Giáo án bài Sơn Tinh, Thủy Tinh - Giáo án Ngữ văn lớp 6

Hoạt động 1: HDHS đọc và tìm hiểu chú thích

- GV hướng dẫn HS đọc diễn cảm, rõ ràng, rành mạch, chậm rãi ở đoạn đầu, nhanh ở đoạn đánh nhau, đoạn cuối đọc chậm.

- GV đọc mẫu 1 đoạn

- Gọi 3 HS lần lượt đọc

- Em hãy kể tóm tắt những sự việc chính của truyện?

* Kể tóm tắt :

- Vua Hùng kén rể.

- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh cầu hôn, điều kiện chọn rể của vua.

- Sính lễ của vua Hùng.

- Sơn Tinh rước Mị Nương về núi.

- Thuỷ Tinh nổi giận.

- Hai bên giao chiến.

- Nạn lũ lụt ở sông Hồng.

- Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích 1, 3, 4 (sgk)

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc, kể

2.Chú thích

- Sơn Tinh : Thần Núi.

- Thuỷ Tinh : Thần Nước.

Hoạt động 2 : HDHS đọc hiểu văn bản.

- Văn bản này thuộc kiểu văn bản nào ?

- Truyện chia làm mấy đoạn? Nội dung từng đoạn?

- Truyện gắn với thời đại lịch sử nào trong l/s Việt Nam?

- GV: Hoàn cảmh lịch sử: Hùng Vương thứ 18 gắn liền với công cuộc trị thuỷ , mở nước , dựng nước đầu tiên của người Việt cổ.

- Truyện có mấy nhân vật? Ai là nhân vật chính?

Truyện có 5 nhân vật: Vua Hùng ,Sơn Tinh , Thuỷ Tinh , Mị Nương , Lạc hầu.

- Sơn Tinh , Thuỷ Tinh là nhân vật chính.

- Phần mở truyện giới thiệu với chúng ta điều gì?

- Ý định của vua Hùng đã dẫn đến sự việc gì?

- Tìm những chi tiết giới thiệu hai thần?

- Em có nhận xét gì về các chi tiết này?

- Qua đó em thấy hai thần như thế nào?

- Kịch tính của câu chuyện bắt đầu từ khi nào?

- Thái độ của Vua Hùng ra sao?

- Điều kiện vua Hùng đặt ra là gì?

- Em hãy nhận xét về đồ sính lễ của vua Hùng?

- Có ý kiến cho rằng: Vua Hùng đã có ý chọn Sơn Tinh nhưng cũng không muốn mất lòng Thuỷ Tinh nên mới bày ra cuộc đua tài về nộp sính lễ. Ý kiến của em như thế nào?

- Qua đó, em thấy vua Hùng ngầm đứng về phía ai? Vua Hùng là người như thế nào?

- Thái độ của vua Hùng cũng chính là thái độ của nhân dân ta đối với nhân vật? Đó là thái độ như thế nào?

* GV: Người Việt thời cổ cư trú ở vùng ven núi chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa nước. Núi và đất là nơi họ xây dựng bản làng và gieo trồng, là quê hương, là ích lợi, là bè bạn. Sông cho ruộng đồng chất phù sa cùng nước để cây lúa phát triển những nếu nhiều nước quá thì sông nhấn chìm hoa màu, ruộng đồng, làng xóm. Điều đó đã trở thành nỗi ám ảnh đối với tổ tiên người Việt.

- Ai là người được chọn làm rể vua hùng?

→ Sơn Tinh.

- Em hãy tưởng tượng cảnh Sơn Tinh rước Mị Nương về núi.

- Không lấy được vợ, Thuỷ Tinh nổi giận, em hãy thuật lại cuộc giao tranh giữa hai chàng?

- Trong trí tưởng tượng của người xưa, Sơn Tinh,Thuỷ Tinh đại diện cho lực lượng nào?

- Theo dõi cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thuỷ Tinh em thấy chi tiết nào là nổi bật nhất? Vì sao?

- Kết quả cuộc giao tranh?

- Một kết thúc truyện như thế phản ánh sự thật lịch sử gì?

