Giáo án bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc - hiểu văn bản (tiếp)

- Học sinh đọc đoạn 1.

H: Tác giả đã mở đầu bài viết ntn?

b. Hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân:

- “Chúng ta đang ở đâu? Hôm nay ngày 8/8/1986”

- “Nói nôm na ra… mỗi người, không trừ trẻcon, đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ: Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến hết thảy… mọi dấu vết của sự sống trên trái đất”.

H: Nhận xét về cách mở đầu bài viết của tác giả?

H: Cho biết tác dụng của cách viết này?

- Việc xác định cụ thể thời gian, đưa ra số liệu cụ thể, câu hỏi rồi tự trả lời.

⇒ Tính chất hiện thực và sự khủngkhiếp của nguy cơ chiến tranh hạt nhân.

H: Tác giả còn giúp người đọc thấy rõ hơn sức tàn phá của kho vũ khí hạt nhân bằng cách nào?

- Lập bảng so sánh- thảo luận nhóm trình bày bày kquả.

- So sánh với một điển tích lấy từ thần thoại Hy Lạp “Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clét”.

- Những tính toán lý thuyết: Kho vũ khí ấy “Có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh đang xoay quanh mặt trời, cộng thêm 4 hành tinh nữa và phá huỷ thế thăng bằng của hệ mặt trời”.

- So sánh sự nguy hiểm của chiến tranh hạt nhân với dịch hạch (So sánh ẩn dụ).

- Thu hút, gây ấn tượng mạnh mẽ với ngườiđọc về tính chất hệ trọng của vấn đề đang nói tới.

H: Theo tác giả sự tồn tại của vũ khí hạt nhân “Tiềm tàng trong các bệ phóng, cái chết cũng làm tất cả chúng ta mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn”, vì sao vậy?Nêu dẫn chứng cụ thể ?

c. Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân đã làm mất đi khả năng để con người được sống tốt đẹp hơn:

- Năm 1981, UNICEF định ra một chương trình giải quyết những vấn đề cấp bách cho 500 triệu trẻ em nghèo trên thế giới về y tế,giáo dục sơ cấp, … với 100 tỷ USD

= Số tiền này gần bằng chi phí cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và dưới 1000 tên lửa vượt đại châu.

- Lĩnh vực y tế: Kinh phí của chươngtrình phòng bệnh 14 năm và phòng bệnh sốt rét cho hơn 1 tỷ người, cứu hơn 14 triệu trẻ em Châu Phi-Bằng giá của 10 chiếc tàu sân bay Ni-mít mang vũ khí hạt nhân của Mỹ dự định sản xuất từ năm 1986 đến năm 2000.

- Lĩnh vực tiếp tế thực phẩm:

Năm 1985 (Theo tính toán của FAO) 575 triệu người thiếu dinh dưỡng không bằng kinh phí sản xuất 149 tên lửa MX, chỉ 27 tên lửa MX là đủ trả tiền nông cụ cần thiết cho các nước nghèo trong 4 năm.

- Lĩnh vực giáo dục: Xoá nạn mù chữ cho toàn thế giới - Bằng tiền đóng 2 tầu ngầm mang vũ khí hạt nhân.

H: Nhận xét về nghệ thuật lập luận của tác giả?

- Nghệ thuật: Đưa ra hàng loạt dẫn chứng với những so sánh đối lập ở các lĩnh vực, với các số liệu cụ thể.

H: Tác dụng của nghệ thuật lập luận trên?

⇒ Sự tốn kém ghê gớm và tính chất phi lý của cuộc chạy đua vũ trang.

→ Người đọc không khỏi ngạc nhiên, bất ngờ trước sự thật hiển nhiên mà phi lý: Nhận thức đầy đủ rằng, cuộc chạy đua vũ trang đã và đang cướp đi của thế giới nhiều điều kiện để cải thiện cuộc sống của con người, nhất là ở các nước nghèo.

- Một học sinh đọc đoạn văn “Một nhà tiểu thuyết → của nó”.

H: Theo tác giả “Chạy đua vũ trang là đi ngược lại lý trí… đi ngược lại lý trí của tự nhiên”. Vì sao vây?

H: Để làm rõ luận cứ này, tác giả đã đưa ra những chứng cứ nào?

H: Nhận xét gì về chứng cứ mà tác giả đưa ra?

H: Với cách lập luận như trên, tác giả giúp chúng ta nhận thức được điều gì?

- Một học sinh đọc đoạn văn cuối.

d. Chiến tranh hạt nhân chẳng những đi ngược lại lý trí của con người mà còn phản lại sự tiến hoá của tự nhiên:

- “Lý trí của tự nhiên”: Quy luật của tự nhiên, logic tất yếu của tự nhiên.

- Như vậy: Chiến tranh hạt nhân không chỉ tiêu diệt nhân loại mà còn tiêu huỷ mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy nó phản tiến hoá,phản lại “Lý trí của tự nhiên”.

- “Từ khi mới nhen nhúm sự sống trên trái đất… 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm nữa bông hồng mới nở… 4 kỷ địa chất, con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu”.- “Chỉ cần bấm nút một cái là đưa cả quá trìnhvĩ đại và tốn kém đó của bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó”.

- Những chứng cứ từ khoa học địa chất, cổ sinh học

+ Biện pháp so sánh.

⇒ Nhận thức rõ ràng về tính chất: Phản tiến hoá, phản tự nhiện của chiến tranh hạt nhân.

H: Sau khi chỉ ra cho chúng ta thấyhiểm hoạ của chiến tranh vũ khí hạt nhân, tác giả đã hướng người đọc tới điều gì? (Thể hiện cụ thể qua câu văn nào?).

e. Nhiệm vụ khẩn thiết của chúng ta:

- “Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó, đem tiếng nói của chúng ta tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hoà bình, công bằng”.

H: Với tác giả, ông đã đưa ra sáng kiến (đề nghị) gì?

→ Hướng người đọc với thái độ tích cực là đấu tranh ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, cho một thế giới hoà bình.

H: Chúng ta nên hiểu đề nghị này của tác giả như thế nào?

- Đề nghị của tác giả: Lập ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ:

+) Nhân loại tương lai biết đến cuộc sống củachúng ta đã từng tồn tại, có đau khổ, có bất công, có tình yêu, hạnh phúc.

+) Nhân loại tương lai biết đến những kẻ vì những lợi ích ti tiện mà đẩy nhân loại vào thảm hoạ diệt vong.

* Nhân loại cần gìn giữ ký ức của mình, lịch sử sẽ lên án những thế lực hiếu chiến, đẩy nhân loại vào thảmhoạ hạt nhân.

HĐ2. HDHS tổng kết

H: Những đặc sắc về nghệ thuật của văn bản?

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Luận điểm đúng đắn, hệ thống luận cứ rành mạch.

- So sánh bằng nhiều dẫn chứng toàn diện, tập trung.

- Lời văn đanh thép ⇒ Tạo sức thuyết phục cho văn bản.

H: Nêu nội dung chính của văn bản?

- Học sinh đọc ghi nhớ.

2. Nội dung:

Chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy,nhiệm vụ cấp bách của chúng ta là đấu tranh để loạibỏ nguy cơ ấy.

* Ghi nhớ: (SGK21)