Soạn bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga - ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga trang 37, 38, 39, 40, 41 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 9 Cánh diều giúp học sinh soạn văn 9 dễ dàng hơn.

Soạn bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga - ngắn nhất Cánh diều

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 37, 38 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Đọc trước đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga tìm hiểu thêm những thông tin về Danh nhân văn hoá Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên.

Trả lời:

- Tác giả Nguyễn Đình Chiểu:

+ Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888), tục gọi là Đồ Chiểu.

+ Ông sinh tại quê mẹ ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh), quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

+ Thi đỗ tú tài năm 21 tuổi (1843), nhưng 6 năm sau (1849) ông bị mù.

+ Một số tác phẩm nổi tiếng: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ - Hà Mậu, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Thơ điếu Trương Định…

- Tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên:

+ Truyện Lục Vân Tiên được sáng tác vào khoảng đầu những năm năm mươi của thế kỉ XIX.

+ Thể loại: Truyện thơ Nôm.

+ Có nhiều văn bản khác nhau, có khi thêm bớt cả trăm câu thơ nhưng văn bản thường dùng hiện nay có 2082 câu thơ.

- Vị trí đoạn trích: Đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” nằm ở phần đầu của truyện.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính:

Đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” đã khắc họa những phẩm chất tốt đẹp của hai nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga. Qua đó thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tác giả Nguyễn Đình Chiểu.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 38 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chú ý việc sử dụng từ ngữ mang sắc thái Nam Bộ trong cả đoạn trích.

Trả lời:

Ngôn ngữ thơ trong đoạn trích mộc mạc, bình dị và mang màu sắc địa phương Nam bộ: xông vô (xông vào), mầy (mày), chưa hãn dạ nầy (hãn: rõ, nầy: này), hay vầy (biết như thế này)….

Câu 2 (trang 38 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nhận biết các chi tiết miêu tả hành động của Lục Vân Tiên.

Trả lời:

- Các chi tiết: bẻ cây làm gậy, xông vô, kêu rằng…, tả đột hữu xông, dẹp lũ kiến chòm ong…

Câu 3 (trang 39 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chú ý lời đối thoại giữa hai nhân vật chính?

Trả lời:

- Nhân vật Lục Vân Tiên: văn võ song toàn, dũng cảm trượng nghĩa, coi trọng lễ giáo, làm việc thiện không cần đền ơn.

- Nhân vật Kiều Nguyệt Nga: thùy mị, nết na, có học thức, xem trọng ơn nghĩa.

Câu 4 (trang 40 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nguyệt Nga thể hiện lòng biết ơn với Lục Vân Tiên như thế nào?

Trả lời:

Cách xưng hô: ‘quân tử”, “tiện thiếp”

=> Thể hiện sự khiêm nhường, cách nói năng dịu dàng, mực thước và muốn thể hiện sự cảm kích, xúc động của bản thân.

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Vân Tiên đã có hành động như thế nào trước thái độ của Nguyệt Nga?

Trả lời:

- Khi nghe Kiều Nguyệt Nga nói muốn được lạy tạ ơn. Vân Tiên vội gạt đi ngay "Khoan khoan ngồi đó chớ ra.”, “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”.

= > Chàng không muốn nhận cái lạy tạ ơn của hai cô gái, từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga, để cho nàng đền đáp, và ờ đoạn từ chối nhận chiếc trâm vàng của nàng, chỉ cùng nhau xướng họa một bài thơ rồi thanh thản ra đi, không hề vấn vương.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Có thể chia đoạn trích làm mấy phần? Trình bày nội dung chính của từng phần?

Trả lời:

- Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga được chia thành 2 phần: 

+ Phần 1: từ đầu đến “thân vong”: Lục Vân Tiên đánh cướp.

+ Phần 2: (còn lại): Lục Vân Tiên gặp Kiều Nguyệt Nga

Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): “Nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được chia thành hai tuyến đối lập nhau”, đặc điểm đó được thể hiện như thế nào trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga?

Trả lời:

“Nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được chia thành hai tuyến đối lập nhau”, đặc điểm đó được thể hiện trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga:

– Phong Lai: một tên cướp ngông nghênh, hung dữ, gian ác, không có học thức. Khi nói chuyện thì giọng điệu ngang tàng, kiêu căng và hống hách. 

– Lục Vân Tiên: một anh hùng với sự mạnh mẽ, dứt khoát với toán cướp. Bên cạnh đó, Lục Vân Tiên cũng có những phẩm chất của học trò Nho gia đó là sự hiểu biết lễ nghĩa, có học thức. 

– Kiều Nguyệt Nga: Là đại diện cho hình ảnh người con gái con quan thời kỳ phong kiến với sự dịu dàng, đoan trang, khuê các, hiếu nghĩa, biết trước biết sau.

Câu 3 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Từ nội dung đoạn trích hãy trình bày những nét tính cách nổi bật của 2 nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.

Trả lời:

- Hình ảnh Lục Vân Tiên được khắc họa qua mô típ ở truyện Nôm truyền thống: Một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát hiểm nghèo, từ ân nghĩa đến tình yêu. Hành động đánh cướp, trước hết bộc lộ tính cách anh hùng, tài năng và tấm lòng vị nghĩa của Lục Vân Tiên. Vẻ đẹp của Lục Vân Tiên là vẻ đẹp riêng của con người dũng tướng. Chàng chỉ có một mình, trong khi bọn cướp đông người, gươm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng. Vậy mà Vân Tiên vẫn can đảm “bẻ cây làm gậy” xông vào đánh cướp. Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga sau khi đánh cướp lại bộc lộ tư cách con người chính trực, hào hiệp, khiêm tốn, giản dị, trọng nghĩa khinh tài và cũng rất từ tâm nhân hậu. Thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùng, Vân Tiên “động lòng” tìm cách an ủi họ: “Ta đã trừ dòng lâu la” và ân cần hỏi han, cho thấy chàng rất đàng hoàng, chững chạc. Khi nghe họ nói muốn được lạy tạ ơn, Vân Tiên đã gạt đi ngay, từ chối cả lời mời về thăm nhà Nguyệt Nga để cha nàng đền đáp: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”. Dường như với Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên của một con người chân chính: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi – Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. Với những nét tính cách đó, hình ảnh Lục Vân Tiên là một hình ảnh đẹp, là hình ảnh lý tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu gửi gắm niềm tin và ước vọng của mình.

- Kiều Nguyệt Nga là một cô gái thuỳ mị, nết na, có học thức. Cô là một con người đằm thắm, ân tình, cư xử có trước có sau. Với nàng, Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng: “Lâm nguy chẳng gặp giải nguy – Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi”. Nàng coi đó là ơn trọng và áy náy, băn khoăn tìm cách trả ơn dù biết rằng có đền đáp bao nhiêu cũng chưa đủ: “Lấy chi cho phải tấm lòng cùng ngươi”.

Câu 4 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Phân tích đặc điểm ngôn ngữ đối thoại giữa các nhân vật được thể hiện trong đoạn trích.

Trả lời:

- Vân Tiên: mạnh mẽ, dứt khoát, hùng hồn (với Phong Lai), nhẹ nhàng với Nguyệt Nga.

- Phong Lai: hung dữ, ngạo mạn, gian ác và vô học.

- Nguyệt Nga: dịu dàng khuê các, đoan trang.

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tìm hiểu chủ đề của văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga và cho biết căn cứ để xác định chủ đề đó. Tư tưởng và tình cảm của tác giả được thể hiện trong đoạn trích như thế nào?

Trả lời:

- Chủ đề của văn bản: Khát vọng giúp đời, giúp người và những phẩm chất tốt đẹp của con người.

- Tư tưởng và tình cảm của tác giả được thể hiện trong đoạn trích: Ca ngợi và đề cao phẩm chất tốt đẹp, nghĩa khí và khát khao mãnh liệt cứu người giúp đời của nhân vật Lục Vân Tiên.

Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nêu cảm nghĩ của em về câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga.

Trả lời:

Đoạn trích cho ta thấy Lục Vân Tiên là một người có phẩm chất dũng cảm, tài ba, trọng nghĩa, Kiều Nguyệt Nga là người dịu dàng, nết na và trọng ơn tình. Câu chuyện luôn đề cao đức tính cứu người giúp đời thể hiện ước mơ và khát vọng giản dị trong sáng của nhân dân ta. Đồng thời qua câu chuyện ta cũng thấy được bài học về đạo đức và con người. 

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 Cánh diều ngắn nhất, hay khác:

• Thực hành tiếng Việt trang 42

• Thực hành đọc hiểu: Kiều ở lầu Ngưng Bích

• Phân tích một đoạn trích tác phẩm văn học

• Nghe và nhận biết tính thuyết phục của một ý kiến

• Tự đánh giá: Lục Vân Tiên gặp nạn

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

• Soạn văn 9 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn văn 9 Cánh diều (ngắn nhất)
• Giải lớp 9 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 9 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 9 Chân trời sáng tạo (các môn học)

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---