Giáo án Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu, đề nghị (mới, chuẩn nhất) - Giáo án Tiếng Việt lớp 4

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của HS

1. Khởi động (2p)

- GV giới thiệu - Dẫn vào bài mới

- TBVN điều hành các bạn hát, vận động tại chỗ

2. Hình thành KT (15p)

* Mục tiêu: Hiểu thế nào là lời yêu cầu, đề nghị lịch sự (ND Ghi nhớ).

* Cách tiến hành

a. Nhận xét

- Cho HS đọc yêu cầu BT1 + 2 + 3 + 4.

+ Tìm những câu nêu yêu cầu, đề nghị trong mẫu chuyện đã đọc.

+ Em hãy nêu nhận xét về cách nêu yêu cầu của 2 bạn Hùng và Hoa.

- GV nhận xét, chốt lại lời giải đúng.

* Lưu ý: Giúp đỡ hs M1+M2 nhận biết được các câu yêu cầu, đề nghị.

* Bài tập 4:

+ Theo em như thế nào là lịch sự khi yêu cầu, đề nghị?

- GV nhận xét, chốt lại lời giải đúng.

VD: Lời yêu cầu, đề nghị của Hoa với bác Hai là lời nói lịch sự.

b. Ghi nhớ:

- Cho HS đọc nội dung cần ghi nhớ.

- Lấy VD về yêu cầu, đề nghị lịch sự và yêu cầu, đề nghị chưa lịch sự

* GDKNS: Cần có cách giao tiếp, ứng xử, thương lượng lịch sự để đạt được mục đích giao tiếp

Cá nhân – Lớp

- HS đọc thầm mẩu chuyện. HS lần lượt phát biểu.

+ Các câu: nêu yêu cầu, đề nghị có trong mẫu chuyện là:

✔ Bơm cho cái bánh trước. Nhanh lên nhé, trễ giờ học rồi (lời Hùng nói với bác Hai).

✔ Vậy, cho mượn cái bơm, tôi bơm lấy vậy (lời Hùng nói với bác Hai).

✔ Bác ơi, cho cháu mượn cái bơm nhé. (Lời của Hoa nói với bác Hai).

+ Nhận xét về cách nói của Hùng và Hoa:

✔ Yêu cầu của Hùng với bác Hai là bất lịch sự.

✔ Yêu cầu của Hoa nói với bác Hai là cách nói lịch sự.

+ Lời yêu cầu lịch sự là lời yêu cầu phù hợp với quan hệ giữa người nói và người nghe, có cách xưng hô phù hợp.

- 2 HS đọc nội dung ghi nhớ.

- HS nối tiếp lấy VD

- Lắng nghe

3. HĐ thực hành (18p)

* Mục tiêu: Bước đầu biết nói lời yêu cầu, đề nghị lịch sự (BT1, BT2, mục III); phân biệt được lời yêu cầu, đề nghị lịch sự và lời yêu cầu, đề nghị không giữ được phép lịch sự (BT3); bước đầu biết đặt câu khiến phù hợp với một tình huống giao tiếp cho trước (BT4).

* Cách tiến hành

* Bài tập 1:

- Gọi HS đọc yêu cầu của BT1.

- GV nhận xét và chốt lại ý đúng: Ý b,c thể hiện thái độ lịch sự khi giao tiếp. Lưu ý HS để thể hiện thái độ lịch sự có thể dùng câu khiến hoặc câu hỏi được sử dụng với mục đích khác.

* Bài tập 2:

- Cách tiến hành như BT1.

* Bài tập 3:

- Cho HS đọc yêu cầu của BT.

- Gọi 4 HS nối tiếp nhau đọc các cặp câu khiến.

- YC HS so sánh các cặp câu khiến.

- Gọi HS lần lượt phát biểu ý kiến, HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.

- GV nhận xét và chốt lại ý đúng.

* Bài tập 4:

- GV nhận xét + chốt lại lời giải đúng, lưu ý HS biết cách giao tiếp lịch sự để đạt được hiệu quả mong muốn (KNS)

* Lưu ý: Giúp đỡ hs M1+M2 đặt câu khiến.

4. HĐ ứng dụng (1p)

5. HĐ sáng tạo (1p)

Cá nhân - Chia sẻ lớp

- HS đọc 3 câu a, b, c và chọn ra câu nói đúng, lịch sự.

Đáp án:

+ Ý b: Lan ơi, cho tớ mượn cái bút!

+ Ý c: Lan ơi, cậu có thể cho tớ mượn cái bút được không?

- HS đọc 3 câu a, b, c và chọn ra câu nói đúng, lịch sự.

Đáp án:

- Lời giải đúng: Cách trả lời b, c, d là cách trả lời đúng. Ý c, d là cách trả lời hay hơn.

Nhóm 2 – Lớp

Đáp án: (HS có thể diễn lại đoạn thoại có sử dụng câu khiến)

a) Câu Lan ơi, cho tớ về với! là lời nói lịch sự 

- Câu: Cho đi nhờ một cái! là câu nói bất lịch sự

b) Câu Chiều nay, chị đón em nhé! là câu nói lịch sự, 

- Câu Chiều nay, chị phải đón em đấy! là câu nói không lịch sự,

c) Câu Đừng có mà nói như thế! Câu thể hiện mệnh lệnh chưa lịch sự

- Câu Theo tớ, cậu không nên nói như thế! thể hiện sự lịch sự

d) Câu Mở hộ cháu cái cửa! là câu nói cộc lốc, chưa lịch sự

- Câu Bác mở giúp cháu cái cửa này với! thể hiện lễ phép 

- HS làm bài các nhân – Chia sẻ lớp

Đáp án: 

a) Bố mẹ cho con tiền để mua quyển sổ ghi chép nhé!

b) Bác cho cháu ngồi nhờ đợi bố mẹ cháu một chút nhé!

- Thực hành giao tiếp lịch sự trong cuộc sống

- Xây dựng 2 đoạn hội thoại, một đoạn yêu cầu, đề nghị lịch sự, một đoạn có yêu cầu, đề nghị chưa lịch sự và so sánh hiệu quả giao tiếp trong 2 tình huống đó.