Giáo án Văn 8 bài Viết đoạn văn trình bày luận điểm - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HOẠT ĐỘNG 1 . HDHS TÌM HIỂU VIỆC TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM THÀNH MỘT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN:

- Gọi HS đọc đoạn a

H: Trong đoạn văn (a) câu nào là câu chủ đề nêu luận điểm ?

I.Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận:

1. Bài tập 1

*) Đoạn a:

- Câu chủ đề: “thật là chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước: cũng à nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời (cuối đoạn)

→ Đoạn văn trình bày theo cách qui nạp

H: Trong đoạn văn (b) câu nào là câu chủ đề nêu luận điểm ?

H: Trong hai đoạn văn trên, đoạn nào được viết theo cách diễn dich? đoạn văn nào được viết theo cách quy nạp?

H: Phân tích cách diễn dịch và cách quy nạp trong mỗi đoạn văn ?

- Cách quy nạp câu chủ đề đứng ở cuối đoạn các luận cứ ở các câu trên có nhiệm vụ phân tích diễn giải câu chủ đề có nhiệm vụ kết luận các ý đã triển khai ở trên.

- Cách diễn dịch câu chủ đề đứng đầu đoạn văn, các câu sau có nhiệm vụ tập trung làm sáng tỏ ý mà câu chủ đề nêu lên. ( Các luận cứ sắp xếp theo lứa tuổi (cụ già-nhi đồng) ;không gian(vùng miền), vị trí công tác, ngành nghề.

*) Đoạn b:

- Câu chủ đề (đầu đoạn) “ Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước”.

→ Đoạn văn trình bay theo cách diễn dịch

* Nhận xét:

- Viết đoạn văn phải thể hiện rõ ràng, chích xác nội dung của luận điểm trong câu chủ đề.

- Câu chủ đề đứng đầu đoạn văn (diễn dịch)

- Câu chủ đề đứng cuối đoạn văn (qui nạp).

- Gọi hs đọc bài tập 2

- Nhận diện phân tích đoạn văn của Nguyễn Tuân- phân tích truyện"Tắt đèn"

H: Nêu lại khái niệm lập luận là gì?

- Lập luận là cách lựa chọn , sắp xếp , trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm. Lập luận phải chặt chẽ thì bài văn mới có sức thuyết phục.

H: Tìm luận điểm và cách lập luận trong đoạn văn trên?

H: Câu văn nào là câu chủ đề?

H: Cách lập luận trong đoạn văn trên có làm cho luận điểm trở nên sáng tỏ, chích xác và có sức thuyết phục mạnh không?

H: Em có nhận xét gì về cách sắp xếp các ý trong đoạn văn vừa dẫn? Nếu tác giả xếp nhận xét Nghị Quế

" đùng đùng giở giọng chó má” lên trên và đưa nhận xét “ vợ chồng địa chủ cũng .. thích chó, yêu gia súc”xuống dưới thì hiệu quả lập luận của đoạn văn sẽ bị ảnh hưởng ntn?

H: Các cụm từ chuyện chó con, giọng chó má.. đc đặt cạnh nhau có tác dụng gì?

2. Bài tập 2:

a. Luận điểm: Ngô Tất Tố dàn dựng chi tiết vợ chồng Nghị Quế mua chó, để thể hiện bản chất chó đểu của giai cấp thống trị thực dân. “ cho thằng nhà giàu rước chó vào nhà, nó mới càng thể hiện bản chất chó đểu của giai cấp nó ra”

Lập luận: Phép tương phản: (Vợ chồng NQ mua chó, thích chó , bù khú với nhau trên câu chuyện chó con >< giở giọng chó má với mẹ con chị Dậu) . để làm sáng tỏ luận điểm: Thằng nhà giàu rước chó vào nhà nó mới càng hiện rõ bản chất chó đểu của g/c nó ra.

