Kiến thức trọng tâm Lịch sử 10 Bài 16: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X) (Tiếp theo)

---

---

Kiến thức trọng tâm Lịch sử 10 Bài 16: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X) (Tiếp theo)

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Lịch sử lớp 10 năm 2021, VietJack biên soạn Lịch sử 10 Bài 16: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X) (Tiếp theo) theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Lịch sử 10.

A. Lý thuyết bài học

II. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP (THẾ KỶ I - ĐẦU THẾ KỶ X)

1. Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X.

Thời gian	Tên cuộc khởi nghĩa	Địa bàn
40	Hai Bà Trưng	Hát Môn
100, 137, 144	Nhân dân Nhật Nam	Quận Nhật Nam
157	ND Cửu Chân	Quận Cửu Chân
178, 190	ND Giao Chỉ	Quận Cửu Chân
248	Bà Triệu	Quận Giao Chỉ
542	Lý Bí
687	Lý Tự Tiên
722	Mai Thúc Loan
776- 791	Phùng Hưng
819- 820	Dương Thanh
905	Khúc Thừa Dụ
938	Ngô Quyền

Nhận xét

- Trong suốt 100 năm Bắc thuộc, dân Âu Lạc liên tiếp vùng dậy đấu tranh giành độc lập dân tộc.

- Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tiếp, rộng lớn, nhiều cuộc khởi nghĩa có nhân dân cả ba quận tham gia.

Kết quả: Nhiều cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi lập được chính quyền tự chủ (Hai Bà Trưng, Lý Bí, Khúc Thừa Dụ).

Ý nghĩa: Thể hiện tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm, ý chí tự chủ và tinh thần dân tộc của nhân dân Âu Lạc.

Lược đồ đường tiên quân của Hai Bà Trưng

2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu

a. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 chống nhà Đông Hán .

- Tháng 3 - 40 Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa ở Hát Môn (Phúc thọ - Hà Tây) được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng .

- Hát Môn -> Mê Linh -> Cổ Loa và Luy Lâu

- Chiếm được Cổ Loa, Luy Lâu buộc thái thú Tô Định trốn về Trung Quốc.

- Khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua xây dựng chính quyền tự chủ.

- Năm 42 Nhà Hán sai Mã Viện đưa hai vạn quân sang xâm lược.

- Hai Bà quyết chiến ở Lãng Bạc, rút về Cổ Loa, rồi về Hạ Lôi và Hy sinh tại Cấm Khê(Ba Vì - Hà Tây).

- Hai Bà Trưng tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do chênh lệch về lực lượng, kháng chiến thất bại Hai Bà Trưng hi sinh.

Lược đồ khởi nghĩa Hai Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán

(40-43)

Đền thờ Hai bà Trưng ở Mê Linh- Vĩnh Phúc

b. Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí và sự thành lập nước vạn Xuân 542-603

Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân Lương xâm lược 545-550

- Năm 542 Lý Bí liên kết với các hào kiệt thuộc các châu ở miền Bắc khởi nghĩa. Nghĩa quân chiếm được thành Long Biên (Bắc Ninh). Lật đổ chế độ đô hộ của nhà Lương.

- Năm 544 Lý Bí lên ngôi lập nước Vạn Xuân.Dựng kinh đô ở sông Tô Lịch.

- Năm 544 nhà Lương đem quân xâm lược, Lý Nam đế phải rút quân về Vĩnh Phúc, rồi Phú Thọ .Lý Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến tại đầm Dạ Trạch – Hưng Yên

- Năm 550 thắng lợi. Triệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương)

- Năm 571 Lý Phật Tử cướp ngôi.

- Năm 603 nhà Tùy xâm lược, nước Vạn Xuân thất bại.

c. Cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ 905-938

- Năm 905, nhà Đường suy yếu, Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình, dành quyền tự chủ (giành chức Tiết độ sứ).

- Năm 907 Khúc Hạo lên thay thực hiện nhiều chính sách cải cách về các mặt để xây dựng chính quyền độc lập tự chủ.

