Kim loại kiềm là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Kim loại kiềm là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Kim loại kiềm.

Kim loại kiềm là gì (chi tiết nhất)

1. Kim loại kiềm là gì?

- Nguyên tố nhóm IA (kim loại kiềm) là các nguyên tố s, chỉ có 1 electron hoá trị ở phân lớp ns¹ và đứng đầu mỗi chu kỳ tương ứng.

- Kim loại nhóm IA có thế điện cực chuẩn $E_{M^{+}/M}^{°}$ rất nhỏ nên dễ tách electron hoá trị ra khỏi nguyên tử. Vì vậy, trong các phản ứng hoá học, chúng dễ nhường 1 electron, thể hiện tính khử mạnh:

M → M⁺ + 1e

- Trong hợp chất, các nguyên tố kim loại nhóm IA chỉ thể hiện số oxi hoá +1.

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Trạng thái tự nhiên

Trong tự nhiên, các nguyên tố nhóm IA chỉ tồn tại ở dạng hợp chất (chủ yếu là dạng muối). Sodium và potassium là hai nguyên tố phổ biến trong vỏ Trái Đất, có nhiều trong nước biển, muối mỏ, quặng halite (NaCl), quặng sylvinite (NaCl, KCl).

2.2. Tính chất vật lí

a) Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi

- Trong nhóm IA, nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi của các kim loại có xu hướng giảm dần từ Li đến Cs.

- Các kim loại nhóm IA đều dễ nóng chảy và có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn so với các kim loại nhóm khác.

b) Khối lượng riêng

Các kim loại nhóm IA có khối lượng riêng nhỏ (đều là các kim loại nhẹ) do có bán kính nguyên tử lớn và cấu trúc mạng tinh thể kém đặc khít.

c) Độ cứng

Do có liên kết kim loại yếu nên các kim loại nhóm IA có độ cứng thấp (đều mềm, có thể cắt bằng dao, kéo).

2.3. Tính chất hoá học

- Kim loại kiềm là những kim loại hoạt động hoá học mạnh, có tính khử mạnh và tính khử tăng dần từ Li đến Cs.

- Các kim loại kiềm đều có thế điện cực chuẩn rất âm, do đó chúng đều phản ứng với nước ở điều kiện thường với mức độ tăng dần từ Li đến Cs.

2.4. Bảo quản

Các kim loại nhóm IA được bảo quản trong dầu hoả, trong chân không hoặc trong khí hiếm

Ví dụ: Na, K thường được bảo quản bằng cách ngâm trong dầu hoả khan, Rb, Cs thường được bảo quản trong các ống thuỷ tinh hàn kín.

3. Bài tập minh họa

Câu 1.Để bảo quản sodium, người ta phải ngâm sodiumtrong

A. nước.

B. ethanol.

C. dầu hỏa.

D. phenol lỏng.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Sodium không tác dụng với dầu hỏa nên có thể ngâm sodium trong dầu hỏa để ngăn nó bị oxi hóa do tiếp xúc với các chất khác từ môi trường.

Câu 2. Tính chất không phải của kim loại kiềm là

A. có số oxi hoá +1 trong các hợp chất.

B. có nhiệt độ nóng chảy thấp nhất trong tất cả kim loại.

C. kim loại kiềm có tính khử mạnh.

D. độ cứng cao.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Kim loại kiềm mềm, có thể cắt bằng dao.

Câu 3. Cấu hình electron của nguyên tử Na (Z =11) là

A. 1s²2s²2p⁶ 3s².

B. 1s²2s²2p⁶.

C. 1s²2s²2p⁶3s¹.

D. 1s²2s²2p⁶3s²3p¹.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Cấu hình electron của nguyên tử Na (Z =11) là1s²2s²2p⁶3s¹.

Câu 4. Trong hợp chất, nguyên tử nhóm IA thể hiện số oxi hóa

A. +1.

B. +1 và −7.

C. +2.

D. +1 và +2.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Trong hợp chất, nguyên tử nhóm IA chỉ thể hiện số oxi hóa +1.

Câu 5. Ở điều kiện thường các tinh thể kim loại nhóm IA đều có kiểu cấu trúc nào?

A. Lập phương tâm khối.

B. Lập phương tâm mặt.

C. Lục phương.

D. Lập phương đơn giản.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Ở điều kiện thường các tinh thể kim loại nhóm IA đều có kiểu cấu trúc lập phương tâm khối.

Câu 6. Hàn the là sodium tetraboratedecahydrate có công thức Na₂B₄O₇.10H₂O thường được người dân dùng như một thứ phụ gia thực phẩm cho vào giò, bánh phở,… làm tăng tính dai và giòn. Từ năm 1985, tổ chức y tế thế giới đã cấm dùng hàn the vì nó rất độc, có thể gây co giật, trụy tim, hôn mê. Hàm lượng nguyên tố Na có trong hàn the là

A. 12%.

B. 20%.

C. 22%.

D. 40%.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$\%\mathrm{Na}=\frac{2.23}{382}.100=12,0\%$

Câu 7. Nguyên tử của các nguyên tố nhóm IA khác nhau về

A. số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử.

B. cấu hình electron nguyên tử.

C. số oxi hóa của nguyên tử trong hợp chất.

D. kiểu mạng tinh thể của đơn chất.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Nguyên tử của các nguyên tố nhóm IA khác nhau về cấu hình electron nguyên tử.

Câu 8. Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử, sự biến đổi tính chất của các nguyên tố nhóm IA nào sau đây đúng?

A. Bán kính nguyên tử giảm dần.

B. Nhiệt độ nóng chảy tăng dần.

C. Độ cứng giảm dần.

D. Khối lượng riêng của đơn chất giảm dần.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử, nhiệt độ nóng chảy tăng dần.

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Xà phòng là gì?

• Kim loại kiềm thổ là gì?

• Lipid là gì?

• Peptide là gì?

• Phản ứng xà phòng hóa là gì?

• Phương pháp nhiệt luyện là gì?

---