Giáo án Văn 8 bài Làm thơ bảy chữ (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1.HDHS luyện tập:

- Đọc hai câu thơ -SGK -165.

H: Gạch nhịp và chỉ ra các tiếng gieo vần, mối quan hệ bằng trắc trong hai câu?

II. Luyện Tập:

1. Nhận diện luật thơ:

Chiều

Chiều hôm thằng bé cưỡi trâu về,

Nó ngẩng đầu lên hớn hở nghe.

- Nhịp: Câu 1: nhịp 2/5.

Câu 2: nhịp 4/3.

- Vần: tiếng về, nghe.

- Mối quan hệ bằng trắc: các tiếng 2,4,6 đối nhau.

- Đọc hai câu thơ sau?

H: Nhận diện vần nhịp, luật bằng trắc?

H: Từ ví dụ trên em rút ra điều gì về nhịp thơ, vần thơ và mối quan hệ bằng trắc trong thơ 7 chữ?

- GV giới thiệu luật bằng trắc cho hs tham khảo.

* Tiếng sáo diều cao vòi vọi rót

Vòm trời trong vắt ánh pha lê.

- Nhịp: 4/3;

- Mối quan hệ bằng trắc: chữ 2,4,6 đối

* Là thể thơ mỗi câu có 7 chữ. Ngắt nhịp 4/3 hoặc 2/2/3 hoặc 3/4 ; vần trắc, bằng, phần nhiều là bằng gieo vần trong tiễng cuối các câu 1,2,4.

* Luật bằng trắc theo hai mô hình sau:

a, B B T T T B B

T T B T T T B

T T B B B T T

B B T T T B B

b, T T B B T T B

B B T T T B B

B B T T B T T

T T B B T B B

- Đọc bài “ tối” của Đoàn Văn Cừ (sgk- 166).

H:Chỉ ra chỗ sai trong bài thơ?

H:Hãy sửa lại cho đúng?

- HS có thể sửa:

- Ngọn đèn mờ toả ánh vàng khè.

- Bóng đèn mờ tỏ, bóng đêm nhoè.

- Bóng đèn mờ tỏ, bóng trăng loe.

b.Bài thơ: Tối

Trong túp lều tranh cánh liếp che

Ngọn đèn mờ, toả ánh xanh xanh,

Tiếng chày nhịp một trong đêm vắng

Như bươc thời gian đến quãng khuya.

* Nhận xét:

- Bài thơ sai ở chỗ gieo vần.

- Sai ở việc dùng dấu phẩy trong câu 2.

- Chữ “xanh” sai vần.

* Sửa lại:

Trong túp lều tranh cánh liếp che,

Ngọn đèn mờ toả ánh xanh lè.

Tiếng chày nhịp một trong đêm vắng

Như bước thời gian đến quãng khuya.

HĐ2.HDHS tập làm thơ:

- GV hướng dẫn: Bài thơ mở đầu kể chuyện thằng cuội ở cung trăng, đây chính là đề tài chính trong bài. Hai câu tiếp phải phát triển đề tài đó.

- Hai câu sau phải theo đúng luật:

- B B T T B B T

T T B B T T B

HS làm bài, GV gọi một số em nêu kết quả.

HS nhận xét.

GV sửa chữa, bổ sung.

III. Tập làm thơ:

1. Làm tiếp bài thơ dở dang:

a. Hãy làm tiếp hai câu cuối theo ý mình trong bài thơ của Tú Xương mà người biên soạn đã giấu đi.

Tôi thấy người ta có bảo rằng

Bảo rằng thằng cuội ở cung trăng!

* Gợi ý: có thể làm như sau:

- Chứa ai chẳng chứa chứa thằng cuội

Tôi gớm gan cho cái chị Hằng.

Hoặc:

- Đáng cho cái tội quân lừa đảo

Già khấc nhân gian vẫn gọi thằng.

Hoặc:

- Cung trăng chỉ toàn đất cùng đá

Hít bụi suốt ngày đã sướng chăng?

Hoặc:

- Cõi trần ai cũng chường mặt nó

Nay đến cung trăng bỡn chị Hằng.

( chữ “mặt” không đúng luật)

* GV hướng dẫn: Hai câu thơ vẽ nên cảnh mùa hè thì hai câu tiếp phải nói chuyện mùa hè, chia tay bạn bè, dặn dò bạn, hẹn nhau năm học sau...

* Theo luật: T T B B B T T

B B T T T B B

- GV gọi hai HS lên bảng làm.

- Gọi một số HS trình bày.

- Nhận xét.

- GV sửa chữa, bổ sung.

b. Làm tiếp bài:

Vui sao ngày đã chuyển sang hè

Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve.

* Gợi ý: Có thể làm như sau:

Phấp phới trong lòng bao tiếng gọi

Thoảng hương lúa chín gió đồng quê.

Hoặc:

Cảnh ấy lòng ai không phấn chấn

Thoảng hương lúa chín gió đồng quê.

HĐ3.HDHS đọc thơ sáng tác:

- Gọi hs trình bày một số bài thơ dã sáng tác ở nhà.

- Nhận xét.

- GV nhận xét những ưu, khuyết điểm trong bài. Khuyến khích, động viên các em tiếp tục sáng tác.

IV. Đọc bài thơ 7 chữ đã sáng tác.

1. Đọc bài.

2. Bình thơ (HS giỏi).