8 VNEN)

a) Nhóm được phân công viết báo cáo trình bày kết quả.

b) Cả lớp thảo luận để hoàn thiện báo cáo.

C. Hoạt động luyện tập

1. Tìm kiếm thêm các thông tin về văn hóa, giáo dục địa phương em qua các tài liệu như Lịch sử Đảng bộ tỉnh, huyện, xã; các tư liệu lịch sử, địa lý, văn hóa có liên quan hoặc các nhân chứng.

2. Chia sẻ với bạn bè về những thông tin đã tìm được.

Trả lời:

Quận 1 Thành phố Hồ Chí Minh có hầu hết các công trình kiến trúc nổi bật của thành phố đều tập trung tại đây: Nhà hát Lớn, Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện trung tâm (Bưu điện Sài Gòn), Tòa nhà UBND Thành phố, Hội trường Thống Nhất (dinh Độc Lập cũ, nơi ở và làm việc của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa). Đặc biệt, mới đây thành phố đã khánh thành tòa tháp Bitexco Financial Tower.

- Tại đây mọi người vẫn giữ và phát huy được nhiều nét văn hóa truyền thống: Thờ cúng tổ tiên, văn hóa uống café đặc trưng của người Sài Gòn, văn hóa tôn sự trọng đạo, các lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm. Trang phục truyền thống được giữ gìn tiếp nhận những trang phục hiện đại, trang phục mới.

- Giáo dục đa dạng và đầy đủ từ các cấp mầm non lên đến đại học. Có 11 trường đại học, học viện hàng trăm trường mầm non, tiểu học, trung học trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu của mọi người: Trường đại học khoa học xã hội nhân văn, trường đại học y dược…

Để xây dựng, phát triển văn hóa, giáo dục quận 1 hơn, Chính quyền và người dân cần:

- Người dân và chính quyền quan tâm phát triển giáo dục tại các cấp, tạo điều kiện tối đa cho việc học tập.

- Chính quyền địa phương cần quan tâm nhiều hơn tới các hoạt động văn hóa để giữ gìn các truyền thống tốt đẹp như lễ hội, văn hóa, truyền thống hiếu học, văn hóa về con người, ẩm thực.

Xem thêm các bài Giải bài tập Khoa học xã hội lớp 8 chương trình VNEN hay khác:

• Bài 27: Đất và sinh vật Việt Nam
• Bài 28: Đặc điểm chung của tự nhiên Việt Nam
• Bài 29: Các miền địa lý Việt Nam

---