Giáo án Lịch Sử 6 Kết nối tri thức Bài 14: Nhà nước Văn Lang - Âu Lạc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

I. Nhà nước đầu tiên của người Việt cổ

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I và hình 2 SGK và trả lời câu hỏi:

? Những cơ sở nào thúc đẩy sự ra đời sớm của nhà nước Văn Lang?

- Cơ sở ra đời:

+ Sự phát triển của sản xuất

+ Xã hội dần có sự phân hóa

+ Nhu cầu trị thủy và đoàn kết để chống ngoại xâm

? Nhà nước Văn Lang ra đời vào thời gian nào?

- Nhà nước Văn Lang ra đời vào khoảng thế kỉ VII  TCN.

? Nêu phạm vi lãnh thổ chủ yếu của nhà nước Văn Lang?

- Địa bàn chủ yếu của nhà nước Văn Lang thuộc khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam hiện nay.

? Kinh đô của nhà nước Văn Lang thuộc địa phương nào ngày nay?

- Kinh đô của nước Văn Lang đóng ở Phong Châu (Việt Trì, Phú Thọ).

- GV yêu cầu HS quan sát Sơ đồ hình 3 và:

? Nêu cơ cấu tổ chức nhà nước Văn Lang

? Nhận xét tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang

- Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang:

+ Đứng đầu nhà nước là Vua Hùng (giúp việc cho vua có các lạc hầu).

+ Cả nước được chia làm 15 bộ, do Lạc tướng đứng đầu.

+ Dưới bộ là các chiềng, chạ do Bồ chính (già làng) đứng đầu.

- Nhận xét: đơn giản, sơ khai nhưng đã bước đầu có hệ thống.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

II. Sự ra đời nhà nước Âu Lạc

- GV yêu cầu HS đọc nội dung mục II, quan sát hình 4 và trả lời câu hỏi:

? Nhà nước Âu Lạc ra đời trong hoàn cảnh nào?

- Hoàn cảnh ra đời nhà nước Âu Lạc:

+ Năm 214 TCN, quân Tần đánh xuống vùng đất sinh sống của các bộ tộc Việt.

+ Người Lạc Việt và người Âu Việt dũng cảm chiến đấu chống quân Tần dưới sự lãnh đạo của Thục Phán.

+ Năm 208 TCN, sau thắng lợi của kháng chiến chống Tần, Thục Phán xưng là An Dương Vương; đổi tên nước thành Âu Lạc.

? Nêu phạm vi lãnh thổ chủ yếu của nhà nước Văn Lang?

- Địa bàn chủ yếu của nhà nước Âu Lạc thuộc khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam hiện nay.

? Xác định vị trí kinh đô Âu Lạc trên lược đồ và nêu chức năng của kinh đô đó?

- Kinh đô của Âu Lạc ở Phong Khê (nay là Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội).

- Chức năng của thành Cổ Loa: công trình quân sự để phòng vệ.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: ? Em hãy nêu điểm mới của tổ chức nhà nước Âu Lạc so với nhà nước Văn Lang?

- Điểm mới trong tổ chức nhà nước thời Âu Lạc:

+  Vua nắm giữ nhiều quyền hành và có vị thế cao hơn trong việc trị nước.

+ Có quân đội mạnh, vũ khí tốt; có thành Cổ Loa kiên cố, vững chắc.

- GV mở rộng kiến thức: Năm 179 TCN. Âu Lạc bị nước Nam Việt, đứng đầu là Triệu Đà xâm lược. Nhà nước Âu Lạc sụp đổ, khép lại thời đại dựng nước ở Việt Nam.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

I. Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

- GV chia HS làm các nhóm, yêu cầu HS thảo luận, đọc nội dung mục a, quan sát các hình 6 – 7 – 8 và trả lời câu hỏi:

a. Đời sống vật chất

? Em hãy miêu tả một số nét về đời sống vật chất của cư dân Văn Lang, Âu Lạc

- Hoạt động sản xuất chính là nông nghiệp trồng lúa nước

- Nguồn lương thực: gạo nếp, gạo tẻ, rau, muối, mắm cá…

- Cư dân chủ yếu ở nhà sàn

- Phương tiện đi lại chủ yếu là thuyền.

- Trang phục:

+ Ngày thường: nam đóng khố, cởi trần, đi chân đất, nữ mặc váy, mặc yếm.

+ Vào dịp lễ hội, người Việt cổ có thể đội thêm mũ lông chim, đeo trang sức…

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận theo nhóm, trả lời câu hỏi:

? Quan sát Hình 15.7, em hãy cho biết người Lạc Việt thường sử dụng nhà sàn để làm gì?

- Cư dân Văn Lang, Âu Lạc làm nhà sàn để tránh thú dữ, ngập lụt vào mùa mưa; mặt khác, cũng có thể tận dụng mặt bằng bên dưới để phục vụ chăn nuôi.

? Yếu tố nào trong đời sống vật chất của cư dân Văn Lang, Âu Lạc vẫn được duy trì cho tới hiện nay?

- Một số yếu tố trong đời sống vật chất của cư dân Văn Lang, Âu Lạc được duy trì:

+ Sản xuất nông nghiệp

+ Gạo tẻ, gạo nếp là loại lương thực chính

+ Làm mắm, muối chua các loại rau củ…

+ Làm nhà sàn (ở các khu vực trung du, miền núi…)

b. Đời sống tinh thần

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục b, quan sát hình 9, trả lời câu hỏi:

? Em hãy cho biết những điểm nổi bật trong đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang, Âu Lạc?

- Tín ngưỡng:

+ Có tục thờ cúng tổ tiên; sùng bái tự nhiên

+ Người chết được chôn cất trong thạp, bình, mộ thuyền...

- Phong tục – tập quán: tục xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giầy.

- Nhiều lễ hội được tổ chức trong năm.

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận theo nhóm, trả lời câu hỏi: Những phong tục nào trong văn hóa Việt Nam hiện nay được kế thừa từ thời Văn Lang, Âu Lạc?

- Những phong tục trong văn hóa Việt Nam hiện nay được kế thừa từ thời Văn Lang, Âu Lạc là:

+ Tục ăn trầu; làm bánh trưng – bánh giày trong ngày lễ/ tết.

+ Tục thờ cúng tổ tiên, anh hùng dân tộc…

+ Tổ chức các lễ hội liên quan đến sản xuất nông nghiệp.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới