Giáo án KHTN 6 Kết nối tri thức Bài 27: Vi khuẩn

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV chiếu sơ đồ hệ thống phân loại năm giới hoặc yêu cầu HS quan sát Hình 25.4 trong SGK (Bài 25 - chương VII) và chỉ ra vị trí của vi khuẩn trong hệ thống phân loại này (thuộc giới Khởi sinh), yêu cầu HS nhắc lại đặc điểm của sinh vật thuộc nhóm này.

Sau khi GV đưa ra các vi khuẩn có trong đời sống,GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Có thể nhìn thấy được vi khuẩn trong các hiện tượng nêu trên không? Từ đó nhận xét về hình dạng và nơi sống của vi khuẩn. 

Yêu cầu HS quan sát Hình 27.1 để trả lời câu hỏi trong SGK. 

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS quan sát tranh về một số loại vi khuẩn và chuẩn bị trước câu trả lời

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

GV gọi HS phát biểu những HS còn lại nghe và bổ sung

- Bước 4: Kết luận, nhận định: Gv theo dõi các câu trả lời của HS và đánh giá

+ Đưa ra các hiện tượng trong đời sống có liên quan đến vi khuẩn như: nhiễm trùng do vi khuẩn; bệnh lao do vi khuẩn lao; thức ăn bị ôi, thiu,...

+ Bổ sung: Các dạng phân bố của vi khuẩn: có thể sống độc lập hoặc sống thành từng đám, đối với dạng vi khuẩn phân bố thành từng đám, mỗi vi khuẩn là đơn vị sống độc lập

I. Đa dạng vi khuẩn:

Vi khuẩn là những sinh vật có kích thước nhỏ, chỉ có thể quan sát bằng kính hiển vi

Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau điển hình:

-  Dạng hình que: trực khuẩn, phẩy khuẩn.

- Dạng hình cầu: liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn.

- Dạng hình xoắn: xoắn khuẩn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV nhắc lại vi khuẩn thuộc giới Khởi sinh, cơ thể đơn bào, nhân sơ và yêu cầu HS mô tả lại cấu tạo tế bào nhân sơ để thấy được cấu tạo chung của vi khuẩn

GV chiếu hình 27.2 về cấu tạo của một vi khuẩn và yêu cầu HS trao đổi cùng bạn cùng bàn và trả lời câu hỏi:

- Tại sao nói vi khuẩn là sinh vật có cấu tạo cơ thể đơn giản nhất trong thế giới sống?

 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

HS quan sát tranh về cấu tạo của vi khuẩn sau đó trao đổi theo bàn và chuẩn bị câu trả lời

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

GV gọi 1 số HS đứng lên phát biểu, HS còn lại lắng nghe bổ sung

- Bước 4: Kết luận, nhận định: 

Gv chốt kiến thức và nhận xét bổ sung nếu chưa đầy đủ

II. Cấu tạo của vi khuẩn

Vi khuẩn có cấu tạo đơn bào hầu hết có thành tế bào bao ngoài màng tế bào

Cấu tạo vi khuẩn gồm: thành tế bào, màng tế bào, tế bào chất, vùng nhân, lông roi

Vi khuẩn có cấu tạo cơ thể chỉ gồm một tế bào nhân sơ nên là cơ thể nhất trong thế giới sống

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV yêu cầu HS đọc SGK mục II, nêu các vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên và đối với con người.

Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi trong mục II

GV đặt câu hỏi cho HS: “Tại sao các chất thải hữu cơ sau một thời gian chôn vùi trong đất thì phân huỷ hết? Điều đó có thể ứng dụng gì trong đời sống?”

GV giới thiệu mục “Em có biết?” ở cuối bài. GV đặt câu hỏi bổ sung: Ngoài sữa chua còn có loại thực phẩm nào được tạo thành từ ứng dụng của vi khuẩn có tác dụng kích thích tiêu hoá? Cần lưu ý gì khi sử dụng các loại thực phẩm đó để không gây hại cho sức khỏe? (GV có thể dẫn dắt để HS đưa ra được câu trả lời: không ăn cà, dưa muối khi chưa “chín” hoặc đã có váng trắng.)