Ý nghĩa

- Lật đổ ách đô hộ của nhà Đường, giành độc lập tự chủ.

- Đánh dấu thắng lợi căn bản trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc.

d. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938

- Năm 931, Dương Đình Nghệ đánh bại quân Nam Hán giữ quyền tự chủ .

- Năm 937 Ông bị Kiều Công tiễn giết hại để đoạt chức Tiết Độ sứ .

- Tháng 10-938 Ngô quyền đem quân đánh Kiều Công Tiễn, Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán .

- Năm 938 quân Nam Hán xâm lược nước ta, Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân giết chết tên phản tặc Kiều Công Tiễn và tổ chức đánh quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, đập tan âm mưu xâm lược của nhà Nam Hán.

Ý nghĩa

- Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước.

- Mở ra một thời đại mới thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc.

- Kết thúc vĩnh viễn 1 nghìn năm đô hộ của phong kiến phương Bắc.

Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng 938

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Nguyên nhân dẫn đến phong trào đấu tranh của nhân dân ta chống chính quyền đô hộ phương Bắc là

A. Chính quyền đô hộ thực hiện chính sách lấy người Việt trị người Việt

B. Chính sách đồng hóa của chính quyền đô hộ gây tâm lí bất bình trong nhân dân

C. Chính sách áp bức, bóc lột tàn bạo của phong kiến phương Bắc và tinh thần đấu tranh bất khuất không cam chịu làm nô lệ của nhân dân ta

D. Do ảnh hưởng của các phong trào nông dân ở Trung Quốc

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 2. Ý nào không phản ánh đúng điểm nổi bật của các cuộc khởi nghĩa chống Bắc thuộc?

A. Liên tiếp nổ ra ở ba quận Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam

B. Được đông đảo nhân dân tham gia, hưởng ứng.

C. Nhiều cuộc khởi nghĩa đã được thắng lợi, lập được chính quyền tự chủ một thời gian

D. Mở ra thời kì độc lập lâu dài của dân tộc

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 3. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ vào năm

A. 40      B. 41

C. 42      D. 43

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 4. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ tại

A. Mê Linh (Vĩnh Phúc)

B. Cổ Loa (Đông Anh – Hà Nội)

C. Hát Môn (Phúc Thọ - Hà Nội)

D. Luy Lâu (Thuận Thành – Bắc Ninh)

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 5. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 đã diễn ra như thế nào?

A. Từ Hát Môn, quân khởi nghĩa chiếm Mê Linh; Trưng Trắc lên ngôi vua đóng đô tại đây

B. Từ Mê Linh, quân khởi nghĩa tiến đánh Luy Lâu – trị sở của chính quyền đô hộ; Thái thú Tô Định bị giết tại trận

C. Được nhân dân nhiệt tình ảnh hưởng, quân khởi nghĩa nhanh chóng chiếm Cổ Loa, đập tan tận gốc rễ chính quyền đô hộ

D. Từ Hát Môn, quân khởi nghĩa chiếm Mê Linh, rồi Cổ Loa và Luy Lâu – trị sở của chính quyền đô hộ; Thái thú Tô Định phải trốn chạy về nước

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 6. Điểm độc đáo của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng là

A. Được đông đảo nhân dân tham gia

B. Có sự liên kết với các tù trưởng dân tộc thiểu số

C. Nhiều nữ tướng tham gia chỉ huy cuộc khởi nghĩa

D. Lực lượng nghĩa quân được tổ chức thành nhiều bộ phận; quân thủy, quân bộ và tượng binh

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 7. Sau khi khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua đã quyết định đóng đô ở

A. Cổ Loa      B. Hoa Lư

C. Mê Linh      D. Luy lâu

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 8. Chính quyền được thành lập sau khởi nghĩa Hai Bà Trung thắng lợi được đánh giá là

A. Chính quyền tuy còn sơ khai nhưng mang tính độc lập, tự chủ rõ ràng

B. Chính quyền do nhân dân bầu ra

C. Chính quyền được sự thừa nhận của phong kiến phương Bắc

D. Chính quyền chủ yếu thực hiện chức năng quân sự

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 9. Những nơi đã diễn ra cuộc chiến đấu ác liệt trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán của nhân dân ta là

A. Lãng Bạc, Mê Linh, Cẩm Khê, Luy Lâu

B. Chu Diên, Mê Linh, Hát Môn, Cổ Loa

C. Cửu Chân, Giao Chỉ, Hợp Phố, Chu Nhai

D. Lãng Bạc, Cổ Loa, Hạ Lôi, Cẩm Khê

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 10. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng có ý nghĩa ra sao trong lịch sử dân tộc

A. Thể hiện khí phách anh hùng của dân tộc

B. Thể hiện khí phách dân tộc và vai trò to lớn của phụ nữ Việt Nam

C. Đánh bị ý chí xâm lược của nhà Hán

D. Mở ra thời đại mới trong lịch sử dân tộc

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 11. Cuộc khởi nghĩa của Lý Bí nhằm chống lại ách cai trị của

A. Nhà Hán      B. Nhà Tống

C. Nhà Ngô      D. Nhà Lương

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 12. Mùa xuân năm 544 diễn ra sự kiện gì?

A. Cuộc khởi nghĩa Lý Bí bước vào giai đoạn quyết liệt

B. Lý Bí lên ngôi vua, lập nên nước Vạn Xuân

C. Nước Vạn Xuân được thành lập

D. Lý Bí trao quyền lãnh đạo cho Triệu Quang Phục

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 13. Kinh đô của nước Vạn Xuân được dựng lên ở đâu?

A. Cổ Loa (Đông Anh – Hà Nội)

B. Luy Lâu (Thuận Thành – Bắc Ninh)

C. Vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội)

D. Hoa Lư (Ninh Bình)

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 14. Dạ Trạch Vương là tên gọi của nhân dân đối với

A. Lý Bí

B. Triệu Quang Phục

C. Lý Phật Tử

D. Lý Thiên Bảo

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 15. Ý nào không phản ánh đúng nét nổi bật cuộc khởi nghĩa Lý Bí

A. Diễn ra qua hai giai đoạn; khởi nghĩa và kháng chiến

B. Đánh đổ chính quyền đô hộ, lập ra nhà nước của người Việt

C. Nhà Đường buộc phải công nhận nền độc lập của nước ta

D. Chọn vùng Hà Nội ngày nay làm nơi đóng đô

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 16. Điểm giống nhau giữa khởi nghĩa Hai Bà Trưng và khởi nghĩa Lý Bí là gì?

A. Diễn ra qua hai giai đoạn: khởi nghĩa và kháng chiến

B. Chống ách đô hộ của nhà Hán

C. Chống ách đô hộ của nhà Đường

D. Khởi nghĩa thắng lợi, mở ra giai đoạn mới trong lịch sử dân tộc

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 17. Người biết tận dụng thời cơ nổi dậy giành chính quyền tự chủ vào năm 905 là

A. Dương Đình Nghệ

B. Khúc Hạo

C. Khúc Thừa Dụ

D. Khúc Thừa Mĩ

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 18. Để xây dựng và củng cố chính quyền tự chủ vừa giành được, họ Khúc đã

A. Xây dựng hệ thống thành lũy kiên cố

B. Chế ra nhiều loại vũ khí mới, lợi hại

C. Cải cách trên nhiều mặt, giảm nhẹ sự đóng góp của nhân chúng

D. Liên kết với Champa và các nước láng giềng khác

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 19. Sự nghiệp giành quyền tự chủ của họ Khúc có ý nghĩa lịch sử

A. Khôi phục lại sự nghiệp của vua Hùng, vua Thục

B. Đem lại độc lập, tự do cho dân tộc

C. Đặt nền móng cho cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta giành thắng lợi hoàn toàn vào năm 938

D. Tạo điều kiện đưa đất nước vươn lên, phát triển thành quốc gia hùng mạnh

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 20. Quân Nam Hán đã lợi dụng cơ hội nào để xâm lược nước ta lần thứ hai

A. Dương Đình Nghệ - người đứng đấu chính quyền tự chủ bị giết hại

B. Kiều Công Tiễn cho người sang cầu cứu nhà Nam Hán giúp chống lại Ngô Quyền

C. Khúc Thừa Dụ qua đời

D. Ngô Quyền đem quân đánh Kiều Công Tiễn

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Câu 21. Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền diễn ra vào năm nào?

A. 931      B. 935

C. 937      D. 938

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Câu 22. Kế đánh giặc của Ngô Quyền có điểm gì nổi bật?

A. Dùng kế đóng cọc trên sông Bạch Đằng

B. Bố trí trận địa mai phục để đánh bại kẻ thù

C. Dùng kế đóng cọc trên khúc sông hiểm yếu cho quân mai phục và nhử địch vào trận địa bãi cọc rồi đánh bại chúng

D. Mở trận đánh quyết định đánh bại quân địch, rồi giảng hòa, mở đường cho chúng rút về nước

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 23. Ý nghĩa lịch sử của chiến thằng Bạch Đằng năm 938 là gì?

A. Buộc quân Nam Hán phải từ bỏ mộng xâm lược nước ta

B. Nâng cao vị thế của nước ta trong kv

C. Mở ra thời đại độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc

D. Để lại bài học về khoan thư sức dân trong kế sách giữ nước

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 24. Hãy kết nối thông tin ở cột bên trái với cột bên phải sao cho phù hợp

1. Lý Bí 2. Triệu Quang Phục 3. Khúc Thừa Dụ 4. Ngô Quyền

a) Lãnh đạo nhân dân ta đánh bại cuộc xâm lược của quân Nam Hán lần thứ nhất b) Lãnh đạo nhân dân ta đánh bại cuộc xâm lược của quân Nam Hán lần thứ hai, mở thời đại độc lập tự chủ lâu dài của dân tộc c) Lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa chống chế độ cai trị, bóc lột của nhà Lương, lật đổ chính quyền đô hộ, lên ngôi vua, đặt quốc hiệu Vạn Xuân d) Tổ chức cuộc kháng chiến chống quân Lương ở đầm Dạ Trạch (Hưng Yên) được tôn làm Dạ Trạch Vương

A. 1 – c, 2 – d, 3 – a, 4 – b.

B. 1 – b, 2 – d, 3 – c, 4 – a.

C. 1 – a, 2 – d, 3 – b, 4 – c.

D. 1 – b, 2 – c, 3 – a, 4 – d.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Câu 25. Hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thiện đoạn tư liệu sau: “…………có thể lấy quân mới họp……mà đánh tan được trăm vạn quân của Lưu Hoằng Tháo, mở nước, xưng vương, làm cho….không dám sang lại lần nữa.”

A. Tiền Ngô Vương …….. của nước Việt ta ……… người phương Bắc

B. Ngô Quyền ………của mình………quân Hán

C. Quân giặc …………chưa được bao lâu……..quân ta

D. Dương Đình Nghệ ………của nước ta………người Trung Quốc

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

C. Giải bài tập sgk

• Trả lời câu hỏi Bài 16 (trang 83): Em có nhận xét gì ...

• Trả lời câu hỏi Bài 16 (trang 86): Hãy nêu những nét chính ...

• Bài 1 (trang 86 sgk Lịch Sử 10): Việc thành lập nhà nước ...

• Bài 2 (trang 86 sgk Lịch Sử 10): Trình bày nguyên nhân ...

• Bài 3 (trang 86 sgk Lịch Sử 10): Nêu những sự kiện ...

• Bài 4 (trang 86 sgk Lịch Sử 10): Hãy nêu những đóng góp ...

Xem thêm các bài học Lịch sử lớp 10 đầy đủ, chi tiết khác:

• Lịch sử 10 Bài 17: Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến (từ thế kỉ X đến thế kỉ XV)
• Lịch sử 10 Bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X-XV
• Lịch sử 10 Bài 19: Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV
• Lịch sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV
• Lịch sử 10 Bài 21: Những biến đổi của nhà nước phong kiến trong các thế kỉ XVI-XVIII

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---