Giáo án Công nghệ 10 Cánh diều Ôn tập chủ đề 1: Giới thiệu chung về trồng trọt

I. Hệ thống kiến thức

* Trồng trọt trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

- Vai trò và triển vọng của trồng trọt.

- Một số thành tựu của ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt.

- Triển vọng của trồng trọt trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

- Yêu cầu cơ bản đối với người lao động của một số ngành nghề phổ biến trong trồng trọt.

* Phân loại cây trồng

- Phân loại theo nguồn gốc

- Phân loại theo đặc tính sinh vật học

- Phân loại theo mục đích sử dụng

* Mối quan hệ giữa cây trồng và các yếu tố chính trong trồng trọt

- Nhiệt độ

- Ánh sáng

- Nước

- Đất

- Dinh dưỡng

- Giống cây trồng

- Kĩ thuật canh tác

Câu 1.

- Vai trò: 

+ Đảm bảo an ninh lương thực

+ Thúc đẩy sự phát triển chăn nuôi và công nghiệp

+ Tham gia vào xuất khẩu

+ Tạo việc làm cho người lao động

- Triển vọng:

+ Phát triển trồng trọt ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu

+ Hướng tới nền nông nghiệp 4.0

Câu 2.

1. Phân loại theo nguồn gốc

- Nhóm cây ôn đới: có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu ôn đới, thường trồng ở những nơi có thời tiết mùa đông lạnh, mùa hè mát. Ví dụ: dâu tây, mận, lê, táo đỏ...

- Nhóm cây nhiệt đới: có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu nhiệt đới. Ví dụ: vải, ổi, mít, nhãn, xoài...

- Nhóm cây á nhiệt đới: là những loại cây về cơ bản có thể sống trong các điếu kiện khí hậu giống với cây trồng nhiệt đới. Tuy nhiên, để cây có thể ra hoa, kết quả cần có nhiệt độ lạnh nhất định. Ví dụ: bơ, cherry...

2. Phân loại theo đặc tính sinh vật học:

Có thể chia thành nhiều nhóm khác nhau như cây hằng năm, cây lâu năm; cây lâu năm và cây thân gỗ, cây một lá mầm và cây hai lá mầm...

Ví dụ: 

- Cây hằng năm: lúa, ngô, khoai, sắn... - Cây lâu năm: cà phê, hồ tiêu, điều, cao su...

- Cây thân thảo: dương xỉ, cà rốt, củ cải, khoai tây, bạc hà... - Cây thần gỗ: bạch đàn, thông, xà cừ,...

- Cây một lá mầm: lúa, ngô, cau, dừa... - Cây hai lá mầm: rau cải, bầu, bí, mướp, cà chua...

3. Phân loại theo mục đích sử dụng: có thể chia thành rất nhiều loại cây như:

- Cây lương thực: lúa, ngô, khoai, sắn...

- Cây ăn quả: cam, bưởi, vải, nhãn, mít...

- Cây dược liệu: định lăng, hương thảo, nghệ...

- Cây lấy gỗ: bạch đàn, thông, xà cừ, lim...

- Cây hoa: hoa hồng, hoa cúc, loa kèn, hoa ly...

Câu 3.

1. Giống cây trồng:

- Là yếu tố quan trọng nhất của quy trình trồng trọt. Giống quy định năng suất, phẩm chất của nông sản, khả năng chống chịu sâu, bệnh và các yếu tố bất lợi của ngoại cảnh.

- Cùng điều kiện trồng trọt, chăm sóc như nhau nhưng giống cây trồng khác nhau thì khả năng sinh trưởng, phát triển, cho năng suất và chất lượng sản phẩm sẽ khác nhau.

2. Ánh sáng:

- Nhờ có năng lượng của ánh sáng, cây thực hiện được quá trình quang hợp để tạo ra chất hữu cơ, giúp cây sinh trưởng, phát triển.

- Các loại cây trồng khác nhau sẽ có nhu cầu ánh sáng khác nhau.

3. Nhiệt độ:

- Nhiệt độ ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây trồng (quá trình hô hấp, quang hợp, thoát hơi nước, hấp thu nước và dinh dưỡng của cây trồng), năng suất và chất lượng nông sản.

- Mỗi loại cây trồng thích hợp với nhiệt độ khác nhau, thậm chí cùng một loại cây trồng nhưng ở mỗi giai đoạn sinh trưởng khác nhau lại cần nhiệt độ môi trường khác nhau.

4. Nước và độ ẩm:

- Nước:

+ Trực tiếp tham gia vào quá trình quang hợp, là môi trường hòa tan muối khoáng và chất dinh dưỡng trong đất để cung cấp cho cây.

+ Giữ vai trò điều hòa nhiệt độ cho cây thông qua việc thoát hơi nước.

- Độ ẩm:

+ Độ ẩm quá cao hoặc quá thấp sẽ ức chế hoạt động của các sinh vật đất, các chất hữu cơ trong đất không được phân giải, quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng cho cây bị ngưng trệ khiến cây trồng bị thiếu dinh dưỡng.

+ Cây trồng thừa hoặc thiếu nước lâu ngày có thể bị chết.

5. Đất trồng:

- Có vai trò dự trữ và cung cấp chất dinh dưỡng, nước và không khí cho cây; giúp cho cây đứng vững.

- Mỗi loại cây trồng phù hợp với một hoặc một vài loại đất nhất định.

6. Dinh dưỡng:

- Thiếu dinh dưỡng cây trồng sẽ bị còi cọc, chậm lớn, giảm năng suất, tạo ra nông sản kém chất lượng.

- Thừa dinh dưỡng có thể làm rối loạn sinh trưởng, phát triển của cây trồng, gây ngộ độc cho cây.

7. Kĩ thuật canh tác: 

- Nhằm mục đích tạo ra điều kiện hệ sinh thái thuận lợi giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, ngăn ngừa sự phát sinh, lây lan mầm bệnh của dịch hại.

- Mỗi loại có nhu cầu khác nhau về điều kiện sinh thái.