Mặt phẳng tọa độ là gì lớp 8 (chi tiết nhất)

Bài viết Mặt phẳng tọa độ là gì lớp 8 với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Mặt phẳng tọa độ là gì.

Mặt phẳng tọa độ là gì lớp 8 (chi tiết nhất)

1. Khái niệm mặt phẳng tọa độ

Trên mặt phẳng, ta vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O của mỗi trục, khi đó ta có hệ trục tọa độ Oxy.

Các trục Ox, Oy gọi là các trục tọa độ. Ox gọi là trục hoành và thường được vẽ nằm ngang, Oy gọi là trục tung và thường được vẽ thẳng đứng. Giao điểm O được gọi là gốc tọa độ.

Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy. Hai trục Ox, Oy chia mặt phẳng tọa độ thành bốn góc: Góc phần tư thứ I, II, III, IV theo thứ tự ngược chiều kim đồng hồ.

Các đơn vị dài trên hai trục tọa độ thường được chọn bằng nhau (nếu không nói gì thêm).

2. Ví dụ minh họa về khái niệm mặt phẳng tọa độ

Ví dụ 1. Điền vào dấu … để được đáp án đúng:

Trên mặt phẳng tọa độ, vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O, khi đó ta có … Oxy, … được gọi là trục hoành, … được gọi là trục tung, O được gọi là …

Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy được gọi là …

Hướng dẫn giải

Trên mặt phẳng, ta vẽ hai trục số Ox và Oy vuông góc với nhau tại gốc O của mỗi trục, khi đó ta có hệ trục tọa độ Oxy, Ox được gọi là trục hoành, Oy gọi là trục tung, O được gọi là gốc tọa độ.

Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy.

Ví dụ 2. Hình dưới đây là một dạng phép chiếu bản đồ có các đường kinh tuyến, vĩ tuyến đều là các đường thẳng, trong đó kinh tuyến gốc và vĩ tuyến gốc là đường thẳng được đánh dấu trong hình.

a) Nhận xét gì về đường kinh tuyến gốc và vĩ tuyến gốc.

b) Hình ảnh về phép chiếu bản đồ này có gợi lên hình ảnh về mặt phẳng tọa độ Oxy không? Nếu có, em hãy mô tả.

Hướng dẫn giải

a) Đường kính tuyến gốc vuông góc vĩ tuyến gốc.

b) Hình ảnh về phép chiếu bản đồ này có gợi lên hình ảnh về mặt phẳng tọa độ Oxy

Mô tả:

Khi đó, kinh tuyến gốc là trục tung Oy, vĩ tuyến gốc là trục hoành Ox, giao điểm của kinh tuyến gốc và vĩ tuyến gốc là điểm O, được gọi là gốc tọa độ. Mặt phẳng có hệ trục tọa độ Oxy gọi là mặt phẳng tọa độ Oxy.

Ví dụ 3. Hình ảnh biển gợi cho ta về mặt phẳng tọa độ có hệ trục tọa độ Oxy (hình vẽ). Trên biển có một con tàu và một hòn đảo ở vị trí như hình vẽ.

Em hãy cho biết con thuyền và hòn đảo thuộc góc phần tư nào?

Hướng dẫn giải

Con thuyền thuộc góc phần tư thứ thứ IV, hòn đảo thuộc góc phần tư thứ II.

3. Bài tập về khái niệm mặt phẳng tọa độ

Bài 1. Chỉ ra các phát biểu đúng trong các phát biểu sau:

Trong mặt phẳng tọa độ Oxy:

+ Trục Ox được gọi là trục hoành, được vẽ thẳng đứng.

+ Trục Oy được gọi là trục tung, được vẽ thẳng đứng.

+ Điểm O được gọi là gốc tọa độ.

+ Hai trục tọa độ Ox, Oy chia mặt phẳng tọa độ Oxy thành bốn góc: góc phần tư thứ I, II, III, IV theo thứ tự chiều kim đồng hồ.

Bài 2. Hình ảnh tấm bia bắn phi tiêu gợi lên cho ta hình ảnh về một mặt phẳng tọa độ Oxy (như hình vẽ):

Bạn An bắn phi tiêu hai lần, lần 1 bạn phi tiêu vào vị trí điểm F, lần 2 bạn phi tiêu vào vị trí điểm E. Bạn nói rằng: “Lần 1 bạn phi tiêu vào điểm thuộc góc phần tư thứ I và lần 2 bạn phi tiêu vào góc thứ IV”. Em hãy cho biết An nói đúng hay sai?

Bài 3. Màn hình ra đa gợi lên hình ảnh một mặt phẳng tọa độ được thể hiện như hình:

Hai chấm sáng M và N trên màn hình nằm ở góc phần tư nào của mặt phẳng tọa độ?

Bài 4. Cho trục Ox như hình vẽ:

Em hãy vẽ thêm trục Oy để tạo thành hệ trục tọa độ Oxy.

Bài 5. Hình dưới đây là một dạng phép chiếu bản đồ của bản đồ thế giới. Ta dựng hệ trục tọa độ Oxy như hình vẽ:

Từ hình vẽ này, em hãy tìm châu lục:

a) Thuộc cả hai góc phần tư thứ II và góc phần tư thứ III.

b) Thuộc góc phần tư thứ IV.

c) Thuộc ba góc phần tư thứ I, II và IV.

Xem thêm các dạng bài tập Toán lớp 8 sách mới hay, chi tiết khác:

• Cách giải phương trình bậc nhất một ẩn

• Tọa độ của một điểm trong mặt phẳng tọa độ là gì

• Đồ thị của hàm số là gì

• Hàm số bậc nhất là gì

• Đồ thị của hàm số bậc nhất

• Cách vẽ đồ thị của hàm số bậc nhất

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Toán lớp 8 hay khác:

• Giải bài tập Toán 8
• Giải sách bài tập Toán 8
• Top 75 Đề thi Toán 8 có đáp án

---