Lý thuyết Hóa học 11 Chân trời sáng tạo Bài 16: Alcohol
Với tóm tắt lý thuyết Hóa 11 Bài 16: Alcohol sách Chân trời sáng tạo hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh lớp 11 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.
Lý thuyết Hóa học 11 Chân trời sáng tạo Bài 16: Alcohol
I. Khái niệm và cấu trúc
- Alcohol là hợp chất hữu cơ có nhóm chức hydroxy (- OH) liên kết với nguyên tử carbon no.
Ví dụ:
CH3CH2OH; CH2 = CH – CH2 – OH; C6H5 – CH2 – OH.
- Alcohol no, đơn chức, mạch hở có công thức chung là CnH2n+1OH (n ≥ 1)
- Alcohol có nhiều hơn 1 nhóm – OH gọi là polyalcohol
- Bậc của alcohol là bậc của nguyên tử carbon liên kết với nhóm – OH.
II. Đồng phân và danh pháp
- Các alcohol no, đơn chức, mạch hở trong phân tử có từ 3 nguyên tử carbon trở lên có đồng phân vị trí nhóm – OH, có từ 4 nguyên tử carbon trở lên có thêm đồng phân mạch carbon.
Ví dụ: C4H10O có các đồng phân ancol như sau:
- Tên theo danh pháp thay thế của alcohol đơn chức
Tên hydrocarbon (bỏ kí tự e ở cuối) + Số chỉ vị trí nhóm –OH + ol
- Tên theo danh pháp thay thế của alcohol đa chức:
Tên hydrocarbon + Các số chỉ vị trí nhóm –OH + Từ chỉ số lượng nhóm – OH (di, tri,…) + ol
3 – metylbutan – 1 – ol
Chú ý: Mỗi nguyên tử carbon trong phân tử polyalcohol liên kết với không quá 1 nhóm –OH
III. Tính chất vật lí
- Ở điều kiện thường, các alcohol tồn tại ở thể lỏng hoặc rắn.
- Giữa các phân tử alcohol có liên kết hydrogen liên phân tử nên có nhiệt độ sôi cao hơn hydrocarbon hoặc ether có phân tử khối tương đương. Nhiệt độ sôi tăng khi phân tử khối tăng.
- Polyalcohol có nhiệt độ sôi cao hơn alcohol đơn chức có phân tử khối tương đương.
- Do tạo được liên kết hydrogen với nước nên các alcohol có phân tử khối nhỏ tan tốt trong nước, độ tan giảm khi số nguyên tử carbon tăng.
IV. Tính chất hoá học
1. Phản ứng thế nguyên tử hydrogen của nhóm - OH
Alcohol có phản ứng thế nguyên tử hydrogen của nhóm – OH.
2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2
2. Phản ứng tạo thành ether
Phản ứng giữa hai phân tử alcohol tạo ether
ROH + HOR’ ROR’+ H2O
3. Phản ứng tạo thành alkene
Phản ứng tách nước từ alkanol tạo thành alkene
CnH2n+1OH CnH2n + H2O
Có thể dự đoán sản phẩm chính và phụ của phản ứng dựa vào quy tắc Zaitsev.
4. Phản ứng oxi hoá alcohol
a. Phản ứng oxi hoá hoàn toàn
Alcohol + oxygen → Carbon dioxide + nước
C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O
b. Phản ứng oxi hoá không hoàn toàn
R – CH2OH R – CH = O
CH3CH2OH + CuO CH3-CHO + Cu + H2O
5. Phản ứng riêng của polyalcohol
Các polyalcohol có các nhóm – OH liền kề như ethylene glycol, glycerol, … có thể tạo phức chất với Cu(OH)2, sản phẩm có màu xanh đặc trưng.
2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 → [C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2O
V. Ứng dụng và điều chế
- Nhiều alchol được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực đồ uống, dược phẩm, mĩ phẩm, y tế, phẩm nhuộm hoặc làm nhiên liệu, …
- Lạm dụng đồ uống có cồn sẽ gây hại cho sức khoẻ, gây tai nạn khi tham gia giao thông, …
Chú ý:
- Ethanol được điều chế bằng phản ứng hợp nước của ethylene hoặc lên men tinh bột.
(C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6
C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2
- Glycerol được điều chế từ propylene hoặc chất béo.
CH2 = CHCH3 CH2 = CH – CH2 – Cl
Cl - CH2 – CH (OH) – CH – Cl HO – CH2 – CH(OH) – CH2 – OH
Xem thêm tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay khác:
Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:
- Giải sgk Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
- Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Chân trời sáng tạo
- Giải SBT Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
- Giải lớp 11 Chân trời sáng tạo (các môn học)
- Giải lớp 11 Kết nối tri thức (các môn học)
- Giải lớp 11 Cánh diều (các môn học)
Tủ sách VIETJACK shopee lớp 10-11 cho học sinh và giáo viên (cả 3 bộ sách):
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
- Soạn văn 11 (hay nhất) - CTST
- Soạn văn 11 (ngắn nhất) - CTST
- Giải sgk Toán 11 - CTST
- Giải Tiếng Anh 11 Global Success
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Smart World
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Friends Global
- Giải sgk Vật Lí 11 - CTST
- Giải sgk Hóa học 11 - CTST
- Giải sgk Sinh học 11 - CTST
- Giải sgk Lịch Sử 11 - CTST
- Giải sgk Địa Lí 11 - CTST
- Giải sgk Giáo dục KTPL 11 - CTST
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 11 - CTST
- Giải sgk Âm nhạc 11 - CTST