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

HS quan sát tranh tìm hiểu vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên và trả lời câu hỏi GV đưa ra

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

HS xung phong đưa ra câu trả lời, HS còn lại nghe và bổ sung

- Bước 4: Kết luận, nhận định: 

GV nhận xét và giải thích thêm trong tự nhiên, vì khuẩn tham gia cố định đạm để cung cấp nguồn đạm mà thực vật hấp thụ được. Vi khuẩn phân giải giúp phân giải xác sinh vật và chất thải động vật thành chất dinh dưỡng cung cấp cho cây và góp phần làm sạch môi trường.

III. Vai trò của vi khuẩn

Vai trò của vi khuẩn:

+ Tham gia vào quá trình phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ giúp làm sạch môi trường.

+ Vi khuẩn cố định đạm giúp cây trồng có thể sử dụng nguồn nitơ trong không khí.

* Một số ứng dụng của vi khuẩn: làm sữa chua, muối dưa, muối cà, làm phomai; sản xuất kháng sinh, thuốc trừ sâu; làm sạch môi trường... Trong sữa chua có vi khuẩn lactic - đây là vi khuẩn có lợi, hỗ trợ tiêu hoá thức ăn. 

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

Dựa vào nội dung SGK về tác hại của vi khuẩn và Hình 27.4 đến Hinh 27.6, yêu cầu HS nêu các tác hại của vi khuẩn gây ra cho con người, động vật, thực vật.

Chia lớp thành 2 nhóm trả lời các câu hỏi:

1. Kể thêm các bệnh do vi khuẩn gây ra ở người, động vật, thực vật.

2. Khi mắc các bệnh do vi khuẩn gây ra ở người như: viêm họng do vi khuẩn, bệnh tả.... em thưởng có biện pháp gì để chữa trị? Để xuất các biện pháp phòng, tránh bệnh do vi khuẩn gây ra ở người.

- GV có thể hỏi thêm:

Chúng ta có nên sử dụng thức ăn bị ôi, thiu không? Vì sao? Phải làm gì để thức ăn không bị ôi, thiu?

Sau khi học xong các nội dung trong bài, yêu cầu HS trả lời câu hỏi đầu bài học chưa trả lời: Vi khuẩn trên người có lợi hay hại? Lấy ví dụ các loài vi khuẩn có lợi và hại trên cơ thể người.

 - Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

HS hoạt động nhóm và trả lời câu hỏi cùng các bạn trong nhóm, tổng hợp ghi lại kết quả

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

GV gọi đại diện HS trả lời, HS còn lại nghe và bổ sung

- Bước 4: Kết luận, nhận định: 

GV chốt và bổ sung kiến thức: Có những vi khuẩn có cả hai tác dụng, có lợi và có hại. Ví dụ: vi khuẩn phân hủy chất hữu cơ sẽ làm hỏng thực phẩm nhưng đồng thời nó cũng phân hủy xác động vật và thực vật, làm giàu đất. Vi khuẩn trên người cũng có vi khuẩn có lợi như vi khuẩn đường ruột và vi khuẩn có hại như vi khuẩn gây bệnh nhiễm khuẩn da,.....

IV. Một số bệnh do vi khuẩn

+ Vi khuẩn gây nguy hiểm cho con người, một số bệnh phổ biến như: lao, viêm phổi, uốn ván, giang mai, phong, tả,...

+ Các biện pháp phòng, tránh bệnh do vi khuẩn gây ra ở người: ăn chin, uống sôi, rửa tay, giữ gìn cơ thể và môi trường sống sạch sẽ. (VD)

+ Không nên sử dụng thức ăn bị ôi thiu. Thức ăn bị ôi, thiu là do vi khuẩn hoại sinh làm hỏng thức ăn, do đó không nên sử dụng vì có nhiều loại vi khuẩn gây độc cho cơ thể. 

+ Muốn giữ thức ăn không bị ôi, thiu, ta cần ngăn chặn sự sinh sản của vi khuẩn bằng cách giữ lạnh, phơi khô, hun khói,... (VD)

Hình thức đánh giá

Phương pháp

đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi Chú

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Gắn với thực tế

- Tạo cơ hội thực hành cho người học

- Sự đa dạng, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học

- Hấp dẫn, sinh động

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học

- Phù hợp với mục tiêu, nội dung

- Báo cáo thực hiện nội yêu cầu

- Hệ thống câu hỏi và bài tập

- Trao đổi, thảo luận