Lý thuyết Hóa học 11 Chân trời sáng tạo Bài 18: Hợp chất carbonyl
Với tóm tắt lý thuyết Hóa 11 Bài 18: Hợp chất carbonyl sách Chân trời sáng tạo hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh lớp 11 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Hóa học 11.
Lý thuyết Hóa học 11 Chân trời sáng tạo Bài 18: Hợp chất carbonyl
I. Khái niệm, đặc điểm liên kết
- Hợp chất carbonyl là hợp chất chứa nhóm carbonyl trong phân tử
Ví dụ:
Aldehyde no, đơn chức, mạch hở (CnH2nO, n≥ 1): Methanal HCHO, ethanal CH3CHO,…
Aldehyde không no: Acrolein CH2 = CHCHO
Aldehyde thơm: Benzaldehyde C6H5CHO
Ketone no: Acetone CH3COCH3, ethyl methyl ketone CH3CH2COCH3,…
II. Danh pháp
- Aldehyde: Tên theo danh pháp thay thế của aldehyde đơn chức, mạch hở:
Tên hydrocarbon tương ứng (bỏ kí tự e ở cuối) + al
Đánh số các nguyên tử carbon ở mạch chính bắt đầu từ ở nguyên tử carbon của nhóm –CHO.
Ví dụ: C2H5CHO: propanal
(CH3)2CHCH2CHO: 3-methylbutanal
- Ketone: Tên theo danh pháp thay thế của ketone đơn chức mạch hở:
Tên hydrocarbon tương ứng (bỏ kí tự e ở cuối) + Số chỉ vị trí nhóm carbonyl + one
Đánh số các nguyên tử carbon ở mạch chính bắt đầu từ nguyên tử carbon gần nhóm >C=O nhất.
Ví dụ: CH3COCH2CH3: Butanone
CH2COCH=CH2: But-3-en-2-one
C6H5CH2COCH3: 1-phenylpropan-2-one
III. Tính chất vật lí
- Formaldehyde và acetadehyde là những chất khí ở nhiệt độ thường. Các hợp chất carbonyl khác là chất lỏng hoặc rắn.
- Aldehyde, ketone có nhiệt sôi thấp hơn so với alcohol tương ứng. Các hợp chất carbonyl có nhiệt độ sôi cao hơn nhiều so với hydrocarbon có phân tử khối tương đương do phân tử chứa nhóm carbonyl phân cực làm phân tử các hợp chất carbonyl phân cực.
- Các alhehyde, ketone có mạch carbon ngắn dễ tan trong nước nhờ có liên kết hydrogen với nước. Các aldehyde, ketone có mạch carbon dài hơn đều ít tan hoặc không tan trong nước. Các aldehyde, ketone thơm hầu như không tan.
- Aldehyde, ketone thường có mùi đặc trưng.
IV. Tính chất hoá học
Nhóm >C=O quyết định tính chất hoá học đặc trưng của aldehyde, ketone
1. Phản ứng khử aldehyde, ketone
Với chất khử là LiAlH4 hoặc NaBH4 thì
+ Andehyde bị khử tạo thành alcohol bậc I.
+ Ketone bị khử tạo thành alcohol bậc II.
Ví dụ:
2. Phản ứng oxi hoá aldehyde
- Khi tác dụng với nước bromine, aldehyde bị oxi hoá tạo thành acid
- Phản ứng với thuốc thử Tollens (phản ứng tráng bạc) và Cu(OH)2/OH- là phản ứng đặc trưng của aldyhyde, thường dùng để nhận biết các aldehyde.
CH3CHO + 2[Ag(NH3)2OH] CH3COONH4 + 2Ag↓ + 3NH3 + H2O
CH3CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH → CH3COONa + Cu2O↓ + 3H2O
Copper (II) oxide (màu đỏ gạch)
- Ketone không tham gia các phản ứng trên.
3. Phản ứng cộng và phản ứng tạo iodoform
- Aldehyde, ketone có phản ứng cộng với HCN tạo thành sản phẩm cyanohydrin.
- Các aldehyde và ketone có nhóm methyl cạnh nhóm carbonyl (CH3CO-) tham gia được phản ứng tạo iodoform.
CH3-CHO + 3I2 + 4NaOH → CHI3↓ + H-COONa + 3NaI + 3H2O
CH3COCH3 + 3I2 + 4NaOH → CHI3↓ + CH3COONa + 3NaI + 3H2O
V. Ứng dụng của hợp chất carbonyl
Aldehyde và ketone có nhiều ứng dụng trong sản xuất và đời sống hàng ngày.
- Formaldehyde: ứng dụng trong công nghiệp dệt, nhựa, chất dẻo, xây dựng, mỹ phẩm, kéo dán, thuốc nổ, giấy than, mực máy photocopy,…
- Acetaldehyde đượng dùng nhiều trong tổng hợp hữu cơ. Ví dụ sản xuất acetic acid, acetic anhydride, butanol,…
- Acetone là dung môi tốt, trong sản xuất tơ nhân tạo, thuốc súng không khói, dùng để pha loãng nhựa polyester và được sử dụng trong các chất tẩy rửa,…
- Benzaldehyde được dùng để sản xuất phẩm nhuộm và nhiều hoá chất khác nhau.
VI. Điều chế
1. Aldehyde được điều chế từ ethene (ethylene) C2H4
2. Acetone được điều chế từ cumene
Xem thêm tóm tắt lý thuyết Hóa học lớp 11 Chân trời sáng tạo hay khác:
Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 11 hay khác:
- Giải sgk Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
- Giải Chuyên đề học tập Hóa 11 Chân trời sáng tạo
- Giải SBT Hóa học 11 Chân trời sáng tạo
- Giải lớp 11 Chân trời sáng tạo (các môn học)
- Giải lớp 11 Kết nối tri thức (các môn học)
- Giải lớp 11 Cánh diều (các môn học)
Tủ sách VIETJACK shopee lớp 10-11 cho học sinh và giáo viên (cả 3 bộ sách):
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
- Soạn văn 11 (hay nhất) - CTST
- Soạn văn 11 (ngắn nhất) - CTST
- Giải sgk Toán 11 - CTST
- Giải Tiếng Anh 11 Global Success
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Smart World
- Giải sgk Tiếng Anh 11 Friends Global
- Giải sgk Vật Lí 11 - CTST
- Giải sgk Hóa học 11 - CTST
- Giải sgk Sinh học 11 - CTST
- Giải sgk Lịch Sử 11 - CTST
- Giải sgk Địa Lí 11 - CTST
- Giải sgk Giáo dục KTPL 11 - CTST
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 11 - CTST
- Giải sgk Âm nhạc 11 - CTST