- Ngoài ý nghĩa trên, Truyền thuyết ST,TT còn có ý nghĩa nào khác khi gắn liền với thời đại dựng nước của các vua Hùng?

- Các nhân vật ST, TT gây ấn tượng mạnh khiến người đọc phải nhớ mãi. Theo em, điều đó có được là do đâu?

II.Đọc hiểu văn bản.

1 Kiểu văn bản : Tự sự

2 Bố cục : 3 đoạn

- Đoạn 1 : Từ đầu → một đôi : Vua Hùng kén rể.

- Đoạn 2 : rút quân : Cuộc giao tranh của hai thần.

- Đoạn 3 : Còn lại : Giải thích hiện tượng lũ lụt.

3 Phân tích

a, Vua Hùng kén rể

- Mị Nương đẹp như hoa, hiền dịu.

→ đẹp người, đẹp nết.

- Vua cha yêu thương.

- Muốn kén cho con người chồng xứng đáng.

b.Sơn Tinh, Thuỷ Tinh cầu hôn và cuộc giao tranh giữa hai thần

* Sơn Tinh, Thuỷ Tinh cầu hôn

- Sơn Tinh : Ở núi Tản, có tài lạ : vẫy tay : nổi cồn bãi, núi đồi.

- Thuỷ Tinh : miền biển, tài không kém : gọi gió, hô mưa.

→ Chi tiết tưởng tượng, kì ảo, hấp dẫn.

- Hai vị thần khổng lồ, uy nghi, tài năng siêu phàm, họ có chung một ước nguyện là được cưới Mị Nương làm vợ.

- Hai vị thần cùng xuất hiện.

- Vua Hùng băn khoăn, khó xử, đặt điều kiện.

- Voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao Mỗi thứ một đôi, một trăm ván cơm nếp, hai trăm nệp bánh chưng.

→ Đồ sính lễ của vua Hùng kì lạ và khó kiếm nhưng đều là những con vật sống ở trên cạn. Qua đó ta thấy vua Hùng ngầm đứng về phía Sơn Tinh, vua đã bộc lộ sự thâm thuý, khôn khéo.

→ Vua Hùng ngầm đứng về phía Sơn Tinh. Vua Hùng rất anh minh.

→ Tôn thờ thần núi, coi thần núi là phúc thần.

* Cuộc giao tranh giữa hai chàng

- Hai thần giao tranh quyết liệt.

- Thuỷ Tinh đại diện cho cái ác, cho hiện tượng thiên tai lũ lụt.

- Sơn Tinh: đại diện cho chính nghĩa, cho sức mạnh của nhân dân chống thiên tai

- Chi tiết: nước sông dâng... miêu tả đứng tính chất ác liệt của cuộc đấu tranh chống thiên tai gay go, bền bỉ của nhân dân ta.

c. Kết quả cuộc giao tranh

- Sơn Tinh thắng Thuỷ Tinh.

- Năm nào cũng thắng.

Hoạt động 3 Tổng kết

- Nét nghệ thuật đặc sắc của truyện?

- Nội dung truyện

- 2 HS đọc ghi nhớ sgk

III- Tổng kết

a- Nghệ thuật

- Xây dựng hình tượng hình tượng nghệ thuật kì ảo mang tính tượng trưng và khái quát cao.

b- Nội dung

- Giải thích hiện tượng mưa gió, bão lụt hàng năm của nước ta.

- Phản ánh ước mơ của nhân dân ta muốn chiến thắng thiên tai, bão lụt.

- Ca ngợi công lao trị thuỷ, dựng nước của cha ông ta.

* Ghi nhớ (sgk tr 34)

Hoạt động4 Luyện tập .

-HS kể- Lớp nhận xét

-GV bổ sung

IV.Luyện tập :

1. Kể diễn cảm truyện?

2. Từ truyện " Sơn Tinh, Thuỷ Tinh ", em suy nghĩ gì về chủ trương xây dựng, củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng trồng thêm...

* Gợi ý: Đảng và nhà nước ta đã ý thức được tác hại to lớn do thiên tai gây ra nên đã chỉ đạo nhân dân ta có những biện pháp phòng chống hữu hiệu, biến ước mơ chế ngự thiên tai của nhân dân thời xưa trở thành hiện thực.