- Câu chủ đề cuối đoạn: “Cho thằng giàu...nó ra”

⇒ ND luận điểm diễn đạt gọn, rõ ràng, lô gích. Đvăn trình bày theo cách qui nạp.

b. Cách lập luận tương phản làm sáng tỏ luận điểm , Các ý được sắp xếp theo một thứ tự hợp lí : Luận cứ(2) “Nghị Quế giở giọng chó má với mẹ con chị Dâu” đứng sau luận cứ(1) “vợ chồng địa chủ cũng yêu gia súc” là nhằm làm cho luận điểm “ bản chất chó đểu của giai cấp nó” không bị mờ nhạt đi mà nổi bật,tạo sức thuyết phục cho đoạn văn.

c. Trình tự lô gíc của đoạn văn sẽ bị ảnh hưởng : không làm nổi bật được luận điểm vì ( giở giọng chó má ,,, phải được sắp xếp liền kề luận điểm

(bản chất chó đểu của giai cấp thống trị pk thực dân)

d. Cần đặt các chữ như : chuyện chó con, giọng chó má,.. cạnh nhau chính là cách thức để Nguyễn Tuân làm cho đoạn văn của mình xoáy vào một ý chung, vừa khiến bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra thành hình ảnh rõ nét.

H: Vậy ,khi trình bày luận điểm cần chú ý điều gì?

- Gọi HS đọc ghi nhớ (SGK-T81)

- Chú ý luận điểm trong câu chủ đề

- Vị trí câu chủ đề.

* Nhận xét :

- Khi trình bày luận điểm : cần tìm đủ luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo trình tự hợp lí để làm nổi bật luận điểm.

- Diễn đạt trong sáng, thuyết phục.

3. Ghi nhớ-SGK-T81

HOẠT ĐỘNG 2 . HDHS LUYỆN TẬP:

- Gäi HS đọc BT1 – SGK- 81

- Gv hướng dẫn hs thực hiện các bước làm bài.

II. Luyện tập:

1. BT1(81)

a) Luận điểm:

- Tránh lối viết dài dòng, lan man khiến người đọc khú hiểu.

b) Luận điểm:

- Nguyên Hồng thích truyền nghề cho bạn trẻ

- Y/c hs đọc bài tập 2(82)

- Hướng dẫn hs làm bài tập 2

2. Bài tập 2(82)

Luận điểm: “Tế Hanh là người tinh lắm” ⇒ ĐV diễn dịch

*Luận cứ 1: Thơ Tế Hanh đã ghi được đôi nét thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương.

*Luận cứ 2: Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi thường ta chỉ thấy một cách mờ mờ, cái thế giới những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật:

- Các luận cứ sắp xếp theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu hiện mức độ tinh tế hơn so với luận cứ trước.

- Gọi hs đọc bài tập 3(82)- xác định yêu cầu.

3. Bài tập 3:

- Các luận điểm được sắp xếp

- Văn giải thích được viết ra nhằm làm cho người đọc hiểu

- Giải thích càng khó hiểu thì người viết càng khó đạt được mục đích

- Ngược lại giải thích càng dễ hiểu thì người đọc càng dễ lĩnh hội, dễ nhớ, dễ làm theo.

- Vì thế văn giải thích phải được viết sao cho dễ hiểu.

- GV hướng dẫn hs viết đoạn văn triển khai ý các luận điểm.

4. Bài tập 4(82):

a) Học phải kết hợp làm bài tập thì mới hiểu bài. Vì nếu chỉ hiểu lí thuyết mà không làm bài tập thì mới chỉ hiểu được một nửa đơn vị kiến thức và không biết vận dụng kiến thức đã học để phục vụ cuộc sống. Ngược lại chỉ làm bài tập mà không thuộc lí thuyết thì sẽ không đạt được kết quả.

b) Học vẹt không phát triển được năng lực suy nghĩ. Trong cuộc sống khi giải quyết các tình huống ta đều phải suy nghĩ trước sau .Trong học tập cũng vậy, muốn hiểu sâu, nhớ lâu người học cần phải tư duy. Nếu học vẹt sẽ không hiểu sâu được vấn đề và làm cho năng lực tư duy kém phát triển. Từ đó sẽ làm cho người ta không biết suy nghĩ, sáng tạo mà chỉ biết học theo, làm theo người khác.