Giáo án bài Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* NV 1:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS:

+ Trình bày khái niệm bài văn phân tích một tác phẩm văn học.

+ Xác định yêu cầu đối với kiểu văn bản phân tích một tác phẩm văn học.

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học;

- HS trình bày sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận;

- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

I. Tìm hiểu chung

* Khái niệm:

Phân tích một tác phẩm văn học thuộc kiểu bài nghị luận văn học, trong đó người viết dùng lí lẽ, bằng chứng để làm rõ chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

* Yêu cầu đối với kiểu văn bản:

• Về nội dung: Nêu được chủ đề; nêu và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm văn học, ví dụ: hình ảnh, từ ngữ, các biện pháp tu từ (đối với văn bản thơ); tình huống, chi tiết tiêu biểu, nhân vật, ngôi kể (đối với văn bản truyện) ...

• Về hình thức: Lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc; sử dụng các phương tiện liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.

• Bố cục bài viết cần đảm bảo:

Mở bài: Giới thiệu tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả...), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

Thân bài: Lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm.

Kết bài: Khẳng định lại ý kiến về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu suy nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.

* NV 2:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

Phân tích văn bản: Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam)

Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Bài văn phân tích tác phẩm văn học nào?

Câu 2 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Phần mở bài nêu những nội dung gì?

Câu 3 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Phần thân bài có mấy luận điểm? Người viết đã sử dụng những lí lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?

* Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản:

Văn bản: Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam)

Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

- Phân tích tác phẩm Gió lạnh đầu mùa của nhà văn Thạch Lam.

Câu 2 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

- Phần mở bài:

+ Giới thiệu tác phẩm, tác giả.

+ Khái quát những nét đặc sắc về chủ đề và nghệ thuật của tác phẩm.

Câu 3 (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Phần thân bài có 2 luận điểm:

- Luận điểm 1: Chủ đề truyện

+ Tình người thể hiện trong cảnh những đứa trẻ chơi đùa vui vẻ, không phân biệt hoàn cảnh giàu nghèo.

- Luận điểm 2: Đặc sắc nghệ thuật

+ Cốt tuyện và tình huống truyện: Sự việc hai đứa trẻ nhà khá giả động lòng thương, mang cho một người bạn khó khăn chiếc áo mùa rét rất bình dị, tự nhiên, không phải là những xung đột gay gắt, hay sự việc lì kì.

+ Miêu tả nội tâm nhân vật:

Sơn cảm nhận được những biến chuyển nhỏ nhất của thiên nhiên: “chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa, Sơn thấy rõ như ở gần”.

Tấm lòng nhân hậu giúp Sơn nhận ra những đứa trẻ nhà nghèo hôm nay “môi chúng tím lại, và qua những chỗ áo rách, da thịt thâm đi” …

+ Chi tiết đặc sắc: Một trong những chi tiết đặc sắc mà tôi rất tâm đắc là lời nói của người mẹ ở cuối truyện: “Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta mà không sợ mẹ mắng ư”.