Giáo án Công nghệ 10 Cánh diều Ôn tập chủ đề 4: Công nghệ giống cây trồng

I. Hệ thống kiến thức

- Giống cây trồng:

+ Khái niệm giống cây trồng

+ Vai trò

- Phương pháp chọn tạo giống cây trồng

+ Phương pháp chọn giống

+ Phương pháp tạo giống

- Phương pháp nhân giống cây trồng:

+ Nhân giống vô tính

+ Nhân giống hữu tính

+ Ứng dụng công nghệ sinh học

Câu 2.

- Phương pháp chọn lọc hỗn hợp:

+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu (giống ban đầu trước khi chọn lọc), chọn khoảng 10% các cây tốt, thu hoạch hỗn hợp hạt.

+ Vụ 2: Gieo chung hạt của các cây được chọn, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá hiệu quả chọn giống.

+ Vụ 3 (4,5...): Nếu chưa đạt mục tiêu chọn giống thì lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 cho đến khi đạt được mục tiêu.

- Phương pháp chọn lọc cá thể:

+ Vụ 1: Gieo trồng quần thể giống khởi đầu, chọn một vài cá thể tốt nhất, thu hoạch, bảo quản hạt riêng để trồng cho vụ sau.

+ Vụ 2: Gieo riêng hạt của các cây được chọn, so sánh với giống khởi đầu và giống đối chứng để đánh giá hiệu quả chọn giống.

+ Vụ 3 (4, 5...): Lặp lại chu kì của vụ 1 và vụ 2 cho đến khi đạt được mục tiêu chọn giống.

Câu 3.

1. Nhân giống hữu tính:

- Các bước nhân giống hữu tính là:

+ Vụ 1: Nhân hạt giống tác giả

+ Vụ 2: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng

+ Vụ 3: Sản xuất hạt giống nguyên chủng

+ Vụ 4: Sản xuất hạt giống xác nhận

- Ưu điểm:

+ Nhanh tạo ra cây con

+ Cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi

+ Nhân giống nhanh, đơn giản

+ Cây thích nghi tốt, bộ rễ khỏe

- Nhược điểm:

+ Dễ thoái hóa giống

+ Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền 

+ Cây chậm ra hoa, quả 

2. Nhân giống vô tính:

a. Phương pháp giâm cành:

- Các bước giâm cành:

+ Bước 1: Chọn cành giâm

+ Bước 2: Cắt cành giâm, bỏ bớt lá

+ Bước 3: Nhúng cành giâm vào chất kích thích ra rễ

+ Bước 4: Cắm cành giâm vào nền giâm

+ Bước 5: Chăm sóc cành giâm (tưới nước, giữ ẩm...)

- Ưu điểm: đơn giản, dễ thực hiện, hệ số nhân giống tương đối cao.

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém hơn cây nhân giống từ hạt, cây giống dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ.

b. Phương pháp chiết cành

- Các bước chiết cành:

+ Bước 1: Chọn cành khỏe mạnh trên cây mẹ. Lấy dao tách một đoạn vỏ ở vị trí cần chiết

+ Bước 2: Dùng thuốc kích thích ra rễ và hỗn hợp đất thích hợp bó vào đoạn cành vừa tách vỏ, bọc nylon ra ngoài và dùng dây buộc chặt hai đầu.

+ Bước 3: Khi đoạn cành được bó đất đã mọc rễ thì cắt khỏi cây mẹ rồi mang trồng.

- Ưu điểm: cây con khỏe mạnh hơn so với cây giâm cây.

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém hơn cây nhân giống từ hạt, cây giống dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ, hệ số nhân giống thấp.

c. Phương pháp ghép

- Các bước ghép cành:

+ Bước 1: Gieo trồng cây gốc ghép

+ Bước 2: Chọn cành ghép, mắt ghép

+ Bước 3: Xử lí gốc ghép, cành ghép, mắt ghép phù hợp

+ Bước 4: Ghép cành ghép, mắt ghép vào gốc ghép

+ Bước 5: Xử lí sau ghép

- Ưu điểm: cây ghép có bộ rễ khỏe mạnh, thích nghi tốt, sinh trưởng, phát triển khỏe.

- Nhược điểm: đòi hỏi kĩ thuật cao

d. Nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào

- Các bước nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào:

+ Bước 1: Chọn vật liệu nuôi cấy

+ Bước 2: Khử trùng mẫu

+ Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp

+ Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh

+ Bước 5: Đưa cây ra vườn ươm

- Ưu điểm: có thể nhân nhanh số lượng cây giống, không phụ thuộc mùa vụ. Cây giống đồng nhất về di truyền và sạch bệnh. Hệ số nhân giống cao.

- Nhược điểm: tốn kinh phí, công sức, đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao.