Giáo án bài Sọ Dừa

Hoạt động 1: HDHS đọc và tìm hiểu chú thích.

- GV hướng dẫn cách đọc: Đọc rõ ràng, rành mạch, nhấn giọng ở những chi tiết kì lạ.

- GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi HS đọc.

- Nhận xét cách đọc của HS

- Hãy kể tóm tắt truyện từ 5-7 câu?

- Đọc kĩ phần chú thích (*) và nêu hiểu biết của em về truyện cổ tích ?

- Em hãy giải nghĩa các từ: phú ông, trạng nguyên, đi sứ, cá kình…

I.Đọc và tìm hiểu chú thích

1.Đọc:

2-Tìm hiểu chú thích:

- Truyện cổ tích:

+ Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời và số phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc: nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ và có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh, ngốc nghếch, nhân vật là động vật….

+ Thường có yếu tố hoang đường kì ảo.

+ Thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về sự chiến thắng của cái thiện với cái ác.

3. Từ khó ( SGK-T53,54)

Hoạt động 2: HDHS đọc hiểu văn bản.

- Văn bản trên thuộc kiểu văn bản gì?

- Văn bản trên có thể được chia làm mấy phần? nội dung từng phần?

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản: Tự sự

2. Bố cục:3 phần

- Đoạn 1 (Từ đầu ... đặt tên cho nó là Sọ Dừa): Sự ra đời của Sọ Dừa.

- Đoạn 2 (tiếp ... phòng khi dùng đến): Sọ Dừa cưới cô út, trở về hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

- Đoạn 3 (còn lại): Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ vợ chồng.

- Gọi HS đọc đoạn 1

- Truyện kể về ai? Sự ra đời và hình dạng của nhân vật đó có gì đặc biệt? Nhân dân muốn thể hiện điều gì?

HS trả lời.

Gv nhân xét kết luận.

3. Phân tích

a.Sự ra đời của Sọ Dừa:

- Hai vợ chồng nghèo ngoài 50 tuổi vẫn chưa có con.

- Người vợ uống nước trong sọ dừa và mang thai.

- Sinh ra đứa bé không tay chân, tròn như quả dừa , “cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì”. → tên nhân vật gắn với sự dị hình, dị dạng ấy.

=> Nhân dân muốn thể hiện:

+ Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật mang lốt xấu xí.

+ Quan tâm đến loại người đau khổ nhất, số phận thấp hèn, gợi ở người nghe sự thương cảm với nhân vật.

+ Mở ra tình huống khác thường để cốt truyện tiếp tục phát triển.

- Gọi HS đọc đoạn 2.

- Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện ở những chi tiết nào? Nhận xét mối quan hệ giữa hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật?

HS trả lời.

Gv nhân xét kết luận.

b. Tài năng của Sọ Dừa:

- Sự tài giỏi của Sọ Dừa:

+ Chăn bò giỏi: “Ngày nắng cũng như… no căng”

+ tài thổi sáo.

+ tự biết khả năng của mình: “gì chứ chăn bò thì con chăn được”, “giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ”

+ Kiếm đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông.

+ thông minh khác thường, đỗ trạng nguyên.

+ tài dự đoán, lo xa chính xác: “khi chia tay quan trạng….phòng khi dùng đến”

- Nhận xét mối quan hệ giữa ngoại hình và phẩm chất Sọ Dừa:

+ Có sự đối lập trái ngược.

+ Là sự khẳng định tuyệt đối về con người bên trong, đề cao giá trị chân chính của con người.

+ Thể hiện ước mơ về sự đổi đời của nhân dân lao động.

+ Mở ra tình huống khác thường để câu chuyện tiếp tục phát triển.

- Bên cạnh nhân vật trung tâm còn có những nhân vật nào? Các nhân vật đó có những điểm nào đáng chú ý?

- Tại sao cô Út bằng lòng lấy Sọ Dừa? Nhận xét nhân vật này?

- Hai cô chị, phú ông là người như thế nào?

+ Hai cô chị: ích kỉ, độc ác, trơ trẽn, tham lam, thích địa vị giàu sang…

+ Phú ông: giàu, tham của nhưng không ác.

HS trả lời.

Gv nhân xét kết luận.

c. Nhân vật cô Út.

- Cô Út nhận biết thực chất đẹp đẽ của Sọ Dừa nên bằng lòng lấy Sọ Dừa.

- Cô út hiền lành, thương người ngay cả khi chưa biết gì về thực chất bên trong Sọ Dừa. Cô đối xử tử tế với chàng, có lòng nhân hậu, thông minh, giàu nghị lực…

=> Cô được phần thưởng đáng quý: bà Trạng.

- Truyện kết thúc như thế nào? Kết thúc như thế thể hiện ước mơ gì?

HS trả lời.

Gv nhân xét kết luận.

d. Ước mơ của người lao động:

- Kết thúc truyện:

+ Sọ Dừa dị hình, dị dạng nhưng được làm quan trạng.

+ Cô út được hưởng hạnh phúc.

+ Hai cô chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

- Uớc mơ của nhân dân:

+ mơ ước đổi đời.

+ mơ ước công bằng.

- Truyện có ý nghĩa như thế nào?

HS thảo luận và trình bày.

e. Ý nghĩa của truyện:

- Đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong con người.

- Đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh.

- Toát lên sức sống mãnh liệt và tinh thần lạc quan của nhân dân lao động.

Hoạt động 3: HDHS tổng kết.

- Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản?

- GV gọi HS đọc phần ghi nhớ, sgk trang 54.

III.Tổng kết

1. Nghệ thuật

Chi tiết tưởng tượng hoang đường, kể về nhân vật người mang lốt vật hấp dẫn.

2. Nội dung

Đề cao giá trị chân chính của con người và tình thương đối với người bất hạnh.

* Ghi nhớ ( sgk –t54)

Hoạt động 4: HDHS luyện tập.

- Kể một số truyện nhân vật mang lốt xấu xí mà em biết?

HS kể chuyện.

IV. Luyện tập

Một số truyện nhân vật mang lốt xấu xí như: Lấy vợ cóc, chàng Bầu, Nàng út ống tre….