Cách gọi tên ion chương trình mới (đầy đủ)

---

---

Cách gọi tên ion chương trình mới (đầy đủ)

Ion - /ˈaɪ.ɒn/

Theo chương trình hóa học mới, danh pháp của các chất sẽ được gọi tên theo danh pháp quốc tế IUPAC. Trong đó để gọi tên các acid, base, muối và một số hợp chất khác được dễ dàng và thuận tiện, chúng ta cần nắm rõ cách gọi tên các ion. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cách gọi tên ion đầy đủ nhất.

1. Tên gọi của cation (ion dương)

- Ion dương (Cation - /ˈkæt.aɪ.ən/)

- Đối với các nguyên tố nhóm IA, IIA, Al³⁺, Ga³⁺, Zn²⁺, Cd²⁺, Ag⁺, Ni²⁺ tên cation tương ứng được gọi như sau:

Ví dụ:

Nguyên tố	Tên nguyên tố	Cation	Tên cation
Na	sodium	Na+	sodium ion
K	potassium	K+	potassium ion
Mg	magnesium	Mg2+	magnesium ion
Al	aluminium	Al3+	aluminium ion

- Cation NH₄⁺ có tên là ammonium thay cho tên amoni như trước đây.

- Đối với cation của nguyên tố có nhiều hóa trị (điện tích khác nhau) được gọi như sau:

Lưu ý:

+ Tên nguyên tố và số ion dạng La Mã viết liền không cách.

+ Điện tích ion sẽ được phát âm bằng tiếng Anh, ví dụ (II) sẽ là two, (III) sẽ là three…

+ Bên cạnh cách gọi tên kèm hóa trị thì có thể dùng một số thuật ngữ tên thường để ám chỉ cả hóa trị mà kim loại đang mang. Trong đó:

Đuôi -ic chỉ hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị cao

Đuôi -ous chỉ hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị thấp.

Ví dụ:

Nguyên tố	Tên nguyên tố	Cation	Tên cation	Tên thường
Fe	Iron	Fe2+	iron(II) ion	ferrous ion
		Fe3+	iron(III) ion	ferric ion
Cu	Copper	Cu+	copper(I) ion	cuprous ion
		Cu2+	copper(II) ion	cupric ion
Sn	Tin	Sn2+	tin(II) ion	stannous ion
		Sn4+	tin(IV) ion	stannic ion

2. Tên gọi của anion (ion âm)

- Ion âm (Anion - /ˈæn.aɪ.ən/)

2.1. Tên gọi của ion đơn nguyên tử

Nguyên tố	Tên nguyên tố	Anion	Tên anion
Cl	chlorine	Cl-	chloride ion
O	oxygen	O2-	oxide ion
N	nitrogen	N3-	nitride ion
S	Sulfur	S2-	sulfide

2.2. Tên gọi của ion đa nguyên tử

- Các anion đa nguyên tử thường là các anion gốc acid chứa O (gọi là oxyanion) và được gọi tên theo quy tắc sau:

+ Khi các acid có đuôi –ic thì sử dụng –ate để gọi các oxyanion tương ứng

Ví dụ:

Acid	Tên acid	Anion gốc acid (oxyanion)	Tên anion gốc acid
H2SO4	sulfuric acid	$S{O}_4^{2-}$	sulfate ion
HNO3	nitric acid	$N{O}_3^{-}$	nitrate ion
H3PO4	phosphoric acid	$P{O}_4^{3-}$	phosphate ion
H2CO3	Carbonic acid	$C{O}_3^{2-}$	Carbonate
H2CrO4	chromic acid	$Cr{O_4}^{2-}$	chromate
H2Cr2O7	dichromic acid	$C{r}_2{O_7}^{2-}$	dichromate
H2S2O3	thiosulfic acid	$S_2{O_3}^{2-}$	thiosulfate

- Khi acid có đuôi –ous thì sử dụng –ite

Acid	Tên acid	Anion gốc acid (oxyanion)	Tên anion gốc acid
H2SO3	sulfurous acid	$S{O}_3^{2-}$	sulfite ion
HNO2	nitrous	$N{O}_2^{-}$	nitrite ion

+ Sử dụng hydrogen hoặc bi trước tên oxyanion để chỉ hydrogen trong ion

Ví dụ:

HSO₄^-  hydrogen sulfate ion hoặc bisulfate ion

HSO₃^-  hydrogen sulfit ion hoặc bisulfit ion

HCO₃^-  hydrogen carbonate ion hoặc bicarbonate ion

$HP{O_4}^{2-}$ hydrogen phosphate ion

$H_{2}P{O_4}^{-}$ dihydrogen phosphate ion

OH^-  hydroxide ion

+ Khi nguyên tử trung tâm của acid có oxygen có thể tạo thành nhiều acid thì tên của anion được phân biệt bằng tiền tố “hypo” và “per” lần lượt cho hợp chất có ít và có nhiều oxygen nhất.

Ví dụ: Tên các anion của chlorine

Acid	Tên acid	Anion	Tên anion
HClO	hypochlorous acid	ClO-	hypochlorite acid
HClO2	chlorous acid	$Cl{O_2}^{-}$	chlorite acid
HClO3	chloric acid	$Cl{O_3}^{-}$	chlorate acid
HClO4	perchloric acid	$Cl{O_4}^{-}$	perchlorate

+ Một số anion khác:

MnO₄^- permanganate ion

CN^- cyanide ion

SCN^- thiocyanate ion

CH₃COO^- acetate ion

Xem thêm các bài hướng dẫn đọc danh pháp hóa học hay, chi tiết khác:

• Cách tra cứu danh pháp hóa học và phiên âm (chương trình mới)

• Danh pháp IUPAC (chương trình mới) - Cách đọc tên nguyên tố, đơn chất hóa học

• Cách gọi tên oxide (oxit) chương trình mới (đầy đủ)

• Cách gọi tên acid (axit) chương trình mới (đầy đủ)

• Cách gọi tên base (bazơ) chương trình mới (đầy đủ)

• Cách gọi tên muối chương trình mới (đầy đủ)

• Cách gọi tên quặng, hợp chất, hỗn hợp chất thường gặp (chương trình mới)

---

---

---