Phần phân cực trong xà phòng là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Phần phân cực trong xà phòng là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Phần phân cực trong xà phòng.

Phần phân cực trong xà phòng là gì (chi tiết nhất)

1. Phần phân cực trong xà phòng là gì?

- Phần phân cực (“đầu” ưa nước) trong xà phòng là một trong hai phần cấu tạo của xà phòng. Phần phân cực là nhóm carboxylate, có thể hòa tan được trong nước.

- Phần còn lại của xà phòng là phần không phân cực (“đuôi” kị nước): là hydrocarbon có mạch dài (R). Phần này không tan trong nước.

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Khái niệm xà phòng

- Xà phòng là hỗn hợp muối của sodium hoặc potassium của các acid béo và các chất phụ gia. Thành phần chủ yếu của xà phòng thường là muối sodium của palmitic acid hoặc stearic acid.

2.2. Tính chất giặt rửa

Khi xà phòng vào nước sẽ tạo dung dịch có sức căng bề mặt nhỏ làm cho vật cần giặt rửa dễ thấm ướt. Đuôi kị nước trong xà phòng thâm nhập vào vết bẩn, phân chia vết bẩn thành những hạt rất nhỏ có đầu ưa nước quay ra ngoài, các hạt này phân tán vào nước và bị rửa trôi.

2.3. Phương pháp sản xuất xà phòng

- Xà phòng được sản xuất bằng cách đun chất béo với dung dịch NaOH đặc hoặc KOH đặc (phản ứng xà phòng hóa):

Ví dụ:

Các muối của acid béo tách ra được đem trộn với chất diệt khuẩn, chất tạo hương,…rồi ép thành bánh với nhiều dạng khác nhau.

- Xà phòng còn được sản xuất từ dầu mỏ theo sơ đồ sau:

3. Bài tập minh họa

Câu 1. Phần ưa nước trong xà phòng là

A. nhóm carboxylate.

B. nhóm sulfate.

C. gốc hydrocarbon dài.

D. nhóm sulfonate.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Cấu tạo của xà phòng gồm hai phần:

+ Phần phân cực (đầu ưa nước): là nhóm carboxylate. Phần này có thể hòa tan trong nước.

+ Phần không phân cực (đuôi kị nước): là gốc hydrocarbon có mạch dài (R). Phần này không tan trong nước.

Câu 2. Phần kị nước trong xà phòng là

A. nhóm carboxylate.

B. nhóm sulfate.

C. gốc hydrocarbon dài.

D. nhóm sulfonate.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Cấu tạo của xà phòng gồm hai phần:

+ Phần phân cực (đầu ưa nước): là nhóm carboxylate. Phần này có thể hòa tan trong nước.

+ Phần không phân cực (đuôi kị nước): là gốc hydrocarbon có mạch dài (R). Phần này không tan trong nước.

Câu 3. Cho các phát biểu sau:

a. Trong xà phòng, đầu ưa nước là gốc hydrocarbon mạch dài.

b. Trong chất giặt rửa, đầu ưa nước là nhóm sulfate, sulfonate.

c. Trong xà phòng, đuôi kị nước là nhóm carboxylate.

d. Trong chất giặt rửa, đuôi kị nước là gốc hydrocarbon mạch dài.

Số phát biểu đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

a. Sai vì đầu ưa nước trong xà phòng là nhóm carboxylate.

b. Đúng.

c. Sai vì đuôi kị nước trong xà phòng là gốc hydrocarbon mạch dài.

d. Đúng.

Câu 4. Từ tristearin, người ta dùng phản ứng nào để điều chế xà phòng?

A. Phản ứng ester hoá.

B. Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường acid

C. Phản ứng cộng hydrogen.

D. Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường kiềm.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Từ tristearin, người ta dùng phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hóa) để điều chế xà phòng.

Phương trình phản ứng hóa học:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH $\stackrel{t°}{\to }$C₃H₅(OH)₃ + 3C₁₇H₃₅COONa.

Câu 5. Cho các phát biểu sau về tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp:

a. Đuôi kị nước của xà phòng và chất giặt rửa sẽ thâm nhập vào vết bẩn.

b. Đầu ưa nước của xà phòng và chất giặt rửa sẽ thâm nhập vào vết bẩn.

c. Đầu ưa nước của xà phòng và chất giặt rửa sẽ thâm nhập vào nước.

d. Khi xà phòng hoặc chất giặt rửa tan vào nước sẽ tạo dung dịch có sức căng bề mặt lớn làm cho vật cần giặt dễ thấm ướt.

Số phát biểu đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

a. Đúng.

b. Sai vì đầu ưa nước sẽ thâm nhập vào nước.

c. Đúng.

d. Sai vì tạo dung dịch có sức căng bề mặt nhỏ.

Câu 6. Thành phần chính của xà phòng là

A. muối của acid béo.

B. muối của acid vô cơ.

C. muối sodium hoặc potassium của acid béo.

D. muối sodium hoặc potassium của acid.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và các chất phụ gia.

Câu 7. Đầu ưa nước của CH₃[CH₂]₁₄COONa là

A. −CH₃[CH₂]₁₄COO

B. −CH₃[CH₂]₁₄

C. −COONa

D. −Na

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Đầu ưa nước của CH₃[CH₂]₁₄COONa là −COONa.

Câu 8. Đuôi kị nước của CH₃[CH₂]₁₆COOKlà

A. −CH₃[CH₂]₁₆COO

B. −CH₃[CH₂]₁₆

C. −COONa

D. −Na

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Đuôi kị nước của CH₃[CH₂]₁₆COOK là −CH₃[CH₂]₁₆.

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Cấu tạo của xà phòng là gì?

• Phần kị nước trong xà phòng là gì?

• Phương pháp sản xuất xà phòng là gì?

• Monosaccharide là gì?

• Disaccharide là gì?

• Polysaccharide là gì?

---